1. Ekologicznie Efektywna Gospodarka w Szwecji Gunnar Haglund Ambasada Szwecji w Warszawie 606 28 89 57 gunnar.haglund@foreign.ministry.se Łódź , 6 maja 20 10 r. Unijna polityka klimatyczna 3x20, s zwedzkie doświadczenia , a polski miks energetyczny .
2. 1973 A dzisiaj Szwecja jest prawie zupełnie niezależna od zagranicznych dostaw paliw kopalnych do produkcji ciepła i energii elektrycznej z wyłączeniem transportu. Kryzys naftowy 1973r. Szwecja nie ma węgla, ropy lub gazu ziemnego... 1973 - Jak do tego doszło?
3. E nergooszczędnoś ć i energoefektywnoś ć w Szwecji 1980-2006 Najtańsza energia to ta energia, która nigdy nie została wyprodukowana! Index 1980 = 100 1980r. 2006r. 180 PKB 100 Końcowe zużycie energii 60 Energia/PKB = większa efektywność
4. -60% CO 2 od 1990r. Kluczem jest s ieć ciepłownicza , która umożliwia pewną, przewidywalną i efektywną dystrybucję ciepła oraz zagospodarowanie różnych rodzajów ciepła odpadowego! Elektrociepłownia na biopaliwo Paliwa kopalne, Maksymalne obciazenie Geotermalna energia, pompy ciep ł a Przemys ł owe odpady ciepla Energia z odpadów Sieć 50% ciepła w Szwecji Rynek ciepła -50%
5. - 20-25% Paliwa kopalne Odpady komunalne itp. Pozostałe: Biopaliwa, przemysłowe ciepło odpadowe, energia elektryczna, energia geotermalna, torf Paliwa zużywane do produkcji ciepła dla sieci ciepłowniczej i energii elektrycznej w kogeneracji w roku 2005 Powierzchnie kół odpowiadają ilości całkowitego zużycia paliwa Source : Swedish Waste Managment and Euroheat and Power (2007) 50 procent ciepła w Polsce
6. Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej w Szwecji 1981r. Σ 27 TWh Ciepło odpadowe przemysłowe 7% Pozostałe 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Odpady komunalne 5% Węgiel 3% Olej opałowy 84% 2006r. Σ 47,5 TWh 50% ciepła używanego w Szwecji! Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Olej sosnowy 1% Pozostałe odpady drewne 7% Odpady komunalne 15% Gorąca woda 1% Pompy ciepła 9% Energia elektryczna 1% Ciepło odpadowe przemysłowe 7% Gaz resztkowy 1% Torf 4% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4%
7. W mieście Borl ä nge 70% ciepła w sieci ciepłowniczej to ciepło odpadowe z papierni Kvar n sveden i huty stali SSAB/Domnarvet. Ciepło odpadowe przemysłowe 4 0 .000 mieszka ńców Incinerator Heat Exchanger Ok. 70 instalacji w całej Szwecji
9. Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej w Szwecji 1981r. Σ 27 TWh Pozostałe 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Odpady komunalne 5% Węgiel 3% Olej opałowy 84% 2006r. Σ 47,5 TWh 50% ciepła używanego w Szwecji! Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Olej sosnowy 1% Pozostałe odpady drewne 7% Odpady komunalne 15% Gorąca woda 1% Pompy ciepła 9% Energia elektryczna 1% Ciepło odpadowe przemysłowe 7% Gaz resztkowy 1% Torf 4% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4%
10. Szwedzkie oczyszczalnie ś ciek ó w Energia ze oczyszczonych ścieków Produkcja ciepła : 2 500 GWh Öresundsverket, Helsingborg W dużych oczyszczalniach
11. Energia ze ścieków w Sztokholmie Hammarby Pompy ciepła Oczyszczone ścieki Henriksdal Ozcyszczalnia ściekow Ścieki
16. Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej w Szwecji 1981r. Σ 27 TWh Pozostałe 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Odpady komunalne 5% Węgiel 3% Olej opałowy 84% 2006r. Σ 47,5 TWh 50% ciepła używanego w Szwecji! Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Olej sosnowy 1% Pozostałe odpady drewne 7% Odpady komunalne 15% Gorąca woda 1% Pompy ciepła 9% Energia elektryczna 1% Ciepło odpadowe przemysłowe 7% Gaz resztkowy 1% Torf 4% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4% Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Olej sosnowy 1% Pozostałe odpady drewne 7%
17. 325 GWh ciepła 70 GWh energii elektrycznej Miasto Kristianstad 33 000 Gmina Kristianstad 78 000 <5 0%
18. Igelstaverket pod Sztokholmem Miasta: Sö dert ä lje -B otkyrka -H uddinge -S alem 200000-2500000 inv 2500 G W h ciepła 550 G W h e nergii elektrycznej
19. Biomasa z odpadów leśnych i rolniczych oraz z roślin energetycznych Mozga trzcinowata Wierzba Polska Szwecja Lasy / powierzchnia mln. h a 9,2 27,0 Uzysk drewna w miliony m3 32,0 62,0 Mieszkańców milionów 38,5 9,0 Areał pod uprawą 6 razy większ y w Polsce!
