ระบบธรรมาภิบาลต่อราชการไทย

1. ระบบธรรมาภิบาลต่อระบบราชการไทย

2. 1.นางสาวปัญจพาณ์ ผดุงกลิ่น หัวหน้ากลุ่ม
รหัสระจาตัว 5854204035
2.นางอุมาพร เกิดสวัสดิ์ สมาชิกกลุ่ม
รหัสประจาตัว 5854204033
3.นายณัฐวุฒิ เวฬุวนารักษ์ สมาชิกกลุ่ม
รหัสประจาตัว 5854204037
สมาชิกกลุ่ม

3. ทาไมต้องมีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี
• การบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดีหรือธรรมาภิบาล เป็ นวิถีทาง
ของการใช้อานาจในการใช้ทรัพยากรเพื่อการบริหารองค์กร
โดยมีเป้ าหมายอยู่ที่การพัฒนาอย่างยั่งยืน
• ครอบคลุมการมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆ
• การบริหารอย่างมีความรับผิดชอบ (ภาระรับผิดชอบ)
• มีกฎหมาย กฎระเบียบในการปฏิบัติงาน
• มีความโปร่งใส ตรวจสอบได้
• มีข้อมูลข่าวสาร

4. • ความหมายของธรรมาภิบาล
ธรรมาภิบาล ( Good Governance) คือ
การปกครอง การบริหาร การจัดการการควบคุมดูแล กิจการต่าง ๆ ให้
เป็นไปในครรลองธรรม
นอกจากนี้ยังหมายถึงการบริหารจัดการที่ดี ซึ่งสามารถนาไปใช้ได้
ทั้งภาครัฐและเอกชน ธรรมที่ใช้ในการบริหารงานนี้มีความหมายอย่าง
กว้าง กล่าวคือ หาได้มีความหมายเพียงหลักธรรมทางศาสนาเท่านั้น แต่
รวมถึง ศีลธรรม คุณธรรม จริยธรรม และความถูกต้องชอบธรรมทั้งปวง ซึ่ง
วิญญูชนพึงมีและพึงประพฤติปฏิบัติ อาทิ ความโปร่งใสตรวจสอบได้ การ
ปราศจากการแทรกแซงจากองค์กรภายนอก เป็นต้น

5. องค์ประกอบของหลักธรรมาภิบาล
2 ธรรม ใส ร่วม รับ ค่า
นิติธรรม
คุณธรรม
ความ
โปร่งใส
ความ
คุ้มค่า
ความ
รับผิดชอบ
การมี
ส่วนร่วม

6. หลักธรรมาภิบาลมีองค์ประกอบที่สาคัญ 6 ประการ ดังนี้
1. หลักนิติธรรม
การตรากฏหมาย กฏ ระเบียบ ข้อบังคับและกติกาต่างๆ ให้
ทันสมัยและเป็นธรรม ตลอดจนเป็นที่ยอมรับของสังคมและสมาชิก
โดยมีการยินยอมพร้อมใจและถือปฏิบัติร่วมกันอย่างเสมอภาคและ
เป็นธรรม กล่าวโดยสรุปคือ สถาปนาการปกครองภายใต้กฏหมาย
มิใช่กระทากันตามอาเภอใจหรืออานาจของบุคคล

7. 2. หลักคุณธรรม
การยึดถือและเชื่อมั่นในความถูกต้องดีงาม โดยการรณรงค์เพื่อ
สร้างค่านิยมที่ดีงามให้ผู้ปฏิบัติงานในองค์กรหรือสมาชิกของสังคมถือ
ปฏิบัติ ได้แก่ ความซื่อสัตย์สุจริต ความเสียสละ ความอดทน
ขยันหมั่นเพียร ความมีระเบียบวินัย เป็นต้น

8. 3. หลักความโปร่งใส
การทาให้สังคม องค์กรเป็นที่เปิดเผยข้อมูลข่าวสารอย่าง
ตรงไปตรงมา และสามารถตรวจสอบความถูกต้องได้โดยการ
ปรับปรุงระบบและกลไกการทางานขององค์กรให้มีความ
โปร่งใส มีการเปิดเผยข้อมูลข่าวสารหรือเปิดให้ประชาชน
สามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้สะดวก

