1. 80 NeVaP Toekomstboek
2011
In Restaurant ‘De Nonnerie’ in Maarssen werd op 27 oktober 2011
de ‘NeVaP/RICS Integriteitslunch’ gehouden. Sprekers waren:
René Craemer (IntegriteitsOverleg Vastgoedmarkt (IOV)), Rob Bakker
(toen werkzaam bij Holland Integrity Group), Jeroen Lokerse
(Cushman & Wakefield) en Brigit Gerritse (toen bestuurslid RICS
en werkzaam bij Corio). Na de pauze startte de driegangen lunch,
waarbij per tafel werd gediscussieerd over diverse integriteitsthema’s
op markt-, organisatie- en persoonsniveau. Deze tafeldiscussies
stonden onder leiding van de sprekers en bestuursleden van NeVaP
en RICS.
2012
Op 25 oktober 2012 vond de RICS/NeVaP Bijeenkomst ‘Integriteits-
en Reputatiemanagement’ plaats in Architectuurpark Makeblijde
in Houten. Sprekers waren: Paul Theeuwes (AFM), Nic van der Ende
(DNB), René Craemer (IntegriteitsOverleg Vastgoedmarkt (IOV)),
Rob Bakker (toen Holland Integrity Group) en Hessel van Bruggen
(Holland Integrity Group). Ook werden de resultaten van het
‘Onderzoek naar gedragscodes in de vastgoedsector’ gepresenteerd
door drs. Mirande Waldmann, namens de winnende groep van de
ASRE Opleiding Vastgoedexploitatie 2012. In het tweede gedeelte van
de middag konden de deelnemers middels stemkastjes reageren op
diverse praktijksituaties op markt-, organisatie- en persoonsniveau.
2013
Op 7 november 2013 vond de Verdieping/CPD ‘Integriteit; stand
van zaken en verbeterpunten in de praktijk’ plaats op het
hoofdkantoor van KPMG in Amstelveen. Sprekers waren:
Wendy Verschoor (voorzitter RICS Nederland), Frank van Blokland
(IVBN), Muel Kaptein (KPMG en Erasmus Universiteit Rotterdam)
en Sicco Kuijper (KPMG). Sicco Kuijper presenteerde de onderzoeks-
resultaten van de ‘Barometer Integriteit Vastgoedsector 2013’.
Na de pauze vond een interactieve sessie plaats onder leiding
van de sprekers en moderatoren vanuit NeVaP en RICS.
2014
In Leerhotel ‘Het Klooster’ in Amersfoort vond op 11 november 2014
de Jaarlijkse Bijeenkomst Integriteit ‘Ben ik OK, ben jij OK?’ plaats.
Sprekers waren: Sanne Ponsioen (promovenda Rijksuniversiteit
Groningen) en Job Boersma (als psycholoog gespecialiseerd in
micro-expressies en leugendetectie). Tijdens het interactieve
gedeelte stond een case centraal, die per deel werd ingeleid door
Marcel Oosterwijk, professioneel acteur. Het interactieve gedeelte
stond onder leiding van moderatoren vanuit NeVaP en RICS.
Sinds 2011 organiseren NeVaP en RICS jaarlijks een gezamenlijke bijeenkomst op het gebied van ethiek. NeVaP en RICS hebben ethiek
namelijk structureel verankerd in hun doelstelling en activiteiten. Sinds 2014 hebben ook IVBN en VGM NL zich bij de organisatie van
deze jaarlijkse bijeenkomst van NeVaP en RICS aangesloten.
Ethiek
NeVaP 2015 - 1.20 high_PP 15-02-16 14:31 Pagina 80

2. NeVaP Toekomstboek 81
2015
Op 19 november 2015 vond in Theater Flint in Amersfoort dé jaarlijkse
integriteitsbijeenkomst van NeVaP, RICS, IVBN en VGM NL plaats.
Dit jaar stond het thema ‘Macht & Integriteit: hoe gaat u ermee om?’
centraal. Met dit thema werd - in navolging van 2014 - verder
ingegaan op integriteit op persoonsniveau.
De ruim 200 deelnemers hingen aan de lippen van zowel Oscar David
(auteur van het boek ‘Macht! Van instinct tot integriteit’) als
Ruben van Zwieten (predikant aan de Zuidas en lid van de Monitoring
Commissie Code Banken). David heeft uitgebreid onderzoek gedaan
naar de werking en dynamiek van macht en gaf de aanwezigen
inzicht in de vele puzzelstukjes die samen het fenomeen macht
vormen. Van Zwieten benaderde macht vanuit een heel andere
invalshoek en ging met name in op het eigen moreel kompas.
