Het letselschadeslachtoffer dat letsel heeft opgelopen door het onberekenbare gedrag van een paard kan zijn schade in beginsel verhalen op de bezitter van dat paard. Dat wordt anders, indien het paard “bedrijfsmatig” wordt “gebruikt”. In dat geval is namelijk uitsluitend de bedrijfsmatige gebruiker aansprakelijk. Dat betekent echter nog niet dat het slachtoffer zijn letselschade volledig vergoed krijgt. Veelal kan namelijk enige mate van eigen schuld aan zijn zijde worden aangenomen, waardoor een deel van zijn schade voor eigen rekening blijft. In deze presentatie wordt op al deze aspecten ingegaan.

1. PAARD EN AANSPRAKELIJKHEID
Samenstelling:
Mr. I. (Ivo) Laseur
13 november 2014

2. 2
 Inleiding
 Paard  Letselschade  Bent u aansprakelijk?
 Aansprakelijkheidsgronden:
 Artikel 6:162 BW (Schuld-aansprakelijkheid)
 Artikel 6:179 BW (Risico-aansprakelijkheid)
 Artikel 6:181 BW
 Artikel 7:658 leden 1 en 4 BW
 Eigen schuld?
 Conclusie
Inhoud

3. Filmpje!
Paard  Letselschade  Wie is aansprakelijk?
3

4. Raadsel
4
Pina Colada
Romeo de l'Eaugrennée
[D] en [L]
Dominant

5. Bent u aansprakelijk?
Paard  Letselschade  Bent u aansprakelijk?
Hoofdregel: ieder draagt zijn eigen schade!
Tenzij … grond voor aansprakelijkheid
5

6. Artikel 6:162 BW
 Onrechtmatige daad van de berijder
 Schuldaansprakelijkheid
 Geen belangrijke rol (betere
alternatieven!)
 Alleen als dier door mens wordt
aangestuurd!
6

7. Artikel 6:179 BW
Risicoaansprakelijkheid:
Geen onrechtmatige daad en geen schuld
vereist bij bezitter
Kwalitatieve aansprakelijkheid:
Aansprakelijk als bezitter van het paard
7

8. Bezitter
 Vereisten 6:179 BW:
 Bezitter
 Dier
 Schade door "onberekenbaar gedrag“
veroorzaakt: "het eigen energie van het dier"
(Dus niet bij opvolgen opdracht berijder, dan
toets aan art. 6:162 BW!)
 ‘Tenzij’-formule
8

9. Bezitter
Tenzij-formule:
De aansprakelijkheid van de bezitter komt te
vervallen, indien "de aansprakelijkheid op grond van
de vorige afdeling zou hebben ontbroken, indien hij
de gedraging van het dier waardoor de schade werd
toegebracht in zijn macht zou hebben gehad."
Voorbeeld: inbreker!
(Zou bezitter ook aansprakelijk zijn geweest, indien
hij paard in zijn macht zou hebben gehad?)
9

10. Bezitter
 Wie is bezitter?
 De zaakwaarnemer?
 De vervoerder?
 De bewaarder?
 De houder van het dierenpension?
10

11. Bezitter
 Zij houden paard niet voor zichzelf, maar
voor een ander!
 Geen bezitter!!
 Wel artikel 6:181 BW mogelijk!!
11

12. Bezitter
Casus: Bunink/Manege Nieuw Amstelland B.V.
 Manege geeft paardrijlessen
 Zij organiseert buitenrit
 12 leerlingen door Amsterdamse Bos
 Paard is eigendom manege
 Paard schrikt van derden
 Leerling valt daardoor van paard
Is de Manege aansprakelijk?
12

13. Bezitter
 JA! Manege als bezitter paard aansprakelijk,
want …
 oorzaak val onverwachte beweging van het
paard
 Dit verandert niet, doordat …
 paard door ander dan bezitter bereden
 vrijwillig
 op basis van een overeenkomst met de manege
 in het kader van rijlessen
 exoneratiebeding?
13

14. Exoneratiebeding
14

15. Exoneratiebeding
 Het beroep hierop wordt nauwelijks
gehonoreerd.
 Relevante omstandigheden:
 beding in gezamenlijk overleg of eenzijdig
opgesteld?
 strekking voldoende duidelijk of in algemene
termen?
 manege wel/niet verzekerd?
15

16. Eigen Schuld
 Maar …
Op basis van aard en strekking overeenkomst en
overige omstandigheden kan schade deels voor
rekening berijder/leerling blijven!!
Eigen Schuld, want…
 noch aan berijder, noch aan bezitter/manege verwijt
 deelname les eigen keuze leerling
 leerling kent algemeen gevaar onberekenbaar element
16

17. Eigen Schuld
 Aspecten eigen schuld:
 wat is leeftijd leerling (jong: beschermen!, oud:
kwetsbaarder!)
 wie heeft om dit paard gevraagd?
 heeft leerling beweging paard veroorzaakt?
 voldoet manege/rijbaan aan daarvoor geldende
eisen?
 voldoet instructrice aan (opleidings)eisen?
 heeft instructrice bij les fouten gemaakt?
 wat is ernst letsel?
17

18. Eigen Schuld
 Casus (Bokkend paard in manege):
 leerling 5 jaar les bij manege
 paard eigendom manege
 leerling meerdere lessen met dit paard gehad
 niet-gediplomeerde instructrice gaf les
 instructrice wist dat het een bokkig paard was
 3 aansporingen in galop gaan, paard bokt,
leerling valt
Wat is een redelijke verdeling?
18

