Viki's View Paula Bartholomeus 2e herziene druk

viki’s view
Viki's View.indd 1 2/29/12 9:45:07 AM

viki’s view
Van overleven naar beleven:
een baanbrekende methode
Paula Bartholomeus

Eerste druk
© 2012 Paula Bartholomeus
© 2012 248media uitgeverij, Steenwijk
Omslagontwerp: Ruud Baas Grafische Vormgeving
Beeld omslag: Broer van den Dobbelsteen
Grafische realisatie: mds
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
www.248media.nl
isbn: 9789079603206
nur: 777

Het is woensdagavond 26 februari 2010.
De opa van Viki vertelt mij een opmerkelijke anekdote over zijn
kleindochter, die nog geen tweeënhalf jaar oud is: ‘Viki speelde
dat ze Zwarte Piet was, en dat ze niet thuis was.’
Het spel en het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau van
deze peuter imponeren. Viki blijkt op tweeënhalfjarige leeftijd
al in staat te zijn zich te verplaatsen in een ander. Daarnaast
verwerkt zij met behulp van het spel de spanningen die de
sinterklaasperiode met zich mee had gebracht. Ik realiseer me
hoe belangrijk het is om te kijken naar de gezonde ontwikkeling
van kleine kinderen. We kunnen hiervan leren wat er nodig is om
een gezond verwerkingsproces in gang te zetten. Dit is het begin
van een geheel nieuwe kijk op de behandeling van psychische
problemen van kinderen en volwassenen. Vier maanden later
levert dit gedachtegoed een voortschrijdend inzicht op met
betrekking tot een van de grootste ontwikkelingsproblemen
van deze tijd: autisme.

Inhoud
Voorwoord 13
Deel 1
De orthopedagogische invalshoek 17
Reactie van Joerie 18
Visie op kinderen en volwassenen met psychische klachten 19
Het verhaal van Hans 23
Theoretische verantwoording 25
Samenvatting 30
Deel 2
Het ontstaan van Viki’s View 31
Het experiment 31
Wat is er veranderd? 34
Deel 3
Wat is Viki’s View? 37
Een cliënt omschrijft zijn Viki’s View ervaring 39
Kan ik baat hebben bij Viki’s View? 40
Het verhaal van Jaynie 42
Persoonlijkheidsstoornissen, posttraumatische
stressstoornissen en schizofrenie 44
Ervaringen van Stephan 45
Deel 4
Viki’s View en autisme 51
Stel dat het waar is ...… 57
Het verhaal van J 58
Het verhaal over Annemarie, casuïstiek met
betrekking tot autisme 60

De eerste kennismaking 60
Begeleiding 61
Het psychologisch onderzoek 62
Viki’s View 63
Deel 5
Nog meer ervaringsverhalen 67
Het verhaal van een jonge moeder 67
Het verhaal van Corry 70
Deel 6
Reacties van het onderzoeksteam 73
Het verhaal van Paula 73
Het verhaal van Perry 75
Het verhaal van Anke 78
Het verhaal van Mark 79
Deel 7
Viki’s View protocol 83
De eerste aanzet tot het protocol van Viki’s View 83
Evidence-based werken 83
Richtlijnen bij het gebruik van dit protocol 83
Contra-indicaties bij het gebruik van dit protocol 84
Doelgroep volwassenen met psychische problemen 85
Uitgangspunten 85
Doelstelling 87
Doelgroep volwassenen met psychische klachten 88
Randvoorwaarden 89
Behandelverantwoordelijkheid 90
Planningsprocedure volwassenen met psychische
klachten 90

Viki’s View – de aanpak: doelgroep volwassenen
met psychische problemen 93
De eerste sessie 93
De tweede sessie 96
De derde sessie 102
De vierde sessie 102
De vijfde sessie 103
Follow-up 104
Effectmeting en monitoren 104
De voormeting 105
Doelgroep kinderen en jeugdigen met psychische
problemen 113
Theoretische uitgangspunten 113
Doelstelling 115
Kinderen en jeugdigen met psychische klachten 116
Randvoorwaarden 117
Beroepsverantwoordelijkheid 118
Planningsprocedure bij kinderen en jeugdigen 119
Viki’s View – de aanpak: doelgroep kinderen en
jeugdigen met psychische problemen 122
De eerste sessie 122
De tweede sessie 123
De derde sessie 124
De vierde sessie 125
De vijfde sessie 125
Follow-up 125
Doelgroep volwassenen met
autismespectrumstoornissen (ass) 125

Het doel van de interventie 128
De randvoorwaarden voor uitvoering 128
Viki’s View – de aanpak: doelgroep volwassenen met
autismespectrumstoornissen 130
De eerste sessie 130
Resultaten bij mensen met ass 133
Wat er verandert voor mensen met ass 133
Effectmeting 135
Nazorg en terugvalpreventie 135
Doelgroep kinderen met autismespectrumstoornissen 136
Aanpassingen voor kinderen met ass 137
Resultaten bij kinderen met ass 137
Andere doelgroepen 139
Nawoord 141
Bijlage 1: Overzicht schema’s en schemadomeinen
dr. Jeffrey Young 143
Bijlage 2: Vertrouwen en zekerheid door
aanleuning 145
Verklarende woordenlijst 149
Literatuur 153

stel dat het waar is ... …

Voorwoord
Laten we toch eens meer stilstaan bij wat we hebben, bereikt
hebben.
Laten we eens kijken, ruiken, proeven, genieten van het nu.
Want op het nu wordt de morgen gebouwd!
Robert van Bastelaar-Walsh
Geachte lezer,
Twee jaar geleden ontwikkelde ik samen met mijn collega’s Perry
de Wagt, Anke Nicolasen en Mark Versteeg een hersentraining, die
tot verrassende resultaten heeft geleid.
In het boek dat voor u ligt, heb ik geprobeerd iets te beschrijven
wat voor mij bijna niet te beschrijven is.
De transformatie die heeft plaatsgevonden bij de mensen met wie
we gewerkt hebben, heeft grote indruk op ons gemaakt. Dit willen
we graag met u delen.
Dit boek is bedoeld om u duidelijk te maken wat Viki’s View nu
eigenlijk is en wat deze therapie zou kunnen betekenen.
Tijdens Viki’s View houden wij ons bezig met de manier waarop
mensen informatie verwerken. Mensen met psychische klachten
hebben moeite met het houden van overzicht. Emotionele ballast
zorgt ervoor dat zij op een andere manier tegen zichzelf en de
wereld aankijken. Hoe ernstiger de klachten zijn, des te moeilijker
het wordt om hoofd- en bijzaken te kunnen onderscheiden.
Uiteindelijk raakt de informatieverwerking ernstig verstoord.

14 Viki’s View
In dit boek wordt de term ‘integratie’ op een andere manier
gebruikt dan u wellicht gewend bent. Met het integratieproces
wordt een informatieverwerkingsproces bedoeld. Het gaat
in dit geval om het tegelijkertijd verwerken van prikkels die
vanuit de zintuigen bij de hersenen binnenkomen, waardoor
de informatie kan worden samengevoegd tot een betekenisvol
geheel. Dit informatieverwerkingsproces is noodzakelijk om te
kunnen komen tot denken in samenhang (centrale coherentie)
en betekenisverlening (conceptvorming).
Viki’s View draait letterlijk om integratie, zowel in de betekenis die
hierboven is geschetst als in de betekenis van perspectief bieden
op een volwaardigere positie binnen onze maatschappij. Wanneer
het integratieproces in de hersenen wordt aangezet, ontstaan er
overzicht, inzicht en daarmee perspectief. Viki’s View geeft mensen
extra mogelijkheden en ruimte voor groei en ontwikkeling.
We leven in een complexe maatschappij en onze verzorgingsstaat
is in snel tempo aan het veranderen in een participatiesamenleving
(Van der Lans 2009). Dit heeft tot gevolg dat mensen met
psychische klachten geconfronteerd worden met ingrijpende
wijzigingen in het socialezekerheidsstelsel en in de zorg.
Participatie in de samenleving is een belangrijke richtlijn geworden,
die vraagt om zelfverantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van
mensen. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van
2007 is hier een voortvloeisel van. Lang niet iedereen beschikt
over eigen inzet, vaardigheden en mogelijkheden om op deze
manier te integreren en participeren binnen de maatschappij.
Mensen met psychische klachten en mensen met autisme vormen
een kwetsbare groep. Viki’s View is een methodiek die goed

Voorwoord 15
aanslaat bij deze groep. Het is een hersentraining die psychische
klachten vermindert en mensen sterker maakt. Wij vinden het
belangrijk dat Viki’s View beschikbaar komt voor mensen met
psychische klachten die de hersentraining willen en nodig hebben.
Het afgelopen jaar hebben we dan ook met zorg gewerkt aan
onze nieuwe methode en ervoor gezorgd dat deze overdraagbaar
is. Er is overleg geweest met collega’s uit het veld en we blijven
investeren in goede contacten met samenwerkingspartners.
Viki’s View is geen kant-en-klare oplossing voor psychische
problemen. Alleen met Viki’s View zijn we er nog niet. We kunnen
een positieve verandering in gang zetten. Wij vragen u Viki’s View
te beschouwen als een mooie voorzet die door gemotiveerde
cliënten en collega’s verder ingekopt moet worden.
Viki’s View is uitgeschreven in een protocol, dat in deel 7 van
dit boek is opgenomen. De lezers van dit protocol willen we
een belangrijke boodschap meegeven. Om het protocol goed
te kunnen uitvoeren, is praktijktraining nodig. Het is een
complexe therapeutische vaardigheid die oefening en geduld
vraagt. Als deze vaardigheid onvoldoende wordt beheerst, blijft
het effect uit. We zijn bezig met de ontwikkeling van cursussen
voor collega’s in het veld, waarbij het in de praktijk oefenen van
de vaardigheden die nodig zijn om Viki’s View toe te kunnen
passen, centraal zal staan.
Veel leesplezier!
Paula Bartholomeus
Waalre, januari 2012

Ohne eine heitere vollwertige Kindheid verkümmert das ganze
spätere Leben. Das Kind wird nicht erst ein Mensch, es ist schon
einer.
Janus Korczak

deel 1
De orthopedagogische invalshoek
Viki’s View is een methodiek die ontwikkeld is vanuit de
orthopedagogiek. Orthopedagogen houden zich bezig met
opvoedingsvraagstukken. Zij streven ernaar optimale ont-
wikkelingskansen te creëren voor kinderen en jeugdigen die op
een bijzondere manier in het leven staan.
Handelingsgerichte diagnostiek is de afgelopen jaren voor
mij een steeds belangrijker hulpmiddel geworden om het
werk goed te kunnen doen. Tegelijkertijd zie ik dat er zowel
in de hulpverlening als op scholen een tendens is ontstaan
om diagnostiek als voorwaarde te stellen om voor zorg in
aanmerking te komen. Als kinderen of volwassenen uit balans
zijn, laten ze dat zien in hun gedrag en in de manier waarop
ze denken en voelen. Kijken naar dat gedrag is interessant om
vast te kunnen stellen hoe ernstig de problemen zijn, en om te
beoordelen wat voor impact de problematiek heeft op de cliënt
en zijn omgeving. Diagnostiek lost echter geen problemen op.
Het is daarnaast nog een hele uitdaging om ervoor te zorgen
dat mensen terug in balans komen.
Ik zie dat er vaak met een omweg gewerkt wordt. Een omweg
die mensen onnodig lang laat wachten op hulp. Een diagnose die
naast duidelijkheid en houvast soms ook meer pijn veroorzaakt
dan dat ze verzachting biedt. Het betekent focussen op wat

18 Viki’s View
je niet kunt, kijken naar ontwikkelingsbelemmeringen en die
uitgebreid in beeld brengen.
Dit heeft tot gevolg dat er jongeren zijn die zich door de
maatschappij afgewezen voelen. Het kinderpsychiatrisch etiket
hangt als een blok aan hun been en ontneemt hun de motivatie
om voor hun toekomst te gaan:
‘Ik ben autist, ik heb een verstandelijke beperking, ik heb een
psychiatrische achtergrond, ik ben levenslang van zorg afhankelijk.’
Bij Viki’s View wordt diagnostiek niet als voorwaarde gesteld
om mee te mogen doen.
De intake en benadering zijn klachtgericht en de therapie richt
zich op het terug in balans brengen van mensen die zichzelf zijn
kwijtgeraakt.
Reactie van Joeri F.
Toen ik aan Viki’s View begon, dacht ik eigenlijk maar één ding:
hoe kan iets wat zo klein is mijn leven nou veranderen? En dan
heb ik het niet over Paula! ;)
Het deed het dus wel!
Het is niet dat ik de dingen beter zie, want een bril had ik immers al.
Het is meer dat ik er meer energie voor heb, er meer zin in
heb als ik opsta. Ik heb ook meer zin in mijn werk. Ik denk
niet meer voortdurend dingen als: kan ik dat wel? Is dat niet te
lastig? Maar om het echt te geloven, moet je het meemaken.
Viki’s View is voor mij een alternatief op de deprimerende
Nederlandse hulpverlening die denkt mensen te beschermen,
maar er alleen in slaagt mensen voor de samenleving te
verbergen. Viki’s View gooit juist de deuren open, zodat je kunt
zeggen: ‘Hallo wereld, dit ben ik en ik ben de moeite waard!’