Volgens hem gebruiken veel mensen in de vastgoedsector vooral
hun linkerhersenhelft, waar de ratio, de feiten, de orde en strategie
domineren. Van Zwieten pleit voor het beter benutten van de rechter-
hersenhelft, voor het ontdekken van je intuïtie, je verbeelding en je
fantasie. Op die manier kijk je buiten de ‘kaders’ en kun je beter
reflecteren op je eigen gedrag.
De middag werd afgesloten met een interactief gedeelte tussen de
deelnemers en de sprekers én een impromusical door de acteurs
Ton Haas en Ad-Just Bouman, onder muzikale begeleiding van
Jelke Smit.
NeVaP, RICS, IVBN en VGM NL benadrukken het belang van een
jaarlijks terugkerende bijeenkomst over integriteit. De hele sector is
gebaat bij integere organisaties en integere collega’s en concullega’s.
Door regelmatig met elkaar over dit onderwerp kennis en ervaring
te blijven uitwisselen, blijft het belang van integer handelen actueel.
De volgende integriteitsbijeenkomst voor de vastgoedsector zal
plaatsvinden op donderdag 17 november 2016.
Publicaties
In 2012 heeft NeVaP samen met RICS het rapport ‘Gedragscodes in
de Nederlandse vastgoedsector’ uitgebracht. In 2013 heeft NeVaP
in samenwerking met RICS en KPMG de ‘Barometer Integriteit
Vastgoedsector’ uitgegeven.
55 55 66 66 77
NeVaP leden kunnen alle presentaties en bijbehorende documenten
van deze NeVaP activiteiten met hun inloggegevens downloaden van
de NeVaP Kennisbank.
NeVaP 2015 - 1.20 high_PP 15-02-16 14:31 Pagina 81

3. 82 NeVaP Toekomstboek
vragen aan Philip Bischop
5 Drs. Philip Bischop MRE MRICS (1969) | Hoofd Portefeuille Management Onroerend Goed Nederland bij MN |
Bestuurslid van NeVaP in de periode 2010-2015
Waar ben je het meest trots op met betrekking tot jouw
portefeuille Ethiek?
“Met veel trots kijk ik als portefeuillehouder Ethiek terug
op de vorderingen die wij de afgelopen jaren hebben geboekt!
We hebben als NeVaP bestuur het thema Ethiek eind 2010 direct
groots omarmd en bestempeld als ‘kernthema’, omdat we het gevoel
hadden dat het onderwerp Ethiek wel eens van cruciaal belang zou
kunnen zijn voor het eerherstel van de destijds kwetsbare
vastgoedsector. Immers, de vastgoedfraude was net aan het licht
gekomen en had tot gevolg dat vele ogen op de vastgoedsector
gericht waren om tot maatregelen te komen. Aangezien dit thema
tot dan toe nog niet hoog op de agenda stond in de vastgoedsector,
hebben wij als bestuur het initiatief genomen om dit thema langjarig
te ondersteunen, teneinde samen met de vastgoedsector op een
actieve wijze te komen tot initiatieven om de ethiek in, en de
perceptie ten aanzien van de vastgoedsector te verbeteren. Daar
waar in 2011 de ethiek bijeenkomsten relatief minder druk werden
bezocht, kunnen we nu constateren dat dit onderwerp sterk aan
populariteit heeft gewonnen en een brede belangstelling geniet in
de gehele vastgoedsector. NeVaP heeft hieraan een belangrijke
bijdrage geleverd, waarop we best heel trots mogen zijn!“
Hoe heeft jouw portefeuille Ethiek zich tijdens jouw
bestuurstermijn ontwikkeld?
“Wij zijn vanaf het begin op zoek gegaan naar een samen-
werkingspartner om dit thema gezamenlijk op een hoger niveau te
tillen en hebben in RICS onze partner gevonden. Zelf ben ik al jaren
actief RICS lid en weet ik dat de ethische normen en waarden
middels het zogenaamde ‘red book’ diep verankerd zijn in het
DNA van de RICS. NeVaP en RICS hebben besloten om vanaf 2011
samen jaarlijkse ethiek bijeenkomsten te organiseren vanuit de
diepgewortelde ethische doelstellingen van beide organisaties.
Ook vanuit het idee om de vele professionals in de vastgoedsector
daardoor rechtstreeks te kunnen aanspreken en de leden van beide
organisaties bij ethische dilemma's en uitdagingen te betrekken.
Het grote succes van de jaarlijkse NeVaP/RICS bijeenkomsten in de
periode 2011-2013 hebben IVBN en VGM NL begin 2014 doen besluiten
om zich bij ons aan te sluiten. De gezamenlijke bijeenkomst van
deze vier organisaties is sinds 2014 een begrip geworden in de
vastgoedsector en wordt inmiddels ook al dé jaarlijkse integriteits-
bijeenkomst voor de vastgoedsector genoemd! De deelname van
inmiddels meer dan 200 leden in zowel 2014 als 2015 vanuit onze
organisaties aan de bijeenkomsten getuigen hier natuurlijk ook van.“
1 2
“Ik verwacht dat het onderwerp ethiek de komende jaren van
groot belang blijft in de vastgoedsector.”
