Reisreportage \'Pakistan een jaar na de ramp\' voor Viva

1. reportage
tekst Saskia Bolt foto’s Saskia Balt, Getty Images
Pakistan
een jaar na de ramp
De beelden van de overstromingen in
Pakistan schokten de hele wereld. Twintig
miljoen mensen werden getroffen, twee-
duizend overleefden de ramp niet. Saskia
Bolt (27) bezocht het getroffen gebied
en sprak er met mannen en vrouwen die
ondanks alles vooruitkijken.
‘E
cht, ik zou nog liever doodgaan dan dat ik in mijn eentje
naar Pakistan ga.’ Deze opmerking van een medecursist
maalt door mijn hoofd als we door de inktzwarte nacht
van Islamabad rijden. Ik bezoek Pakistan voor ICCO
(een stichting voor ontwikkelingssamenwerking) en
Kerk in Actie. Terwijl de zon opkomt, razen we over het asfaltdek
vanIslamabad Highway.
Net als op de Route de Soleil passeren we af en toe een tolstation.
Armoede en rampen passen helemaal niet in dit plaatje van wes-
ters georiënteerde Aziatische voorsteden. De gevolgen van een
verwoestende overstroming lijken hier nog steeds ver weg, totdat
me wordt verteld dat families vlak na de ramp op de groenstrook
tussen de twee rijbanen van de Highway kampeerden. Sommigen
in een tent, anderen onder de blote hemel. Wekenlang. ›
VIVA•55

2. reportage
Nog 1490 woorden Een maand en vijftien dagen zat Safia met
‹ Anders dan thuis, hoef ik hier ’s ochtends slechts te kiezen uit haar vier kinderen op de weg in de snikhete zon
de drie traditionele setjes Pakistaanse kleding die ik heb mee-
genomen van kantoor. Het wordt de rode wijde broek van satijn maar nu is het meer een ingecalculeerde vertragende factor. Zoals
met een elastieken boord met daaronder mijn eigen skinny jeans, bij hotels en restaurants: daar wordt je auto aan alle kanten beke-
vanwege de kou. Erroverheen een tuniek tot over de billen, hoog- ken en geopend. Vervolgens word je zelf ook nog geïnspecteerd: je
gesloten met splitten op de heupen. Een bijpassende sjaal bedekt moet door een poortje lopen, terwijl ze luisteren of je een bepaalde
de boezem. Ik heb mijn kleding afgestemd op het gebied dat we frequentie aanslaat.
gaan bezoeken. Uit respect, voor mijn veiligheid, maar ook om In Sindh is het droger, warmer en er is vooral meer zand dan in
vertrouwen te wekken bij de vrouwen die ik ga interviewen. het noorden van het land. We hobbelen met onze auto dwars door
We zijn op weg naar het district Lower Dir in de provincie Khyber een dorp en passeren een kameel, paarden, ezels, koeien en fiet-
Pakhtun Khwa (KPK), bij de grens met Afghanistan. Het water sers. Als we langs een schoolgebouw rijden, begint Hafeezali van
van de Swat-rivier reikte ver tijdens de overstroming: landbouw- begin twintig met een glimlach te vertellen over de voedseldistri-
akkers en weiden stonden blank en huizen, wegen, bruggen en butie van een tijd geleden. “Drie gewapende mannen zetten een
elektriciteitspalen werden meegesleurd. Een half miljoen dieren wapen op ons gezicht en sloten ons twee uur lang op in een kast,”
waren weerloos. Na drie weken was het water pas weg. Gezond- vertelt hij. Het verklaart waarom het nodig is dat een andere auto
heidszorg en onderwijs zijn er in KPK nauwelijks, analfabetisme- De vrouwen die Saskia
ons begeleidt, inclusief een man met een groot wapen. Hafeezali
cijfers zijn de hoogste van het land. ontmoet, hebben het- en zijn collega’s verlenen hulp met gevaar voor eigen leven, maar
We verlaten de Highway voor kapotte grindwegen die langs kleine zelfde verhaal: geen gelukkig is dit een uitzonderlijke situatie. Gek genoeg hebben de
dorpen en grotere steden slingeren. Buitenlanders moeten zich man, geen huis en geen overvallers toen niks meegenomen. Ze wilden vooral angst zaaien
inkomen meer.