Visie op kinderen en volwassenen met psychische klachten:
grote mensen zijn net kinderen, liever niet andersom
Grote mensen zijn net kinderen, althans zo zou het moeten zijn.
Ik verbaas me over de manier waarop volwassenen met
psychische problemen worden benaderd en hoezeer dit afwijkt
van de behoeftes die zij hebben als ik ervan uitga dat deze
lijken op de behoeftes van het kind.
Baby’s weten precies wat ze moeten doen om ervoor te zorgen
dat hun behoeftes door de omgeving vervuld worden. Het gaat
dan ook vaak goed. Kinderen moeten veel creatiever zijn om te
zorgen dat ze goed aan hun trekken komen. We leren peuters
hun behoeftes uit te stellen en ondergeschikt te maken aan die
van de omgeving. Zo zorgen we ervoor dat kinderen steeds
meer op grote mensen gaan lijken en dat het kinderachtig
gedrag uiteindelijk plaatsmaakt voor aangepast, volwassen
gedrag. Van een volwassene verwachten wij dat hij een individu
is, een persoonlijkheid. Een volwassene kan verantwoordelijk
gesteld worden voor zijn gedrag, moet zich bewust zijn van
dit gedrag en de consequenties daarvan aanvaarden. Als een
volwassene psychische problemen heeft, wordt hij daarvoor
ook verantwoordelijk gehouden. Hij zal een hulpvraag moeten
stellen aan de huisarts of een psycholoog, gemotiveerd moeten
zijn om voor therapie in aanmerking te komen en trouw moeten
zijn wat de inname van medicatie betreft.
Psychische klachten vallen onder het concept ziek zijn. We
praten niet voor niets over geestelijke gezondheidszorg. We
verlangen van een volwassene met psychische problemen dat
hij zich verantwoordelijk opstelt en goed voor zichzelf zorgt.
Dit lijkt vanzelfsprekend, tot het moment dat de problematiek

20 Viki’s View
zo ernstig is geworden dat een volwassene niet meer als
wilsbekwaam wordt gezien en de maatschappij oordeelt dat
deze persoon een gevaar is voor zichzelf of voor zijn omgeving.
De zelfverantwoordelijkheid wordt dan door tussenkomst van
een psychiater en rechter ontnomen. Je zou verwachten dat in
dit geval de grote mens met ernstige psychiatrische klachten zou
worden verzorgd als een kind. Dit lijkt niet het geval te zijn.
Als je grote mensen en kinderen tot dezelfde categorie rekent
wat behoeftes betreft, dan zien we hier iets heel vreemds
gebeuren. Een kind dat verschrikkelijk overstuur is en geen
controle meer heeft over zijn emoties, wordt door zijn vader of
moeder getroost, begrensd en gerelaxeerd. Hiervoor is nabijheid
nodig: een echt ander mens dat fysiek begrenst, intimiteit geeft,
vasthoudt, wiegt, traantjes afveegt, relativeert en laat voelen dat
het allemaal wel weer goed komt. Wat zou u ervan vinden als in
plaats hiervan de ouder het kind observeert, vragen stelt, testen
afneemt en medicatie voorschrijft? Als de troost, begrenzing en
relaxatie achterwege blijven, zou dit naar mijn idee hard en koud
overkomen. Met het hysterische gedrag geeft het kind namelijk
aan: ‘Ik kan het niet alleen, ik heb je nu nodig.’ Wat een geluk als
het kind op dit moment een ouder heeft die er voor hem is.
Een volwassene die dezelfde signalen afgeeft, en aangeeft dat
hij het leven niet alleen aankan, moet beoordeeld worden. Als
het gedrag ernstig genoeg bevonden wordt, is er sprake van
een crisis. Er wordt ingegrepen, en je zou verwachten dat in de
reactie de primaire behoeftes centraal staan. Natuurlijk wordt
er fysieke begrenzing geboden als dit nodig is. Maar hoe zit het
met de nabijheid, de troost en de relaxatie? Als die troost en
relaxatie medicamenteus worden toegediend, is dat in schriel
contrast met de behoefte aan nabijheid van een persoon die

je kunt vertrouwen. Het blijft hard, koud en is zeker niet
kinderachtig!
Er is een verschil ontstaan in de manier waarop jonge kinderen de
wereld verkennen en de wijze waarop volwassenen in het leven
staan. Kinderen gebruiken zo veel mogelijk informatie vanuit
alle zintuigen. Zij weten hoe hun moeder ruikt (let op: niet haar
parfum), ze hebben de behoefte om van alles aan te raken, in de
mond te stoppen en te proeven. Er is geen volwassene die als kind
niet geproefd heeft hoe oorsmeer en snot smaken, en daarmee
gespeeld heeft voordat het als viezigheid werd opgeslagen.
Kinderen zingen, dansen, spelen met licht en staan open voor
nieuwe ervaringen die ze onbevangen tegemoet treden. Dat
is niet zo, zult u misschien denken, mijn kind is anders. Het is
afgesloten, het is verlegen, teruggetrokken of het speelt helemaal
niet. Mijn kind kan geen contact maken, het toont geen emoties
...… Of: mijn kind is zo druk en ontremd, dat is toch niet normaal!
Ik kan me in uw reactie verplaatsen als het om een kind met
psychische problemen gaat. Als het niet goed gaat met een
kind, doordat het pijn heeft, verdriet heeft, angstig is of onder
druk staat, dan raakt dat onbevangen opdoen van nieuwe
ervaringen verstoord. Het is mogelijk dat een kind geboren
wordt met een overgevoeligheid voor prikkels. Er zijn verschillen
in temperament die bepalend zijn voor de gevoeligheid van een
kind voor de informatie van buitenaf. Ook kinderen die lichamelijk
ziek zijn, spelen niet meer. Het kan ook zijn dat het kind heeft
blootgestaan aan chronische stress of overbelast wordt door
taken of verantwoordelijkheden die het emotioneel gezien nog
niet aankan. Kinderen met emotionele problemen gaan ander
gedrag vertonen. Het onbezorgd gedrag gaat eraf en het kind

22 Viki’s View
trekt zich terug in angstig, depressief gedrag of het reageert
met agressief of oppositioneel (koppig, dwars) gedrag. De
informatieverwerking raakt verstoord, evenals de integratie, het
tegelijkertijd verwerken van zo veel mogelijk informatie via de
verschillende zintuigen. Er wordt informatie uitgesloten, waardoor
zowel de waarneming als de beleving van de werkelijkheid
verandert. Er ontstaat een vertekend beeld van de realiteit en het
kind ontwikkelt gedragspatronen als reactie op deze vertekening.
Kinderen met psychische klachten gaan zich hierdoor niet alleen
anders gedragen, maar zich ook anders ontwikkelen: de balans is
verstoord geraakt. Het is voor het kind niet meer vanzelfsprekend
om onbezorgd te spelen en optimaal te beleven. Het kind is
zichzelf niet meer, het wordt geregeerd door spanning, stress,
overprikkeling of pijn die het moet zien te overleven. Het kind
met psychische problemen reageert als een volwassene die
afgeleerd heeft om te denken, te spelen en tegelijkertijd te
voelen. Het kan zichzelf niet meer zijn. Er ontstaan klachten
bij kinderen die verschrikkelijk veel lijken op de klachten van
volwassenen met psychische problemen: piekeren, faalangst,
perfectionisme, minderwaardigheidsgevoelens, sociale isolatie,
depressiviteit, concentratieproblemen, (in)slaapproblemen,
eetproblemen, obstipatie, agressie, automutilatie ...
Viki’s View is ontwikkeld vanuit de gedachte dat volwassenen
met psychische klachten weer zouden moeten leren om op een
onbevangen, speelse manier in het leven te gaan staan. De
therapie is erop gericht om mensen van overleven naar beleven
terug te leiden, om mensen weer te laten ervaren wie ze zijn
en ze te laten voelen dat het goed is om jezelf te mogen en te
kunnen zijn.

Het is een leuke, speelse therapie geworden die wat weg heeft
van een speltherapie voor volwassenen. Natuurlijk is deze
therapie ook voor kinderen met psychische klachten geschikt.
De doelstelling is namelijk exact dezelfde.
Het verhaal van Hans: zijn visie op de hulpverlening
Toen ik 21 jaar was, ging ik naar de huisarts, omdat het niet
goed met mij ging. Ik verkeerde in het stadium dat ik alles op
wilde geven en werd doorverwezen naar een psycholoog. Nog
geen twee maanden later was ik zo psychotisch dat ik op de paaz
(Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis) terechtkwam.
De psycholoog vroeg meer inzet van mij dan ik zelf aankon.
Dat is voor mij achteraf gezien de reden geweest dat het steeds
slechter met mij ging. Hij wilde me activeren op een moment
dat ik dat gewoon nog echt niet aankon. We voerden veel
psychologische begeleidingsgesprekken, met als doelstelling
mij inzicht te geven in mijn ziektebeeld en in mijn gedrag.
Ik verbleef twee maanden op de paaz en kreeg zó veel
antipsychotica toegediend dat ik er helemaal stijf van stond.
Ik begreep het niet. Mijn psychose was een manier van hulp
vragen. Voor mij was de psychose gewoon een manier om
duidelijk te maken hoe slecht het met mij ging.
Het effect van de medicatie die ik kreeg was ernstig. Ik voelde
me afgesneden van mijn gevoelens. Ik kon niet meer bij mijn
eigen emoties komen en andere mensen konden mij ook niet
meer raken. Het leek alsof het leven niet meer door kon gaan.
Tijdens mijn opname kreeg ik groepsgesprekken aangeboden,
die na mijn opname nog ruim drie jaar hebben voortgeduurd.
Ik vond het moeilijk om in een groep te zitten met mensen

24 Viki’s View
die, in verhouding tot mijn eigen problematiek, weinig hadden
meegemaakt en zich zo ellendig voelden. Alsof ik niet wist dat er
meer mensen zijn die ellendige dingen hebben meegemaakt.
Ik denk veel na over de maatschappij en hoe bepaalde mensen
een plaats veroverd hebben. Veel mensen zijn maar een marionet
in de maatschappij, ook al hebben ze een hoge opleiding gehad.
Ik val op dit moment buiten de maatschappij. Als ik kijk welke
mensen de touwtjes in deze maatschappij in handen hebben,
geloof ik niet dat ik erbij wil horen.
Mijn ervaring met de hulpverlening is dat problemen zoals
depressiviteit wel worden herkend, maar dat niemand goed
weet hoe ze deze op moeten lossen. Het voelt raar om cliënt of
psychiatrische patiënt te zijn.
Ik zie mezelf naar een kantoortje lopen dat zo kil is ingericht als
het maar zijn kan. De persoon die tegenover mij zit, laat niets los
over zichzelf, terwijl contact voor mij ongelooflijk belangrijk is.
Er wordt op routine gewerkt en er worden pasklare antwoorden
gegeven. Ik merk dat er met een protocol gewerkt wordt. Het
voelt alsof het protocol belangrijker is dan het contact met
mij. Ik krijg het ijskoud als ik de mededeling krijg dat ik door
bezuinigingen en reorganisatie van therapeut moet wisselen.
Ik heb al veel rechterlijke machtigingen gehad. Een daarvan
gaat een dezer dagen in en er staat in dat ik medicijnen
moet gebruiken. Als ik afwijkend gedrag vertoon, krijg ik een
antipsychoticum. Ik mag niet naar het buitenland reizen. Dit
geldt voor een half jaar en deze periode kan steeds verlengd
worden. Ik ben psychiatrisch patiënt en alles wordt buiten mij om
geregeld. Ik zit in een isolement, er zijn geen mensen waar ik op
terug kan vallen. Gelukkig heb ik een goed verstand. Ik zie dat
mensen met een lage intelligentie nog minder betrokken worden

bij hun behandeling. Mijn wereld wordt door de neerwaartse
spiraal waar ik in zit steeds kleiner. Dit maakt het moeilijk om
het leven vol te houden. Nee, het is geen sprookje: na tien jaar
behandeling ben ik als jongeman in de wao terechtgekomen. Ik
heb dan toch het idee dat er iets niet goed is gegaan.
Nu krijg ik Viki’s View en er gebeurt totaal onverwacht nog
iets met mij. Wat het precies is, dat weet ik niet. Het is heel
bijzonder. Het lijkt alsof mijn leven lichter wordt.
Theoretische verantwoording
Viki’s View is een hersentraining die ontwikkeld is door
orthopedagogen in samenwerking met sociaal-psychiatrisch
verpleegkundigen.
De gebruikte methodiek is gebaseerd op de manier waarop zeer
jongekinderenhunemotiesverwerken.Degehechtheidrelatievormt
de basis voor de ontwikkeling van adaptieve emotieregulerende
vaardigheden. Vanuit psychofysiologisch onderzoek is aangetoond
dat de aan- of afwezigheid van een primaire hechtingsfiguur
geassocieerd kan worden met de response van het autonome
zenuwstelsel (ans − autonomic nervous system), voornamelijk
tijdens stressvolle gebeurtenissen (Gillissen e.a. 2007; Oosterman
Schuengel 2007a, b; Stevenson-Hinde Marshall 1999).
Wanneer een kind stress, angst of ongemak voelt, wordt er vanuit
zijn gedragssysteem verbaal of non-verbaal gedrag geuit om
nabijheid van een hechtingsfiguur te verkrijgen. Dit gedrag heeft
meestal als uitkomst dat er veiligheid en zorg worden geboden door
de hechtingsfiguur (Bowlby 1969, 1997), en het zorgt ervoor dat
kinderen geleidelijk aan leren omgaan met stressvolle situaties.

