โดย นายสรวิศ บุญจุรีนาค อาจารย์วิทยาลัยอาชีวศึกษาออมสินอุปถัมภ์ จันทบุรี

1. การประกันคุณภาพการศึกษา
คำว่ำ “ประกัน” ในภำษำอังกฤษมี 2 คำ คือ “Insure” กับ “Assure”
Insure ภำษำไทยใช้คำว่ำ “ประกัน” โดยมุ่งที่ประกันชีวิต ประกันอุบัติเหตุ ประกันวินำศ
ภัย
Assure ภำษำไทยใช้คำว่ำ “ประกัน” เช่นกัน แต่มุ่งที่ให้ควำมมั่นใจแก่เจ้ำของเงินว่ำ
ผลผลิตของหน่วยงำนน่ำจะมีคุณภำพ
ดังนั้น กำรประกันคุณภำพ (Quality Assurance) กำรศึกษำของโรงเรียนจึงเป็นกำรให้
หลักฐำน ข้อมูล แก่ประชำชนว่ำบุคคลในโรงเรียนทำงำนอย่ำงเต็มควำมสำมำรถเพื่อให้ผู้ปกครอง
นักเรียน และสำธำรณะชนมั่นใจว่ำนักเรียนน่ำจะมีคุณภำพตำมที่ระบุไว้ในหลักสูตรและมำตรฐำน
คุณภำพกำรศึกษำ และสำมำรถดำเนินกำรให้เกิดคุณภำพกำรศึกษำตำมบทบำทหน้ำที่ของครูใน
ระบบกำรประกันคุณภำพภำยใน และระบบกำรประกันคุณภำพภำยนอก พร้อมทั้งมีกำรพัฒนำอย่ำง
ต่อเนื่อง
ความหมายและความสาคัญของการประกันคุณภาพการศึกษา
รัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย พุทธศักรำช 2540 มำตรำ 81 ได้กำหนดให้รัฐต้องจัด
กำรศึกษำอบรมและสนับสนุนให้เอกชนจัดกำรศึกษำอบรมให้เกิด “ควำมรู้คู่คุณธรรม” และจัดให้มี
กฎหมำยเกี่ยวกับกำรศึกษำแห่งชำติ ซึ่งนำไปสู่พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542
ก่อให้เกิดกำรปฏิรูปกำรศึกษำครั้งใหญ่ที่มุ่งเน้นคุณภำพกำรศึกษำ คือ ได้กำหนดให้มีระบบกำร
ประกันคุณภำพกำรศึกษำเพื่อพัฒนำคุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำทุกระดับ (พระรำชบัญญัติ
กำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542: มำตรำ 47)
ความหมายของการประกันคุณภาพการศึกษา
หมำยถึง กำรบริหำรจัดกำรและกำรดำเนินกิจกรรมตำมภำรกิจปกติของสถำนศึกษำ เพื่อ
พัฒนำคุณภำพของผู้เรียนอย่ำงต่อเนื่อง สร้ำงควำมมั่นใจให้ผู้รับบริกำรทำงกำรศึกษำ ทั้งผู้รับบริกำร
โดยตรง ได้แก่ ผู้เรียน ผู้ปกครอง และผู้รับบริกำรทำงอ้อม ได้แก่ สถำนประกอบกำร ประชำชน
และสังคมโดยรวม

2. ความสาคัญของการประกันคุณภาพการศึกษา
มีความสาคัญ 3 ประการ คือ
1.ทำให้ประชำชนได้รับข้อมูลคุณภำพกำรศึกษำที่เชื่อถือได้ เกิดควำมเชื่อมั่นและสำมำรถ
ตัดสินใจเลือกใช้บริกำรที่มีคุณภำพมำตรฐำน
2.ป้ องกันกำรจัดกำรศึกษำที่ไม่มีคุณภำพ ซึ่งจะเป็นกำรคุ้มครองผู้บริโภคและเกิดควำม
เสมอภำคในโอกำสที่จะได้รับกำรบริกำรกำรศึกษำที่มีคุณภำพอย่ำงทั่วถึง
3.ทำให้ผู้รับผิดชอบในกำรจัดกำรศึกษำมุ่งบริหำรจัดกำรศึกษำสู่คุณภำพและมำตรฐำน
อย่ำงจริงจัง ซึ่งมีผลให้กำรศึกษำมีพลังที่จะพัฒนำประชำกรให้มีคุณภำพอย่ำงเป็นรูปธรรมและ
ต่อเนื่อง
กำรประกันคุณภำพกำรศึกษำจึงเป็นกำรบริหำรจัดกำรและกำรดำเนินกิจกรรมตำมภำรกิจ
ปกติของสถำนศึกษำเพื่อพัฒนำคุณภำพของผู้เรียนอย่ำงต่อเนื่อง ซึ่งจะเป็นกำรสร้ำงควำมมั่นใจให้
ผู้รับบริกำรกำรศึกษำ ทั้งยังเป็นกำรป้ องกันกำรจัดกำรศึกษำที่ด้อยคุณภำพและสร้ำงสรรค์กำรศึกษำ