melden voordat ze het gebied in gaan. We schrijven onze gegevens en de hulporganisaties laten vertrekken.
op in een groot boek, waarbij het me gek genoeg geruststelt dat
ook ene Joan en Jessica uit Canada gisteren in dit gebied zijn
geweest. Nog 350 woorden
In het dorpje Toda Chena wil de wat nors kijkende Janirsat van In het dorpje valt alle spanning direct van me af. Wat een rust
en stilte hier, maar ook een enorme armoede. Voor het grootste
hersteld – en zijn land is weggespoeld. De plek waar eerst zijn rieten huis van het dorp worden kleden neergelegd. De vrouwen
Krampachtig hou ik mijn hoofddoek vast als ik uit de auto stap: land lag, is nu voor het grootste deel bezaaid met immense keien, verzamelen zich om me heen. Safia van 28 heeft twee jaar geleden
tientallen mannenogen zijn gericht op mijn bleke verschijning maar hij weet wel raad met de vijftig kilo tarwezaad. Mevrouw
Muhammed is naaister en heeft dus gelukkig een inkomen om
haar man verloren aan tyfus. Niet zo heel gek, gezien het gele
drinkwater dat haar vriendin me laat zien. Op 15 augustus kwam
hun tienkoppige familie te onderhouden. het water hier. Even zijn mijn gedachten bij de Italiaanse cam-
in de veertig dolgraag haar verhaal doen. Ik word buiten al opge- lachen en zeker niet knipogen, wat zeer ongepast is. En er intussen Even verderop is Guljana (28) van de lokale organisatie NRSP ping waar ik toen was. Een maand en vijftien dagen zat Safia met
wacht en naar binnen gedirigeerd. We ploffen met z’n allen neer voor zorgen dat je hoofddoek niet afwaait. bezig met voorlichting over hygiëne in en om het huis, aan een haar vier kinderen op de weg in de snikhete zon. Ze vertelt me
op dezelfde gevlochten bedden: Janirsat, haar negen dochters, groep vrouwen uit de buurt. Ze krijgen een hygiënepakket mee hoe die dagen eraan toegingen. De kinderen waren bang en ziek
schoonzus Goladan, wat kleinkinderen en ik. De kippen scharre- met daarin zeep, wasmiddel, een teil, shampoo, een kleine water- en de moeders moesten continu alert zijn vanwege de auto’s die
len onder het bed en pikken restjes van de pinda’s op die de vrou- Nog 980 woorden filter, een nagelknipper, tandenborstels en tandpasta, handdoe- over de weg reden. De andere vrouwen horen het relaas van Safia
wen in rap tempo voor me pellen. Hun huis hebben ze opnieuw Vandaag staat Swat op de agenda, een van de bekendste regio’s in ken en een spiegel. Onder de wachtenden is Nasrien (14). Ze is de zwijgend aan. Het is ook hun verhaal. Af en toe laat een van hen
moeten bouwen, vlak na de overstroming zaten ze in een door de Pakistan. Vroeger was dat vanwege de hoge ontwikkelingsgraad oudste dochter van een gezin met elf kinderen. Moeder heeft haar een harde boer.