9. 4. หลักความมีส่วนร่วม
การทาให้สังคมที่ประชาชนมีส่วนร่วมรับรู้และร่วมเสนอ
ความเห็นในการตัดสินใจสาคัญๆ ของสังคม โดยเปิดโอกาสให้
ประชาชนมีช่องทางในการเข้ามามีส่วนร่วม ได้แก่ การแจ้งความเห็น
การไต่สวน สาธารณะ การประชาพิจารณ์ การแสดงประชามติ หรืออื่นๆ
และขจัดการผูกขาดทั้งโดยภาครัฐหรือโดย
ภาคธุรกิจเอกชน ซึ่งจะช่วยให้เกิดความสามัคคี
และความร่วมมือกันระหว่างภาครัฐ
และภาคธุรกิจเอกชน

10. 5. หลักความรับผิดชอบ
ผู้บริหาร ตลอดจนคณะข้าราชการ ทั้งฝ่ายการเมืองและ
ข้าราชการประจา ต้องตั้งใจปฏิบัติภารกิจตามหน้าที่อย่างดียิ่ง โดยมุ่ง
ให้บริการแก่ผู้มารับบริการ เพื่ออานวยความสะดวกต่างๆ
มีความรับผิดชอบต่อความบกพร่องในหน้าที่การงาน
ที่ตนรับผิดชอบอยู่และพร้อมที่จะปรับปรุงแก้ไข
ได้ทันท่วงที

11. 6. หลักความคุ้มค่า
ผู้บริหาร ต้องตระหนักว่ามีทรัพยากรค่อนข้างจากัด ดังนั้นใน
การบริหารจัดการจาเป็นจะต้องยึด
หลักความประหยัดและความคุ้มค่า
ซึ่งจาเป็นต้องตั้งจุดหมายไปที่ผู้รับบริการ
หรือประชาชนโดยส่วนรวม

12. ประโยชน์ของธรรมาภิบาล
• หลักธรรมาภิบาลจึงถือเป็นหลักพื้นฐานในการปกครอง
ผู้ใต้บังคับบัญชาในการบริหารจัดการ เพราะจะช่วยให้
สามารถบริหารงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังทาให้
พนักงานทุกคนมีความสุขในการทางาน และยังช่วยสร้างขวัญ
และกาลังใจที่ดี
• พร้อมปฏิบัติหน้าที่ตามที่ตนได้รับมอบหมายอย่างเต็มกาลัง
ความสามารถ ซึ่งจะส่งผลดีโดยรวมกับการดาเนินงานให้
เจริญก้าวหน้าต่อไปได้อีกในอนาคต

13. 3. ระเบียบบริหารราชการ การปฏิบัติงานของส่วน
ราชการต่างๆนั้น จะต้องเป็นไปตามระเบียบบริหารราชการของ
ประเทศนั้นๆด้วย กล่าวคือ เป็นการปฏิบัติงานภายใต้กรอบ
ของกฎหมาย เพื่อให้การใช้ทรัพยากรต่างๆอันประกอบด้วย
คน เงิน/งบประมาณ วัสดุอุปกรณ์ และรูปแบบการทางานนั้น
เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล
ทั้งนี้กฎหมายที่สาคัญในการบริหารราชการ ได้แก่
กฎหมายรัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติระเบียบ
บริหารราชการแผ่นดิน พระราชบัญญัติระเบียบ
ข้าราชการพลเรือน เป็นต้น

14. การบริหารราชการนั้น จะต้องประกอบไปด้วย
1. หน่วยงาน หรือส่วนราชการ เพื่อดาเนินกิจการ
ต่างๆที่รัฐพึงปฏิบัติให้บรรลุเป้าหมายที่วางไว้
2. มีเป้าหมาย ซึ่งสามารถดูได้จาก แนวนโยบาย
พื้นฐานแห่งรัฐ ในกฎหมายรัฐธรรมนูญ คาแถลงนโยบาย
ของรัฐบาลต่อรัฐสภา แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
แห่งชาติ และมติคณะรัฐมนตรี เป็นต้น

15. ความเป็นมาของระบบราชการไทย
ในสมัยก่อนระบบราชการของไทยเป็นระบบ
อุปถัมภ์ (Patronage System) ซึ่ง
E. Hussey กล่าวไว้ในหนังสือชื่อ Corporate
Planning ; Theory and Practice หน้า
124 ว่า ระบบอุปถัมภ์เกิดขึ้นในประเทศจีน
โบราณ มีวิธีปฏิบัติกัน 3 แบบ คือ

16. 1. สืบสายโลหิต - บิดา –บุตร
2.แลกเปลี่ยนสิ่งของแลกตาแหน่ง
3. สนับสนุนผู้รับใช้
ใกล้ชิดให้ได้ตาแหน่ง

