3. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzeniaWłókna naturalne pochodzenia
roślinnegoroślinnego - BAWEŁNA- BAWEŁNA
Bawełna to miękkie włókno otaczające jak kokon nasiona krzewu
bawełnicy (Gossypium), rosnącego na wszystkich kontynentach
poza Antarktydą (tam klimat jest zbyt ekstremalny). Długie,
delikatne (lecz zarazem trwałe) włoski umożliwiają rozsiewanie
nasion przez wiatr.
4. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
roślinnego - BAWEŁNABAWEŁNA
Bawełna jest produktem naturalnym, który charakteryzuje się wysoką
odpornością na rozciąganie i ścieralność. Jest miękka, miła w dotyku i podatna
na zagniecenia.
Ludzie polubili bawełnę wiele tysięcy lat temu z kilku powodów.
Przede wszystkim jest łatwa w uprawie i bardzo wydajna. Z jednego
włókna może powstać do 30 warstw celulozy skręconej w tasiemkę o
grubości 30 mikrometrów. Uzyskuje się w ten sposób roślinny
polimer, jedno z najwspanialszych i najtrwalszych tworzyw
naturalnych!
Każde włókno bawełny może mieć długość od jednego do ponad
pięciu centymetrów. Jego budowa ma strukturę, która zapewnia
wytrzymałość i trwałość. Sprawia też, że włókna w naturalny sposób
zarówno absorbują wodę, jak i dość łatwo ją oddają – dlatego rzeczy
z bawełny można stosunkowo szybko wyprać i wysuszyć (w
odróżnieniu od np. skóry naturalnej).
5. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzeniaWłókna naturalne pochodzenia
roślinnegoroślinnego - BAWEŁNA- BAWEŁNA
Zbiór bawełny kombajnem
6. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzeniaWłókna naturalne pochodzenia
roślinnegoroślinnego - BAWEŁNA- BAWEŁNA
Zastosowanie włókien bawełny:
- przemysł tekstylny,
- zastosowanie w produkcji materiałów opatrunkowych,
- sieci rybackich,
- filtrów do kawy,
- papieru (banknoty dolarowe, a także ekskluzywne materiały
piśmienne są wytwarzane z włókien bawełnianych).
- Kiedyś używano jej do produkcji węży strażackich.
Z ziaren bawełnicy wytwarza się olej, który po rafinacji może być
spożywany przez ludzi. Pozostałe wytłoki stanowią wysokiej
jakości karmę dla zwierząt hodowlanych.
7. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
roślinnego - LENLEN
Len (Linum L.) – rodzaj roślin zielnych krótkowiecznych (przeważnie
trzyletnich) z rodziny lnowatych. Pochodzi ze wschodniej Europy i z
rejonu Morza Śródziemnego. Do rodzaju należy ok. 200 gatunków, z
czego na stanowiskach naturalnych lub zdziczałych notowanych jest 6
gatunków. W uprawie kilka kolejnych spośród których największe
znaczenie ma len zwyczajny.
8. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
roślinnego - LENLEN
Zalety tkanin lnianych
•duża odporność na tarcie i rozciąganie,
•wykazuje działanie antybakteryjne,
•nie elektryzuje się,
•przewiewność,
•antyalergiczna,
•wysoka absorpcja wilgoci,
•biodegradacja,
•ochrona środowiska.
9. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
roślinnego - LENLEN
Zastosowanie włókien lnianych:
• koszule,
• sukienki,
• marynarki,
• obrusy,
• torby,
• liny,
• włókno do uszczelniania rur.
10. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
roślinnego - KONOPIEKONOPIE
Włókno konopi może mieć wiele
zastosowań, od wspomnianej już produkcji
sznurów i lin, poprzez bardzo twarde i
mocne płyty paździerzowe nadające się do
produkcji mebli, aż do przemysłowego
alkoholu napędzającego ekologiczne silniki
spalinowe. Z konopi można również
otrzymać bardzo mocne tkaniny, nadające
się nie tylko na worki czy żagle, ale
również na bardzo wytrzymałe ubrania.
Dżinsy z włókna konopnego są dziesięć
razy mocniejsze od tych, które dziś można
kupić w sklepach. Nie przecierają się one
przez wiele lat używania i można je prać
więcej niż sto razy.
11. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
roślinnego - KONOPIEKONOPIE
Zastosowanie konopi w przemyśle odzieżowym jest stosunkowo
nieduże, gdyż do tkania nadaje się tylko najdelikatniejszy ich
gatunek. Przeważnie zaś służą one do wyrobu lin, sznurów,
wyściółek, do czyszczenia maszyn, uszczelniania itp.
Lina z włókien konopii
3-splotowa bez rdzenia
Włókno konopie dla
hydraulików do
uszczelniania rur
12. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
zwierzęcego - WEŁNAWEŁNA
Wełna – włókno uzyskiwane z okrywy włosowej
(sierści) owiec, lam, wielbłądów, kóz, królików i in.
Wełna owcza uzyskana przez strzyżenie żywych
owiec, zwana również runem lub strzyżą, stanowi
doskonały surowiec włókienniczy do wyrobu
wysokiej jakości tkanin, dzianin i włóknin. Na
Bliskim Wschodzie wyroby z wełny wytwarzano już
w starożytności.
Najwyższej jakości wełnę, bardzo miękką,
puszystą, o cienkich włóknach, długości od 4 do 12
cm, otrzymuje się z owiec rasy merynos. Posiada
ona jednocześnie największą zdolność do
spilśniania. Grubszą wełnę uzyskuje się z ras owiec
długowełnistych i nizinnych. Długość włókien wełny
owiec długowełnistych, dochodzi nawet do 40 cm.
Biały królik angora
13. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
zwierzęcego - WEŁNAWEŁNA
Zalety:
•doskonałe właściwości termoizolacyjne
•doskonałe właściwości dźwiękochłonne
•duża higroskopijność
•pochłanianie promieniowania UV
14. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
zwierzęcego - WEŁNAWEŁNA
Zastosowanie:
• wysokiej jakości tkaniny (tweedy) i dzianiny dla
przemysłu odzieżowego,
• mieszanki włókien (bawełną, lnem, jedwabiem) są
surowcem do wytwarzania dywanów, wykładzin
podłogowych, kołder, koców, poduszek, filców
odzieżowych,
• z wełny wielbłądziej i lam, wyrabiane są koce,
poduszki i pasy terapeutyczne,
• natomiast z wełny wtórnej, wytwarza się filce
techniczne,
• włókno luzem lub lekkie filce stosuje się jako
wypełnienia dźwiękochłonne do wysokiej jakości
zespołów głośnikowych
15. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
zwierzęcego - JEDWABJEDWAB
Jedwab – włókno
pochodzenia zwierzęcego
uzyskiwane z kokonu
jedwabnika morwowego
lub jedwabnika dębowego.
Światowa produkcja
jedwabiu na poziomie ok.
50 000 ton rocznie jest
bardzo niewielka i stanowi
zaledwie 0,2% całej
produkcji włókien.
16. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
zwierzęcego - JEDWABJEDWAB
Odwijanie
włókna
jedwabnego z
kokonu
Łączenie kilku
włókien w
przędzę -
przędzenie
Kokony jedwabnika
17. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
zwierzęcego - JEDWABJEDWAB
Zalety tkanin z jedwabiu:
-Tkaniny jedwabne charakteryzują się połyskiem,
-są gładkie,
-śliskie,
-wiotkie,
-miękkie,
-lekkie,
-cienkie i
-bardzo przyjemne w dotyku.
Zastosowanie jedwabiu:
Niegdyś stosowane jako podłoże malarskie, zwłaszcza w sztuce
orientalnej. Z włókien jedwabnych produkowano sita służące w
technice druku zwanej sitodrukiem.
Obecnie produkuje się wiele tkanin o różnych nazwach handlowych
18. Zdzisław Bach
Włókna naturalne pochodzenia
zwierzęcego - JEDWABJEDWAB
Właściwe nazwy tkanin z jedwabiu:
•brokat - ciężka tkanina - o wypukłym wzorze - najczęściej
jedwabna i przetykana nicią złotą lub srebrną
•fular - cienka, charakteryzująca się szczególną miękkością
tkanina o splocie płóciennym, skośnym lub atłasowym używana
głównie na krawaty i chustki
•iluzja - delikatna, przezroczysta tkanina jedwabna
•krepa - pomarszczona, matowa tkanina (najczęściej jedwabna) z
silnie skręconej przędzy
•liberty - jedwabny atłas o silnym połysku
•tafta - bardzo gęsta, sztywna, szeleszcząca i połyskująca tkanina
jedwabna
Jedwab to również potoczna (błędna) nazwa tkanin produkowanych z
przędzy uzyskiwanej z tego włókna.
