Opvallend actueel: Belaagde politieman schiet in stress vaker mis, onderzocht bewegingswetenschapper Peter Renden.

1. © Copyright 2015 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Maandag, 27 juli 2015
‘Leer agent beter omgaan met stress’‘Leer agent beter omgaan met stress’
ONDERZOEK Bewegingswetenschapper Peter Renden adviseert Nationale Politie een realistischer manier van trainen
door Serge Sekhuis
D
Belaagde agenten schieten
vaker mis, gedragen zich
angstiger en treden minder
kordaat op. Ze moeten beter
worden getraind in het om-
gaan met stressvolle situa-
ties, aldus Peter Renden, be-
wegingswetenschapper aan
de Vrije Universiteit Amster-
dam, na onderzoek waarop
hij in juni promoveerde.
D
e Limburgse hoofdoffi-
cier van justitie Roger
Bos velde in februari
2014 een hard oordeel
over het optreden van de vorige
week tot twee jaar celstraf veroor-
deelde Kerkraadse agent. In zijn
sepotbrief aan politiechef Gery
Veldhuis schreef Bos dat van de
man ‘in de gegeven omstandigheid,
meer dan van een gewone burger,
zelfbeheersing en enig tactisch
vernuft verwacht had mogen wor-
den’.
Peter Renden (foto) vindt het „ge-
vaarlijk” om überhaupt iets te
zeggen over die actuele, zo gevoelig
liggende casus. Maar doet het toch.
„Ik heb gelezen wat er aan die arres-
tatie voorafging. Dat ze al langer
achter die man aan zaten en de si-
tuatie op die parkeerplaats zeer
bedreigend was. Vette stress. Die
agent vreesde voor zijn leven en
dat van zijn collega’s. Achteraf, van
achter je bureau is het makkelijk
oordelen, maar je zult er maar
staan. In het rechtbankvonnis
(geen noodweer, poging tot dood-
slag, red.) wordt nogal koel naar de
hele situatie gekeken, maar zo koel
ben je in die situatie niet.”
Een agent is ook maar een mens,
zo wil Renden maar zeggen. Een
mens met eigen emoties en een in-
stinct. „Hoe goed iemand ook ge-
traind is, je kunt nooit helemaal uit-
sluiten dat het anders loopt dan je
wil. Zeker als lid van zo’n arrestatie-
team krijg je per definitie te maken
met situaties van acute, fysieke
stress. Stress die in je hoofd gaat
zitten en invloed heeft op alles. Op
je aandacht, je interpretatie van
wat er gebeurt en vermogen om
dat rationeel te verklaren. Stress
hakt in op je vaardigheid van han-
delen.”
Renden is bewegingswetenschap-
per aan de Vrije Universiteit in Am-
sterdam. Hij onderzocht hoe agen-
ten omgaan met stressvolle situa-
ties. Welk effect het op hun presta-
ties heeft als ze door burgers wor-
den belaagd en hoe ze daarin wor-
den getraind. „Stress leidt ertoe dat
agenten, zeker als ze minder erva-
ren zijn, ruim 20 procent minder
vaak raak schieten. Ze worden af-
wachtender en treden minder kor-
daat op. Uit angst.”
Het moet beter met het trainen op
stresssituaties, zo concludeert Ren-
den. Meer, maar vooral ook realisti-
scher. „Als er tijdens zo’n aanhou-
dings- of zelfverdedigingstraining
iemand op je af komt met een elek-
trisch geladen mes, dat ook echt
pijn doet als het je raakt, is dat al
realistischer dan een rubberen mes.
De pijn van die stroomstoot zorgt
voor de stress die je ook op straat
zult ervaren. Een andere manier is
elkaar tijdens zo’n oefening beschie-
ten met verfkogels van gekleurde
zeep, zoals bij paintball. Ook dat
zet je op scherp.”
Her en der worden lokaal agenten
zo getraind, maar het moet structu-
reler, vindt Renden. Gezien ook de
maatschappelijke ontwikkeling dat
agenten op straat steeds vaker te
maken krijgen met agressie en ge-
weld van mondiger wordende bur-
gers. „Het aantal stresssituaties zal
alleen maar toenemen. Acute drei-
ging, een gewone wijkagent zal het
niet elke dag meemaken, maar het
kan wel iedere dag gebeuren. Dan
moet je goed voorbereid zijn. We-
ten wat dat met je doet, weten wat
je moet doen. Het vak van politie-
man is al moeilijk genoeg, je moet
er de juiste handvatten voor aange-
reikt krijgen.”
Nog krijgt een agent jaarlijks (ver-
plicht) 32 uur training. Die bestaat
deels uit theorie, het testen van de
juridische kennis. Verder worden
de schietvaardigheid en fysieke fit-
heid getest. „Zo blijft voor zelfver-
dediging maar vier tot zes uur over.
Veel te weinig. Anderzijds zit het
niet alleen in de uren, maar ook in
de manier waarop. Als je verkeerd
traint, bij wijze van spreken ie-
mand kort en klein slaat, kan een
agent een traumatische ervaring op-
doen. En zo wil je hem of haar ook
niet de straat opsturen.”
De wetenschapper heeft de resulta-
ten van zijn onderzoek, waarop hij
in juni promoveerde, aanbevolen
bij de nationale politie. Hij heeft er-
voor gepleit om het gat tussen de
(huidige) trainingen en de praktijk
te dichten. Dat blijkt een stuk lasti-
ger dan gedacht. Het idee om meer
en realistischer te trainen, wilde
ook afgelopen jaren al niet echt lan-
den. Bureaucratie en logheid? „Ja,
het is lastig om bij de juiste men-
sen te komen.”