19. Eigen Schuld
 Hof Arnhem: manege 70 % aansprakelijk,
leerling 30 % ES
19

20. Artikel 6:181 BW
 Artikel 6:181 BW:
 Paard wordt "gebruikt" in uitoefening bedrijf
 gevolg: niet bezitter, maar UITSLUITEND
bedrijfsmatige gebruiker is aansprakelijk!!
 Als bezitter wordt aangesproken, dan wordt
vordering eiser afgewezen.
20

21. Bedrijfsmatige gebruiker
 Onduidelijkheid "bedrijfsmatig gebruiken"
I. Wetgever:
Artikel 6:181 BW n.v.t. bij enkel:
 bewaren paard (voor een ander)
 vervoeren paard (voor een ander)
 stallen paard (voor een ander)
Dan blijft bezitter aansprakelijk!
21

22. Bedrijfsmatige gebruiker
 II. Hoge Raad in Loretta-arrest:
 10 jarige Marloes in gezicht getrapt door paard
 ongeval in "gesloten" bak van Manege
 Marloes was bak ingelopen na einde training
door werknemer Manege
 paard eigendom van derde
 paard was tegen betaling ter belering gestald bij
Manege
 overeenkomst tussen derde en Manege
22

23. Bedrijfsmatige gebruiker
 Manege aansprakelijk voor schade Marloes,
ongeacht:
 of manege bezitter/eigenaar paard is
 of doel gebruik paard (i.c. beleren) bijna is
bereikt
 of paard duurzaam wordt gebruikt
 of paard ten eigen nutte wordt gebruikt
23

24. Bedrijfsmatige gebruiker
 Waarom dan?
 manege heeft PROFIJT van gebruik paard
 geen problemen bij achterhalen identiteit aan te
spreken partij
 ook dit bedrijfsrisico kan met één
bedrijfsverzekering worden afgedekt
24

25. Bedrijfsmatige gebruiker
 Wetgever versus Hoge Raad
 Hoe zit het nu met ...
 bedrijfsmatige bewaarder en vervoerder?
 stalhouder?
 exploitant paardenpension?
 manegehouder, die
a. uitsluitend het paard laat stallen voor een ander?
b. een beleringsovereenkomst heeft m.b.t. het paard?
c. paardrijles geeft met het paard? etc.
25

26. Artikel 7:658 BW
 Werkgeversaansprakelijkheid
Een (manege)houder van paarden kan ook
aansprakelijk zijn voor schade door paard
toegebracht aan:
 eigen werknemer (lid 1)
 uitzendkracht (lid 4)
 vrijwilliger (lid 4)
 ingeschakelde zzp'er (lid 4)
26

27. Werkgeversaansprakelijkheid
Vereisten toepassing 7:658 BW
 wn.: schade "in de uitoefening van de
werkzaamheden" geleden
 wg.: werkgever is aansprakelijk, tenzij:
 zij aan zorgplicht heeft voldaan
 schade ook ontstaan als wel aan zorgplicht zou
zijn voldaan (geen c.v.) of
 opzet/bewuste roekeloosheid werknemer
27

28. Werkgeversaansprakelijkheid
 Wat is het voordeel voor de
werknemer/vrijwilliger etc.?
 Er is maar een zeer beperkt ES-verweer
mogelijk!!
28

29. Combi-casus
 Climax: Combi-casus
 Werkneemster manege loopt polsblessure op bij
lossen paard
 Ongeval op terrein manege
 Paard van een derde
 Paard in vrachtauto van en door chauffeur van
manege aangevoerd
 Voor filmsessie op terrein manege t.b.v. veiling
manege
Wie is aansprakelijk?
29

30. Combi-casus
Artikel 6:181 BW van toepassing, want niet
enkel vervoeren/bewaren, maar ook profijt!!
Artikel 6:179 BW daarmee niet van
toepassing!!
Maar bewijsprobleem slachtoffer: geen
getuige dat letsel is ontstaan door
onverhoedse beweging paard!
Wat is oplossing?
30

31. Combi-casus
De manegehouder is als werkgever
aansprakelijk op grond van 7:658 BW!!
In dat geval draagt niet werkneemster, maar
werkgeefster/manegehouder bewijsrisico dat
de precieze toedracht van het ongeval niet
vaststaat!
31

32. Conclusie
 Vele gronden voor aansprakelijkheid!
 Niet/nauwelijks uit te sluiten!
 Ontsnapmogelijkheid: als niet
bedrijfsmatige gebruiker, maar u als
bezitter wordt aangesproken!
32

33. Conclusie
 Controleer goed:
 Dekking van eventuele verzekering (op/buiten
eigen terrein, eigen werknemers/vrijwilligers
etc.)?
 Welke (contractuele) afspraken maakt u met
derden?
33

34. Advies voor Sinterklaas
34
Vragen?

35.  Schenkeveld Advocaten N.V. heeft deze
kennisbijeenkomst op zorgvuldige wijze
samengesteld.
 Het is desalniettemin niet uit te sluiten dat
de verstrekte informatie onjuistheden bevat.
Schenkeveld Advocaten N.V. aanvaardt
hiervoor geen aansprakelijkheid.
35