ให้เป็นกลไกที่มีพลังในกำรพัฒนำประชำกรให้มีคุณภำพสูงยิ่งขึ้น
การประกันคุณภาพการศึกษาเกี่ยวข้องกับ
การดาเนินการที่สาคัญ 2 เรื่องดังนี้
1.กำรกำหนดมำตรฐำนคุณภำพกำรศึกษำซึ่งหลักปฏิบัติทั่วไปจะกำหนดโดยองค์คณะ
บุคคล ผู้เชี่ยวชำญ หรือ ผู้มีประสบกำรณ์ (Murgatroyd,Stephen and Morgan,Colin 1994 : 45) ใน
ระบบกำรศึกษำไทยตำมพระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 กำหนดให้กระทรวง
กำรศึกษำ ศำสนำและวัฒนธรรม เป็นผู้กำหนดมำตรฐำนกำรศึกษำ (พระรำชบัญญัติกำรศึกษำ
แห่งชำติ พ.ศ. 2542 : มำตรำ 31) โดยมีสภำกำรศึกษำ ศำสนำและวัฒนธรรมแห่งชำติ คณะกรรมกำร
กำรศึกษำขั้นพื้นฐำนและคณะกรรมกำรกำรอุดมศึกษำเป็นผู้พิจำรณำเสนอตำมลำดับสำยงำน
(พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542: มำตรำ 34)
2.กระบวนกำรตรวจสอบและประเมินกำรดำเนินกำรจัดกำรศึกษำว่ำเป็นไปตำมมำตรฐำน
คุณภำพกำรศึกษำมำกน้อยเพียงไร พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 ได้กำหนดให้
หน่วยงำนต้นสังกัดและสถำนศึกษำ จัดให้มีระบบกำรประกันคุณภำพภำยในสถำนศึกษำและให้ถือ
ว่ำกำรประกันคุณภำพภำยใน เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนกำรบริหำรกำรศึกษำที่ต้องดำเนินกำร
อย่ำงต่อเนื่อง (พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 : มำตรำ 48) และให้มีกำรประเมิน
คุณภำพภำยนอก ของสถำนศึกษำทุกแห่งอย่ำงน้อยหนึ่งครั้งในทุก 5 ปี โดยสำนักงำนรับรอง
มำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำเป็นผู้ดำเนินกำร (พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ.
2542 : มำตรำ 49)

3. ระบบและกระบวนการประกันคุณภาพการศึกษา
ระบบกำรประกันคุณภำพกำรศึกษำไทยตำมพระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542
มำตรำ 47 ประกอบด้วย 2 ระบบคือ 1.ระบบการประกันคุณภาพภายในและ 2. ระบบการประกัน
คุณภาพภายนอก
กระบวนการประกันคุณภาพภายใน
ระบบกำรประกันคุณภำพภำยใน หมำยถึง ระบบกำรประเมินผล และกำรติดตำมตรวจสอบ
คุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำของสถำนศึกษำจำกภำยในโดยบุคลำกรของสถำนศึกษำนั้นเองหรือ
โดยหน่วยงำนต้นสังกัดที่มีหน้ำที่กำกับดูแลสถำนศึกษำนั้น (พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ
พ.ศ. 2542 : มำตรำ 4)
สถำนศึกษำจะต้องพัฒนำระบบกำรประกันคุณภำพภำยในให้เป็ นส่วนหนึ่งของ
กระบวนกำรบริหำรและกำรปฏิบัติงำน โดยคำนึงถึงหลักกำรและกระบวนกำรดังต่อไปนี้
1.หลักการสาคัญของการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษามี 3 ประการ คือ
(สานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ 2543 : 11)
1.1 จุดมุ่งหมำยของกำรประกันคุณภำพภำยใน คือ กำรที่สถำนศึกษำร่วมกันพัฒนำ
ปรับปรุงคุณภำพให้เป็นไปตำมมำตรฐำนกำรศึกษำ ไม่ใช่กำรจับผิดหรือทำให้บุคลำกรเสียหน้ำ โดย
เป้ ำหมำยสำคัญอยู่ที่ กำรพัฒนำคุณภำพให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน
1.2 กำรที่จะดำเนินกำรให้บรรลุเป้ ำหมำยตำมข้อ 1.1 ต้องทำให้กำรประกันคุณภำพ
กำรศึกษำเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนกำรบริหำรจัดกำรและกำรทำงำนของบุคลำกรทุกคนใน
สถำนศึกษำไม่ใช่เป็นกระบวนกำรที่แยกส่วนมำจำกกำรดำเนินงำนตำมปกติของสถำนศึกษำโดย
สถำนศึกษำจะต้องวำงแผนพัฒนำและแผนปฏิบัติกำรที่มีเป้ ำหมำยชัดเจน ทำตำมแผนตรวจสอบ
ประเมินผลและพัฒนำปรับปรุงอย่ำงต่อเนื่อง เป็นระบบที่มีควำมโปร่งใสและมีจิตสำนึกในกำร
พัฒนำคุณภำพกำรทำงำน
1.3 กำรประกันคุณภำพเป็นหน้ำที่ของบุคลำกรทุกคนในสถำนศึกษำ ไม่ว่ำจะเป็นผู้บริหำร
ครู อำจำรย์และบุคลำกรอื่นๆ ในสถำนศึกษำโดยในกำรดำเนินงำนจะต้องให้ผู้เกี่ยวข้อง เช่น ผู้เรียน
ชุมชน เขตพื้นที่กำรศึกษำ หรือหน่วยงำนที่กำกับดูแลเข้ำมำมีส่วนร่วมในกำรกำหนดเป้ ำหมำย
วำงแผน ติดตำมประเมินผลพัฒนำปรับปรุง ช่วยกันคิด ช่วยกันทำ ช่วยกันผลักดันให้สถำนศึกษำมี
คุณภำพ เพื่อให้ผู้เรียนได้รับกำรศึกษำที่ดีมีคุณภำพ เป็นไปตำมควำมต้องกำรของผู้ปกครอง สังคม
และประเทศชำติ

4. 2. กระบวนการการประกันคุณภาพภายในตามแนวคิดของการประกันคุณภาพ มี 3
ขั้นตอนคือ (สานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ 2543 :7)
2.1 กำรควบคุมคุณภำพ เป็นกำรกำหนดมำตรฐำนคุณภำพกำรศึกษำของสถำนศึกษำเพื่อ
พัฒนำสถำนศึกษำให้เข้ำสู่มำตรฐำน
2.2 กำรตรวจสอบคุณภำพ เป็ นกำรตรวจสอบ และติดตำมผลกำรดำเนินงำนของ
สถำนศึกษำให้เป็นไปตำมมำตรฐำนที่กำหนด
2.3 กำรประเมินคุณภำพ เป็ นกำรประเมินคุณภำพกำรศึกษำของสถำนศึกษำโดย
สถำนศึกษำและหน่วยงำนต้นสังกัดในระดับเขตพื้นที่กำรศึกษำฯ และระดับกระทรวง
3. กระบวนการประกันคุณภาพภายในตามแนวคิดของหลักการบริหารที่เป็นกระบวนการ
ครบวงจร (PDCA) ประกอบด้วย 4 ขั้นตอนคือ
3.1 กำรร่วมกันวำงแผน (Planning)
3.2 กำรร่วมกันปฏิบัติตำมแผน (Doing)
3.3 กำรร่วมกันตรวจสอบ (Checking)
3.4 กำรร่วมกันปรับปรุง (Action)
เมื่อพิจำรณำกระบวนกำรกำรประกันคุณภำพภำยในตำมแนวคิดของกำรประเมินคุณภำพ
และแนวคิดของกำรบริหำรแบบครบวงจรจะเห็นว่ำมีควำมสอดคล้องกัน ดังนี้ (สำนักงำน
คณะกรรมกำรกำรศึกษำแห่งชำติ 2543 :10)
จากภาพ กำรควบคุมคุณภำพและกำรตรวจสอบคุณภำพก็คือกระบวนกำรบริหำรเพื่อ
พัฒนำคุณภำพตำมหลักกำรบริหำรนั่นเอง โดยกำรควบคุมคุณภำพ คือ กำรที่สถำนศึกษำต้อง

5. ร่วมกันวำงแผนและดำเนินกำรตำมแผน เพื่อพัฒนำสถำนศึกษำให้มีคุณภำพตำมเป้ ำหมำยและ
มำตรฐำนกำรศึกษำ ส่วนกำรตรวจสอบคุณภำพ คือ กำรที่สถำนศึกษำต้องร่วมกันตรวจสอบเพื่อ
พัฒนำปรับปรุงคุณภำพให้เป็นไปตำมเป้ ำหมำยและมำตรฐำนกำรศึกษำเมื่อสถำนศึกษำมีกำร
ตรวจสอบตนเองแล้วหน่วยงำนในเขตพื้นที่กำรศึกษำและต้นสังกัดก็เข้ำมำช่วยติดตำมและประเมิน
คุณภำพเพื่อให้ควำมช่วยเหลือในกำรพัฒนำปรับปรุงสถำนศึกษำ ซึ่งจะทำให้สถำนศึกษำมีควำมอุ่น
ใจ และเกิดควำมตื่นตัวในกำรพัฒนำคุณภำพอยู่เสมอ
ขั้นตอนการดาเนินงานตามกระบวนการประกันคุณภาพภายใน