17. ไทยได้มีความสัมพันธ์กับจีนมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย กล่าวคือ ในปี
พ.ศ. 1825 กุบไลข่าน จักรพรรดิ์ของจีนได้ส่งทูตมาเจริญ
สัมพันธ์ไมตรีกับพ่อขุนรามคาแหงมหาราช และพระองค์เองก็ได้
เสด็จประพาสเมืองจีนถึง 2 ครั้ง คือ ในปี พ.ศ. 1837 และ พ.ศ.
1843 จึงน่าจะได้ รับวัฒนธรรมระบบราชการมาจากจีน

18. ระบบอุปถัมภ์ ไม่มีระเบียบหรือหลักเกณฑ์ที่แน่นอน จะรับใครเข้า
ทางานถือเอาความใกล้ชิด หรือพรรคพวกเป็นหลัก จึงมีชื่อเรียก
ระบบนี้อีกอย่างหนึ่งว่า "ระบบพรรคพวก" ซึ่งเป็นผลให้การบริหาร
ราชการไม่มีประสิทธิภาพ เพราะว่าการคัดเลือกบุคคลเข้ารับ
ราชการคานึงถึงความเป็นพรรคพวกเป็นสาคัญ มิได้คานึงถึง
ความรู้ความสามารถของบุคคลส่วนราชการต่าง ๆ จึงเต็มไปด้วย
ข้าราชการที่ไม่มีความรู้ความสามารถ

19. การบริหารจัดการภาครัฐ ในประเทศไทย
• ปัญหาประสิทธิภาพและคุณภาพ การบริหารของหน่วยงาน
ภาครัฐ
• การบกพร่อง การทาผิด ทุจริตและการขาดจริยธรรมของ
บุคลากร
• ความเปลี่ยนแปลงทางด้านการเมือง เศรษฐกิจ สังคม ส่งผลต่อ
การเปลี่ยนแปลงในระบบบริหารและกระบวนการทางานของ
ภาครัฐ
• สภาพการบริหารจัดการในหน่วยงานภาครัฐ
 โครงสร้างการบริหารจัดการภาครัฐยังขาดความยืน
หยุ่น
 ข้าราชการไม่สามารถปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์
วัฒนธรรม ค่านิยม และวิธีการปฏิบัติงาน ให้สอดคล้อง
กับการเปลี่ยนแปลง

20. ปัญหาของการบริหารจัดการของหน่วยงานภาครัฐ
• ขาดกลไกและเกณฑ์ในการบริหารจัดการบ้านเมืองที่มี
ประสิทธิภาพ คล่องตัว สอดรับกับการเปลี่ยนแปลง
• บุคลากรขาดความรู้ความเชี่ยวชาญในการปฏิบัติงาน ไม่
สามารถปรับตัวให้ทันต่อความเปลี่ยนแปลงของระบบราชการที่
เปลี่ยนไป
• ระบบการตัดสินใจการบริหารของภาครัฐ ขาดความโปร่งใส
บริสุทธิ์ยุติธรรม และตรวจสอบได้
• เกิดปัญหาทุจริต คอรัปชั่น ประพฤติมิชอบอย่างกว้างขวาง
• ขาดระบบข้อมูลสารสนเทศที่ใช้ประกอบการปฏิบัติงาน

21. การเสริมสร้างธรรมาภิบาลและการบริหารกิจการ
บ้านเมืองที่ดีในหน่วยงานภาครัฐ
• รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2540
• พรบ. ระเบียบการบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ 5) พ.ศ.
2546 มาตรา 3/1
• พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์ และวิธีการบริหาร
กิจการบ้านเมืองที่ดี 2546
• แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบราชการไทย

22. ขอบเขต ความหมายของ
การบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี
เป็ นแนวปฏิบัติราชการของทุกส่วนราชการในการทา
ภารกิจใดๆ ต้องมีความมุ่งหมายให้บรรลุเป้ าหมาย ดังนี้
• เกิดประโยชน์สุขของประชาชน
• เกิดผลสัมฤทธิ์ต่อภารกิจของรัฐ
• มีประสิทธิภาพและเกิดความคุ้มค่า
• ไม่มีขั้นตอนการปฏิบัติงานเกินความจาเป็ น
• ปรับปรุงภารกิจของส่วนราชการให้ทันต่อเหตุการณ์
• ประชาชนได้รับความสะดวกและตอบสนองความ
ต้องการ
• มีผลการปฏิบัติงานสม่าเสมอ