26 Viki’s View
Als hechtingsfiguren voorspelbaar, sensitief en responsief
reageren, zodat het stressniveau van een kind gereguleerd
wordt, voelt het zich veilig. Op deze manier leert het dat stress,
ongemak en een verhoogde arousal gemoduleerd kunnen
worden. Dit geeft het kind een gevoel van controle en het
gevoel dat de omgeving redelijk voorspelbaar is (Bradley 2000;
Weinfeld e.a. 1999).
Bradley heeft de afwezigheid van hechtingsfiguren, en daarmee
de afwezigheid van adequaat ontwikkelde stressregulatie,
beschreven als een belangrijke factor in het ontwikkelen van
psychopathologie (Bradley 2000). Als er geen hechtingsfiguren
aanwezig zijn tot wie kinderen zich kunnen richten in tijden
van stress, kunnen ze langdurig negatieve arousal ervaren.
Dit veroorzaakt een buitenzinnig gebruik van een gelimiteerde
set van neurale banen, dat uiteindelijk kan resulteren in
neurologische en gedragstekortkomingen (Schore 2001a, b).
De klassieke theorie van Bowlby verbindt onveilige hechting
aan psychopathologie, met daarin een centrale plek voor angst.
Mensen die onveilig gehecht zijn en daarmee een onveilig intern
werkmodel hebben ontwikkeld van zichzelf en anderen, zijn
theoretisch gezien kwetsbaarder voor psychiatrische problemen,
vooral voor angststoornissen en depressie (Bowlby 1973).
Er zijn verschillende hechtingspatronen die gerelateerd zijn aan
psychopathologie.
Naast de hechting zijn gender, temperament en de mate
van internaliserende en externaliserende problematiek
belangrijke factoren (Allen e.a. 1996; Rosenstein Horowitz
1996). Ook onverwerkte trauma’s zijn een voorspeller voor
psychopathologie (Fonagy e.a. 1996; Allen e.a. 1996). Er is een
sterke transgenerationele relatie tussen desorganisatie van een

kind en een hoge score op onverwerkte zaken van verlies of
trauma van een ouder.
Uit longitudinaal onderzoek is gebleken dat adolescenten die
als baby al een gedesoriënteerd hechtingspatroon hadden en
later in hun leven ook traumatische ervaringen hebben gehad,
een hoge associatie hebben met dissociatieve symptomatologie
(Ogawa e.a. 1997). Het ontstaan van dissociatieve stoornissen
kan teruggevonden worden in vroege desorganisatie in hechting.
Hierdoor is het moeilijk om maar één intern werkmodel te
ontwikkelen.Erontstaanmeerdereenverschillenderepresentatieve
interne werkmodellen naast elkaar. Trauma’s die later in het leven
ontstaan, zullen deze verschillende representaties versterken
tot ze fragmenten vormen (Liotti 1999).
Bowlby heeft de bewering van Freud, dat te veel beloning van
moederskant een gevaar is in de zuigelingentijd, ook in overweging
genomen. Volgens Bowlby heeft Freud zich niet gerealiseerd
dat deze zogenaamde affectie en overbescherming van moeder
ontstaan kunnen zijn vanuit de overcompensatie van moeder
voor onbewuste vijandigheid. In Bowlby’s optiek is buitensporige
scheidingsangst te wijten aan ongunstige familie-ervaringen,
zoals herhaaldelijke bedreigingen van verlating of afwijzing door
ouders, of door ziekte of het overlijden van een gezinslid, waarvoor
een kind zich verantwoordelijk kan voelen.
Om uit te leggen hoe defensieve processen werken, citeert
Bowlby bewijs dat aantoont dat informatie die binnenkomt in
de hersenen, normaal gesproken veel processen ondergaat
voordat er een bewustzijn van die informatie ontstaat (Dixon
1971; Erdelyi 1974). In iedere fase van de informatieverwerking
wordt een deel ervan bewaard voor verdere processen en
verwerking; het overige deel wordt weggegooid. Dat dit zelfs kan

28 Viki’s View
gebeuren nadat informatie al zeer geavanceerde niveaus van
codering heeft ondergaan, wordt aangetoond door dichotische
luisterstudies. Bij dit soort studies wordt aangetoond dat
deelnemers die door hoofdtelefoons verschillende informatie
krijgen aangeboden, in staat zijn om zich selectief op een van
de twee te concentreren. Desondanks wordt de informatie
waar men zich niet op concentreert, toch door processen
opgenomen, aangezien de deelnemer zich er bewust van
wordt wanneer er een persoonlijke boodschap (bijvoorbeeld
de naam van de deelnemer) genoemd wordt. Bowlby beweert
dat defensieve exclusie van informatie van het bewustzijn
afstamt van dezelfde processen als selectieve exclusie, hoewel
de redenen van de beide typen van exclusie verschillen. Er zijn
drie situaties waarvan geloofd wordt dat zij in het bijzonder
mensen laten neigen naar defensieve uitsluiting: situaties
waarvan kinderen ongewild getuigen zijn, situaties waarin de
kinderen het gedrag van ouders te onverdraaglijk vinden om
over na te denken, en situaties waarin kinderen iets doen, of
ergens aan denken waarvoor ze zich diep schamen.
Ook al beschermt defensieve exclusie het individu tegen
geestelijke pijn, verwarring of conflicten, het interfereert wel
met het vastleggen van interne werkmodellen tegenover externe
realiteit. Verschillende klinische studies die zijn gereviewd in
Separation (bv. Cain Fast 1972), suggereren dat defensieve
exclusie leidt tot een split in interne werkmodellen. Deze split
leidt aan de ene kant tot een set van interne werkmodellen
die toegankelijk is voor het bewustzijn en voor discussie,
gebaseerd op wat het kind verteld is, en aan de andere kant
tot een set gebaseerd op wat het kind heeft ervaren, maar
wat defensief exclusief is gemaakt van het bewustzijn. Dit deel

representeert de kant van de ouder die het kind haat of in wie
het kind teleurgesteld is.
Bowlby beschrijft in zijn boek Loss een uitvoerende structuur
die de plaats van Freuds concept ‘ego’ (1923/1961) overneemt.
Bowlby beweert dat het centrale zenuwstelsel op een losse
hiërarchische manier georganiseerd is. Er bestaat volgens
hem een groot netwerk van tweerichtingscommunicatie
tussen subsystemen. Bovenaan deze hiërarchie zouden
volgens Bowlby een of meerdere controle- of evaluatiepunten
staan, die gelinkt zijn aan het langetermijngeheugen en die
binnenkomende informatie moeten scannen op relevantie. Als
informatie als relevant beoordeeld is, wordt deze opgeslagen
in het kortetermijngeheugen, en van daaruit worden bepaalde
aspecten voor verdere processen geselecteerd.
Bowlby beweert dat alle vormen van geheugen voor het
hoofdsysteem toegankelijk zijn, ongeacht op welke manier ze
worden bewaard. Toch lijkt in sommige gevallen het hoofdsysteem
niet op een samenhangende manier in staat tot communicatie
met alle subsystemen. Wellicht zijn er in dat geval bepaalde
gedragssystemen die niet geactiveerd worden als dat nodig is.
Het zou ook kunnen dat signalen van deze gedragssystemen
onvoldoende doordringen, hoewel fragmenten van defensief
uitgesloten (geëxcludeerde) informatie soms doorsijpelen.
Weontlenenonzealgemenekenniszowelaaninformatiedieonsdoor
anderen verleend wordt als aan eigen ervaringen. Bowlby schrijft
dat er ernstige psychische conflicten kunnen ontstaan wanneer
de twee bronnen van opgeslagen informatie (representaties die
zijn gebaseerd op eigen ervaringen en op de communicatie met
anderen) elkaar enorm tegenspreken. Deze psychische conflicten
kunnen ook defensieve exclusie veroorzaken.

30 Viki’s View
Samenvatting
Een kind leert hoe het zelf en hoe de wereld in elkaar zit vanuit
de relatie met de omgeving. Ouders of andere belangrijke
hechtingsfiguren spelen een grote rol in de ontwikkeling van het
zelfconcept en de sociale conceptvorming. Als ouders veilig gehecht
zijn en in staat zijn om voorspelbaar, sensitief en responsief op hun
kinderen te reageren, kunnen zij hun kinderen zelfvertrouwen en
vertrouwen in anderen meegeven. Als kinderen in spanningsvolle
situaties kunnen terugvallen op voor hen belangrijke volwassenen,
leren ze op een gezonde manier hun emoties te reguleren.
Wanneer ouders zelf problemen hebben in de emotieregulatie
doordat zij belast zijn met onverwerkte verlieservaringen of
trauma’s vanuit de jeugd, geven zij deze ballast door aan hun
kinderen. Het kind voelt de spanning van de ouder aan, maar kan
deze spanning net als de ouder niet goed reguleren en plaatsen.
Bij emotionele overbelasting beschermt een kind zich door
informatie uit te sluiten. Situaties waarbij kinderen geneigd zijn
zich af te schermen:
− situaties waarvan kinderen ongewild getuigen zijn, terwijl
de ouders dit niet willen;
− situaties waarin kinderen het gedrag van ouders te
onverdraaglijk vinden om erover na te denken;
− situaties waarin kinderen iets doen of ergens aan denken
waarvoor ze zich diep schamen.
Het spreekt voor zich dat kinderen hierover niet met hun ouders
kunnen communiceren. Zij krijgen hierdoor niet de kans om
samen met hun ouders de spanning te neutraliseren en deze
gebeurtenissen te plaatsen. Zo bouwen zij emotionele ballast op.

deel 2
Het ontstaan van Viki’s View
Hetiswoensdagavond26februari2010.Eenopavertelteenopmerkelijke
anekdote over zijn kleindochter Viki, die nog geen tweeënhalf jaar oud
is: ‘Viki speelde Zwarte Piet, en dat ze niet thuis was.’
Het experiment
Het is 27 februari 2010.
Ik voel me ziek en ellendig omdat ik een griep onder de leden heb.
Nadat ik een warm bad vol heb laten lopen en de Eerste Hulp
Bij Algehele Malaise (warme melk met honing, koek en chocola)
op de rand van het bad heb gelegd, besluit ik me te verdiepen
in het Handboek schematherapie. Dit boek lees ik als professional
natuurlijk niet zomaar. Ik zoek heel gericht naar een oplossing voor
mijn buien van onredelijkheid, die ik zeer goed ken, maar die mij
telkens op een onbewaakt ogenblik overvallen. Wat heb ik daar een
hekel aan!
Het Handboek schematherapie is een goed boek, maar ik
kan niet alles plaatsen. Daarom besluit ik een gewaardeerde
collega te bellen, die schematherapeut is. Als een echte
doe-het-zelver vraag ik hem hoe ik het voor elkaar kan krijgen
om in de situatie die ik hem voorleg te reageren als een gezonde
volwassene. Dat zou ik namelijk dolgraag willen leren. Ik vind
het niet normaal om me van binnen zo boos te voelen.

32 Viki’s View
Mijn collega vindt die boosheid juist goed. Hij zegt dat het goed
is dat ik daarbij kan. Het is goed dat die boosheid er mag zijn.
Vroeger kon dat niet, dat was te gevaarlijk. Hij legt uit dat ik
normaal gesproken wegliep als ik boos was. Of me afsloot voor
mijn omgeving.
Dat begrijp ik wel, maar er is verschil tussen boosheid en
boosheid. Ik voel de driedubbele versie: boosboosBOOS! Het
valt niet mee om dan een gezonde volwassene te spelen.
Zuchtend leg ik de telefoon neer. Ik heb gehoord dat ik
milder moet reageren. Dat kan ik vandaag zeker niet voor
elkaar krijgen. Een stuk chocola en warme melk doen
wonderen, vooral in bad. Ik word daar rustiger van. Maar
mild?
Toch lees ik door in het Handboek schematherapie. Het gaat
over het belang van rollenspelen, groepstherapie en correctieve
ervaringen, zodat maladaptief gedrag omgezet kan worden in
het gedrag van een gezonde volwassene.
Nog een diepe zucht. Ik denk dat ik nog een heel lange weg te
gaan heb. Ik twijfel eraan of het me ooit lukt.
Dan schiet mij het verhaaltje te binnen dat die trotse opa mij
vertelde over Viki en realiseer ik me dat het al eind februari is.
Arme Viki. Als ze nu, na tien weken, nóg Zwarte Piet speelt, heeft
die veel impact op haar gehad. Voor een meisje van tweeënhalf
jaar is dat erg lang. Zij zoekt dus ook naar een manier om haar
emoties te reguleren. Wat ongelooflijk knap van dat kleine
ding!
Viki en ik hebben met elkaar gemeen dat de personen die ons
angstig maken, er niet in werkelijkheid zijn. Ze zitten in ons

hoofd en houden ons toch bezig. Ik vind het geniaal dat Viki
speelt dat ze zelf niet thuis is. Dat is wel zo veilig.
Mijn schema’s zijn niet zomaar ontstaan. Ze hebben alles te
maken met de omgeving waarin ik ben opgegroeid. Ze zijn
ontstaan in relatie met alle gezinsleden.
Het is misschien raar, maar ik kan nog heel goed spelen
en doe dat bijna elke dag. Op deze 27e februari speel ik
gezinstherapie met het hele gezin. Ik doe dat net als Viki:
Paula is niet thuis. De anderen zijn allemaal nadrukkelijk
aanwezig, inclusief mijn moeder die niet meer leeft. Dit roept
zo veel spanning op dat ik de relaxatietechniek erbij moet
gebruiken. Ik doe dat automatisch en ga helemaal op in het
spel.
Beduusd word ik ‘wakker’ in een koud bad.
Verrimpelde handen, melk afgekoeld. Het is anderhalf uur later.
Ik snap het niet. Er is iets gebeurd. Het voelt zo raar! Mijn hele
leven heb ik het gevoel gehad dat ik een bezwaard bestaan
had. Dat gevoel is weg. Voor het eerst. Ik kan het niet bevatten
en bel een goede vriend voor een kop koffie. Ik denk dat mijn
schema’s uitstaan, maar dat zou toch wel heel erg vreemd zijn.
Daarom besluit ik situaties op te gaan zoeken die mij zeker
zullen triggeren. Tot mijn verbazing gebeurt er helemaal niets.
Dit zijn dus die correctieve ervaringen. Wow! Ik verwonder
me over het feit dat ik eindelijk kan reageren als een gezonde
volwassene. Het bizarre is dat me dit helemaal geen moeite
kost. Het gaat gewoon vanzelf. Ik maak het moeilijker voor
mezelf door het fotoalbum uit de kast te halen. Dat vind ik
normaal gesproken echt niet fijn. Ik bekijk rustig de foto’s en
ik voel me mild. mild.