กำรดำเนินกำรประกันคุณภำพภำยในตำมกระบวนกำรที่กล่ำวมำแล้ว มีแนวทำงและ
ขั้นตอน ดังแผนภำพต่อไปนี้

6. ขั้นตอนการดาเนินการประกันคุณภาพภายในมีรายละเอียด ดังนี้
1.ขั้นการเตรียมการ ซึ่งการเตรียมการที่มีความสาคัญ คือ
1.1 กำรเตรียมควำมพร้อมของบุคลำกร โดยต้องสร้ำงควำมตระหนักถึงคุณค่ำของกำร
ประกันคุณภำพภำยในและกำรทำงำนเป็นทีม ซึ่งจะจัดทำกำรชี้แจงทำควำมเข้ำใจโดยใช้บุคลำกร
ภำยในสถำนศึกษำหรือวิทยำกรมืออำชีพจำกภำยนอก โดยบุคลำกรทุกคนในสถำนศึกษำได้มี
โอกำสเข้ำร่วมประชุมรับทรำบพร้อมกัน และต้องพัฒนำควำมรู้ ทักษะเกี่ยวกับกำรประกันคุณภำพ
ภำยในให้บุคลำกรทุกคนเกิดควำมมั่นใจในกำรดำเนินงำนประกันคุณภำพด้วยกำรจัดประชุมเชิง
ปฏิบัติกำร โดยเน้นเนื้อหำเกี่ยวกับกำรจัดทำแผนพัฒนำสถำนศึกษำและแผนปฏิบัติกำรในแต่ละปี
ต่อมำเน้นเนื้อหำกำรกำหนดกรอบและแผนกำรประเมิน กำรสร้ำงเครื่องมือประเมินและกำร
รวบรวมข้อมูล ในช่วงท้ำยเน้นเรื่องเกี่ยวกับกำรวิเครำะห์ข้อมูล กำรนำเสนอผลกำรประเมินและกำร
เขียนรำยงำนผลกำรประเมินตนเอง (Self Study Report)
1.2 กำรแต่งตั้งคณะกรรมกำรผู้รับผิดชอบในกำรประสำนงำน กำกับดูแล ช่วยเหลือ
สนับสนุนให้ทุกฝ่ำยทำงำนร่วมกันและเชื่อมโยงเป็นทีม โดยกำรตั้งคณะกรรมกำรควรพิจำรณำตำม
แผนภูมิโครงสร้ำงกำรบริหำรซึ่งฝ่ำยที่รับผิดชอบงำนใดควรเป็นกรรมกำรรับผิดชอบกำรพัฒนำ
และประเมินคุณภำพงำนนั้น
2. ขั้นการดาเนินงานประกันคุณภาพภายใน ประกอบด้วยขั้นตอน
หลัก 4 ขั้นตอน
2.1 กำรวำงแผน จะต้องมีกำรกำหนดเป้ ำหมำย แนวทำงกำรดำเนินงำน ผู้รับผิดชอบงำน
ระยะเวลำและทรัพยำกรที่ต้องใช้ สำหรับแผนต่ำงๆ ที่ควรจัดทำคือ แผนพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำ
ของสถำนศึกษำ แผนปฏิบัติกำรประจำปี แผนกำรจัดกำรเรียนกำรสอนตำมหลักสูตรซึ่งสอดคล้อง
กับเป้ ำหมำยของสถำนศึกษำ แผนกำรประเมินคุณภำพและแผนงบประมำณ เป็นต้น
2.2 กำรปฏิบัติตำมแผน ซึ่งในขณะดำเนินกำรต้องมีกำรเรียนรู้เพิ่มเติมตลอดเวลำและ
ผู้บริหำรควรให้กำรส่งเสริมและสนับสนุนให้บุคลำกรทุกคนทำงำนอย่ำงมีควำมสุข จัดสิ่งอำนวย
ควำมสะดวก สนับสนุนทรัพยำกรเพื่อกำรปฏิบัติ กำกับ ติดตำมกำรทำงำนทั้งระดับบุคลำกร รำย
กลุ่ม รำยหมวด และให้กำรนิเทศ
2.3 กำรตรวจสอบประเมินผล ซึ่งเป็นกลไกสำคัญที่จะกระตุ้นให้เกิดกำรพัฒนำเพรำะจะทำ
ให้ได้ข้อมูลย้อนกลับที่แสดงว่ำกำรดำเนินงำนที่ผ่ำนมำบรรลุเป้ ำหมำยเพียงใด โดยกำรประเมินต้อง
จัดวำงกรอบกำรประเมิน จัดหำหรือจัดทำเครื่องมือ จัดเก็บรวบรวมข้อมูล วิเครำะห์ข้อมูล แปล
ควำมข้อมูล และกำรตรวจสอบ ปรับปรุงคุณภำพกำรประเมิน
2.4 กำรนำผลกำรประเมินมำปรับปรุงงำน เมื่อแต่ละฝ่ำยประเมินผลเสร็จแล้วจะส่งผลให้
คณะกรรมกำรรับผิดชอบนำไปวิเครำะห์ สังเครำะห์และแปลผลแล้วนำเสนอผลต่อผู้เกี่ยวข้องเพื่อ

7. นำไปปรับปรุงกำรปฏิบัติงำนของผู้บริหำรและบุคลำกร นำไปวำงแผนในระยะต่อไป และจัดทำ
เป็นข้อมูลสำรสนเทศหรือกำรเขียนรำยงำนประเมินตนเอง
3. ขั้นการจัดทารายงานประเมินตนเองหรือรายงานประจาปี
