1. !! ऊ
ँ पंढरीच्या पांडुरंग हरी गुरुवार व्रत कथा !!
!!!! उपवास आणि पूजेची पद्धत !!!!
कणियुगात मोक्षप्राप्तीसाठी, तंत्रणवघाने प्रमाणित व दत्तगुर
ं ची भेट णदिेिे हे व्रत मनापासून क
े ल्यावर धन, पुत्र, कीती प्राप्त होते आणि सवव शत्रूपासून मुक्ती होते,
जादू टोिा नष्ट होतो! पांडुरंग हरी आणि मंगि देव यांचा आशीवावद णमळतात !! िक्ष्मी आणि सरस्वती या देवींचा प्रभाव वाढतो !!! या व्रतामध्ये णपवळे वस्त्र, णपवळी
फ
ु िे, णपवळी फळे , चंदन यांचा वापर करावा. णदवसातून एकदाच जेवि करा, सूयोदयापूवी क
े ल्यास जास्त फळे णमळतात. सकाळी सूयवनमस्कार करा ! अधवनारीश्वर
भगवान णशवाचे मनापासुन स्मरि करा .राधेक
ृ ष्ण हरी ज्ञानेश्वर देवांचा जाप करा आणि पंढरीच्या पांडुरंग हरी यांचा णनरंतर जाप करा !!
2. स्त्स्त्रंन साठी: बृहस्पणतवाराचा उपवासात हरभरा डाळ आणि सुकी द्राक्षे घािून क
े ळीच्या मुळामध्ये भगवान णवष्णूची पूजा करा आणि णदवा िावा, उपवासाची कथा
ऐका आणि फक्त णपवळे अन्न खा. आणि त्याद्वारे भगवान णवष्णूची पूजा करा यामुळे बृहस्पणत देव प्रसन्न होतो.
पुरुषां साठी: गुरुवारच्या उपवास करा, हरभरा गुंड पािी भांड्यात टाका, क
े ळीची पूजा करा, नंतर कथा सांगा आणि ऐका, देव तुमच्या सवव मनोकामना पूिव करेि.
पंढरीच्या पांडुरंग सदैव तुझे रक्षि करीि. पूजा क
े ल्यानंतर प्रसाद घ्यावा आणि मनापासून त्यांची स्तुती करावी. अधवनारीश्वर भगवान णशवाचे मनापासुन स्मरि करा
.राधेक
ृ ष्ण हरी ज्ञानेश्वर देवा चा जाप करा आणि पंढरीच्या पांडुरंगा हरी चा जाप णनरंतर करा !! बोिा पुरंदरांच्या पांडुरंग की जय !!
मंत्र: गुढीपाडवा गुढीपाडवा , पंढरीच्या पांडुरंगा!!! पुरंदरा पुरंदरा , हररपाद वाळी पुरंदरा!!! देखा षड्दशवनें म्हणिपती , तेची भुजांची आक
ृ णत !!!
असे क
े ल्याने देव तुमच्या सवव मनोकामना पूिव करेि.
---DNA Publication—XYनाथ
!! ऊ
ँ पंढरीच्या पांडुरंग हरी गुरुवार व्रत कथा !!
भारतात एक प्रतापी आणि दानशूर राजा राज्य करत होता. गरीब आणि ब्राह्मिांना त्यांनी नेहमीच मदत क
े णि होती. त्याच्या रािीिा ही गोष्ट आवडिी नाही, णतने गरीबांना दान
णदिे नाही, देवाची पूजा क
े िी नाही आणि राजािा दान देण्यासही नकार णदिा. एक
े णदवशी राजा णशकारीसाठी जंगिात गेिा होता, तर रािी महािात एकटीच होती. त्याचवेळी
बृहस्पती देव णभक्षूच्या वेशात राजाच्या महािात णभक्षा मागू िागिे, रािीने णभक्षा देण्यास नकार णदिा आणि म्हिािी: हे ऋषी महाराज, मी दान करताना क
ं टाळिो आहे. माझे
पती सवव पैसे िुटत राहतात. आमची संपत्ती नष्ट व्हावी अशी माझी इच्छा आहे, मग णम आरामात राहु सक
े ि. साधू म्हिािा: देवी, तू फार णवणचत्र आहेस. प्रत्येकािा पैसा आणि मुिे
हवी असतात. पापी मािसाच्या घरी पुत्र आणि िक्ष्मी देखीि असावी. पैसे जास्त असतीि तर भुक
े ल्यांना अन्न द्या, तहानिेल्यांना णपण्याचे पािी करा, प्रवाशांसाठी धमवशाळा
उघडा. जे गरीब आपल्या अणववाणहत मुिींचे िग्न कर शकत नाहीत, त्यांचे िग्न करन द्या. अशी इतर अनेक कामे आहेत ज्यांच्या द्वारे तुमची कीती इहिोक आणि परिोकात
पसरते. पि उपदेशाचा रािीवर काहीही पररिाम झािा नाही. ती म्हिािी: महाराज, मिा काही समजावून सांगू नका. मिा अशी संपत्ती नको आहे जी मी सववत्र णवतररत करेि.