34 Viki’s View
Niet in woorden te vatten
wat er is veranderd in mij
sinds je deel uit bent gaan maken
van alles wat ik ben
van alles wat ik voel
Niet meer weg te denken
je zit in mijn systeem
je zit in alle poriën
als een dikke warme deken
en dat voelt zo ontzettend goed
Nooit eerder zo gelukkig
Heb ik wel echt geleefd?
Paula
Wat is er veranderd?
Ik vind het lastig te begrijpen wat er gebeurd is en zoek mensen
op met wie ik kan praten over wat er aan de hand zou kunnen
zijn.
Bestaat er zoiets als een overlevingsknopje dat ik bij mezelf
heb uitgezet? Ik let goed op mijn reactiepatronen en de
veranderingen die ik bij mezelf waarneem.
Ik bel Anke en stel haar voor een experiment bij zichzelf te doen.
Anke reageert gematigd positief. Ze maakt geen haast om het
experiment uit te voeren. Dit is typisch Anke: ze wacht op de
perfecte tijd, de perfecte plaats en de juiste stemming. Ze laat
me meer dan een week wachten! Eindelijk krijg ik haar aan de

telefoon. Ze vertelt dat ze het experiment heeft uitgevoerd en
daar nog niet zo veel van merkt. Ik spoor haar aan om verdere
stappen te nemen om het effect te onderzoeken. Drie lange
kwartieren later krijg ik haar opnieuw aan de telefoon.
Anke vertelt dat ze inderdaad anders lijkt te reageren. Ze blijft
er rustig onder, moet het effect nog even laten bezinken. Ik ga
Perry bellen.
Hij heeft meer meegemaakt dan Anke en zou een geschikte
proefpersoon zijn. Ik leg hem uit wat ik in mijn hoofd heb.
In gedachten zie ik Perry schouderophalend staan luisteren.
Natuurlijk komt hij wel. Ik mag het gerust op hem uittesten.
Perry is meer een man van daden dan van woorden: hij laat niet
lang op zich wachten. Zijn motto is: ‘Gas erop!’ We drinken een
kopje koffie en gaan aan de slag. Na het experiment kijkt Perry
mij vriendelijk aan. Ik kan wel raden wat er in hem omgaat:
hij denkt dat ik gek ben geworden. Perry blijft mij vriendelijk
aankijken, lacht een keer en gaat schouderophalend weer aan
het werk. Ik wacht ongeduldig af, er zit niets anders op.
Het is een dag later en ik krijg telefoon van Perry: ‘Zeg Paula,
ik kreeg vandaag kritiek van een collega en ik dacht: moet ik
mezelf nu niet opfokken? Normaal gesproken was ik echt boos
geworden door de manier waarop het gesprek verliep. Maar nu
bleef ik kalm. Rustig. Niet normaal!’ Heel bijzonder om te horen
dat het ook bij Perry heeft gewerkt. We spreken af dat we op
zullen schrijven wat er voor ons verandert. We gaan ‘het’ verder
onderzoeken ...… Dit is het begin!

deel 3
Wat is Viki’s View?
Een nieuwe therapie is nieuw en daardoor voor mensen nog
niet vertrouwd. Viki’s View is een therapievorm waarbij de
therapeut bij de cliënt het verwerkingsproces in de hersenen
probeert na te bootsen onder vergelijkbare omstandigheden
als waarin het jonge kind emoties en gebeurtenissen verwerkt.
Voor de therapeut is Viki’s View een complexe vaardigheid,
waarbij meerdere technieken tegelijkertijd gebruikt worden.
Een vaardigheid die de therapeut letterlijk in de vingers moet
krijgen voordat het gewenste effect bereikt wordt.
Ominzichttegevenindetherapiehoudenweinformatieavonden.
Het valt op dat cliënten en hulpverleners die deze avonden
bezoeken veel behoefte hebben aan concrete beeldvorming.
Ze willen weten a) wat we precies doen, b) hoe het er precies
uitziet, c) welke vragen we aan de cliënt stellen en in welke
volgorde, en d) of we het even voor kunnen doen voor de
groep, zodat ze het kunnen zien. Dat begrijp ik goed: eerst
zien, dan geloven. De antwoorden op de vragen zijn voor
de meeste mensen onbevredigend, omdat er geen pasklare
antwoorden zijn.
In deel 7 van dit boek is een eerste aanzet gegeven tot het
omschrijven van Viki’s View in een protocol. Dat wil ik in dit
deel niet doen. Wel zal ik een poging wagen om uit te leggen
waarom het zo moeilijk is om iets nieuws te introduceren.

38 Viki’s View
Volgens mij hebben mensen bij alle nieuwe dingen in eerste
instantie moeite om zich voor te stellen wat het precies is.
Herinnert u zich nog dat de magnetron werd uitgevonden? De
mensen die deze vraag met ja kunnen beantwoorden, wil ik
vragen hoe zij gereageerd hebben. Ik weet nog hoe spannend het
was om voor het eerst met een magnetron aan de slag te gaan.
Ik herinner me ook dat ik me afvroeg hoe het precies werkte.
Die behoefte aan kennis duurde niet zo lang. Wie eenmaal een
magnetron in gebruik genomen heeft, denkt daar verder niet te
lang meer over na. Kinderen die opgroeien met allerlei moderne
technische apparatuur, vragen zich vaak helemaal niet af hoe
het werkt. Ze maken er gewoon gebruik van. De apparatuur
wordt in hun beeldvorming als concept opgenomen. Natuurlijk
weet je wat een magnetron is. Dat weet toch iedereen? We
begrijpen dat het spannend is voor mensen als ze voor het
eerst gaan vliegen. We gaan ervan uit dat iemand die ooit in
een vliegtuig gezeten heeft, weet hoe het is.
Aan verschillende mensen die bij ons geweest zijn, hebben we
gevraagd om te vertellen hoe zij Viki’s View hebben ervaren. We
krijgen de meest uiteenlopende verhalen. Een ingrediënt dat in
al die verhalen naar voren komt, is het trommelen op de handen.
De therapeut zit tegenover de cliënt aan een tafel en vraagt hem
de handen op tafel te leggen. Terwijl de cliënt denkopdrachten
krijgt, wordt er op zijn handen getrommeld. Het tempo en de
intensiteit van het trommelen wisselen. Daardoor, of door de
opdrachten die gegeven worden, veranderen de gevoelens in
het hoofd. Soms voelt het alsof het voorhoofd hard aan het
werk is, soms alsof de hersenen juist achter of opzij actief
zijn. Ondertussen flitsen er allerlei gedachten door het hoofd,
althans bij sommige cliënten. Anderen geven juist aan dat zij

zich slecht kunnen concentreren en weer anderen ervaren een
Viki’s View sessie als een soort film of een soort rondreis door
het hoofd. De therapeut volgt de cliënt en diens beleving, maar
is ondertussen bezig een proces aan te sturen. Hij richt zich
stapsgewijs op een proces dat de cliënt moet doorlopen, en
op de omstandigheden waarbinnen dat moet gebeuren. Dat is
hard werken voor die therapeut, en dat ontgaat de cliënt vaak
volledig.
Een cliënt omschrijft zijn Viki’s View ervaring
Ik voel de dingen die ik bij mijn moeder voelde. Ik voel wat ik
gemist heb, ik voel waar ik naar verlang. Ik weet niet waarom ze
nou switcht naar mijn moeder en haar naar mij laat kijken. Dat
weet ik niet precies, maar het lucht me op. Ondertussen, want
dat ben ik vergeten te vertellen, liggen mijn handen uitgestrekt
op tafel. Daar wordt op getrommeld. Alles wordt rustig. Van
tevoren ben ik zenuwachtig. Er is een hoop gebeurd in mijn leven
en dat is zo complex dat ik er soms geen gat in zie. Maar op een
gegeven ogenblik wordt het rustig. Ik kan alle dingen zien die me
bezwaren. Ik heb ook alle reacties: soms ben ik kwaad, soms ben
ik geëmotioneerd, soms ben ik heel erg verdrietig en soms zie
ik ineens een lichtpuntje. Soms wordt het ineens helemaal licht!
Soms zeggen de mensen die in de kring staan, de dingen die ik
wil dat ze zeggen. Soms kan ik de dingen zeggen die ik tegen
hen wil zeggen. Maar het speelt zich allemaal in mijn hoofd af,
ondertussen gaat het trommelen gewoon door. Wat het mooiste
van dit is, vind ik de keren dat ik het heb meegemaakt, dat het
zo intiem is. Zo privé. Het is een proces dat zich helemaal binnen
mij afspeelt. Ik krijg de impulsen, ik trek de conclusies. De

40 Viki’s View
therapeute die tegenover me zit, interpreteert niet. Ze zegt niet
tegen me: ‘Nu gaan we terug naar die tijd van die traumatische
ervaringen en dan gaan we het nog een keer helemaal opnieuw
beleven.’ Dat is niet nodig. Want dat beleven dat heb je al gedaan
en het herhalen van vervelende dingen maakt ze alleen nog maar
vervelender. Het overzicht en de rust krijgen om te kijken naar
de dingen die je bezwaren, om te kijken naar de dingen waar
je verdriet van hebt, om te kijken daar waar je de oplossingen
ziet van dingen, dat is allemaal iets wat je zelf doet. En het privé
wordt gewaarborgd door het feit dat je zelf je ogen gesloten
hebt. Het speelt zich binnen in je af.
Kan ik baat hebben bij Viki’s View?
Als je op overleven staat, verandert de kijk op jezelf, op je
binnenwereld en op de dingen die zich buiten je afspelen.
Je gaat op een vertekende manier naar jezelf, naar anderen
en naar de wereld om je heen kijken. De kijk op jezelf is het
zelfconcept, de manier waarop je naar relaties met anderen
kijkt en hoe je die ervaart, is de sociale conceptvorming.
Het vertekend beeld is vaak herkenbaar voor de omgeving, maar
de persoon in kwestie die vanuit de vertekende beeldvorming
reageert, overziet in veel gevallen niet dat dit bijzonder is. Een
voorbeeld hiervan is het meisje met anorexia dat denkt dat ze
te dik is.
We leven in een tijd waarin onze beeldvorming sterk beïnvloed
wordt door de media. Van alle kanten komen er boodschappen
op ons af die ons vertellen hoe we zouden moeten zijn: mooi,
slim, rijk, succesvol, talentvol, voor niemand onderdoen, erbij
horen en je onderscheiden.

Dat heeft behoorlijk wat consequenties voor de manier waarop we
ons zelf en anderen beoordelen, en het is mede bepalend voor de
eisen die we aan onszelf en anderen stellen. Het verschil tussen hoe
je volgens de voorgeschotelde informatiestroom zou moeten zijn
en de realiteit is voor de meesten van ons groot. Realistisch gezien
wordt de overgrote meerderheid van de mensen niet als fotomodel
of als filmster geboren. Als we vinden dat we zo zouden moeten zijn,
zullen we vaak teleurgesteld worden. Als we vinden dat anderen zo
moeten zijn, stellen we te hoge eisen aan onze omgeving.
Mensen met psychische klachten zijn uit balans, hebben
problemen met hun informatieverwerking en zijn extra gevoelig
voor informatie van buitenaf. Het is een kwetsbare groep,
vanwege hun emotionele instabiliteit. Zij zijn uiterst gevoelig
voor stress, wat bij hen automatisch overlevingsgedrag
oproept dat erop gericht is het spanningsniveau te verlagen
of te ontwijken. Het gedragspatroon dat dan ontstaat, is voor
heel veel mensen herkenbaar. Deze overlevingspatronen zijn
natuurlijke, menselijke reacties op een teveel aan stress.
In bijlage 1 is een overzicht van de overlevingspatronen
(schema’s en schemadomeinen dr. Jeffrey Young) opgenomen.
De termen die daar gebruikt worden, zeggen u wellicht niet
zo veel. Daarom heb ik hier voor u een rijtje met gedachten
opgenomen die verwijzen naar overlevingspatronen die u vast
wel eens bij uzelf of bij anderen hebt waargenomen:
Ik moet ook alles alleen doen
Ik hoor nergens bij
Het gaat steeds over mij
Waarom ben ik zo perfectionistisch?
Ik kan er niet tegen als andere mensen zich zo gedragen!

