Presentatie SOVON Landelijke dag 2022. Engelsmanplaat en Rif zijn twee zandplaten in de Waddenzee. Telgroep Engelsmanplaat monitoort natuur (jaarrond) en recreatie (zomer). Hoge dynamiek weerspiegelt zich in broedvogels. De enige plaats in Waddenzee met zo een lange telreeks recreatie.
23. Maar … is dit alles?
• RUST en RUIMTE?
• STILTE en DUISTERNIS?
• Mensen in fourageergebieden
24. Graaft Werelderfgoed eigen graf?
•Wadden-natuur gaat niet goed
•Natuur staat toch nummer 1?
•Passagiersschepen anno 2022
~~ wadlopen in jaren tachtig
•Rare initiatieven (sport, cultuur)
25. Evaluatie
beheerplan
Natura2000
Waddennatuur gaat niet goed dus …
•RUST en DUIDELIJK BELEID
•HVP’s
•RIF; geen toegang
•Verbied surfen
•Engelsmanplaat deels géén toegang
•Voorlichting: intensiever / doelgroepen
•Handhaving: sterker
•Passagiersschepen
•N2000 is geen decor
30. • Grafiek HVP, broedkolonie,
Wat wordt verstoord?
@Marketing Groningen
Editor's Notes
Engelsmanplaat en Rif
Twee zandplaten in de Waddenzee tussen Ameland en Schiermonnikoog
Belangrijk gebied voor natuur (vogels en zeehonden)
Én belangrijk een recreatiegebied
Introductie. Ik kom hier sinds 1973 vogelwachter voor SBB
Wij stonden toen in een bouwkeet in het zand.
Tegenwoordig zit hier de Telgroep Engelsmanplaat
Satelliet 9 september
Ameland Schiermonnikoog
RIF en Engelsmanplaat met wadpost
BuitenRif vogels kustwateren.
wadpost de Kalkman (=Friese naam voor de Engelsmanplaat)
Zoutkamperlaag - Lauwersoog
Dynamisch gebied
In 1973 was Engelsmanplaat hoog en droog; Rif was zandbank onder de branding Wierummer gronden
In 2022 Engelsmanplaat 1,5 tot 2 meter zand weg en Rif droog zand met duintjes
Oorzaak: afsluiting Lauwerszee. Zandhonger
HVP’s AANWIJZEN
Fourageergebied aanwijzen Eider-paradijs, Drietenen
Nieuwe foto
Dit is de Engelsmanplaat met Laagwater zoals veel bezoekers het kennen.
Het wad staat “droog”
Grote balustrade aan alle kanten uitzicht.
Bezoekers komen met laagwater langs
Met Hoogwater staat alles onder water
en vaar je naar de wadpost
Tijdens HW geen bezoekers
Veel mensen hebben geen idee van hoog en laag.
Vrijwilligers
Voor SOVON vogels
Voor Staatsbeheer recreatie.
ENIGE PLEK IN DE WADDENZEE
Monitoren vanaf de wadpost op grote afstand.
Maar wij zien ALLES
Vrijwilligers hebben wadvogelTEL-ervaring en wadlopen in winter & waddenwijs
Broedvogels zomerseizoen. STERNS. Laat ik zo zien
2. Trekvogels = Wadvogels = steltlopers:
Honderden ZEEHONDEN maar daar heb ik het even niet over.
BROEDVOGELS 1968 tot heden (meer dan 50 jaar!) Zeventiger jaren Engelsmanplaat
Na 2000: Rif af en toe.
Maar wel 250 Dwergsterns
Wat willen broedende sterns?
RUST EN VEILIGHEID. Geen wandelaars, geen honden (grondpredatoren), NIETS
Strenge eisen
Zeer weinig plaatsen zijn geschikt als broedplaats voor sterns
WADVOGELS, vooral STELTLOPERS en eenden
Laatste 20 jaar tellingen van HVP Engelsmanplaat + Rif
Er is een telreeks vanaf zeventiger jaren.
Let op seizoenspatroon.
Piek in april mei; stilte in juni en dan eind juli augustus september Grote piek. Dat is relevant voor de verstoringseffecten
Landelijk Waddenzee aantallen steltlopers staan onder druk (aantallen Engelsmanplaat niet onderzocht)
Er zijn niet veel HVP-geschikte plaatsen (Rust!)
Het is dus druk in juli-september VAKANTIE.
Dit zou een Zicht op het Rif kunnen zijn. Je zie de branding
Alle vogels op een kluitje
Hier eiders en meeuwen
Je ziet dat deze fotograaf te dichtbij komt
Kwetsbaar rond Hoogwater.
Juli, augustus, september 2020: Één op de vier dagen een verstoring van een HVP
Steltlopers: rosse grutto, kanoet, bontjes etc.
Wat willen steltlopers op een HVP? RUST
Weinig plaatsen in Waddenzee zijn geschikt als HVP
HVP’s SCHAARS GOED
Bezoekers komen met Laagwater
Het beeld vanaf de wadpost met Laagwater
passagierschip is mooi maar ….
Maar … nu zijn het er al 2.
Soms liggen er wel vijf tegelijk.
met 25-150 bezoekers per schip
Soms 300-350 bezoekers,
allemaal tegelijkertijd rond Laagwater op de Wadpost.