partnerorganisatie gegeven tent. De kinderen hebben last van en de skioorden, nu vooral door de aanwezigheid van de Taliban. gestuurd voor de uitleg en natuurlijk vooral het pakket. Dat vies Terug in het dorp trof Safia haar huis niet meer aan. Sindsdien
voortdurende verkoudheid en medicijnen zijn er niet. Janirsat In het provinciegrenskantoortje moeten we allemaal, al dan niet drinkwater ongezond is, heeft Nasrien inmiddels van dichtbij woont ze met haar gezin bij haar zwager en zijn familie. Twee
en haar gezin troffen na hun verblijf in de bergen hun dieren aan: gesluierd, op de foto en verdwijnen digitaal in het systeem. Zelfs ervaren: haar babyzusje heeft een ooginfectie opgelopen en weken nadat ze terug was, kreeg ze met geld uit Nederland hulp
tien koeien en veertig geiten. Allemaal verdronken. Een immense mijn moeder zou me zo niet herkennen. Flyers die uitnodigen andere gezinsleden hebben maagproblemen. van onze lokale organisatie PVDP: ze kreeg rijst, meel, suiker,
schadepost, want ze leefden van de melk en het vlees. Nieuwe om samen met een gids te gaan hiken of mountainbiken, sieren ’s Avonds op het vliegveld maak ik de blits met mijn traditionele olie en een hygiënepakket. Safia werkt voor een landheer. Alleen
koeien kan de familie niet betalen. Ze hebben namelijk ook nog de muren van het verlaten White Palace hotel, hoog op de berg. kleren. Er wordt me verteld dat een Pakistaanse vrouw moet haar zoon gaat naar school. Meisjes kunnen niet naar de enige
vier dochters die snel moeten trouwen. Trouwen doe je vanaf een Geen toerist die de uitnodiging kan aannemen. scheiden als een andere man haar lang aankijkt. Geen enkel school (op zestien kilometer afstand) omdat de enige docent man
jaar of vijftien, zestien, vertelt Janirsat, die naast negen dochters We zijn getuige van de distributie van zakken kunstmest en zaden huwelijk van mij zou hier standhouden, geloof ik. is en hij dagelijks al zijn klas van driehonderd jongens in de hand
ook vijf zonen heeft. Haar man is niet thuis, die verdient geld door voor tarwe en tomaten, voor 279 families. Er staat een keurige rij probeert te houden. Twintig procent van wat Safia verbouwt,
anderen te helpen hun huis te bouwen. mannen, traditioneel gekleed in beige, bruine en grijze tunieken mag ze houden. Maar nu is er niets meer. Het land is nog niet te
Janirsat en Goladan willen me meenemen naar de plek waar hun met lange mouwen en wijde broeken. Het zijn de vrouwen die de Nog 590 woorden bewerken, er zijn geen zaden en ook de landheren zijn getroffen.
huis heeft gestaan, iets lager gelegen en dichter bij de kloof. Ze Pakistaanse bevolking kleur geven, maar die zijn hier nu niet. Vroeg in de ochtend ben ik alweer op het vliegveld om verder te Ik heb geen antwoorden; ik kan alleen maar registreren en con-
poseren graag voor een foto. Glimlachend nemen we afscheid. Ik Mijn hand gaat bij het uitstappen de laatste twee dagen als eerste vliegen naar de zwaargetroffen provincie Sindh. Vrouwen kun- stateren. Ik zeg tegen Safia dat ik haar verhaal in Nederland wil
loop terug naar de auto waar de mannen van de lokale organisatie naar mijn hoofddoek. Krampachtig hou ik ’m vast, zeker met die nen in het openbaar niet gefouilleerd worden en daarom staat laten horen. Er zijn zo veel mensen die hulp nodig hebben. Dat
CERD, die we hier ondersteunen, gedag komen zeggen. Wat doe tientallen mannenogen die zijn gericht op mijn bleke verschijning. voor hen bij elke veiligheidscontrole een afgesloten hokje. Een realiseer ik me nu. En dat in een land waarin voorheen ook al zo
je als je geen hand mag geven en toch contact wilt maken? Veel In de rij staat ook Sher Muhammed van in de vijftig, vriendelijk dame fouilleert, een andere maakt aantekeningen. De veilig- weinig was. Dankzij internationale en nationale hulp heeft Safia
knikken dan maar en vriendelijk kijken. Maar ook niet te veel glimlachend. Zijn huis was beschadigd – maar inmiddels weer heidscontroles wennen snel. In eerste instantie schrik je ervan, het eerste jaar overleefd, maar er is nog een lange weg te gaan. ●
56•VIVA VIVA•57