42 Viki’s View
Doe ik het wel goed?
Ik heb minderwaardigheidsgevoelens
Ik moet mezelf onder controle zien te houden
Ze houden geen rekening met mij
Ik kan niet goed voor mezelf zorgen
Het is ook nooit goed!
Ik cijfer mezelf helemaal weg
Ik ben alleen
Viki’s View is geschikt voor kinderen en volwassenen die uit
balans zijn geraakt. Het is een methode die helpt om emoties
en gebeurtenissen beter te kunnen verwerken. Zowel mensen
met milde als met ernstige psychische klachten zijn welkom.
Het verhaal van Jaynie
Ongeveer elf jaar geleden verdween alle vaste grond onder
mijn voeten; mijn leven draaide 180 graden om. Als 11-jarig
kind zijn dingen moeilijk te begrijpen en dan ga je op zoek naar
antwoorden. Een kind ben ik vanaf die dag niet meer geweest.
Het werd voor mij elke dag een strijd om het hoofd boven water te
houden. Het was nog het meest een strijd met mezelf. Jarenlang
heb ik gezocht naar antwoorden, naar een waarom, alleen kreeg
ik dat niet. Ik had ook geen idee wie ik zelf was en waarom ik was
zoals ik was. Niemand wist wat er in mij omging. Dat probeerde
ik zo veel mogelijk voor mezelf te houden, want hoe kon ik tegen
iemand anders vertellen hoe ik mij voelde en waar die gevoelens
vandaan kwamen, als ik dat zelf niet eens wist ...
Mijn schouders eronder en doorgaan, dat werkte het beste voor
mij. En zorgen dat ik geen tijd had om na te kunnen denken, dan

was het er ook niet. Ik vond mezelf niet belangrijk, dus deed ik
alles om het anderen naar de zin te maken. Dat heb ik heel wat
jaren vol kunnen houden, maar een paar maanden geleden werd
me dat te veel en raakte ik behoorlijk de weg kwijt. Ik wilde niks
meer, ik wilde zelfs niet meer op deze wereld rondlopen. Ik vroeg
me af voor wie ik hier eigenlijk was en voor wie ik belangrijk was.
Het ging lichamelijk en geestelijk steeds slechter, ik heb hulp
gevraagd. Helaas liep ik tegen wachtlijsten aan, en dat wachten
duurde en bleef duren. Ondertussen moest ik mijn dagen door
zien te worstelen. Totdat ik hoorde van het onderzoek.
Ik heb Paula op een zonnige woensdagmiddag gebeld met
twee vragen: ‘Wat houdt het onderzoek in?’ en ‘Wanneer kan ik
behandeld worden?’
Drie dagen later had ik mijn eerste behandeling. Mijn wereld
draaide weer 180 graden; 180 graden terug naar mezelf.
Het was bizar wat er gebeurde. Ik hoefde niks te zeggen: alle
emoties kwamen vanzelf. Dat was enorm heftig. Er zaten zo
veel emoties, maar een paar minuten en een enorme zucht later
leken ze te zakken en een plaats te krijgen in mijn hoofd. Rust!
Dat was het eerste wat ik voelde. Eindelijk rust in mijn hoofd.
Die eerste behandeling is het heftigst geweest, ik heb daarna een
paar weken nodig gehad om bij te komen. Ik was zo ontzettend
moe en alles voelde nieuw voor me. Ik kon nu mijn leven gaan
indelen zoals ik dat wilde, zonder dat ik elke dag weer geleid
werd door emoties, zorgen en vragen in mijn hoofd. Het was tijd
om aan mezelf te denken en aan wat ik nou eigenlijk wilde.
Maar wie was ik eigenlijk en waar werd ik gelukkig van? Ik had
geen idee en dat beangstigde me wel een beetje. Ik wist niet
zo goed hoe ik mijn dagen nu moest indelen. Het enige wat ik

44 Viki’s View
wilde was heel veel slapen en met rust gelaten worden door alles
en iedereen. Ik vond het ook heerlijk om alleen te zijn en na te
kunnen denken. En dat heb ik gedaan. Voor mijn gevoel moest
ik alles opnieuw gaan ontdekken en dingen waar ik me niet goed
bij voelde niet meer toelaten in mijn leven. Langzaam ging ik me
steeds beter voelen en ging ik genieten van de kleine dingen die
ik deed. Ik ben nog steeds bezig om alles te onderzoeken. Op
dit moment doe ik alleen maar dingen die ik heel leuk vind en
die mij gelukkig maken. Ook ren ik voor niemand meer zo hard
als ik altijd gedaan heb, tenzij andere mensen dat ook voor mij
overhebben. Het is anders verspilde energie.
Ik ben veranderd door de behandelingen, heb een andere kijk
op dingen gekregen. Nu snap ik mezelf veel beter en nu begrijp
ik waarom ik ben zoals ik ben. Ik kan gemakkelijker met dingen
omgaan, dingen loslaten. Langzaam komt mijn eigenwaarde
terug en ik voel me zo ontzettend sterk. Het kwam precies op
tijd. Ik weet zeker dat deze behandeling voor veel mensen een
uitkomst zal zijn, net als dat het voor mij is geweest!
Persoonlijkheidsstoornissen, posttraumatische
stressstoornissen en schizofrenie
In de afgelopen anderhalf jaar zagen we zowel mensen met milde
psychische klachten als mensen met ernstigere psychiatrische
problematiek.
In samenwerking met de behandelende psychiaters, de cliënten
en overige betrokken hulpverleners hebben we ervaringen
opgedaan bij mensen met persoonlijkheidsstoornissen,
posttraumatische stressstoornissen en schizofrenie. Mensen
met ernstige psychiatrische beelden vormen een kwetsbare

groep die extra gevoelig is voor spanning, veel behoefte heeft
aan steun vanuit de omgeving en waarbij medicamenteuze
ondersteuning belangrijk is en blijft. Onze ervaring is dat ook
mensen met ernstige psychiatrische klachten veel baat kunnen
hebben bij de Viki’s View therapie.
Er is een cliënt met de diagnose schizofrenie die bereid is zijn
ervaringen met u te delen:
Ervaringen van Stephan
Wat het team van Viki’s View voor mij betekend heeft ...
Allereerst hebben zij me de relaxte manier van denken en leven
weer teruggegeven. Het zelfvertrouwen, het inzicht en de moed
dat ik simpelweg gelukkig mag zijn. Voor een leek komt het
misschien wat zweverig, vaag of misschien wel spiritueel over.
Ik begrijp nu dat dit op mij dus zo overkomt. En ik zal proberen
uit te leggen wat ik bedoel en wat er in mij veranderd is.
Ruim vier jaar terug, eind 2007, werd ik gedwongen opgenomen
op de paaz-afdeling in Eindhoven. Er werd bij mij een eerste
psychose geconstateerd. Ik was toen 22 jaar en had hier nog
nooit mee te maken gehad. Ik verklaarde iedereen dus voor
gek. Ik dacht toen wel dat er iets aan de hand was, wat iedereen
voor mij verborgen hield. Daardoor was ik ervan overtuigd dat
ik er door hints en toespelingen achter moest komen.
Indietijdkreegikmedicijnen,waardoormijnhelelichaamletterlijk
verstijfde en een bewegingsdrang veroorzaakte waardoor ik er
lichamelijk bij liep als een oud mannetje. Dit was een van de
verschrikkelijkste lichamelijke gevoelens die ik ooit heb gehad.
Na de overstap op een ander medicijn begon dit probleem zich
op te lossen en kwam ik mentaal/psychisch tot het inzicht dat er

46 Viki’s View
wel degelijk iets mis was met mij. Ondanks dat ik daar de ernst
natuurlijk niet van inzag, herstelde ik ogenschijnlijk snel genoeg
om vervolgens na ruim zes weken mijn ontslag te krijgen. Ik
werd geruime tijd, met enkele tussenposes door gesprekken, de
nodige nazorg en medicijngebruik, behandeld.
Ik begon opnieuw alles op de rit te zetten door weer fulltime
aan de slag te gaan in ongeveer hetzelfde vak als voorheen
en door te gaan alsof er niets gebeurd was. Na een tijdje heb
ik de behandelingen en medicinale voorschriften in de wilgen
gehangen omdat ik er simpelweg door belemmerd leek te
worden. Op het eerste gezicht leek er ook niets mis met mij te
zijn. Ik had vrienden, ging op stap, had plezier (tot op zekere
hoogte) en op het werk leek het mij voor de wind te gaan.
Onbewust en later ook bewust ging het van kwaad tot erger.
Mijn interesse in de dagelijkse dingen verdween langzaam en ik
had eigenlijk nergens zin meer in. Tot het moment dat er een
tweede maal een psychose om de hoek kwam kijken en later de
diagnose schizofrenie werd gesteld.
Ik begrijp nu dat dit voorval het keerpunt in mijn leven
moest betekenen. Ik heb uit alle macht geprobeerd het eens
totaal anders te doen. Heb me ziek moeten melden bij mijn
huidige werkgever, met grote tegenzin kan ik wel zeggen.
Alles om me heen begon opnieuw af te brokkelen, nu begrijp
ik wat ik toen diep van binnen al dacht. Rationeel voelde
het als falen, voor de tweede keer. Ik bleef het idee houden
dat alles wel goed zou komen, het is alleen een bijna te
traag proces geweest. Ik ben in die tijd opnieuw aangemeld
bij de ggz en na maanden van discussie om mij te kunnen
overtuigen ben ik toch weer aan de medicijnen gezet en
heb me daarbij neergelegd. Ondanks de vele vervelende

bijwerkingen en belemmeringen heb ik dit tot op de dag van
vandaag volgehouden. En ik heb er eigenlijk/eindelijk vrede
mee gesloten, waardoor het zowel lichamelijk als geestelijk
steeds minder spanning oplevert.
Buiten het medicijngebruik ondervond ik weinig hulp vanuit de
ggz. Ze wilden wel maar konden niet, en ik had er bijna vrede mee
gesloten om dwangmatig dingen te moeten doen om mijn leven
in balans te houden. Veel sporten, genoeg eten, op tijd naar bed,
en ook al had ik geen zin er toch eens uitgaan met vrienden. Al
met al was alles zo verplicht. Een te geregeld gebeuren en elke
dag weer opnieuw. Er vormden zich van die vaste leefpatronen
waar ik me maar aan moest houden. Er werd de conclusie
getrokken dat ik streng gestructureerd verder moest.
Ook hier geldt weer dat ogenschijnlijk alles goed ging, maar
ik ondervond zelf nog een hele lading interne spanning, die ik
maar niet kwijtraakte. Mijn leven stond stil, maar mijn hoofd
absoluut niet. Ik bleef tobben en spanning opbouwen. En had
me er al op ingesteld dat ik altijd geregeerd door beperkingen
en dingen die ik moest doen, verder zou moeten leven. En
geloof me, zo blij was ik daar ook niet mee. Ik hoopte dat dit na
verloop van tijd wel weg zou trekken, zodat ik op een wat meer
ontspannen manier met mijn leven verder zou kunnen gaan.
Die tijd liet echter op zich wachten. Ik ben toch gaan zoeken
naar een oplossing. Dan maar buiten de ggz, die schijnbaar
de oplossing ook niet wisten. Zoals de meesten van jullie al
raden, ben ik met Viki’s View, met name met Perry de Wagt in
aanraking gekomen.
Ik kende hem al langer omdat hij de bokstraining verzorgde
waar ik elke week aan deelnam. Toen ik hoorde dat hij al
geruime tijd bezig was met een methode die gebruikt wordt in

48 Viki’s View
de psychiatrie, ben ik vol spanning met hem in gesprek gegaan.
In de tijd die daarop volgde, heb ik langzaam kennisgenomen
van het programma waar hij en zijn collega’s mee bezig waren.
Ik heb hier gesprekken met mijn ouders over gehad en zij
steunden mij om aan de behandelingen deel te nemen.
Vanaf dat moment is alles in een zeer korte periode veranderd.
In het begin vond ik het nog wel een beetje akelig omdat ik niet
wist wat ik kon verwachten, maar Perry heeft me hier op een
rustgevende en begripvolle wijze doorheen gesleept.
Wat gebeurt er nu eigenlijk? Ik zou het in simpele woorden niet
uit kunnen leggen, en als ik er een boek over zou schrijven, is het
nog niet te verklaren (tenminste nu nog niet). In het begin was
ik gefocust op de behandeling zelf. Perry begon te trommelen
op mijn handen en stelde wat vragen over spanning en hoe ik
mezelf bekeek. Toen schoot er nog door mijn hoofd: die man is
een beetje aan het trommelen en alles komt goed, jaja.
Ik werd gedurende de eerste behandeling steeds rustiger en
meer op mijn gemak. De dagen daarna was opeens alles anders
dan voorheen. Ik ervoer zo veel innerlijke rust, dat ik het niet voor
mogelijk hield. Ik moet er nu nog om lachen, ik was verkocht.
De weken die daarop volgden, hadden hun vervelende en fijne
momenten. Zelfs tijdens de vervelende momenten, waarin de
spanning die zich jaren in mij heeft opgebouwd verwerkt werd,
bleef ik het vertrouwen in Perry houden dat het wel goed kwam.
En warempel, het is ook zo.
Ik leef nu al een paar weken in een ontspannen toestand verder,
ontdek steeds meer goede kanten aan mezelf en anderen. Ook
ga ik de confrontatie met mezelf niet meer uit de weg. Val ook
niet meer over de minder prettige dingen die zich voor blijven
doen in het leven. Ik ben als het ware verlicht van alles om me

heen en merk ook steeds meer dat ik andere mensen hiermee
help. Hoe? Gewoon door er te zijn, de leuke dingen van het
leven te laten zien die ik jaren gemist heb, Leuke dingen te
doen, of de minder leuke dingen wat prettiger te maken, en een
hoge dosis humor. Door de minder leuke dingen met humor te
benaderen, slaag ik erin om in te zien wat er dus fout gaat, en
te bedenken hoe ik het probleem aan ga pakken.
Het team van Viki’s View heeft mij gevraagd om als
ervaringsdeskundige in een samenwerkingsverband met
hen verder te gaan. Ik ga hier met alle opgedane kennis en
vertrouwen een nieuwe leuke tijd van maken en hoop op mijn
beurt heel veel mensen te laten inzien dat je ook gewoon een
leuk leven kunt en mag leiden. Veel mensen vergeten dat. Ik
was het ook vergeten. Viki’s View heeft me mijn innerlijke rust
en plezier weer teruggegeven. Ik dank hen daar hartelijk voor,
en hoop heel wat voor hen en anderen te mogen betekenen!

