TYPES OF RESOURCESS

1. PRESENTED BY
Mr. Rajesh S. Kamble

2. मानवी गरजाांची पूर्तर्ा करणारी साधने/वस्र्ू
वैयक्तर्क स्वरूपाच्या ककां वा सामाक्जक स्वरूपाच्या
जे जे उपयोगी आहे, ककां वा उपभोग घेण्यासाठी मदर् करर्े
त्या सवाांनाच साधनसांपत्ती असे म्हणर्ार्.
वस्र्ुरूप आणण अमूर्त स्वरूपार्ील गोष्ीांचा समावेश
साधनसांपत्ती म्हणजे काय?

3. उपयोग आणण माहहर्ी याांच्या आधारे साधनसांपत्तीचे र्ीन प्रकार
१. नैसर्गतक देणगीच्या स्वरूपार्ील साधनसांपत्ती (Endowment)
२. सुप्र् साधनसांपत्ती (Potential)
३. इर्र साधनसांपत्ती (Other Resources)

4. वस्र्ुरूप आणण अवस्र्ुरूप साधनसांपत्तीचे उपप्रकार
१. वैयक्तर्क साधनसांपत्ती
(उदा. जमीन, घर, स्वर्ःचे शरीर, स्वर्ःची बुद्र्धमत्ता, स्वर्ःचे शशक्षणण इत्यादी)
१. देशाच्या मालकीची साधनसांपत्ती
(उदा. सामुदाययक बागबगीचे, रस्र्े, नद्या, पवतर्, जांगलसांपत्ती, पूल, देशार्ील
खयनजसांपत्ती, जलववद्युर् व जमीन इत्यादी )
१. जागयर्क साधनसांपत्ती
(उदा. आांर्राषरीय राजमागत, मानवी अनुभव , जागयर्क खुले समुद्र इत्यादी )

5. साधनसांपत्ती
वस्र्ुरूप अवस्र्ुरूप
वैयक्तर्क साधनसांपत्ती-
पैसा, जमीन, इर्र वैयक्तर्क
मालकीच्या वस्र्ू इ.
देशाच्या मालकीची साधनसांपत्ती-
सवत वैयक्तर्क साधनसांपत्ती,
बागबगीचे, नद्या, पवतर् इ.
जागयर्क साधनसांपत्ती-
आांर्राषरीय राजमागत, मानवी अनुभव
,
खुले समुद्र इ.
वैयक्तर्क साधनसांपत्ती-
व्यतर्ी स्वभाव, ज्ञान, प्रकृ र्ी इ.
देशाच्या मालकीची साधनसांपत्ती-
देशाची कायतक्षणमर्ा, राजकीय अक्स्िरर्ा
जागयर्क साधनसांपत्ती-
आांर्राषरीय सहकायत , मानवी ज्ञान इ.

6.  सजीव ककां वा सेंहद्र य साधनसांपत्ती – वनस्पर्ी, प्राणी इत्यादी.
 यनजीव ककां वा असेन्द्द्र ीय साधनसांपत्ती-
जमीन,हवा, पाणी, धार्ुरूप अधार्ूरूप खयनजे, खडक इत्यादी.
काही वेळा नैसर्गतक हालचालीमुळे ककां वा अन्द्य कारणामुळे
सजीवप्राणी जशमनीखाली ककां वा समुद्र र्ळार् गाडले जार्ार्.
दीघतकाळपयांर् त्याांच्यावर उषणर्ेचा, दाबाचा आणण इर्र काही
कियाांचा पररणाम होऊन या प्राण्याांच्या अवशशष् भागाांचे
रुपाांर्र
होर्े व त्यापासून सेंहद्र य खयनजे र्यार होर्ार्.

7. दगडी कोळशाची यनशमतर्ी

8. खयनजर्ेलाची यनशमतर्ी

9. हठकाणानुसार साधनसांपत्तीचे प्रकार
भूपृष्ावरील साधनसांपत्ती
दगड, जमीन, हवा, पाणी इ.
भूपृष्ाखालील साधनसांपत्ती
धातुरूप खननजे, खननज तेले

10. उपलब्धर्ेनुसार साधनसांपत्तीचे प्रकार
प्रवाही साधनसांपत्ती
सूर्यप्रकाश, जलववद्र्ुत, हवा इ.
अप्रवाही साधनसांपत्ती
कोळसा, खननज तेले

11. अप्रवाही साधनसांपत्ती
नाशवांर् अप्रवाही साधनसांपत्ती
कोळसा, खननज तेले
चिीय अप्रवाही साधनसांपत्ती
लोहखननज

12. जागयर्क ववर्रणानुसार साधनसांपत्तीचे प्रकार
१. सवतत्र आढळणारी साधनसांपत्ती
२. सामान्द्य साधनसांपत्ती-
जी बहुर्ाांशी हठकाणी शमळर्े पण सवतच हठकाणी शमळर्ेच असे नाही.
उदा. पाणी, वनस्पर्ी व प्राणी
३. काही हठकाणीच शमळणारी साधनसांपत्ती- उदा. सोने, खयनजर्ेले
४. एकाच वैशशष्यपूणत हठकाणी शमळणारी साधनसांपत्ती-
ग्रीनलडमध्ये शमळणारे िायोलाई्

13. साधनसांपत्तीचे आर्ितक ववकासार्ील महत्व
वैववध्यपूणत साधनसांपदा- आर्ितक ववकास वेगवान
 खयनजसांपत्ती- उद्योगधांद्याांचा, कारखानदारीचा ववकास
 उजातसाधने- शेर्ी, शहरीकरण, औद्योर्गकककरण
 वाहर्ूकक्षणेत्राचा ववकास
 जमीन, पाणी, वनस्पर्ी- आर्ितक ववकास
 मानवी साधनसांपत्ती आणण आर्ितक ववकास