NeVaP 2015 - 1.20 high_PP 15-02-16 14:31 Pagina 82

4. NeVaP Toekomstboek 83
Welke onderwerpen stonden de afgelopen jaren vanuit
jouw portefeuille Ethiek centraal?
“Aanvankelijk hebben wij ons gericht op de meer
instrumentele onderwerpen, zoals bijvoorbeeld het opstellen van
gedragscodes in de sector. Ik noem het vastleggen van deze
instrumentele onderwerpen de ‘hardware’ van het thema ethiek.
Het op papier vastleggen, waar je voor staat én jezelf, je collega's en
branchegenoten daaraan houden. Dat was van belang om als eerste
ijkpunt samen te formuleren. Het komen tot een dergelijke gedrags-
code had tot gevolg dat we in de sector met elkaar in discussie
zijn gegaan en samen de brandbreedtes en spelregels met elkaar
hebben bepaald over wat we toelaatbaar en geoorloofd vinden de
sector. Deze dialoog hebben we de afgelopen jaren met elkaar bij de
diverse ethiek bijeenkomsten geïntensiveerd. Ethiek is namelijk bij
uitstek een thema om met elkaar te bespreken in casusvorm en best
practices. Deze dialoog en zelfreflectie noem ik de ’software’ rondom
het thema ethiek. Durf jezelf, je klant, je collega, je leidinggevende of
directie vragen te stellen indien je dit nodig acht vanuit een gezond
‘onderbuik’ gevoel en durf door te vragen. We moeten als vastgoed-
sector nadrukkelijk van elkaars fouten en successen leren! Wij zijn
vanuit NeVaP middels het organiseren van onze bijeenkomsten
actief de discussie aangegaan met de sector, hetgeen ervoor heeft
gezorgd dat dit thema niet meer weg te denken is van de werkvloer
en de directietafel. Ethiek zit gelukkig steeds meer en meer in het
DNA van de vastgoedsector!“
Hoe verwacht je dat Ethiek zich in de vastgoedsector zal
gaan ontwikkelen op weg naar 2025?
“Ik verwacht dat het onderwerp ethiek de komende jaren
van groot belang blijft in de vastgoedsector. Onze sector blijft onder
een vergrootglas liggen van de buitenwacht en de toezichthouders.
Wij zullen blijvend moeten aantonen dat de gehele sector ethiek
hoog in het vaandel heeft staan en ook echt alles in het werk blijft
stellen om ‘clean’ te blijven. Ik heb niet de illusie dat er geen
schandalen meer in het vastgoed zullen plaatsvinden, maar ik ben
ervan overtuigd, dat we de signalen eerder met elkaar kunnen
constateren en als sector kunnen veroordelen. De nadruk zal vooral
liggen op de dialoog en zelfreflectie, de zogenoemde ‘software’ van
het thema ethiek in de vastgoedsector, inclusief alle deelnemende
bedrijven en personen.“
Welke rol dient NeVaP op het gebied van Ethiek te
vervullen op weg naar 2025?
“NeVaP zal zich vooral dienen te blijven richten op de
ethische zaken die in onze sector aan de orde zijn en zal deze op
een positieve en constructieve wijze met elkaar en met de sector
blijven delen. Ik noem dat ‘be good and tell it’.
Het ketendenken zal ervoor zorgen dat ondernemingen moeten
weten wie haar toeleveranciers en afnemers zijn, het zogenaamde
‘look through principe’. Ethisch handelen betekent dus dat er
transparantie moet zijn in de gehele bedrijfskolom. Het niet ethisch
handelen van een leverancier of afnemer heeft, naast het eigen
gedrag, namelijk direct effect op de reputatie van een onderneming.
Er ontstaat daardoor een ruimere ethische verantwoordelijkheid van
een onderneming, die zich vertaalt naar een bredere maatschappelijke
verantwoordelijkheid. Transparant handelen en maatschappelijke
verantwoord ondernemen zullen in het verlengde van het thema
ethiek op markt-, organisatie- en persoonsniveau wat NeVaP betreft
zeker worden belicht tijdens de bijeenkomsten de komende jaren!
NeVaP zal de samenwerking blijven zoeken met organisaties en
onderwijsinstellingen, die de kwalitatieve ambities ten aanzien van
het thema Ethiek met NeVaP delen. Ook zal NeVaP zich inspannen
om onderzoeken te laten uitvoeren, die bijdragen aan het verder
inzichtelijk maken van de ontwikkelingen en trends op het gebied
van Ethiek in de vastgoedsector!“
3
4
5
“Be good and tell it!”
55 55 66 66 77
NeVaP 2015 - 1.20 high_PP 15-02-16 14:31 Pagina 83