Presentatie Frank Hopstaken. Review 2009 Nederlandse afvalmarkt.

1. Afvalsector, duurzaamheid en CO2-footprint
Marktreview 2009
Frank Hopstaken
Afvalconferentie 2009
World Forum Den Haag, 7 oktober 2009

2. 7.10.2009
Inhoud
Pagina
1 Marktontwikkelingen 3
2 Nederlandse afvalmarkt 8
3 Benchmark 16
4 CO2-footprint afvalsector 22
een waardevolle indicator
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 2

3. 7.10.2009
1 Marktontwikkelingen 2009
• Er is overcapaciteit aan verbranding
• Recente aanbestedingen indiceren prijsdaling in 2010
Verwerkingsprijs in €/ton
150
140
130
120
110
100
90
80
70
60
50
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Min Max Gem
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 3

4. 7.10.2009
Storten brandbaar afval naar minimum
Overflow blijft een belangrijke indicator (ook voor CO2-footprint)
3.000.000
2.500.000
Export naar Bouw
Duitsland Stortverbod AVI’s
Overig
Duitsland
ton brandbaar afval
2.000.000
Bedrijfsafval
Residuen 1.500.000
scheiding
Bouw- en
Sloopafval
Huishoudelijk Afval 1.000.000
500.000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
“It’s no longer whether, but how big overcapacity will be”: Lutger Rethmann
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 4

5. 7.10.2009
Overcapaciteit AVI’s/GAVI’s
Demand 2009-2012: nieuwe verbrandingscapaciteit in de markt:
Essent (AZN4), Sita (Eml, Bav), Twence (3e), Eon, HVC (D), Omrin(REC)
Supply 2009: bedrijfsafval -15%, recover scenario: +10%, +2%, + 3%
9.000
kton/j
brandbaar 8.500
afval 8.000
7.500
7.000
6.500
6.000
5.500
5.000
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Demand Supply Supply-recover
Overcapaciteit kan oplopen tot 1,2 Mton/y (excl. import)
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 5

6. 7.10.2009
Grondstoffenvraag trekt iets aan
• Prijsniveau 2004 weer bereikt
• Schaars -> dan blijvend hogere prijs (olie, koper, textiel)
Prijzen oudpapier en -karton in Euro per ton
€ 180
€ 160
€ 140
€ 120
€ 100
€ 80
€ 60
€ 40
€ 20
€0
20
ju
20
ju
20
ju
20
ju
20
ju
20
ju
l
l
l
l
l
n
04
05
06
07
08
09
i
Staalschroot in Euro per ton
€ 350
€ 300
€ 250
€ 200
€ 150
€ 100
€ 50
€0
20
ju
20
ju
20
ju
20
ju
20
ju
20
ju
l
l
l
l
l
l
04
05
06
07
08
09
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 6

7. 7.10.2009
Markt 2009: start van een transitie?
• Overcapaciteit verbranding, prijs onder druk
• Grondstoffenprijs teruggevallen
• Kredietcrisis heeft zijn effecten op de markt
• Halfjaarcijfers indicatie van 10-12% lagere omzet
Doorstaat de afvalsector deze recessie?
• Afvalsector stond er goed voor midden 2008
• Recessie afwachten of transitie vormgeven?
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 7

8. 7.10.2009
2 Nederlandse afvalmarkt
Omzet in €*mln
Marktomzet 2008 6
• € 5,9 mlrd*, + 2,5 % 5
• afvlakkende groei sinds ’02 4
• publiek deel € 0,6 mlrd 3
2
1995 2000 2005
• laat cyclisch patroon 6
• 2009 (2010): daling 5-8%
5
• verzadiging segmenten?
4
2002 2005 2008
* CBS tot 2007, berekening FFact 2008
CBS 2006 mogelijk te hoge omzet recyclingsegment
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 8

9. 7.10.2009
Bedrijfsresultaat blijft op hoog niveau
in % van omzet
Resultaat (EBIT) 12
• stabiel op 10,5 %*
8
• verschillen 2-24%
4
1995 1999 2003 2007
Resultaat (EBITD) 20
• stabiel rond 18 %*
• verschillen groter 16
12
2002 2005 2008
* CBS tot 2007, berekening FFact 2008
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 9

10. 7.10.2009
Marktsegmenten
Omzet in €*mln
2500
2000
1500
1000
500
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Inzameling Behandeling Recycling
* CBS cijfers, 2006 recycling is raming
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 10

11. 7.10.2009
Marktsegmenten
EBITD in % van de omzet
35
30
25
20
15
10
5
0
2002 2003 2004 2005 2006 2007
Inzameling Behandeling Recycling
* CBS cijfers, 2006 recycling is raming
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 11

12. 7.10.2009
Top 4 NL afvalbedrijven, groei valt terug
Groeitempo valt terug
1000
900
800
+2% Groei in
700 uitdagende
VGG 600 markt Kwaliteit
Shanks 500
Doorstart
SITA 400
Essent 300 +5% -1% -3%
200
100
0
Omzet 2008 in NL in mln euro
Top 4 is 37% van de NL-markt
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 12