Totaal aantal bezoekers: 6000-8000 per zomer halfjaar
Vele vormen met eigen gedrag. passagierschepen (= ondernemers uit Lauwersoog). Meer dan de helft, relatief nieuw
jachten klassieke groep wadlopers imddels ook klassiek Attentie: SURFERS, kleine aantallen maar veel impact
Kajak
En dan zijn er nog allerlei rariteiten KLIK zoals trouwerijen, een diner voor twee (peperduur), yoga op het wad, wadfietsers Ieder met hun specifieke gedrag.
Trend recreatie
Het aantal bezoekers 2011 tm 2014 is sterk gestegen. Van 2500 12 jaar geleden naar 6000 à 8000 nu.
Deze aantallen zijn gecorrigeerd naar meetinspanning (aantal etmalen). Y-as afgedekt. 2016: bouw wadpost; 2020 1e coronajaar
Groei gestimuleerd door de Werelderfgoed status
Wij benoemden dat in 2014 als HET WERELDERFGOED EFFECT
Vooral groei door passagiersschepen.
ZOMER SEIZOEN
Meeste bezoekers in nazomer juli-augustus
Dat is wel de piek voor de trekvogels die we eerder zagen
Aankomst DUIZENDEN KILOMETERS uit Arctis en Siberië
En wat willen die vogels: RUST, drinken, eten
Herhaling
Nazomer: precies de periode met de meeste wadvogels
Dat levert soms conflicten
2020 juli augustus september:
Één op de vier dagen een verstoring van een HVP
INCIDENTEN en verstoring
Wat is een incident?
Broedgebied of Opvliegen van rustende vogels HVP.
Verstoring en gedrag
Jachten geven de meeste incidenten. Dat zijn er ook veel +600 jachten)
Maar surfers klein aantal (1-40 sinds 2014) maar bijna altijd bingo
Handhaafbaarheid Engelsmanplaat is een probleem
Surfers 1 op de 5 gaat in de fout
RIB’s heel klein aantal
Wadlopers geen incidenten maar let op!
Surfer = Alarmbel
Weinig surfers 20-30 (1-40 sinds 2014) maar bijna altijd BINGO
Vaak (altijd?) met HW
Kleine aantallen maar grote effecten op HVP’s
Belangrijk
Resultaten van onze monitoring maar hebben we dan alle verstoringen te pakken?
Rust, ruimte, stilte en duisternis worden niet geteld.
Beleeft een bezoeker van een passagierschip samen met 300 anderen: RUST en RUIMTE?
Wandelende zeilers in fourageergebieden (2022: lepelaars OSG)
Hebben wadlopers effect? Taboe maar toch
Sport en Cultuur “moet kunnen” (OEROL)
wadfietsers, duurzwemmers, Yoga op het wad, lunches. Wad als DECOR
Cultureel evenement op de Friese kwelder met enorm lawaai en bakken met licht
Filmvoorstelling waddenfilm Engelsmanplaat wad met vier platbodems droogvallen
Oerol overal en hier??
Als iets “moet kunnen” KAN HET EIGENLIJK NIET
Gooien eigen glazen in.
Wadlopen moest toen gereguleerd worden
Dat geldt nu voor de passagiersschepen
Kustbroedvogels, steltlopers HVP’s vaak verstoord
Nederland behandelt haar Natuur armzalig
Het gaat niet goed met kustbroedvogels en wadvogels.
Het gaat niet goed met de waddennatuur. Kustbroedvogels, steltlopers
Essentie is ZORG VOOR MEER RUST en Meer Duidelijkheid
HVP’s op waddenzeekaart symbool HVP’s gewoon verboden toegang HW. Geen vrijblijvende Erecode
RIF geheel én jaarrond géén toegang, inclusief BuitenRif. Zie Rottums en Griend
Verbied surfen wind + kite
Beperk toegang tot Engelsmanplaat
Wadpost wel toegang
Intensievere voorlichting voortdurend per doelgroep
Handhaving sterker
Regulier passagierschepen: geen teleurstellingen maar onvergetelijk
Pilot-studie van Jeroen van Wetten suggereert dat lepelaars de favoriete ankersites van jachten mijden
Rariteiten: Yoga op het wad. Heel rustig weinig impact
Jammer genoeg op een schelpenstrand waar soms dwergsterns zitten
1973 zwart-wit periode
Weglaten??
Jachten sinds 2009 STABIEL
Ongecorrigeerd lijkt het aantal jachten toe te nemen
Maar als je de aantallen corrigeert voor de telinspanning is het stabiel
Weglaten???
Let op allerlei opmerkingen hierbij.
Gereconstrueerde data vanuit verslagen; niet met monitoringformulieren/laptop (die bestonden nog niet).
1973: Let op: circa 90 etmalen!
Aantal Jachten 1973: 177 gecorrigeerd: ruim 300 jachten = ruwweg iets minder/gelijk 2009!
Vroeger (zeventiger en tachtiger jaren meer wadlopers.
Die zijn deels overgenomen als wadlopers door passagiersschepen (gestimuleerd door veel slik rond 2015 10216)
Maar er zijn ook groepen van passagierschepen die nauwelijks wadlopen (op en neer naar de Wadpost)
Aantal bezoekers van jachten was in tachtiger jaren groter!
Zorgen die bezoekers nu ook voor VERSTORING?
Daarvoor kun je kijken naar Aantallen incidenten:
= Betreden van broedkolonie
= verstoring van HVP
Hoe donkerder hoe ernstiger het incident
Wisselt jaarlijks: 10-25 incidenten
Misschien kun je zeggen dat dat daalt?
2009-2022