19. Zdzisław Bach
Włókna chemiczne sztuczne
- ARGONAARGONA
ARGONA
– nazwa handlowa produkowanych w Polsce włókien
wiskozowych
Włókno wiskozowe
włókno tekstylne produkowane z ksantogenian celulozy
rozpuszczonego w żrącym roztworze sody. Wytworzone jako
wiskozowy sztuczny jedwab oraz wiskozowe włókno podstawowe.
Jego główny surowiec to celuloza z drewna drzew iglastych. Wiskozowe
włókno jest silne, jednak gdy jest mokre, jego siła zmniejsza się o
połowę; inne niepożądane właściwości zawierają tendencję do
gniecenia się. Wiskozowe włókno podstawowe mieszane jest
najczęściej z bawełnianymi, wełnianymi lub poliestrowymi włóknami w
produkcji tkanin i dzianin przeznaczonych na bieliznę, płaszcze i
suknie.
20. Zdzisław Bach
Włókna chemiczne syntetyczne
- STYLONSTYLON
Polikaprolaktam, (poliamid 6, H-[-NH-(CH2
)5
-CO-]n
-OH), produkt
polikondensacji kaprolaktamu, biała, elastyczna, porowata masa. Gęstość
1,12-1,14 g/cm3
, temperatura topnienia 215-218°C. Włókno otrzymane z
polikaprolaktamu jest podobne do jedwabiu naturalnego, przewyższa go
jednak ze względu na większą wytrzymałość mechaniczną, bardzo dobrą
odkształcalność i wysoką udarowość.
Z włókien polikaprolaktamu produkuje się tkaniny, trykotaże, wyrobytkaniny, trykotaże, wyroby
pończosznicze, liny, siecipończosznicze, liny, sieci. Z polikaprolaktamu użytego jako tworzywo
konstrukcyjne wytwarza się: galanterię, koła zębate, wirniki pomp, sitka,
spody do obuwia, folie, rury, pręty. Nazwy handlowe polikaprolaktamu:
tarnamid, tarlon, stylon, dederon, kapron, perlon, polana.
22. Zdzisław Bach
Włókna chemiczne syntetyczne
- ANILANAANILANA
Anilana, przyjęta w polskim
handlu nazwa
wełnopodobnych włókien
akrylowych, otrzymywanych
z kopolimeru: akrylonitryl
(90%) oraz akrylan metylu i
kwas itakonowy (10%).
Właściwości: odporna na
gniecenie, na działanie
temperatury do 170°C,
nieżółknąca.
Polskie włókno syntetyczne, wełnopodobne
23. Zdzisław Bach
Włókna chemiczne syntetyczne
- ANILANAANILANA
Akrylowe włókna, włókna syntetyczne utworzone ze związków
wielkocząsteczkowych o własnościach włóknotwórczych. Otrzymuje
się je gł. z kopolimerów zawierających akrylonitryl (co najmniej 85%
akrylonitrylu mają włókna poliakrylonitrowe, poniżej 85% - włókna
kopoliakrylonitrowe). Włókna akrylowe barwią się łatwo, słabo chłoną
wilgoć i są niepodatne na działanie wielu rozpuszczalników. Używa
się ich do produkcji tkanin odzieżowych i technicznych. Mają różne
nazwy handlowe, m.in.: anilana, orlon, dralon, acrilan, courtelle
(włókna poliakrylonitrowe), dynel, verel, teklan, sawin
(kopoliakrylonitrowe).
24. Zdzisław Bach
Włókna chemiczne syntetyczne
- ELANAELANA
Elana - nazwa handlowa włókien poliestrowych produkowanych z
politereftalanu etylenu (PET), tkanina otrzymywana z tych włókien
również nazywana jest elaną.
31. Zdzisław Bach
Podsumowanie
Włókna naturalne pochodzenia roślinnego
to: bawełna, len, konopie
Włókna naturalne pochodzenia zwierzęcego
to: wełna i jedwab,
Włókna chemiczne sztuczne to: argona i
merona,
Włókna chemiczne syntetyczne to: stylon,
anilana i elana