13. 7.10.2009
Top 5-15 NL sterke regionale posities
HVC 250
AEB Sterke groei door o.a. BEC’s
Delta
OMRIN 200
Twence
Rova 150 -2%
Dusseldorp +1%
ARN
100 +3%
IRADO
Meerlanden
VAR 50
0
Omzet 2008 in NL in mln euro
9 overheidsgedomineerde bedrijven
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 13

14. 7.10.2009
Top 16-25 NL blijft op 6% van NL-markt
Groeitempo gelijk aan gemiddelde: 2,5 % (6% in 2007)
35
Netwerk 30
Rd4
DRSH 25
Afvalzorg
DAR 20
-2% +1%
SAVER
Sortiva 15 +3%
GP Groot
Cyclus 10
Twente
5
0
Omzet 2008 in NL in mln euro
Sortiva in 2009 met recycling van GP
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 14

15. 7.10.2009
Grootste EU bedrijven in zwaar weer
Beursgenoteerde bedrijven gaan mee
in economische dynamiek
VEOLIA ENVIRON.
10000 70
60
9000 50 2008
2009
8000 40
Veolia 30
7000 20
Sita 10
Remondis 6000
-2% 0
27-9-07
27-1-08
27-3-08
27-5-08
27-7-08
27-9-08
27-1-09
27-3-09
27-5-09
27-7-09
27-11-07
27-11-08
5000
+1%
FCC
Alba group 4000 +3%
VGG 3000
Biffa £ -> €
2000
Shanks
1000
0
Omzet 2008 in EU in mln euro
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 15

16. 7.10.2009
3 Benchmark 2008
Continuïteit en lange termijn stabiliteit door:
• bedrijfseconomisch rendement
• duurzaamheid (systeem en implementatie)
• MVO / innovatie / CO2-footprint
Rendement Duurzaamheid MVO
+ EBIT > 9% Fase 3 3-6
O/+
O EBIT 5-9% Fase 2 1-2
-/O
- EBIT < 5% Fase 1 <1
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 16

17. 7.10.2009
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Elementen van de benchmark (uitgevraagd bij top 25):
1. Beleid en kenbaarheid (doelen, plan, verankering)
2. Externe herkenbaarheid (effecten), o.a.
• milieuschade
• gezondheid
• productveiligheid (incl. CO2)
• sociale, arbo, behandelingsnormen
3. Samenwerking – partnerships
4. Investeringen in nieuwe producten - innovatie
5. Productieketen in beeld (ketenanalyse, CO2)
6. Gedragscode, vertaald naar praktische maatregelen
Score 0-1 per element, max. 6 punten
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 17

18. 7.10.2009
Resultaten benchmark top 15
Rendement Duurzaamheid MVO-CO2
VGG 4,3 2-3 3
Shanks 11,7 2-3 2,5
Sita 8,7 2-3 3
Essent-M 23,4 2 2
HVC 21,2 2-3 3
AEB 2,8 2-3 2,5
Delta-M 10,3 1-2 0,5
Omrin 3,8
1,0 2 2,5
Twence 24,4 2-3 2
Rova 12,1 2 2,5
Dusseldorp 6,4 2 1
ARN 16,5 2 2
IRADO 3,1 1-2 1
Meerlanden 7,6 2 3,5
VAR 14,7 2-3 2,5
Top 4: 9,9 % Top 4: 2,4 Top 4: 2,6
Top 5-15: 12,3 % Top 5-15: 2,1 Top 5-15: 2,1
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 18

19. 7.10.2009
Resultaten benchmark top 16-25
Rendement Duurzaamheid MVO-CO2
Netwerk 7,4 1-2 1,5
Rd4 0 2 1
DRSH 9,7 2-3 2,5
Afvalzorg 18,8 3 2,5
DAR - 2-3 1,5
SAVER 14,2 2 1,5
Sortiva 5,5 1-2 1
GP Groot - 1-2 0,5
Cyclus 6,9 2 1,5
Twente M 8,4 1-2 1
Top 16-25: 8,5 % Top 16-25: 2,0 Top 16-25:1,45
Top 4: 9,9 % Top 4: 2,4 Top 4: 2,6
Top 5-15: 12,3 % Top 5-15: 2,1 Top 5-15: 2,1
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 19

20. 7.10.2009
Sector staat er goed voor
Continuïteit door:
Winst op 10,5%
Duurzaamheid fase 2: openheid en l.t. strategie
Diverse awards voor bijdragen/verslagen
MVO in ontwikkeling
Onderdeel jaarverslag of afzonderlijk verslag
[ Verantwoordelijkheid 18x ziekteverzuim: gem. 5,2% (5,1% in 2007)
nemen voor onze
omgeving vinden 12x CO2-scan uitgevoerd en gerapporteerd
we vanzelfsprekend ]
7x voorbereiding CO2-scan (in afwachting van)
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 20