साधूने उत्तर णदिे, जर तुमची अशी इच्छा असेि तर तसा होईि! गुरवारी हे करा, डोक
े धुवा अंगुडि करा, डोक
े धुवा आणि कपडे धोबीकडे धुवा, मांसाहार करा, मणदरा पी, बाि
काप, हे क
े ल्याने तुमची सवव संपत्ती नष्ट होईि. असे बोिून तो साधू णतथून गायब झािा.
साधूच्या म्हिण्यानुसार, रािीने सांणगतिेल्या गोष्टी पूिव करताना फक्त तीन गुरुवार घािविे, की णतची सवव संपत्ती नष्ट झािी. राजाच्या क
ु टुंबािा अन्नाची आस िागिी. मग एक
े
णदवशी राजा रािीिा म्हिािा की हे रािी, तू इथेच थांब, मी दुसऱ्या देशात जातो, कारि इथिे सगळे मिा ओळखतात. त्यामुळे मी कोितेही छोटे काम कर शकत नाही. असे
बोिून राजा परदेशात गेिा. तेथे तो जंगिातून िाक
ू ड तोड
ू न शहरात णवकायचा. अशा प्रकारे तो आपिे जीवन व्यतीत कर िागिा. इकडे राजा परदेशात जाताच रािी आणि
दासी यांना दुुःख वाटू िागिे. एकदा रािी आणि दासी यांना सात णदवस अन्नाणशवाय जावे िागिे, तेव्हा रािी णतच्या दासीिा म्हिािी: हे दासी! माझी बहीि जवळच्या गावात
राहते. ती खूप श्रीमंत आहे. तुम्ही तींच्याकडे जा आणि पांचसौ ग्राम भाकरीची पीठ आिा, जेिेकरन तुम्ही थोडे जगू शकतो. दासी रािीच्या बणहिीकडे गेिी.
3. त्या णदवशी गुरुवार होता आणि त्या वेळी रािीची बहीि गुरुवारच्या व्रताची कथा ऐकत होती. दासीने रािीचा णनरोप रािीच्या बणहिीिा णदिा आणि 5 णकिो भाकररचे पीठ
मांणगतिी, पि राजाच्या बणहिीने प्रणतसाद णदिा नाही. जेव्हा रािीच्या बणहिीकड
ू न दासीिा काहीच उत्तर णमळािे नाही तेव्हा ती खूप दुुःखी झािी आणि रागाविी. दासीने परत
येऊन रािीिा सवव प्रकार सांणगतिा. हे ऐक
ू न रािीने आपल्या नणशबािा शाप णदिा आणि सांणगतिा वाईट णदवसात कोिी साथ देत नाही! आक्षेपातच चांगिे-वाईट कळते.
दुसरीकडे, रािीच्या बणहिीिा वाटिे की माझ्या बणहिीची दासी आिी होती, परंतु मी णतच्याशी बोििो नाही, यामुळे णतिा खूप दुुःख झािे असेि. कथा ऐक
ू न आणि पूजा संपवून
ती बणहिीच्या घरी आिी आणि म्हिािी: हे बणहिी! मी गुरुवारी उपवास करत होतो. तुझी मोिकरीि माझ्या घरी आिी, पि गोष्ट सांगेपयंत उठतात नाही आणि बोित नाही,
म्हिून मी बोििो नाही. मिा सांगा मोिकरीि का गेिी? रािी म्हिािी: बणहिी, मी तुझ्यापासून काय िपवू, आमच्या घरी खायिा धान्यही नव्हते त्यामुडे मी णतिा 5 णकिो
भाकररचे पीठ मांगायिा पाठविी. रािीची बहीि म्हिािी: बघ बणहि! भगवान बृहस्पणत सवांच्या मनोकामना पूिव करतात. बघा, कदाणचत तुमच्या घरात धान्य असेि.
