3. Nas Fragas do Eume hai varias lendas, pero as máis
coñecidas son: “ A lenda dos tres ríos”, “A chave de
San Rosendo” e “A lenda do gaiteiro e os tres lobos”.
4. A lenda dos tres ríos
Eran unha vez o río Eume, o río Xuvia e o río Mandeo; e un
día decidiron baterse nunha carreira; o primeiro que chegase
ó mar podería pedir un desexo.
O fin dese día foron durmir e quedaron para as 7 da maña. O
río Xuvia espertou as 5 da maña e aproveitando que os
outros durmían, pensou:
-Partirei agora que eles durmen, chegarei o primeiro e
pedirei ser o río máis longo!
EUME
MANDEO
XUVIA
5. O Mandeo espertou ás 6 e vendo que o Xuvia xa non
estaba, dixo:
-Partirei eu tamén, que aínda podo gañar e pedir ser o
río máis caudaloso!
Ás 7 espertou o Eume e vendo que non estaban os
outros, encheuse de ira e partiu veloz arrastrando todo
o que atopou ao seu camiño, e gañou.
6. Entón furioso, pediu que cada ano morresen
como mínimo unha persoa nas súas augas. E
dende aquela sempre se cumpriu.
7. A chave de San Rosendo en Caaveiro.
San Rosendo foi unhas das figuras máis salientables da igrexa galega.
Viviu no século X e chegou a ser Bispo de Mondoñedo e de Iria-Flavia.
A tradición sitúa a San Rosendo como fundador do Mosteiro de Caaveiro.
Conta a lenda que un día San Rosendo ergueuse, tal vez despois de soñar
co Sol, con cores luminosas en amplos vales e ceos cambiantes de nubes
brancas de algodón. Asomou a fiestra do Mosteiro e ante outro día triste,
exclamou:
-Que escuro está o ceo! Vaia día tan malo!-
8. E de contado o Santo arrepentiuse de non acatar a bondade de
Deus. En penitencia púxose un cilicio, pechouno con chave e
tirouna ao río Eume. Aquel pecado pesaría sobre el ata recuperar a
chave.
Tempo máis tarde, uns pescadores sacaron das augas do río un reo
asalmoado que levaron ó convento. No ventre do peixe, o cociñeiro
atopou a chave do cilicio de San Rosendo. Deus xa o tiña perdoado.
9. Lenda do gaiteiro e os tres
lobos
Contan que, antigamente, na Baixa Idade Media, un gaiteiro
labrego que vivía nas Fragas do Eume, na fronteira entre os
actuais concellos da Capela e As Pontes, xa de noite
regresaba a súa casa despois de tocar na festa dunha aldea
veciña. A lúa e as estrelas alumeábanlle o camiño e volvía ben
ledo polos cartos que gañara e o ben que o pasara.
10. De socato, escoitou o ouvear de tres lobos e axiña viu que viñan
detrás del. Tentou pedir socorro, pero non era quen de falar. É
ben sabido que, cando un home se ve acosado por un lobo, sente un
arrepío por todo o corpo e mesmo pode perder a fala durante oito
días. Así pois, correu canto puido e conseguiu empoleirarse nun
frondoso carballo centenario onde os tres lobos non lle podían
facer mal ningún.
11. Cavilou que a sagrada árbore dos galegos non o abandonaría
nese transo, pero ben sabía que, como asegura Vicente Risco, “
cando para se salvar do lobo, un home agatuña por unha
árbore, o lobo é capaz de estalo agardando toda a noite, ou
ben ponse a rillar o tronco deica tumbalo.
Os animais debían ter fame pois as babas lles pingaban do
dentame e non paraban de dar voltas arredor do carballo.
12. O gaiteiro labrego sentou na póla máis rexa, colleu a súa gaita,
encheu o fol con toda a forza do seu peito e comezou a tocar
a máis fermosa muiñeira que coñecía por ver se algún veciño
viña no seu auxilio ao escoitar a música, pois, como dixemos,
perdera a fala.
Enfeitizados pola melodía da gaita, os tres lobos comezaron a
mover o rabo e a dar chimpos ao son da música.
13. O gaiteiro non parou de tocar e os lobos de
bailar, ata que, xa cansos, botáronse a durmir
e,sen deixar de tocar e aínda co arrepío no corpo,
baixou da árbore e regresou a casa con ben e os
tres lobos só acordaron cando as primeiras
raiolas do sol iluminaron as Fragas do Eume.
O noso heroe non recuperou a fala ata oito días
máis tarde.