23. เพื่อให้ประชาชนเข้ามาบริหารกิจการบานเมืองด้วย
ตนเอง สร้างพลังและการรวมเป็นกล่มชุมชน
"ธรรมาภิบาล" หรือ"การบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี" หรือGood
Govenance ซึ่งเป็นหลักการสาคัญในการพัฒนาราชการไทย
โดยพิจารณาคาสองคาประกอบกัน คาแรก คือGovenance ซึ่ง
เป็นเรื่องของการบริหารการปกครอง เดิมนั้นเราคิดว่าภาครัฐเท่านั้นที่
ดูแลกิจการบ้านเมือง คิดว่ามีการเลือกตั้ง มีรัฐบาล มีระบบราชการ
เป็นกลไกทางานก็น่าจะเพียงพอต่อการพัฒนาบ้านเมืองแล้ว

24. ฉะนั้น แนวคิดของการบริหารกิจการบ้านเมืองจึง
เปลี่ยนไป ภาครัฐต้องปรับเปลี่ยนบทบาทจากการเป็นผู้ดาเนินการ
เองมีการลดขนาดลง มีการเปิดให้ภาคส่วนอื่นเข้ามามีส่วนร่วมในการ
ดูแลกิจการบ้านเมืองมากขึ้นซึ่งก็ต้องพยายามที่จะหาจุดสมดุล
ระหว่างกลไกภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมเพื่อเข้ามา
ร่วมกันดูแลกิจการบ้านเมืองของเรา

25. ประชาชนมีความพึงพอใจ สามารถตรวจสอบได้
ส่วนคาที่สอง คือ Good มีการนิยามว่า ที่ดี ของการบริหาร
กิจการบ้านเมือง คืออะไร คาว่าที่ดีมีขอบเขตกว้างขวางและ
แตกต่างกันออกไป นักเศรษฐศาสตร์อาจหมายถึง ความคุ้มค่ามี
ประสิทธิภาพ "ที่ดี" ของนักบริหารคือมีประสิทธิผลทางานเสร็จตาม
เป้าหมายทางายอย่างมีคุณภาพ ประชาชนมีความพึงพอใจ
สามารถตรวจสอบได้หรือเรียกว่ามีภาระรับผิดชอบ แต่ "ที่ดี"

26. ตามแนวคิดของนักรัฐศาตร์ คือ
ประชาชนต้องมีส่วนร่วม การทางานต้องมีความ
โปร่งใส มีการเปิดเผยข้อมูล ให้ราชการทางานเหมือนปลา
ทองในตู้กระจก คือ เห็นการทางานได้อย่างชัดเจน โปร่งใส
มีการกระจายอานาย รวมทั้งทางานตอบสนองความ
ต้องการของประชาชน ช่วยแก้ไขปัญหา
ประชาชน บรรเทาทุกข์ของประชาชน

27. การบริหารราชการแผ่นดินต้องเป็นไปเพื่อ
ประโยชน์สุขของประชาชน
พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ 5) พ.ศ.
2545 ที่ได้มีการเพิ่มเติมสาระสาคัญเรื่อง หลักการบริหารกิจการ
บ้านเมืองที่ดีหรือธรรมาภิบาลเข้าไปไว้เป็นความใส่มาตรา 3/1 ใน
พระราชบัญญัติดังกล่าว ซึ่งมีเจตนารมณ์คือ "การบริหารราชการ
แผ่นดินต้องเป็นไปเพื่อประโยชน์สุขของประชาชน..." ความดังกล่าวนี้
ก็ถือว่าเป็นการเจริญรอยตามพระปฐมบรมราชโองการของ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ว่า

28. การเปิดเผยข้อมูล การติดตามตรวจสอบและประเมินผล
การปฏิบัติงาน
ปัญหาหลัก คือ คนไทยไม่ชอบเรื่องการประเมิน
ไม่ชอบให้ใครเสียหน้า แต่ระบบต่าง ๆ ต้องมีการประเมิน
แต่ต้องพยายามให้เป็นธรรม คิดในเชิงบวก ประเมินเพื่อ
พัฒนาไม่ใช่ประเมินเพื่อจับผิด ต่างประเทศจะประเมิน 360 องศา
เราประเมินเจ้านาย เจ้านายประเมินเรา เพื่อนร่วมงานประเมินเรา
อย่างนี้ใช้ได้ดี แต่องค์กรในประเทศไทยยังไปไม่ถึง วัฒนธรรมแบบ
ไทย ไม่มีใครกล้าประเมินนาย วัฒนธรรมการเคารพผู้ใหญ่
เป็นเรื่องดีแต่เด็กประเมินผู้ใหญ่ก็จะขัดกับสิ่งทีถูกปลูกฝัง
การประเมินก็อาจเกรงใจ หรือ เพื่อร่วมงานที่สนิทก็ไม่
กล้าประเมินกันเอง

29. ขอบคุณค่ะ
ขอบคุณครับ