सुरुवातीिा रािीचा णवश्वास बसिा नाही, पि बणहिीच्या सांगण्यावरन रािी आत गेिी आणि णतिा खरोखरच धान्याने भरिेिे भांडे सापडिे. हे पाहून दासीिा खूप आश्चयव
वाटिे. दासी रािीिा म्हिू िागिी: रािी! जेंव्हा जेवि णमळत नाही तेंव्हा आपि उपवास करतो, मग त्यांना उपवासाची पद्धत आणि कथा का णवचार नये, म्हिजे आपिही
उपवास कर शकतो. त्यानंतर रािीने आपल्या बणहिीिा गुरुवारी उपोषिाबद्दि णवचारिे. त्याची बहीि म्हिािी, गुरुवारच्या उपवासात हरभरा डाळ आणि सुकी द्राक्षे घािून
क
े ळीच्या मुळामध्ये भगवान णवष्णूची पूजा करा आणि णदवा िावा, उपवासाची कथा ऐका आणि फक्त णपवळे अन्न खा. यामुळे बृहस्पणत भगवान प्रसन्न होतो. उपवास आणि पूजेची
पद्धत सांगून रािीची बहीि आपल्या घरी परतिी.
सात णदवसांनी गुरुवार आिा तेव्हा रािी आणि दासीने उपवास ठे विा. घोड्याचे तबेिे जाऊन हरभरा आणि गूळ आििा. त्यानंतर क
े ळीच्या मुळाची आणि त्याद्वारे भगवान
णवष्णूची पूजा क
े िी. आता णपवळे अन्न क
ु ठ
ू न येिारे याबद्दि दोघांनाही खूप वाईट वाटिे. त्याने उपवास क
े ल्यामुळे भगवान बृहस्पती त्याच्यावर प्रसन्न झािे. म्हिूनच त्याने एका
सामान्य व्यक्तीचे रप धारि क
े िे आणि मोिकरिीिा दोन ताटांमध्ये सुंदर णपवळे अन्न णदिे. अन्न णमळाल्यावर दासी खूश झािी आणि रािीिा म्हिािी: चिा जेवि करुया,
रािीिा काहीही माणहती न होता त्यामुडे ती सांणगतिी तूच जेवि घे कारि तुम्ही आमच्यावर व्यथव हसता, नंतर मोिकरिी म्हिािी: एक महात्मा आिे होते, त्यांनी आम्हािा दोन
ताटात जेवि णदिे होते, आम्ही एकत्र जेवू. असे बोिून णतनी गुर भगवानांना नमस्कार करन भोजनास सुरुवात क
े िी.
त्यानंतर दोघीनी गुरुवारी उपवास आणि पूजा करण्यास सुरुवात क
े िी. भगवान बृहस्पतीच्या क
ृ पेने णतच्याकडे पुन्हा संपत्ती आिी, परंतु रािीने पुन्हा पूवीप्रमािे आळस सुर
क
े िा. तेव्हा दासी म्हिािी: बघ रािी! याआधीही तुम्ही असाच आळशी होता, तुम्हािा पैसा ठे वायिा त्रास व्हायचा, त्यामुळे सवव पैसा नष्ट झािा आणि आता जेव्हा तुम्हािा भगवान
बृहस्पतीच्या क
ृ पेने पैसा णमळािा आहे, तेव्हा तुम्हािा पुन्हा आळश वाटते. रािीिा समजावताना दासी म्हिािी की आम्हािा हे पैसे खूप कष्टानंतर णमळािे आहेत, त्यामुळे आम्ही
परोपकार करावा, भुक
े ल्यांना अन्नदान करावे, शुभ कायावत पैसे खचव करावेत, ज्यामुळे तुझ्या क
ु टुंबाची कीती वाढेि. यश प्राप्त होईि आणि वडीि आनंदी होतीि. दासीचे म्हििे
ऐक
ू न रािी आपिे पैसे शुभ कायावत खचव कर िागिी, त्यामुळे णतची कीती सवव नगरात पसर िागिी. एक रात्री रािीिा राजाची आठवि आिी ती राजा कसा असेि याचा
णवचार कर िागिी.
त्या णदवशी राजा उदास होऊन जंगिात एका झाडाखािी बसिा. आपिे जुने बोििे आठवून तो रड
ू िागिा. तेव्हा बृहस्पतीदेव साधू रपात आिे. िाक
ू डतोड्यासमोर आिा
आणि म्हिािा: अरे िाक
ू डतोडया! या उजाड जंगिात तू का णचंतेत बसिा आहेस? िाक
ू डतोड्याने हात जोड
ू न वाक
ू न उत्तर णदिे: महात्माजी! तुिा सवव माणहत आहे, मी काय
सांगू. असे म्हित तो रड
ू िागिा आणि आपिे आत्मचररत्र साधूिा सांणगतिे. महात्माजी म्हिािे: तुझ्या पत्नीने बृहस्पणतच्या णदवशी भगवान बृहस्पतीचा अनादर क
े िा आहे,
त्यामुळे णतने क्रोणधत होऊन तुिा ही अवस्था क
े िी आहे. आता कशाचीही काळजी कर नका, देव तुम्हािा पूवीपेक्षा अणधक श्रीमंत करेि. तुम्ही माझ्या उपदेशाचे पािन करा,
पांडुरंग बृहस्पणतवारचा उपवास करा, हरभरा गुंड पािी भांड्यात टाका, क
े ळीची पूजा करा, नंतर कथा सांगा आणि ऐका, देव तुमच्या सवव मनोकामना पूिव करेि. पंढरीच्या
पांडुरंग सदैव तुझे रक्षि करीि. पूजा क
े ल्यानंतर प्रसाद घ्यावा आणि मनापासून त्यांची स्तुती करावी. बोिा पुरंदरांच्या पांडुरंग की जय !!