เมื่อสถำนศึกษำดำเนินกำรประเมินผลภำยในเสร็จแล้วจะจัดทำรำยงำน โดยเริ่มจำก
รวบรวมผลกำรดำเนินงำนและผลกำรประเมินมำวิเครำะห์จำแนกตำมมำตรฐำนกำรศึกษำและเขียน
รำยงำน
บทบาทหน้าที่ของครูในการประกันคุณภาพภายในควรเป็นดังนี้
1.มีกำรเตรียมควำมพร้อมของตนเอง โดยทำกำรศึกษำให้เกิดควำมรู้ควำมเข้ำใจเกี่ยวกับ
หลักกำร วิธีกำร ขั้นตอนในกำรประเมินผลภำยใน รวมทั้งพยำยำมสร้ำงเจตคติที่ดีต่อกำรประเมิน
ภำยใน
2.ให้ควำมร่วมมือกับสถำนศึกษำในกำรให้ข้อมูลพื้นฐำนทั่วไปที่คณะกรรมกำรประเมินผล
ภำยในต้องกำร
3.ให้ควำมร่วมมือกับสถำนศึกษำเมื่อได้รับกำรแต่งตั้งให้เป็นคณะกรรมกำรในกิจกรรมใด
กิจกรรมหนึ่งของกำรประเมินผลภำยใน เช่น เข้ำร่วมพิจำรณำจัดทำปฏิทินกำรปฏิบัติงำนด้ำนกำร
ประเมินผลภำยในสถำนศึกษำ ร่วมกันพิจำรณำจัดสร้ำงเครื่องมือในกำรจัดเก็บข้อมูลลักษณะต่ำงๆ
ในกระบวนกำรประเมินผลภำยใน ร่วมกันทำกำรสำรวจเก็บข้อมูลที่คณะกรรมกำรสำรวจ ร่วมกัน
ทำกำรวิเครำะห์ข้อมูล (หำกมีควำมรู้ด้ำนกำรวิเครำะห์) ร่วมกันสรุปผลกำรประเมิน เป็นต้น
4.ให้ควำมร่วมมือกับสถำนศึกษำ ในกำรร่วมกันกำหนดจุดประสงค์ กำหนดมำตรฐำนและ
ตัวบ่งชี้ในกำรประเมินด้ำนต่ำง ๆ ของสถำนศึกษำเอง และร่วมกันกำหนดเกณฑ์กำรตัดสิน
มำตรฐำนและตัวบ่งชี้ในด้ำนต่ำง ๆ
5.ปฏิบัติหน้ำที่หลักหรือหน้ำที่ประจำที่รับผิดชอบอย่ำงมีระบบ ตำมกระบวนกำรและ
สอดคล้องกับมำตรฐำนกำรศึกษำ เช่น ในหน้ำที่กำรสอนต้องมีกำรพัฒนำหลักสูตรและแผนกำร
สอนที่เน้นนักเรียนเป็นสำคัญ จัดเตรียมเนื้อหำสำระที่ถูกต้องเหมำะสมกับจุดประสงค์กำรเรียนกำร
สอน จัดทำสื่อกำรสอนที่มีประสิทธิภำพตรงตำมจุดประสงค์กำรเรียนกำรสอน จัดกิจกรรม วิธีกำร
เรียนรู้ที่สร้ำงให้ผู้เรียนเกิดกำรค้นคว้ำหำควำมรู้สร้ำงควำมรู้ด้วยตนเอง เลือกวิธีกำรประเมินผลกำร
เรียนหลำกหลำยและเหมำะสมรวบรวมผลสรุปผล ประเมินกำรเรียนกำรสอน พฤติกรรมของผู้เรียน
นำผลกำรประเมินมำปรับปรุงกำรจัดกำรเรียนกำรสอนอย่ำงต่อเนื่อง เป็นต้น

8. การประเมินคุณภาพภายนอก
ความหมายของการประเมินคุณภาพภายนอก
กำรประเมินคุณภำพภำยนอก คือ กำรประเมินคุณภำพกำรจัดกำรศึกษำ กำรติดตำม กำร
ตรวจสอบคุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำของสถำนศึกษำ โดยผู้ประเมินภำยนอกที่ได้รับกำร
รับรองจำกสำนักงำนรับรองมำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำ โดยผู้ประเมินภำยนอกที่
ได้รับกำรรับรองจำกสำนักงำนรับรองมำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำ(องค์กำรมหำชน)
หรือ สมศ. เพื่อมุ่งให้มีคุณภำพดียิ่งขึ้น ผู้ประเมินภำยนอกหรือคุณหมอโรงเรียนมีควำมเป็นอิสระ
และเป็นกลำง ไม่มีผลประโยชน์ขัดแย้งกับกำรประเมินคุณภำพภำยนอกจะนำไปสู่กำรเข้ำถึง
คุณภำพกำรศึกษำด้วยควำมเป็นกลำง เพื่อสร้ำงสรรค์พัฒนำคุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำอย่ำง
แท้จริง
คณะรัฐมนตรีมีมติอนุมัติให้นำมำตรฐำน
กำรศึกษำของชำติไปสู่กำรปฏิบัติ เมื่อวันที่ 26
ตุลำคม 2547
สพฐ.