deel 4
Viki’s View en autisme
De afgelopen jaren hebben diagnostiek en behandeling van
autismespectrumstoornissen (ass) een grote ontwikkeling
doorgemaakt. Autisme staat sterk in de belangstelling, onder
andere doordat het aantal mensen dat de afgelopen jaren een
diagnose binnen het autismespectrum gekregen heeft, sterk is
toegenomen.
Binnen de dsm-iv, het diagnostisch handboek, wordt autisme
voornamelijkopgedragsniveaubeschreven.Omzozuivermogelijk
te kunnen werken, heb ik daarnaast steeds neuropsychologisch
onderzoek gedaan. Voor mij was autisme een integratiestoornis:
een stoornis in de informatieverwerking. Ik vond dat je autisme
niet kon diagnosticeren als het niet gemeten was. Meten is
weten. Als ik die stoornis in de informatieverwerking niet kon
objectiveren, kon het gedrag er nog zo autistisch uitzien, maar
dan was het voor mij gedrag dat op autisme lijkt.
Er zijn verschillende manieren waarop mensen met informatie
omgaan. Naast leerstrategieën, die aangeleerd kunnen worden,
en capaciteiten, die je kunt ontwikkelen, speelt aanleg hierin
een cruciale rol.
In aanleg kunnen er zich problemen voordoen bij de aandacht
of concentratie (met gevolgen voor organisatie en planning)
en bij de integratie. Bij de integratie van zintuiglijke prikkels
werken de hersenen als een telefoniste, die de telefoontjes die

52 Viki’s View
via alle zintuiglijke kanalen binnenkomen, tegelijkertijd moet
kunnen verwerken.
Autisme is een integratiestoornis. Voor alle stoornissen binnen
het autismespectrum geldt dat de integratie verstoord is. En
dit heeft enorme impact op het leven van een persoon met
autisme en op zijn omgeving!
Bij het verwerken van informatie vindt er allereerst een
scheiding plaats tussen informatie die we belangrijk genoeg
vinden om aandacht aan te besteden, en voor ons onbelangrijke
informatie. Wat niet belangrijk is, laten we achterwege.
Daarna brengen we samenhang aan, door de belangrijke
informatie te integreren tot een rode draad. Door betekenis te
verlenen aan de ervaringen die we hebben opgedaan, bouwen
we referentiekaders op. We zijn in staat tot conceptvorming
(beeldvorming), waar we heel veel profijt van hebben in het
dagelijkse leven.
We vinden dit allemaal heel gewoon, maar het is eigenlijk
heel bijzonder en van wezenlijk belang om goed te kunnen
functioneren. Het stelt ons in staat om te leren van eerdere
ervaringen. We bouwen inzicht op. Er ontstaat een zelfbeeld
en een beeld van anderen. We krijgen zicht op onze eigen
ontwikkeling. We kunnen teruggrijpen op het verleden en
anticiperen op de toekomst. Dit maakt dat we niet steeds
opnieuw hetzelfde wiel hoeven uit te vinden. We zijn niet
overgeleverd aan dingen die ons toevallig lijken te overkomen,
maar kunnen invloed uitoefenen op ons eigen gedrag en op dat
van anderen.
Het sociale gedrag leren we met vallen en opstaan. Door
reacties van anderen, door dingen uit te proberen en door wat
ons verteld is over de manier waarop we ons horen te gedragen.

We hoeven hier niet meer steeds over na te denken, het zit in
ons pakket en we kunnen het gemakkelijk toepassen.
Omdat een heleboel dingen die we in het dagelijkse leven
meemaken voor ons vanzelfsprekend zijn, is opgroeien een
fluitje van een cent. We hebben nog genoeg energie over om
de hobbels die er op de weg liggen, te kunnen overbruggen.
Als er geen integratie mogelijk is, betekent dit dat de informatie
die vanuit de zintuigen bij de hersenen binnenkomt, niet
goed verwerkt kan worden. Een persoon met autisme kan
niet anders dan zich focussen op één kanaal. De rest komt
wel binnen, maar er gebeurt niets mee. Het wordt dus ook
niet opgeslagen in het geheugen. Voor iemand met autisme
is die informatie er niet. Hierdoor wordt de situatie door
een persoon met autisme heel anders ervaren dan door een
persoon zonder autisme die exact hetzelfde overkomt. Wij
kunnen ons proberen te verplaatsen in de denkwijze van
iemand met autisme. Andersom is onmogelijk: er is sprake
van eenrichtingsverkeer.
Alle informatie waar de autistische persoon op focust, wordt
detail voor detail verwerkt. Er wordt geen onderscheid gemaakt
tussen belangrijke en onbelangrijke informatie. Er ontstaat geen
samenhang. Er is geen rode draad. Het lijkt alsof een persoon
met autisme detail voor detail, als bij een videoband, door de
tijd loopt. Het hier en nu bestaat uit het aantal details dat in het
werkgeheugen kan worden vastgehouden. De informatie waar
niet op gefocust wordt, lijkt niet te bestaan.
Hoe meer informatie er wordt aangeboden, des te ingewikkelder
wordt het om te begrijpen wat de boodschap is. Daarnaast is
het opnemen van veel informatie belastend voor de geest. De
persoon raakt overprikkeld en kan hierdoor uit balans raken.

54 Viki’s View
Het hoofd is te vol: er is letterlijk geen ruimte meer over om
nieuwe informatie op te nemen.
In het geheugen van mensen met autisme ontstaat geen
samenhang. De informatie blijft bestaan uit losse fragmenten.
Hierdoor is het erg moeilijk om greep te krijgen op jezelf en je
omgeving. Personen met autisme die fantasie hebben, reageren
vaak angstig en slaan door.
Dit zijn personen die grensoverschrijdend kunnen zijn in hun
gedrag en daardoor in negatieve zin op kunnen vallen. Omdat zij
geen onderscheid kunnen maken tussen fantasie en werkelijkheid,
lopen ze bij overvraging de meeste kans op het ontwikkelen
van een psychose. Er zijn ook mensen met autisme bij wie
het verbeeldende vermogen ontbreekt. Het voordeel daarvan
is dat zij niet kunnen anticiperen op angstige situaties. Maar
dit kan natuurlijk ook heel gevaarlijk zijn. Als het verbeeldende
vermogen ontbreekt, betekent dit dat de persoon met autisme
zich van binnen leeg voelt. Op momenten dat er geen activiteiten
worden aangeboden, ontstaat er een soort gevoelsvacuüm.
De leegte is frustrerend, waardoor die persoon spanning
opbouwt. Door het niet kunnen plaatsen van de eigen emoties
zal er bij een bepaald spanningsniveau een emotionele
ontlading plaatsvinden. In het meest gunstige geval uit zich
dat in explosief gedrag (waardoor de omgeving in ieder geval
een duidelijk signaal krijgt). Het kan echter ook zijn dat de
autistische persoon zichzelf gaat beschadigen, in paniek raakt,
gaat preoccuperen of depressief reageert.
Het overspoeld worden door emoties, dat niet aan zien komen
en er geen invloed op uit kunnen oefenen moet voor de persoon
met autisme zelf, keer op keer, een vreselijke ervaring zijn.

Doordat er geen betekenisvolle samenhang ontstaat, kan een
persoon met autisme geen samenhangend beeld opbouwen van
zichzelf of de wereld om hem heen. Niets wordt vanzelfsprekend.
Hij herkent bij zichzelf niet wanneer het goed of slecht gaat,
doordat er sprake is van een chronisch overzichtsprobleem.
Dit maakt het onmogelijk om zelf balans te zoeken en te
bewaren.
Een oplossing voor het autisme die de autist (hoe beperkt ook)
altijd zal proberen te hanteren, is het cognitief compenseren.
Dit betekent dat hij met zijn verstand op een heel eigen wijze
oplossingen zal moeten verzinnen om de dingen te kunnen
doen die voor anderen vanzelfsprekend zijn. Dit kost extra tijd
en energie, De belasting die het cognitief compenseren op het
geestelijke evenwicht legt, is zwaar. Wanneer er elke dag weer
te hoge prestaties op cognitief gebied geleverd moeten worden,
raakt de autist overprikkeld en uit balans.
Als iemand met autisme de Viki’s View training succesvol
doorloopt, heeft dit een positieve invloed op de manier waarop
hij informatie verwerkt.
Voor het eerst ontstaan er samenhangende beelden van het zelf,
de ander en de (sociale) wereld. Dit is voor veel cliënten een hele
omschakeling. Mensen met autisme krijgen overzicht, inzicht
en daarmee een ander perspectief. Het biedt mogelijkheden om
op een andere manier in het leven te staan. Tegelijkertijd biedt
het de vrijheid om op de oude manier informatie te blijven
verwerken en als vanouds te denken en te reageren wanneer
de cliënt dit prettig vindt. Het verschil is dat er nu sprake kan
zijn van een keuze!

56 Viki’s View
De volgende songtekst is geschreven door een cliënt met de
diagnose klassiek autisme en gegeneraliseerde angststoornis in
de perioden na de Viki’s View sessies bij Anke:
Who am I?
What is this?
I never felt this shit
before
I’ve never laughed
Truthfully
I’ve never shed
This many tears
I know where I
have been
but where am I
today?
Today
Today
Today
I don’t know myself
I don’t know myself
I don’t walk
these streets
the way I did
before
And I see
the same things
I’ve seen
all my life
But somehow
it doesn’t feel
the same as
it felt before
Somehow
it just feels
like it’s
more
Sometimes it’s easier
to live your life inside a box
Sometimes it’s easier
to live your life without a soul
But I’d rather live
with the pain and joy of being
real
With all the good
and all the bad
what everyone calls being
human
I could always
explain
how I’d handled
everything
Back where 1 plus 1 would
always be 2 ...

Stel dat het waar is ...
Perry, Anke, Mark en ik onderzochten honderd mensen met
lichte tot ernstige psychische klachten om te kunnen kijken
naar het effect van Viki’s View.
Mensen met ass werden in eerste instantie uitgesloten van het
onderzoek. De reden hiervan zat hem in het feit dat zij op een
heel andere manier informatie verwerken. We konden ons niet
voorstellen dat Viki’s View toepasbaar zou kunnen zijn bij deze
groep.
In de onderzoeksfase worstelden wij met de vraag: ‘Wat is Viki’s
View precies?’ Stel dat wij het informatieverwerkingsproces
in de hersenen kunnen beïnvloeden, dan zou het theoretisch
mogelijk moeten zijn om ook bij mensen met autisme de
hersenen op die manier te stimuleren.
In eerste instantie hebben we niets met deze theoretische
mogelijkheid gedaan. Als we daar verder over nadachten, zagen
we zo veel belemmeringen dat we ons zijn gaan richten op de
groep mensen zonder ass.
De eerste stap in de ontwikkeling van Viki’s View voor mensen
met ass had te maken met de relaxatietechniek. Wij konden
ons voorstellen dat angstige mensen met autisme baat konden
hebben bij de relaxatie.
Nadat we daar positieve ervaringen mee hadden opgedaan, zijn we
de methode verder gaan ontwikkelen voor mensen met autisme.
De resultaten zijn bijzonder positief. We zien dat de mensen met
autisme die meegedaan hebben aan Viki’s View, in staat zijn een
groei door te maken die we voorheen niet voor mogelijk hielden.
Niet alle mensen met autisme kunnen even goed profiteren van de

58 Viki’s View
therapie. Het effect is afhankelijk van meerdere factoren, zoals het
capaciteitenniveau van de cliënt, de mate waarin ondersteuning
vanuit de omgeving plaatsvindt en de afstemming vanuit die
omgeving. Naast het aanbieden van de Viki’s View training
voor mensen met ass investeren wij dan ook in voorlichting en
communicatie met ouders en collega-hulpverleners.
We hebben een scholingsaanbod voor autismebegeleiders om
ervoor te zorgen dat de individuele begeleiding na Viki’s View
zo goed mogelijk aansluit op de ontwikkelingsmogelijkheden
van de individuele cliënt.
Een spannende ontwikkeling!
Het verhaal van J: een van de eerste mensen met ass die
Viki’s View volgden, anderhalf jaar na twee sessies
Van de tijd voor mijn diagnose herinner ik me niet erg veel
bijzondere dingen. Heel erg interessant is dat ook niet: ik
was nog jong, en bovendien ben ik deze diagnose voor mijn
gevoel nu kwijt. Eigenlijk is dat een bijzondere opmerking,
voor mijn gevoel. Want dat ‘niet goed bij het gevoel kunnen’
is toch een van de grotere complicaties van een autist, niet?
In ieder geval: ik werd onderzocht en na een serie testjes kreeg
ik het etiket ‘syndroom van Asperger’ opgeplakt. Wat betekende
dit voor mij? Ik weet het niet zo goed. Tot voor kort hechtte
ik er eigenlijk weinig waarde aan. Het ging toch gewoon goed
met me op school? Exacte vakken gingen me goed af, en ik
had nergens last van. In de relaties met de rest van ons gezin
ondervond ik ook geen problemen. Nee, ik had een prima leven,
ondanks mijn zogenoemde beperking.