4. असे क
े ल्याने पांडुरंग तुमच्या सवव मनोकामना पूिव करेि. साधूचा आनंद पाहून राजा म्हिािा: हे भगवान! मिा िाक
ू ड णवक
ू न पुरेसे पैसे णमळत नाहीत, जेिेकरन मी
जेविानंतर काहीतरी वाचवू शक
े न. मी माझ्या बायकोिा रात्री त्रासिेिे पाणहिे आहे. माझ्याकडे असे काहीही नाही ज्यातून मी त्याची बातमी मागू शक
े न.
साधू म्हिािा: हे िाक
ू डतोडया! कशाचीही काळजी कर नका. गुरुवारी तुम्ही नेहमीप्रमािे िाकडे घेऊन शहरात जा. तुम्हािा रोजच्यापेक्षा दुप्पट पैसे णमळतीि, त्यामुळे तुम्हािा
चांगिे जेवि णमळे ि आणि पांडुरंग बृहस्पती देवाच्या पूजेचे सामानही येईि. िाक
ू डतोड म्हिािा: पांडुरंग बृहस्पतीदेवाची कथा काय आहे मिा काही माहीती नाही तर साधू
म्हिािा: हे िाक
ू डतोडया! कशाचीही काळजी कर नका. गुरुवारची कथा असी आहे...
!! पांडुरंग बृहस्पतीदेवाची कथा !!
प्राचीन काळी एक ब्राह्मि राहत होता, तो अत्यंत गरीब होता. त्यािा मूिबाळ नव्हते. त्याची बायको अणतशय घािेरडी जगत होती. णतने आंघोळ क
े िी नाही, कोित्याही देवतेची
पूजा क
े िी नाही, यामुळे ब्राह्मि देवांना खूप दुुःख झािे. णबचारे खूप काही सांगायचे पि त्यातून काही णनष्पन्न होत नव्हते. देवाच्या क
ृ पेने ब्राह्मिाच्या पत्नीस कन्यासमान रत्नाचा
जन्म झािा. मुिगी मोठी झाल्यावर सकाळी आंघोळ करन भगवान णवष्णूचा जप कर िागिी आणि गुरुवारी उपवास कर िागिी. पूजा उरक
ू न ती शाळे त जायची तेव्हा ती
मुठीत बािी घेऊन शाळे च्या वाटेवर ठे वायची. ते बािी सोनेरी हव्याचा मग ती सोनेरी बािी उचिायची आणि परत येताना घरी आिायची.
एक
े णदवशी ती मुिगी त्या सोन्याची बािी सूपमध्ये भरन साफ करत होती की तेच्या वणडिांनी पाणहिे आणि म्हिािे - अरे कन्या! सोन्याच्या बािीसाठी सोन्याचे सूप असिे
आवश्यक आहे. दुसरा णदवस गुरुवार होता, या मुिीने उपवास ठे विा आणि बृहस्पणतिा प्राथवना क
े िी आणि म्हिािी - जर मी तुझी खऱ्या मनाने पूजा क
े िी असेि तर मिा
सोन्याचे सूप द्या. बृहस्पतीदेवांनी त्यांची प्राथवना मान्य क
े िी. रोजच्या प्रमािे त्या मुिीने जव पसरवायिा सुरुवात क
े िी, ती परत आिी आणि बािी काढत होती तेव्हा णतिा भगवान
बृहस्पणतच्या क
ृ पेने सोन्याचे सूप णमळािे. ती घरी आिून त्यात बािी साफ कर िागिी. पि णतच्या आईची पद्धत तशीच राणहिी. एकदा, ती मुिगी सोन्याच्या सूपमध्ये बािी
साफ करत होती. त्यावेळी त्या नगरीचा राजपुत्र णतथून गेिा. या मुिीचे रप आणि काम पाहून तो मंत्रमुग्ध झािा आणि घरी आल्यावर अन्नपािी सोड
ू न उदास होऊन झोपिा.