20. Ok. 75 TWh ciepła 2 miliony hektarów Ok. 30 TWh energii elektrycznej
21. Redukcja związków azotu do Bałtyku - Projekt Nynäs od 2001 roku - 250-300 kg N/rok Cd 9,8 g/ha i rok z ziemi - i do kotła Metale ciężkie Wierzba energetyczna w mieście Enk öping 20 000 mieszka ńców 80 hektarów wierzby 15 procent paliwa Zimą Cd 90% w filtrze Bezpieczne składowisko Cd 10% w żużlu Cd ok. 1 ,0 g/ha i rok z powrotem do ziemi zużel=bionawóz
22. Elektrofiltr Kocio ł Skraplacz spalin Żużel 120 ha plantacji wierzby 76 ha plantacji wierzby Odbiornik rzeka Enköping 200 000 m 3 /r ok 100% Cd: 10% Cu: 50% Cr: 60% Hg: 20% Ni: 30% Pb: 20% Zn: 20% Cd: 90% Cu: 50% Cr: 40% Hg: 80% Ni: 70% Pb: 80% Zn: 80% Skropliny 30 000 m 3 / rok Cd: 9,8 Cu: 55 Cr: 41 Hg: 0,34 Ni: 28 Pb: 9.86 Zn: 731 g/ha & rok Cd: 0,75 Cu: 194,5 Cr: 26,1 Hg: 0,33 Ni: 12,9 Pb: 15 Zn: 324 g/ha & rok Cd:<1,1 Cu: 183 Cr: <13 Hg:<0,4 Ni: 25 Pb: 13 Zn: 341 Popiół / osad mieszanka Związane z ziemi przez wierzbę : Zrębki Trociny Wierzba Kora Sumaryczna energia w paliwie : 350 GWh Składowisko 3,8 milj. m 3 / rok Czysta woda Projekt nawadniania Komin Obieg metali w EC Enköping Osad przefermentowany Oczyszczalnia ścieków Czysta woda + woda z osadu Źródło : Rindi g/ha & rok Popiół lotny
23. Popioły jako bionawóz w leśnictwie i rolnictwie Sztuczne nawozy s ą drogie...
25. Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej w Szwecji 1981r. Σ 27 TWh Odpady komunalne 15% Pozostałe 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Odpady komunalne 5% Węgiel 3% Olej opałowy 84% 2006r. Σ 47,5 TWh 50% ciepła używanego w Szwecji! Odpady drzewne 29% Uszlachętniona biomasa 8% Przemysłowe odpady drewne 3% Olej sosnowy 1% Pozostałe odpady drewne 7% Odpady komunalne 15% Gorąca woda 1% Pompy ciepła 9% Energia elektryczna 1% Ciepło odpadowe przemysłowe 7% Gaz resztkowy 1% Torf 4% Gaz ziemny 4% Olej opałowy 6% Węgiel 4%
26.
27. A co właściwie Szwedzi robią ze swoimi odpadami....!? ? Sortujemy je u źródła!
28. W sklepach zbierane są opakowania z kaucją 33 cl - 25 gr 50 cl - 35 gr 2 0 gr duży 80 gr mały 40 gr 11 zł 9 zł
29.