สำนักงำน
คณะกรรมกำร
กำรศึกษำขั้นพื้นฐำน
สอศ.
สำนักงำน
คณะกรรมกำร
กำรศึกษำขั้นพื้นฐำน
สกอ.
สำนักงำน
คณะกรรมกำร
กำรศึกษำขั้นพื้นฐำน
- กระทรวงที่เกี่ยวข้อง
- ภาคเอกชน
- องค์กรปกครองส่วน
ท้องถิ่น
ฯลฯ
มาตรฐานการศึกษาของชาติ
ประเมินคุณภำพภำยนอก
สกศ.
สำนักงำนเลขำธิกำรสภำกำรศึกษำ
ประเมินคุณภำพภำยนอก
สำนักงำนเลขำธิกำรสภำกำรศึกษำประเมินผลกำรจัดกำรศึกษำตำมมำตรฐำนกำรศึกษำของชำติ
สมศ.
สำนักงำนรับรองมำตรฐำนและ
ประเมินคุณภำพกำรศึกษำ

9. แนวคิดและหลักการของการประเมินคุณภาพภายนอก
กำรประเมินภำยนอกของ สมศ. เป็นกำรประเมินโดยใช้รูปแบบ "กัลยาณมิตรประเมิน"
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ
1. เพื่อตรวจสอบ ยืนยันสภำพจริงในกำรดำเนินงำนของสถำนศึกษำและประเมินคุณภำพ
กำรศึกษำตำมมำตรฐำนกำรศึกษำที่กำหนด
2. เพื่อให้ได้ข้อมูลซึ่งช่วยสะท้อนให้เห็นจุดเด่น-จุดด้อยของสถำนศึกษำ เงื่อนไขของ
ควำมสำเร็จ และสำเหตุของปัญหำ
3. เพื่อช่วยเสนอแนะแนวทำงปรับปรุงและพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำแก่สถำนศึกษำและ
หน่วยงำนต้นสังกัด
4. เพื่อส่งเสริมให้สถำนศึกษำมีกำรพัฒนำคุณภำพและประกันคุณภำพภำยในอย่ำงต่อเนื่อง
5. เพื่อรำยงำนผลกำรประเมินคุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำของสถำนศึกษำต่อ
หน่วยงำนที่เกี่ยวข้องและสำธำรณชน
ความสาคัญของการประเมินคุณภาพภายนอก
กำรประเมินคุณภำพภำยนอก มีควำมสำคัญและมีควำมหมำยต่อสถำนศึกษำหน่วยงำนที่
เกี่ยวข้อง และสำธำรณชน ดังต่อไปนี้
ประกำรที่ 1 เป็นกำรส่งเสริมให้สถำนศึกษำพัฒนำเข้ำสู่เกณฑ์มำตรฐำนและพัฒนำตนเอง
ให้เต็มตำมศักยภำพอย่ำงต่อเนื่อง
ประกำรที่ 2 เพิ่มควำมมั่นใจและคุ้มครองประโยชน์ให้ผู้รับบริกำรทำงกำรศึกษำว่ำ
สถำนศึกษำได้จัดกำรศึกษำมุ่งสู่คุณภำพตำมมำตรฐำนกำรศึกษำที่เน้นให้ผู้เรียนเป็นคนดี มี
ควำมสำมำรถ และมีควำมสุขเพื่อเป็นสมำชิกที่ดีของสังคม
ประกำรที่ 3 สถำนศึกษำและหน่วยงำนที่กำกับดูแล เช่น คณะกรรมกำรสถำนศึกษำ
หน่วยงำนต้นสังกัด สำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำ รวมทั้งหน่วยงำนที่เกี่ยวข้องและชุมชนท้องถิ่นมี
ข้อมูลที่จะช่วยตัดสินใจในกำรวำงแผนและดำเนินกำรเพื่อพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำของสถำนศึกษำ
ให้เป็นไปในทิศทำงที่ต้องกำรและบรรลุเป้ ำหมำยตำมที่กำหนด
ประกำรที่ 4 หน่วยงำนที่เกี่ยวข้องในระดับนโยบำยมีข้อมูลสำคัญในภำพรวมเกี่ยวกับ
คุณภำพและมำตรฐำนของสถำนศึกษำทุกระดับทุกสังกัด เพื่อใช้เป็นแนวทำงในกำรกำหนด
แนวนโยบำยทำงกำรศึกษำและกำรจัดสรรงบประมำณเพื่อกำรศึกษำอย่ำงมีประสิทธิภำพ

10. โครงสร้าง
สานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.)