Een jaar geleden kwam ik in aanraking met Viki’s View. Mijn
houding hiertegenover was eigenlijk een beetje sceptisch. Ik
geloofde niet in behandelingen: ik had namelijk niet het gevoel
dat ik iets miste. Wat kon er dan nog verbeteren? Onder het motto
‘waarom ook niet’ besloot ik toch het traject te doorlopen.
Na twee behandelingen te hebben ondergaan, kwamen stiekem
toch de eerste dingetjes binnendruppelen. Mensen zeiden
dat ik er beter uitzag dan voorheen. Ik zou meer uitdrukking
op mijn gezicht hebben. Hoezo meer? Ik kon toch al lachen,
en ik kon toch al boos kijken? En ook erg vreemd: ik kreeg
tranen in mijn ogen bij een mooie film. Dat had ik nog nooit
meegemaakt, terwijl ik die film toch al eerder gezien had. Met
andere woorden: ik kreeg inlevingsvermogen. En de grap is dat
ik altijd dacht dat ik dat al had.
Wat ook typisch is, is dat ik ‘s avonds moe was, en niet meer
om één uur ‘s nachts naar bed kon om vervolgens de volgende
dag om half zeven klaarwakker te zijn. Als baby was ik al
onvermoeibaar en hield ik mijn ouders uit hun slaap, maar
door alle extra prikkels die ik nu de hele dag door te verwerken
kreeg, werd zelfs mijn slaapritme stabieler.
In eerste instantie was ik niet zo blij met al deze dingen. Het
bracht me namelijk tot inzicht in wat ik eerst eigenlijk allemaal
al miste. Ik kon het nog niet helemaal bevatten, maar in zeer
korte tijd was ik echt veranderd in een ander mens. Het was
lastig om zo plots met al deze nieuwe functies om te kunnen
gaan, maar na een bepaalde periode ben ik hieraan gewend, en
stond ik sterker in mijn schoenen dan ooit.
En wat heeft het me dan opgeleverd? Een korte schets: ik ben nu
negentien jaar oud, woon op mezelf in de studentenstad Nijmegen,
studeer aan de Honours Academy van het Radboud en heb een

60 Viki’s View
enorm leuke vriendin ...… Terwijl mijn ouders er jaren geleden aan
twijfelden of ik überhaupt wel ooit écht op mezelf zou kunnen
wonen. Ik kan geen andere conclusie trekken dan dat Viki’s View
een enorm groot proces in werking heeft gezet, en dat de gevolgen
hiervan zo groot zijn dat het voor mij en mijn omgeving een wereld
van verschil maakt. En daar ben ik hartstikke blij mee!
Het verhaal over Annemarie, casuïstiek met betrekking
tot autisme
Deze casus gaat over een zeer bijzondere vrouw. Ze wil graag
dat ik haar Annemarie noem.
Ik vind dat ze deze naam goed gekozen heeft. Het is tekenend
voor het proces dat zij heeft doorgemaakt. Annemarie kiest
voor een mooie vrouwelijke naam en dat past perfect bij
haar persoonlijke ontwikkeling. De naam doet recht aan de
metamorfose die zij heeft ondergaan.
De eerste kennismaking
Annemarie kwam met haar man bij mij in de praktijk op advies
van een andere cliënt. Er waren problemen met haar jongste
kind, dat bij mij werd aangemeld voor onderzoek.
Dit gebeurde precies twee jaar geleden. Ik was in de
zomervakantie met mijn kinderen verhuisd, vanwege een
echtscheiding. Het was me redelijk gelukt om het huis op orde
te krijgen, maar mijn werkruimte liet nog alle sporen van de
verhuizing na. Mijn rommel stoorde haar niet.
Toen ik een aantal weken later bij haar thuis kwam, begreep
ik waarom dat zo was. Het was haar al een lange periode niet
meer gelukt om het huishouden te organiseren. Zij leek in

geen opzicht op een Annemarie en haar huis leek niet op een
paleisje. Ik zag een verdrietige, eenzame vrouw in een huis dat
zo vol spulletjes stond, dat er nauwelijks nog ruimte was om
te leven.
Begeleiding
We spraken af dat we samen de problemen aan zouden gaan
pakken, met als motto: één ding tegelijkertijd. Eerst werd
haar dochter onderzocht en in het speciaal basisonderwijs
geplaatst. De aanpassing van leeromgeving heeft dit meisje
goedgedaan.
Daarna kreeg Annemarie hulp bij de opvoeding van de kinderen,
en er werd een Grote Opruimdag gepland. Onze afspraak voor
deze belangrijke dag stond gepland op een snikhete vrijdag in
juli. De Grote Opruiming ...… Het jongste kind werd bij familie
ondergebracht. Met z’n allen zijn we toen drastisch in het huis
tekeergegaan. We ontdekten dat bijna alle dingen minimaal in
drievoud waren aangeschaft. Tasjes vormden een uitzondering
op deze regel, die waren er nog veel meer. Annemarie was zeer
vrijgevig en probeerde mij een tasje mee naar huis te geven.
Ik herinner me nog haar ongelovige blik toen ik het tasje
weigerde met de woorden: ‘Maar ik heb al een tas!’
We spraken af dat Annemarie haar verzamelwoede zou richten op
geld. Ze zou elke week een vast bedrag aan huishoudgeld uitgeven
en proberen daar zo veel mogelijk van over te houden. Dat geld
kwam in een potje, ze kon het naar eigen inzicht besteden.
De ontwikkelingen waren positief, het huis begon op
een paleisje te lijken. Maar met Annemarie ging het nog
niet zo goed. Ik zag dat ze ook na het wegwerken van de
huishoudelijke achterstand, en de extra aangeboden structuur,

62 Viki’s View
moeite bleef houden om zichzelf te activeren. Hierdoor was ze
erg depressief. Ze vertelde mij dat ze in haar leven al vaker
depressieve periodes had gekend. Soms ging het een tijdje
goed, maar dan kwam er weer een terugval.
Annemarie had vroeger op het speciaal basisonderwijs gezeten
en was veel problemen tegengekomen in haar jeugd. Ze had
altijd de aansluiting met leeftijdsgenoten gemist. Ze wilde
graag getest worden, want ze dacht dat er mogelijk sprake zou
zijn van autisme.
Het psychologisch onderzoek
Annemarie werd op haar verzoek onderzocht, in samenwerking
met een gz-psycholoog.
Bij het psychologisch onderzoek kwamen ernstige
integratieproblemen naar voren. Er was een zeer groot
verschil tussen het denken met taal (dat gemiddeld was) en
de meer praktische intelligentie (die zeer zwak ontwikkeld
was). Het intelligentieprofiel paste bij een vrouw met ernstige
overzichtsproblemen, die zij voortdurend probeerde te
compenseren. Het was triest dat zij zo veel moeite had om
haar gedachten om te zetten in daden (er waren ernstige
transferproblemen). Annemarie piekerde zich suf omdat ze zo
graag een goede moeder, echtgenote en huisvrouw wilde zijn,
maar het lukte haar niet om iets aan de situatie te veranderen.
Uit de voorgeschiedenis bleek dat Annemarie vanaf haar vroegste
jeugd problemen had gehad met de sociale wederkerigheid en
het contact. Ze vertelde dat ze mensenschuw was geweest. Uit
pure onmacht had haar moeder haar meegenomen naar een
huwelijksbureau. Als dit niet gebeurd was, zou ze waarschijnlijk
nog bij haar ouders wonen.

Bij Annemarie werden naast de gedragskenmerken van dsm-iv
ook neuropsychologische aanwijzingen gezien, die pasten bij
autisme. Door mijn collega werd de diagnose pdd-nos gesteld.
Voor Annemarie leverde het etiket ‘autisme’ herkenning op.
Eindelijk had het een naam. Nu kon ze aan haar omgeving
uitleggen hoe het kwam dat ze steeds vastliep in het leven. Zo
hoopte ze op begrip en steun.
Viki’s View
We gebruikten de relaxatietechniek bij Annemarie al lang. Op
momenten dat zij te veel initiatieven had genomen, of wanneer de
structuur weggevallen was, belde ze mij op. Wanneer ik bij haar in
de buurt was, kwam ik langs, maar het kwam ook voor dat ze zich
’s avonds, wanneer ik lag te slapen, niet goed voelde. Ze raakte
dan in paniek en belde mij huilend en soms hyperventilerend op.
Door de telefoon gaf ik haar dan de instructie om te trommelen. Ik
liet haar focussen op haar ademhalingstechniek en hielp haar om
te stoppen met piekeren. Daarna sliepen we allebei als een roos.
Na verloop van tijd kon Annemarie deze techniek zelfstandig
toepassen en had ze mij hier niet meer voor nodig. Ik vertelde
haar van het onderzoek en ze wilde graag meedoen. In eerste
instantie dacht ik dat deze behandeling voor haar niet geïndiceerd
was. Maar Annemarie bleef aandringen. We vulden samen de
Schema-Vragenlijst in en hebben het behandelprotocol doorlopen.
Het was verrassend om te zien dat Annemarie toch wel leek te
integreren. Een week later ging ik bij haar langs, maar het effect
was uitgebleven. Daarom dacht ik dat ik het mezelf verbeeld had.
Dat vond ik jammer, want ik had het haar zo graag gegund.
Het weekend na die controleafspraak zouden we samen uit eten
gaan om haar verjaardag te vieren. Het was een zaterdagavond

64 Viki’s View
en ik was doodmoe. Ik vond het leuk om haar het plezier te
gunnen van dit avondje uit, maar zag er eerlijk gezegd tegen
op om zo af te moeten stemmen op haar autisme. Daar was ik
die avond te moe voor.
Het werd onverwachts een heel bijzondere avond. Toen ik
Annemarie ophaalde, vond ik haar er al verschrikkelijk mooi
uitzien. Een echte Annemarie! Ze had zich goed verzorgd, was
leuk en fris gekleed en haar gezicht straalde. Daar werd ik al
een beetje vrolijk van. Het feest brak pas echt los toen wij ons
realiseerden dat er iets veranderd was. Deze vrouw leek in
haar gedrag niet meer op de introverte en verlegen Annemarie
die ik kende. Ze voelde zich in het restaurant tussen al die
mensen volkomen op haar gemak. Ze flirtte zelfs met de ober
en nam de reactie die ze terugkreeg ontspannen in ontvangst.
Ik was verbijsterd: dit was ongelooflijk! Was zij echt die vrouw
die nog nooit in een discotheek was geweest? Was dit dezelfde
vrouw die een jaar geleden bijna hele dagen depressief in
bed lag? De vrouw die ik ’s avonds aan de telefoon had leren
trommelen?
We hebben een fantastische avond gehad, waarbij we veel
gelachen hebben en voor de allereerste keer ongehinderd door
informatieverwerkingsproblemen konden communiceren.
Het effect van de behandeling was duidelijk zichtbaar. Het
kwam alleen op een later moment dan ik had verwacht. Wat
een verjaardagscadeautje van haar voor mij!
Op de terugweg dacht ik na over deze verandering. Ik geloofde
nog steeds niet dat mensen met autisme baat konden hebben
bij Viki’s View. Daarom veronderstelde ik dat Annemarie
verkeerd gediagnosticeerd was. Die integratieproblematiek zou
waarschijnlijk te maken hebben gehad met een leerstoornis in

combinatie met een wat zwakkere begaafdheid. De gedrags
verandering zou het gevolg kunnen zijn van het uitzetten van
de schema’s die zij open had staan vanaf haar vroegste jeugd,
want mijn knappe vriendin had niet zo veel geluk gehad in haar
verleden. Ik zocht naarstig naar factoren die deze bijzondere
gedragsverandering zouden kunnen verklaren.
U bent natuurlijk benieuwd hoe het verder is gegaan.
Annemarie is steeds sterker geworden en heeft zich in minder
dan een maand tijd van een rups ontpopt tot een echte vlinder.
Ze heeft de enorme stap genomen om te kiezen voor zichzelf.
Daar is moed voor nodig – ik heb respect voor deze dappere
vrouw. Ze is op zoek naar een maatje, neemt initiatieven om
haar sociale contacten uit te breiden en zoekt een leuke baan
of dagbesteding.
Ik krijg nog regelmatig sms-berichten van Annemarie. Ook
deze berichten zijn veranderd. Laatst adviseerde zij mij om
niet hetzelfde restaurant te kiezen als waar zij op dat moment
naartoe was gegaan. Daar krijg je namelijk veel te kleine
hapjes.
Annemarie bedankt!
Je hebt veel indruk op mij gemaakt.