जेव्हा राजािा हे कळिे तेव्हा तो आपल्या प्रधानासह त्याच्याकडे गेिा आणि म्हिािा - हे पुत्र, तुिा काय त्रास होत आहे? जर कोिी तुमचा अपमान क
े िा असेि णक
ं वा इतर काही
कारि असेि तर सांगा की मी तेच करेन जे तुम्हािा पटेि. वणडिांचे म्हििे ऐक
ू न राजक
ु मार म्हिािा - तुझ्या क
ृ पेने मिा कोित्याही गोष्टीचा खेद वाटत नाही, कोिीही माझा
अपमान क
े िा नाही, पि सोन्याच्या सूपमध्ये बािी साफ करिाऱ्या मुिीशी मिा िग्न करायचे आहे. हे ऐक
ू न राजा आश्चयवचणकत झािा आणि म्हिािा - हे पुत्रा ! अशी मुिगी स्वतुः
शोधा. मी नक्कीच तुझे िग्न णतच्याशी करीन. राजक
ु माराने त्या मुिीच्या घराचा पत्ता सांणगतिा. त्यानंतर मंत्री त्या मुिीच्या घरी गेिे आणि त्यांनी सवव पररस्त्स्थती ब्राह्मि देवतेिा
सांणगतिी. ब्राह्मि देवतेने आपल्या मुिीचा णववाह राजक
ु माराशी करण्यास सहमती दशवणविी आणि णनयम व णनयमांनुसार ब्राह्मिाच्या मुिीचा णववाह राजक
ु माराशी झािा.
मुिगी घरातून बाहेर पडताच पूवीप्रमािेच त्या ब्राह्मि देवतेच्या घरी गररबीचे वास्तव्य झािे. आता अन्न णमळिे ही कठीि झािे होते. एक
े णदवशी दुुःखी होऊन ब्राह्मि देव आपल्या
मुिीकडे गेिा. मुिीने वणडिांची दुुःखद अवस्था पाहून आईची अवस्था णवचारिी. तेव्हा ब्राह्मिाने सवव स्त्स्थती सांणगतिी. मुिीने भरपूर पैसे देऊन वणडिांचा णनरोप घेतिा. अशा
प्रकारे ब्राह्मिाचा काही काळ आनंदात गेिा. काही णदवसांनी पुन्हा तीच पररस्त्स्थती णनमावि झािी. ब्राह्मि पुन्हा आपल्या मुिीच्या णठकािी गेिा आणि त्याने संपूिव स्त्स्थती
णवचारिी, तेव्हा मुिगी म्हिािी - हे णपता! तू आईिा घेऊन ये. मी णतिा सांगेन की ज्या पद्धतीने गररबी दू र होईि. जेव्हा तो ब्राह्मि देवता आपल्या पत्नीसह आिा तेव्हा ती आईिा
समजावू िागिी - हे आई, तू सकाळी प्रथम स्नान करन भगवान णवष्णूची पूजा कर, तर सवव दाररद्र्य दू र होईि. पि णतची मागिी एकाही गोष्टीिा मान्य न झाल्याने पहाटे उठ
ू न
णतने आपल्या मुिीच्या मुिांचे उष्ट अन्न खाल्ले. यामुळे त्यांच्या मुिीिा खूप राग आिा आणि एका रात्री णतने कपाटातीि सवव वस्तू काढू न त्यामध्ये णतच्या आईिा कोंडिे. णतिा
पहाटे बाहेर काढल्यावर आंघोळ करन कथा सांणगतिी, तेव्हा आईची बुद्धी बरी झािी आणि मग ती दर गुरुवारी उपवास कर िागिी. या व्रताच्या प्रभावाने णतचे माता-णपता खूप
श्रीमंत झािे आणि पुत्रप्राप्ती झािी आणि पांडुरंग बृहस्पतीजींच्या प्रभावाने संसाराचे सुख भोगून त्यांना स्वगवप्राप्ती झािी.
असे बोिून साधू महाराज तेथून अदृश्य झािे.
5. हळू हळू वेळ णनघून गेिा आणि पुन्हा तोच गुरुवार आिा. राजा जंगिातून िाक
ू ड तोड
ू न शहरात णवकायिा गेिा, त्यािा णदवसेंणदवस अणधक पैसे णमळािे. हरभरा, गूळ वगैरे
आिून राजाने गुरुवारी उपवास क
े िा. त्या णदवसापासून त्यांचा सवव त्रास दू र झािा, पि पुन्हा गुरुवार आल्यावर ते गुरुवारी उपवास णवसरिे. त्यामुळे भगवान बृहस्पती क्रोणधत
झािे.