21. 7.10.2009
And the winners are …..
5,5 VGG, SITA, HVC, Meerlanden, Afvalzorg
5 Shanks, AEB, VAR, DRSH
4,5 OMRIN, Twence, ROVA
4 Essent, ARN, DAR
3,5 SAVER, Cyclus
3 Dusseldorp, Netwerk, Rd4
2,5 IRADO, Sortiva, Twente M
2 Delta, GP Groot
Gemiddeld resultaat van 3,6 in 2008 naar 4,0 in 2009
Betrouwbaar, duurzaam, transparant, innovatief, veilig en sociaal
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 21

22. 7.10.2009
4 CO2-footprint afvalsector
2008-afspraak: rapporteer in CO2-equivalenten (GHG!)
• 12x scan en rapportage (van afvalbedrijf)
• welke methode (directe + indirecte emissies)
CO2-balans voor afval vergelijkt opties van verwerking
(Studies: 8,4 Mton CO2-eq besparing; 2006 10 Mton vanaf storten)
1200
Emissie in 1000
kg CO2-eq 800
per ton hha
600
400
200
0
du sto AV AV co ve
mp rte I-c I-o mp rg
-200 en n o pt os ist
nv i t en
op
-400 t
-600
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 22

23. 7.10.2009
Recycling levert meestal meer besparing
Op basis van LCA’s zijn verschillen te berekenen
• bij hout levert energie- en warmteterugwinning 1x voordeel
• let op de condities die gesteld zijn bij hergebruik
• in het algemeen past CO2-footprint bij de ladder
0
gr gla pa ho PE tex al u
Vermeden an s pie ut T tie mi
ula r l n
emissie in -2000
at
kg CO2-eq
per ton hha -4000
-6000
-8000
-10000
-12000
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 23

24. 7.10.2009
Wat is nu de rol van een afvalbedrijf
Sturing op de keten en methode van be- en verwerking:
• Tool (zoals EpE): afspraken over CO2-eq
• Zicht bieden op hoeveelheden en prestaties
• Verificatie (onafhankelijk)
• Informatie (eventueel credits/certificaten)
Scope 1 Scope 2 Scope 3
Directe emissies Indirecte emissies Vermeden emissies
Verwerking Inkoop elektriciteit Recycling (mat.)
Transport (optie groene E) E-productie
Verwarming (gas) Transport Warmte-afzet
Stortplaats (gerelateerd) Biogas
Terugwinning mat.
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 24

25. 7.10.2009
Wat leveren scans op
• géén eenduidige methode (en verificatie)
• indicaties van emissies en besparingen (in kton CO2-eq)
• een lastige optelsom
oók:
• Nederland is ver met emissiebeperking en -besparing
• heel veel plannen en initiatieven (creativiteit)
• biogeen-C niet meer storten, fossiel-C recyclen
Storten loopt terug, stortlocaties onder controle
• Afvalzorg berekent lage emissie van 61 kton CO2-eq (2008)
• vooral inert afval, goede afvang van methaan
• NL? schatting 300 kton CO2-eq/j (ca. 3% van alles dumpen)
CBS: NL-emissie 200 Mton CO2-eq
vermeden 4,6 Mton CO2-eq
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 25

26. 7.10.2009
Transitie in zicht
SITA geeft uitsplitsing inzichtelijk (EpE toegepast)
• Transport (diesel 850x): 58 kton
• Kantoor (gas en E): 13 kton
• Emissie/preventie per materiaal 175 kton besparing
Shanks 590 kton emissie (gev. afval) 358 kton besparing
VGG splitst eveneens uit
• Transport ca. 55 kton
• WtE (lang cyclisch) emis. 590 kton
• WtE besparing 705 kton besparing
AEB, via formule (relatief) ? kton
HVC, optelsom (emissie?) 235 kton besparing
ARN, gemeten emissie 1,15 t CO2/t 95 kton besparing
Meerlanden emissie (transp) 3 kton 14 kton besparing
Dusseldorp emissie (transp) 7 kton 50 kton besparing
ROVA, CO2-voetafdruk per huishouden
 Besparing ca. 1,6 Mton/j = 10 mlrd auto-kms
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 26

27. 7.10.2009
Transition to de-carbonized growth
Stern roept op tot kosteneffectieve acties
• WtE heeft nog meer potentie
• Recycling en terugwinning kansrijk
• Preventie: een uitdaging voor de sector
 Credits om tempo te maken
• Eerst afspraken maken over meten
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 27

28. 7.10.2009
CO2-footprint afvalsector uitdaging 2010
Potentie afvalsector is duidelijk
• omvang van de bijdrage? 5-10 Mton CO2-eq/j
• 5% besparing van NL-emissie
Mind your steps
(and show us the effect)
Afvalconferentie 2009 - Marktreview © 2009 FFact 28