deel 5
Nog meer ervaringsverhalen
Het verhaal van een jonge moeder
Ik ben 33 jaar, gelukkig getrouwd en trotse moeder van twee
geweldige kinderen. Sinds een paar maanden leef ik zonder
angst. Het is niet zo dat ik geen gevaar meer zie. Het is niet zo
dat ik mijn kinderen zomaar alles laat doen. Het is niet zo dat
ik niet realistisch naar het leven kan kijken, of dat ik niet weet
wat er allemaal kan gebeuren. Het is wél zo dat ik meer kan
genieten van mijn kinderen, mijn leven en de wereld om mij
heen ...… Omdat de altijd te krappe jas van angst die om mijn
borstkas zat, open is geritst.
Voor zover ik me kan herinneren, ben ik altijd bang geweest.
Bang voor de meest uiteenlopende dingen. De angst die ik altijd
bij me droeg, was een deel van mij geworden. Ik was mezelf er
niet eens altijd van bewust. Ik weet wel waar die angst vandaan
komt. Die heb ik overgenomen van mijn ouders door dingen
die er in het verleden zijn gebeurd. Ik weet dat mijn ouders
absoluut niet wilden dat wij iets meekregen van hun angsten.
Zij hebben daar altijd heel erg hard hun best voor gedaan.
Op het moment dat ik moeder werd, kreeg die angst een
heel andere vorm. Ik was de hele dag bang dat er iets met
mijn kindje kon gebeuren. Ik werd echt gek van angst als ik
eraan dacht dat dit hele kleine lieve mensje totaal van mij

68 Viki’s View
afhankelijk was en als er iets met haar zou gebeuren zou dat
zelfs mijn schuld kunnen zijn. Mijn dochtertje werd wat ouder
en ik deed heel hard mijn best om geen angstige moeder te
zijn. Uiteraard was dat heel geforceerd, maar toch vond ik
echt dat ik het prima deed. Ik zorgde ervoor dat alles zo veilig
mogelijk was.
Ik mocht ook nog de moeder worden van een prachtig manneke,
en bij hem merkte ik dat die angst anders was. Ik wilde dat dit
bij mijn dochtertje ook zo zou zijn. Dus deed ik nog harder
mijn best om een niet angstige moeder te zijn. Dit bracht heel
veel vervelende momenten met zich mee. Anderen zetten zich
af tegen mijn manier van doen. Hoe harder een ander mij
duidelijk probeerde te maken dat ik overdreven bezig was,
des te voorzichtiger ik werd. Het voelde alsof ik de wereld nog
veiliger moest maken.
Toen mijn dochtertje naar de basisschool ging, was ik er letterlijk
ziek van. Ik dacht dat zij er ook heel veel moeite mee had en
maakte me zorgen omdat zij het helemaal niet leuk vond op
school.
In maart dit jaar had ik een cursus bij Paula. We hadden het
over de ontwikkeling van kinderen en rolpatronen. Ik hoorde
van Paula’s ontdekking. Ik luisterde naar haar verhalen en
werd mezelf ervan bewust dat mijn dochtertje echt last had
van mijn angst. Dat ik zelf met angst leefde, had ik al heel lang
geaccepteerd. Het me realiseren dat deze angst overgenomen
werd door mijn dochtertje, deed me enorm verdriet. Ik durfde
er niet over te praten. Het heeft lang geduurd voordat ik naar
Paula toe durfde te gaan. Toen ik bij haar kwam, kon ik alleen
maar huilen. Ik kon niet vertellen wat er aan de hand was.
Zij heeft me meteen behandeld. Zij wist wel wat er met mij

aan de hand was, zij was bij mijn dochtertje op kraamvisite
geweest. Toen ik bij Paula wegging, was ik al enorm opgelucht.
We hadden een nieuwe afspraak gemaakt voor een verdere
training – ik was zo blij dat ik nog een keer mocht.
De tweede training was intensiever. Ik heb heel veel gehuild,
maar me niet rot gevoeld. Toen ik naar huis ging, was het net
of er een veel te strakke jas, die ik altijd aan heb, open was
geritst. Het voelde heel onwerkelijk en tegelijkertijd ook heel
erg prettig. Ik realiseer me nu ook dat ik aan dat gevoel gewend
was geraakt. Die jas wordt heel af en toe nog dichtgeritst. Ik
krijg het dan letterlijk benauwd. Ik herken het nu en weet dan
dat die jas niet dicht hoort te zijn. Ik weet ook hoe ik hem nu
zelf weer open kan ritsen.
Na de tweede training ben ik direct op vakantie gegaan. Ik liep
met mijn dochtertje op het strand. Ik merkte dat zij alleen op
ontdekkingstocht ging. Ver van mij vandaan ...… Zelf dingen
bekijken, zonder mijn bevestiging te vragen. Dit kende ik niet
van haar. Ik wist wel direct dat dit ook de uitwerking van de
training was. Zij voelde zich niet door mijn angst belemmerd.
Zij had vertrouwen in de wereld om haar heen en voelde zich
vrij om die zelf te gaan verkennen. Ik was zo enorm trots ...… Op
haar omdat zij zich vrij voelde ...… en op mezelf omdat ik haar
vrij kon laten gaan.
Mijn hele hernieuwde vertrouwen in de wereld werd direct
daarna enorm op de proef gesteld. Mijn zoontje werd ernstig
ziek tijdens die vakantie. Hij werd met spoed opgenomen in het
ziekenhuis. Ik was verbaasd hoe goed ik ermee om kon gaan.
Natuurlijk was ik bang. Natuurlijk maakte ik mezelf enorme
zorgen. Ik herkende mijn angst, kon die realistisch bekijken. En
ik had er vertrouwen in dat hij weer beter zou worden.

70 Viki’s View
Nu is het drie maanden later en voel ik me steeds vrij. De angst
die altijd deel van mij was, is er niet meer. Mijn dochtertje heeft
plezier gekregen in school. Zij voelt dat ik er niet meer ziek van
ben als ik haar daarnaartoe moet brengen. Ik zei tegen haar:
‘Ik ben blij dat je het zo leuk vindt op school’, en toen vroeg ze
mij: ‘Echt waar, mama?’ Ik kon oprecht en met een goed gevoel
zeggen: ‘Ja, echt waar, lieverd.’
Het verhaal van Corry
Met liefde en plezier vertel ik het verhaal van mijn persoonlijke
ervaring met de behandelmethode Viki’s View.
Toen ik 2 jaar was, werd mijn broertje Paultje geboren. Ik was gek op
hem, kan ik me gevoelsmatig herinneren. Paultje had een hartafwijking
en lag maandenlang in het ziekenhuis, waarna hij uiteindelijk is
overleden. Paultje was 8 maanden oud, ik was net 3. Tot ongeveer
mijn zevende jaar ‘wist’ ik niet van zijn bestaan. Ik herinner me dat
er op een bepaald moment een klein, blauw fotoboekje tevoorschijn
werd gehaald door mijn ouders, en op dat moment werd me verteld
dat ik ooit een broertje had gehad. Tegelijkertijd leek het een verboden
onderwerp om over te praten. Het had een enorme lading.
Toen ik op 20-jarige leeftijd dit ‘geheim’ deelde met een vriendin,
zat ik letterlijk te trillen en had ik het ijskoud.
Later heb ik therapie gevolgd en ben ik in staat geweest om Paultje
een plekje in mijn bestaan te geven en hem te erkennen als mijn
broer. Verstandelijk, want gevoelsmatig waren er compensaties
voor het innerlijk gemis. Zo hechtte ik erg aan een vriendschap
met een jongere man. Ik was voortdurend bang dat het contact
verbroken zou worden en deed erg mijn best om de harmonie in
die vriendschap te bewaken. Ik noemde hem ‘mijn broer’ ...…

Toen ik 4 jaar was, werd Paula geboren. Een zusje! Ik ben altijd
heel blij met haar geweest en de herinnering aan haar in onze
jeugd roept warme gevoelens op.
Onze gezinssituatie was belast, er hing vaak veel spanning. Door
bepaalde omstandigheden werd later het contact tussen Paula en
mij verbroken. In een periode van ongeveer vijf jaar ben ik in staat
geweest om via een rouwproces dit verlies een plekje te geven en te
accepteren dat we allebei onze eigen weg gingen en ook het gemis
te accepteren dat hier gevoelsmatig bij hoorde. Er bleef echter een
lading rondom Paula hangen. Vanuit mijn hoge sensitiviteit kon ik
lichamelijk voelen wanneer zij in mijn buurt was, zoals een keer
toen ik een hema binnenstapte en bijna in paniek raakte vanwege
de plotselinge spanning. En inderdaad, achter een rek zag ik Paula.
Even gedag gezegd en gauw maar weer een andere kant op.
Enkele maanden geleden was er een toneelavond van mijn
vader. Pas toen ik binnenkwam, realiseerde ik me dat Paula hier
ook wel eens zou kunnen zijn. Ik voelde er geen spanning bij,
ook niet toen ik mijn zus en haar dochter zag zitten.
Die avond was het begin van een nieuwe periode in mijn
leven. Paula vertelde over haar nieuwe methode. Vanuit
nieuwsgierigheid en verwondering over het gemis van de
normaal gesproken hoge spanning tussen haar en mij trok ik
de stoute schoenen aan en kwam tegemoet aan haar verzoek
om mij te mogen behandelen. Ik had geen idee wat er ging
gebeuren en snapte er op dat moment niks van.
Dit was op 11 april 2010.
Nadat mijn moeder was overleden, kon ik dit moeilijk een plekje
geven. Haar ziekteproces was erg beladen geweest en aan haar
denken riep een negatieve spanning op. Ik had het idee dat ik

72 Viki’s View
mijn rouwproces geparkeerd had, ik kon er niet mee verder. Het
was als een deels gelezen boek dat ik in de kast had gezet, in
afwachting van het volgende hoofdstuk. Dat hoofdstuk kwam
op 13 april, twee dagen na de interventie door Paula.
Ik had een enorme behoefte om een grote collage te maken
van foto’s waar ik blij van werd. Een deel van een wand (ter
grootte van een deur) werd helemaal bedekt met foto’s van ons
vroegere gezin, mijn huidige gezin, vrienden en dingen waar ik
me gelukkig door voelde. Aan het eind van de dag voelde het
alsof zich een groot integratieproces in mij had afgespeeld. Het
woord ‘integratie’ was niet door Paula benoemd.
Tussen al die foto’s hangen ook foto’s van Paultje, Paula en mijn
moeder. Het plaatje was compleet, ik voelde me ‘heel’. Later
hebben Paula en ik nog één sessie gedaan om ook mijn vader,
jongste zus en enkele andere personen die een belangrijke rol
in mijn leven spelen of hebben gespeeld, in het verhaal mee te
nemen. Ik voel me nog steeds ‘heel’ en heel gelukkig!
Er is een innerlijke rust gekomen, die stabiel is.
Op dit moment is het centrale thema in mijn leven zijn. Ik ben
gewoon ...…
Nu begrijp ik wat Paula bedoelde met schema’s die aan zouden
staan. Ik voelde pas wat ze bedoelde destijds, door de ervaring
dat ze nu uit staan.
Ik wil dan ook van harte haar behandelmethode aanbevelen.
Ik ben ervan overtuigd dat Paula en haar collega’s hiermee een
geweldig instrument in handen hebben om anderen te helpen.
Ik ben dankbaar dat ik deze behandelmethode heb mogen
ervaren. Mijn levensgeluk is absoluut versterkt. Ik wens Paula
en haar collega’s heel veel succes bij het verder vormgeven en
verspreiden van Viki’s View!

deel 6
Reacties van het onderzoeksteam
Het verhaal van Paula
Ik ben geboren op 8 januari 1966 als derde in een gezin van
vier kinderen en kreeg de naam van mijn eerder overleden
broertje.
Een paar dagen na de derde verjaardag van mijn oudste
zus overleed hij. Zijn naam was Paultje. Hij stierf tijdens
een hartoperatie op 8 december 1964 in het ziekenhuis in
Leiden.
Een kind verliezen is verschrikkelijk. Het slaat een gat in je hart,
in je ziel. Het verlies is enorm, de schade onherstelbaar, en het
kind is daarmee onvervangbaar. Het verdriet, de schuldgevoelens
en de onvervangbaarheid van het overleden kind komen op
de schouders te liggen van alle gezinsleden. Daardoor heeft
het overlijden van Paultje enorm veel invloed gehad op de
ontwikkeling van de andere kinderen in het gezin. Het heeft
de verhoudingen onderling bepaald en heeft in het bijzonder
ingewerkt op de relatie met de moeder, die, tot op de dag dat ze
stierf, de dood van Paultje niet heeft kunnen verwerken.
Door deze ongelukkige samenloop van omstandigheden
ontstonden er onveilige hechtingspatronen. Dit zijn
overlevingspatronen die functioneel zijn binnen de bijzondere

Viki's View Paula Bartholomeus 2e herziene druk

Viki's View Paula Bartholomeus 2e herziene druk

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Viki's View Paula Bartholomeus 2e herziene druk

Similar to Viki's View Paula Bartholomeus 2e herziene druk (15)

Viki's View Paula Bartholomeus 2e herziene druk