त्या णदवशी त्या नगरीच्या राजाने मोठा यज्ञ क
े िा आणि नगरात घोषिा क
े िी की, कोिीही आपल्या घरात अन्न णशजवू नये णक
ं वा आग िावू नये, सवव िोकांनी माझ्या घरी जेवायिा
यावे. जो कोिी या आदेशाचे उल्लंघन करेि त्यािा मृत्यूदंडाची णशक्षा होईि. अशी घोषिा संपूिव शहरात करण्यात आिी. राजाच्या आज्ञेप्रमािे नगरातीि सवव िोक जेवायिा गेिे.
पि िाक
ू डतोड करिारा जरा उणशरा आिा, म्हिून राजा त्यािा आपल्या बरोबर घरी घेऊन गेिा आणि तो जेवत असताना रािीची नजर त्या खुंटीवर पडिी ज्यावर णतचा हार
िटकिा होता. तेथे णदसिे नाही । रािीने ठरविे की या मािसाने माझा हार चोरिा आहे. त्याचवेळी पोणिसांना बोिावून त्यािा तुरु
ं गात टाकण्यात आिे. जेव्हा िाक
ू डतोड
तुरु
ं गात पडिा तेव्हा तो खूप दुुःखी झािा आणि णवचार कर िागिा की मिा हे दु:ख कोित्या पूववजन्मीच्या कमावमुळे णमळािे आहे हे माणहत नाही आणि त्यािा जंगिात
सापडिेल्या त्याच साधूची आठवि येऊ िागिी.
त्याच वेळी बृहस्पती देव णभक्षूच्या रपात प्रकट झािे आणि त्यांची अवस्था पाहून म्हिािे: हे मूखव! तू बृहस्पती देवाची कथा सांणगतिी नाहीस, त्यामुळे तुिा दु:ख झािे आहे. आता
काळजी कर नका, गुरुवारी तुरु
ं गाच्या दारात चार पैसे पडिेिे णदसतीि. त्याच्याकड
ू न भगवान बृहस्पणतची पूजा करा, तुमचे सवव संकट दू र होतीि.
गुरुवारी त्यािा चार पैसे णमळािे. िाक
ू डतोड्याने कथा सांणगतिी. त्याच णदवशी रात्री भगवान बृहस्पती त्या नगरीच्या राजािा स्वप्नात म्हिािे: हे राजा! तुम्ही ज्यािा तुरु
ं गात
टाकिे आहे तो णनदोष आहे. तो राजा आहे, त्यािा सोडा. रािीचा हार त्याच खुंटीवर टांगिेिा असतो. जर तू असे क
े िे नाहीस तर मी तुझ्या राज्याचा नाश करीन. अशाप्रकारे
रात्रीचे स्वप्न पाहून राजािा सकाळी जाग आिी आणि खुंटीवरचा हार पाहून त्याने िाक
ू डतोड्यािा बोिावून माफी माणगतिी आणि त्यािा सुंदर वस्त्रे आणि दाणगने देऊन णनरोप
णदिा. भगवान बृहस्पतीच्या आदेशानुसार िाक
ू डतोड करिारा आपल्या नगराकडे णनघािा.
जेव्हा राजा आपल्या शहराजवळ पोहोचिा तेव्हा त्यािा खूप आश्चयव वाटिे. शहरात पूवीपेक्षा जास्त बागा, तिाव, णवणहरी आणि अनेक धमवशाळा मंणदरे बांधिी गेिी आहेत. राजाने
णवचारिे की ही बाग आणि धमवशाळा कोिाची आहे, तेव्हा शहरातीि सवव िोक म्हिू िागिे की हे सवव रािी आणि सेवकाचे आहेत. त्यामुळे राजािा आश्चयव वाटिे आणि रागही
आिा. राजा येत असल्याची बातमी रािीिा कळिी तेव्हा ती सेवकािा म्हिािी: दासी! राजा आम्हािा खूपच वाइट अवस्थामधे सोड
ू न गेिा होता ते पहा. माझी अशी अवस्था
पाहून तो मागे जाऊ नये, म्हिून तू दारात उभी रहा. आदेशानुसार दासी दारात उभी राणहिी. राजा आल्यावर णतने त्यािा सोबत आििे. तेव्हा राजािा राग आिा आणि त्याने
आपल्या रािीिा णवचारिे की तुिा हे पैसे कसे णमळािे, तर ती म्हिािी: भगवान बृहस्पतीच्या या व्रताच्या प्रभावामुळे आम्हािा हे सवव पैसे णमळािे आहेत.