ผู้อำนวยกำร
นำยกรัฐมนตรี
คณะกรรมกำรกำร
บริหำร ( 11 คน )
คณะกรรมกำรติดตำมและ
ประเมินผลกำรปฏิบัติงำน
ผู้ตรวจสอบภำยใน
คณะกรรมกำรพัฒนำระบบกำร
ประเมินคุณภำพกำรศึกษำขั้น
พื้นฐำน( 11 คน )
คณะกรรมกำรพัฒนำระบบกำร
ประเมินคุณภำพกำรศึกษำ
ระดับอุดมศึกษำ( 11 คน )
รองผู้อำนวยกำร ( มีหลำยคน)
กลุ่มงำน
ประเมิน
กำรศึกษำขั้น
พื้นฐำน
กลุ่มงำนประเมิน
กำรศึกษำ
ระดับอุดมศึกษำ
กลุ่มงำน
ส่งเสริมและ
พัฒนำกำร
ประกัน
คุณภำพ
กำรศึกษำ
กลุ่มงำน
สำรสนเทศ /
ระบบ
คอมพิวเตอร์
กลุ่มงาน
อานวยการ
- งำนบริหำร
ทั่วไป
- งำนบุคคล
- งำนกำรเงินและ
กฏหมำย
- งำนพัฒนำ
สัมพันธ์
ที่ปรึกษำ

11. กระบวนการประเมินคุณภาพภายนอกระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
การพัฒนาระบบและเกณฑ์การประเมินคุณภาพภายนอก
- ความหมายของผู้ประเมินภายนอก
ผู้ประเมินภำยนอก หมำยถึง บุคคลทั้งที่เป็นนักวิชำกำร/วิชำชีพ หรือผู้ปกครอง ผู้แทน
ชุมชนที่มีคุณสมบัติตำมที่ สมศ. กำหนด และได้รับกำรรับรองจำก สมศ.ให้ทำกำรประเมินคุณภำพ
ภำยนอกสถำนศึกษำ ผู้ประเมินภำยนอก คือ คุณหมอโรงเรียนนั่นเอง
- คุณสมบัติของผู้ประเมินภายนอก
กำรประเมินคุณภำพภำยนอกอย่ำงสร้ำงสรรค์เพื่อมุ่งพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำต้องอำศัย
ควำมรู้ ควำมสำมำรถ ประสบกำรณ์ ควำมเชี่ยวชำญหรือคุณวุฒิ พร้อมทั้งบุคลิกภำพและเจตคติที่
เหมำะสมของผู้ประเมินภำยนอก สมศ. จึงกำหนดคุณสมบัติเบื้องต้น และคุณสมบัติเฉพำะ สำหรับ

12. ผู้ที่จะได้รับกำรรับรองและแต่งตั้งเป็นผู้ประเมินภำยนอกดังนี้
- คุณสมบัติเบื้องต้น
1) อำยุไม่ต่ำกว่ำ 30 ปีบริบูรณ์ แต่ต้องไม่เกิน 65 ปี ในวันที่ยื่นใบสมัคร
2) มีสัญชำติไทย
3) สำมำรถปฏิบัติงำนได้เต็มเวลำ
4) มีวุฒิกำรศึกษำไม่ต่ำกว่ำปริญญำตรีหรือเทียบเท่ำ หรือมีควำมรู้ ควำมสำมำรถ และ
ประสบกำรณ์กำรทำงำนที่ประสบควำมสำเร็จในวิชำชีพเป็นที่ยอมรับและไม่เคยถูกลงโทษทำง
จริยธรรม
5) ในกรณีที่เป็นข้ำรำชกำรต้องได้รับหนังสืออนุญำตจำกผู้บังคับบัญชำระดับกรมขึ้นไป
ให้สำมำรถเป็นผู้ประเมินภำยนอกและทำกำรประเมินภำยนอกได้
6) มีควำมรู้ ควำมเข้ำใจเกี่ยวกับควำมมุ่งหมำย หลักกำร แนวกำรจัดกำรศึกษำ กำรจัด
กระบวนกำรเรียนรู้ ระบบกำรประกันคุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำ เพื่อกำรประเมินคุณภำพ
ภำยนอกของระดับกำรศึกษำขั้นพื้นฐำนในระบบ
7) มีควำมรู้ และมีทักษะด้ำนกำรประเมินผล ได้แก่ กำรรวบรวมข้อมูล กำรวิเครำะห์ข้อมูล
กำรสรุปและให้ข้อเสนอแนะ และกำรเขียนรำยงำน
8) มีทักษะในกำรสื่อสำรด้วยวำจำ
9) มีทักษะในกำรคิดวิเครำะห์ รอบคอบและสำมำรถตัดสินใจได้อย่ำงถูกต้องเหมำะสม
10) มีบุคลิกภำพ สุภำพเรียบร้อย
11) มีเจตคติที่ดีต่อสถำนศึกษำ เป็นกัลยำณมิตร มีเจตคติที่ดีต่อกำรทำงำนร่วมกับผู้อื่นและ