30. S ortowanie bli sko domu Właściciel domu, spółdzielnia mieszkaniowa etc. organizuje
31. 650 Centr ów Recyklingow ych dla odpadów ponad gabarytowych, niebezpiecznych i elektrycznych/elektronicznych (WEEE) – z personelem Wjazd Wyjazd 5,3 milionów odwiedzin 154 kg/mieszka ńca i rok Lodówki itd Złom Meble Drewno Ziem i a, kamień, beton TV, komputer Odpady niebezpieczne Akumulatory samochodowe Gazety Szkło Asbest Drewno Karton Do spalenia Nie do spalenia Nie do spalenia Złom Do spalenia Drewno Plastik, metal, karton Opony Świetlówki, żarówki z rtęcią
32.
33. Spalanie odpadów produkuje ciepło i energię Efektywne oczyszczanie gazów spalinowych H ögdalen - spalarnia odpadów komunalnych w S z tokholm ie
41. Poziomy dopuszczalnych emisji do atmosfery w (mg/Nm³) - stan obecny Dioksyny i furany w ng/Nm3
42. 1. Dlaczego szwedzka spalarnia odpadów jest opłacalna? Energetycznie 1 t ona węgla = 2 t on y odpadów „ Gate fee ” = „Opłata na bramę” 1 tona węgla = - 60 euro 2 tony śmieci = +44 euro Różnica = 104 euro
43.
44. Z 512 kg odpadów komunalnych przeciętny Szwed odaje na składowisko tylko 20 kg na rok 20 kg Sztokholm 15 % ciepła Göteborg 3 0% ciepła 31 spalarni Malm ö 6 0% ciepła
46. Ok. 80 % ciepła w szwedzkiej sieci ciepłowniczej, czyli 40 % całego ciepła, pochodzi ze źródeł energii, które w wielu innych krajach świata nie są w ogóle wykorzystywane, lecz dosłownie marnowane.
47. Produkcja energii z w/w źródeł jest i ekonomiczna i opłacalna . Zmniejsza koszty produkcji i podwyższa konkurencyjność . Wartość odpadów odpowiada co najmniej wartości wytworzonej z nich energii. Zaopatrzenie w energię w Szwecji stało się bezpieczniejsze i bardziej niezależne . Szwedzkie wnioski 1 Ciepło + energia elektryczna = kogeneracja
48.
49.
50. Source: NSR W Szwecji nie ma sieci gazowej i dlatego biometan jest używany do napędu pojazdów komunalnych. W miastach Borås , Helsingborg , Linköping i Västerås (po około 100 000 mieszkańców) wszystkie autobusy i śmieciarki napędzane są tak wytworzonym biogazem. W ten sposób uzyskujemy energię równocześnie rozwiązując problem odpadowy Biogaz z odpadów komunalnych
51. Produkcja energii : 3.100 GWh - Ciepło 2.500 - Biogaz 600 Öresundsverket, Helsingborg Przeciętna oczyszczalnia ścieków w Szwecji produkuje 3 razy więcej energii niż sama zużywa Całkowita użyta energia: 930 GWh - Elektryczność 630 - Inne 300 Energia ze oczyszczonych ścieków Szwedzkie oczyszczalnie ś ciek ó w
55. Czy te rozwiązania były niekorzystne dla Szwecji? 1990 1995 2000 2005 Rok 100 110 120 130 140 150 160 170 180 90 80 Index Bioenergia +79 % PKB +48% Emisje CO 2 -9% Udzia ł bioenergii oraz PKB i emisje CO 2 w Szwecji 1990-
56. Polska ma bardzo dobre warunki! 1. Sieć ciepłownicza oraz sieć gazowa 2. Dużo ludzi = dużo odpadów 3. Duży sektor rolniczy = dużo odpadów 4. Dużo ziemi na uprawy roślin energetycznych
57. Transport Woda i ścieki Energia Odpady Budownictwo Planowanie krajobrazu Publiczni i prywatni podmioty Funkcje miejskie
58. Inteligentni uczą się na cudzych błędach, a nie na własnych! Zapraszamy do Szwecji! Gunnar Haglund, Ambasada Szwecji w Warszawie 606 28 89 57 [email_address] Dzi ękuję za uwagę!
Editor's Notes
This photo show what it looks like today. The waste water treatment plant is closest on the photo and behind that the 3 ponds are located, where the sewage water is stored before irrigation. Behind the ponds and to the left you can see the 80 ha of salix plantation. To the right is Enköping river where the sewage water used to be discharged before this project.
URBAN SUBSYSTEMS + GOVERNMENTAL CORE Obviously, combined urban technology solutions need combined institutional efforts. Local authorities and companies and other stakeholders need to work according to the same strategy.