राजाने ठरविे की, सात णदवसांनी सवांनी भगवान बृहस्पतीची पूजा करतो, पि मी णदवसातून तीन वेळा कथा करीन आणि रोज उपवास करीन. आता हरभरा हरभऱ्याची डाळ
राजाच्या दुपट्ट्यात बांधून णदवसातून तीन वेळा कथा सांगायची.
एक
े णदवशी राजािा वाटिे की चिा बणहिीच्या घरी येऊ. या णनश्चयाने राजा घोड्यावर आरढ झािा आणि बणहिीच्या णठकािी चािू िागिा. त्याने पाणहिे की काही िोक एक
मृतदेह घेऊन जात आहेत, त्यांना थांबवून राजा म्हिािा: अरे बंधूंनो! भगवान बृहस्पतीची माझी कथा ऐक.ते म्हिािे: बघा! आमचा मािूस मरि पाविा, त्यािा त्याच्या कथेची
काळजी वाटते. पि काही मािसं म्हिािी: बरं बोिा, आम्ही तुमची कथाही ऐक
ू . राजाने हरभऱ्याची डाळ बाहेर काढिी आणि कथा अधी संपल्यावर मेिेिा मािूस हिू िागिा
आणि कथा संपल्यावर तो मािूस उठिा आणि राम-राम म्हित उभा राणहिा.
पुढे जाताना त्यािा एक शेतकरी शेत नांगरताना णदसिा. राजाने त्यािा पाणहिे आणि त्यािा म्हिािे: अरे भाऊ! तुम्ही माझी गुरुवारची गोष्ट ऐका. शेतकरी म्हिािा, जोपयंत मी
तुझी गोष्ट ऐक
ूं तोपयंत मी चार गुंठा नांगरतो. जा तुमची गोष्ट दुसऱ्यािा सांगा. अशा प्रकारे राजा पुढे चािू िागिा. राजा णनघून गेल्याने बैि मागे पडिे आणि शेतकऱ्याच्या पोटात
6. प्रचंड दुखू िागिे. त्यावेळी त्याची आई भाकर घेऊन आिी, णतने हे पाहून आपल्या मुिािा सवव काही णवचारिे आणि मुिाने सवव काही सांणगतिे, मग वृद्ध स्त्री घोडेस्वाराकडे
धावत आिी आणि त्यािा म्हिािी की मी तुझी गोष्ट ऐकते, तू तुझी गोष्ट माझ्या शेतावर जाउन सांगशीि. राजाने वृद्ध मणहिेच्या शेतात जाऊन गोष्ट सांणगतिी, ती ऐक
ू न बैि उभा
राणहिा आणि शेतकऱ्याच्या पोटातीि दुखिेही थांबिे.
राजा आपल्या बणहिीच्या घरी पोहोचिा. बणहिीने भावाचा खूप सत्कार क
े िा. दुसऱ्या णदवशी सकाळी राजा उठिा तेव्हा त्यािा सववजि जेवताना णदसिे. राजा आपल्या बणहिीिा
म्हिािा: अशी काणह व्यक्ती आहे ज्याने जेविे नाही, माझी गुरुवारची गोष्ट ऐक
ु न घेईि. बहीि म्हिािी: अरे भाऊ! हा देश असाच आहे की इथे िोक आणद खातात, मग इतर
कामे करतात. शेजारी कोिी आहे का ते पहुन येंऊ. असे बोिून ती शोधायिा गेिी पि णतिा न जेविेिे असे कोिी णदसिे नाही म्हिून ती एका क
ुं भाराच्या घरी गेिी ज्याचा
मुिगा आजारी होता. तीन णदवसांपासून त्याच्या घरात कोिीही अन्न खाल्ले नसल्यामुडे रािीने क
ुं भारािा णतच्या भावाची गोष्ट ऐकण्यास सांणगतिे, त्याने होकार णदिा. राजाने
जाऊन गुरुवारची गोष्ट सांणगतिी, जी ऐक
ू न त्याचा मुिगा बरा झािा, आता राजाची स्तुती होऊ िागिी.
एक
े णदवशी राजा आपल्या बणहिीिा म्हिािा, बणहिी! आम्ही आमच्या घरी जाऊ. तुम्ही पि तयार व्हा. राजाची बहीि सासूिा म्हिािी. सासू म्हिािी हो जा. पि तुझ्या भावािा
मुिबाळ नसल्यामुळे तुझ्या मुिांना घेऊ नकोस. बहीि भावािा म्हिािी: अरे भाऊ! मी जाईन पि एकही मूि जािार नाही. राजा म्हिािा: जेव्हा िहान मूि चाििार नाही,
तेव्हा तू काय करिार.राजा अत्यंत दुुःखी मनाने आपल्या नगरात परतिा. राजा आपल्या रािीिा म्हिािा: आम्ही णनवंशी राजा आहोत. तोंड पाहिे हा आमचा धमव नाही आणि
अन्न वगैरे खािेिे नाही. रािी म्हिािी: हे प्रभु! बृहस्पणतने आपल्यािा सवव काही णदिे आहे, तो आपल्यािा नक्कीच मुि देईि. त्याच रात्री भगवान पांडुरंग बृहस्पती राजािा
स्वप्नात म्हिािे: राजा, ऊठ. सवव णवचार सोडा, तुझी रािी गभाववती आहे. राजािा हा शब्द ऐक
ू न खूप आनंद झािा. नवव्या मणहन्यात णतच्या रािीिा एक सुंदर मुिगा जन्मात
आिा. तेव्हा राजा म्हिािा: स्त्री अन्नाणशवाय जगू शकते, पि बोिण्याणशवाय जगू शकत नाही. रािी माझी बहीि आल्यावर णतिा काही बोिू नकोस. ऐक
ू न रािी हो म्हिािी.
जेव्हा राजाच्या बणहिीने ही आनंदाची बातमी ऐकिी तेव्हा ती खूप आनंदी झािी आणि अणभवादन करन आपल्या भावाच्या णठकािी आिी, तेव्हा रािी म्हिािी: तू घोड्यावर
स्वार होउन आिी नाही, तू गाढवावर स्वार होउन आिी.
राजाची बहीि म्हिािी: वणहनी, मी जर तुम्हािा असे सांणगतिे नसते तर तुम्हािा मूि कसे झािे असते. बृहस्पतीदेव असाच आहे, जो आपल्या मनातीि सवव इच्छा पूिव करतो, जो
कोिी चांगल्या हेतूने गुरुवारी व्रत करतो आणि कथा वाचतो णक
ं वा ऐकतो, इतरांना कथन करतो, बृहस्पतीदेव त्याच्या सवव इच्छा पूिव करतात.
भगवान बृहस्पतीदेव सदैव त्यांचे रक्षि करतात, जगातीि जे िोक पांडुरंग देवाची खऱ्या मनाने पूजा करतात त्यांच्या सवव इच्छा पूिव होतात. रािी आणि राजाने खऱ्या भावनेने
त्याच्या कथेची स्तुती क
े िी त्यामुडे त्यांच्या सवव इच्छा भगवान बृहस्पतीने पूिव क
े ल्या. म्हिूनच पूिव कथा ऐकल्यानंतर प्रसाद घ्यावा. त्याचे णिदयापासून ध्यान करताना जयकारा
म्हिा.
, पांडुरंग बृहस्पणतचा जयजयकार म्हिा. भगवान णवष्णुदेवांचा जयजयकार. पंढरीच्या पांडुरंगाचा जयजयकार म्हिा.
7. _______
आरती
_______
ओम जय बृहस्पती देवा. पंढररच्या पांडुरंगा !!
णछन णछन भोग िांऊ, कदिी फळे मेवा,
ओम जय बृहस्पती देवा, पंढररच्या पांडुरंगा !!
तुम्ही पूरि परमात्मा, पुरंदरा तूं अंतरी, जगस्त्िता जगदीश्वर, तुम्हींसवांचा स्वामी
ओम जय बृहस्पती देवा, पंढररच्या पांडुरंगा !!
चरिामृत णनज णनमवळ, सवव पातकांचा नाशी. सवव मनोरथ देनारा, क
ृ पया करा देवा,
ओम जय बृहस्पती देवा, पंढररच्या पांडुरंगा !!
तन, मन, धन अपवि करन, जे जन शरि पडतात । प्रभु प्रकट तब होउन, दारात येता
ओम जय बृहस्पती देवा, पंढररच्या पांडुरंगा !!
दनदयाि दयाणनधी, भक्तांचा िाभांवी. पाप दोष पूिव हरतो, वािी आळं दी.
ओम जय बृहस्पती देवा, पंढररच्या पांडुरंगा !!
सकि मनोरथ देनारा, सवव शंका गमावा, णवषया णवकार णमटिे, मूिे आनंदी.
ओम जय बृहस्पती देवा, पंढररच्या पांडुरंगा !!
तुमची आरती कोिही असो, प्रेमाने गावे, स्वानंद आनंदवर, तो नक्की पावे.
ओम जय बृहस्पती देवा, पंढररच्या पांडुरंगा !!
प्रत्येकजि भगवान हररणवष्णूची जय म्हिा. हररपाद वाणि पंढररनाथ पांडुरंगा बृहस्पणतचा जयजयकार म्हिा !!