มีควำมสำมำรถในกำรประสำนงำน
ผู้ประเมินต้องไม่มีลักษณะต้องห้าม ดังต่อไปนี้
1) เป็นผู้มีกำยพิกำรหรือจิตบกพร่องอันเป็นเหตุให้เป็นผู้หย่อนสมรรถภำพในกำรเป็นผู้
ประเมินภำยนอก
2) เป็นบุคคลล้มละลำย คนไร้ควำมสำมำรถ หรือเสมือนไร้ควำมสำมำรถ
3) อยู่ในระหว่ำงลงโทษจำคุกโดยคำพิพำกษำถึงที่สุดให้จำคุก
4) เคยได้รับโทษจำคุก โดยคำพิพำกษำถึงที่สุดให้จำคุก เว้นแต่เป็นโทษสำหรับควำมผิดที่
ได้กระทำโดยประมำทหรือควำมผิดลหุโทษ
5) ในกรณีของผู้ที่เคยรับรำชกำรต้องไม่เคยได้รับโทษทำงวินัยอย่ำงร้ำยแรง

13. - คุณสมบัติเฉพาะ
1) สำเร็จหลักสูตรกำรฝึกอบรมผู้ประเมินภำยนอกของสำนักงำน ผ่ำนกำรทดสอบและกำร
ประเมินตำมหลักเกณฑ์ที่สำนักงำนกำหนด และได้รับกำรรับรองให้เป็นผู้ประเมินภำยนอก
2) มีคุณสมบัติอื่น ๆ ตำมที่สำนักงำนกำหนด
- จรรยาบรรณของผู้ประเมินภายนอก
ผู้ประเมินภำยนอกต้องปฏิบัติงำนด้วยควำมรับผิดชอบ โปร่งใส ตรวจสอบได้โดยยึด
จรรยำบรรณต่อไปนี้เป็นหลัก
1) มีควำมเที่ยงตรง เป็นกลำง โปร่งใส มีควำมรับผิดชอบที่ตรวจสอบได้รำยงำนสิ่งที่
ค้นพบตำมควำมเป็นจริงอย่ำงชัดเจน มีเหตุผล มีหลักฐำนสนับสนุนและมีควำมซื่อสัตย์สุจริต ไม่
ยอมให้อิทธิพลใดเบี่ยงเบนผลกำรประเมินให้ผิดไปจำกควำมเป็นจริง กำรรำยงำนโดยปกปิด
ข้อควำมซึ่งควรต้องแจ้ง ถือเป็นกำรรำยงำนเท็จด้วย
2) ต้องไม่ประพฤติให้เสื่อมเสียแก่ชื่อเสียงของตนหรือแก่ชื่อเสียงของสำนักงำน
3) รักษำควำมลับของข้อมูลสำรสนเทศส่วนบุคคลและสถำนศึกษำที่ได้รับระหว่ำงกำร
ตรวจเยี่ยมและกำรประเมินคุณภำพภำยนอกอย่ำงเคร่งครัด
4) ไม่รับและไม่เรียกร้องในสิ่งที่ไม่เกี่ยวข้องกับกำรประเมินคุณภำพภำยนอกสถำนศึกษำ
เช่น ไม่รับอำมิสสินจ้ำง รำงวัล ของขวัญ ของกำนัล กำรต้อนรับ กำรรับรองและกำรอำนวยควำม
สะดวกจำกสถำนศึกษำที่เกินควำมจำเป็น
5) ไม่แสวงหำผลประโยชน์ให้ตัวเองหรือผู้อื่นไม่ว่ำโดยทำงตรงหรือทำงอ้อมโดยใช้
ข้อมูลใด ๆ ซึ่งสำนักงำนยังไม่ได้เผยแพร่ต่อสำธำรณะ และไม่ดำเนินกำรใด ๆ ในลักษณะที่อำจ
ก่อให้เกิดควำมขัดแย้งทำงผลประโยชน์ต่อสำนักงำน
6) ปฏิบัติงำนตำมที่ได้รับมอบหมำยอย่ำงครบถ้วนสมบูรณ์ ตำมมำตรฐำนกำรประเมิน
คุณภำพภำยนอกที่สำนักงำนกำหนด
7) ผู้ประเมินภำยนอกต้องไม่นำบุคคลที่ไม่เกี่ยวข้องกับกำรประเมินคุณภำพภำยนอกเข้ำ
ไปในสถำนศึกษำที่ทำกำรประเมิน
8) ผู้ประเมินต้องไม่เป็นที่ปรึกษำหรือวิทยำกรให้กับสถำนศึกษำเนื่องจำกอำจเกิด
ผลประโยชน์ทับซ้อน
- บทบาทและหน้าที่ของผู้ประเมินภายนอก
ในกำรประเมินคุณภำพภำยนอก ผู้ประเมินภำยนอกจะต้องปฏิบัติงำนอย่ำงมืออำชีพโดย
ยึดถือบทบำทในลักษณะ “เพื่อนร่วมวิชำชีพ” และเป็น “กัลยำณมิตร” กับสถำนศึกษำและชุมชนที่

14. ต่ำงฝ่ำยต่ำงเรียนรู้จำกกันและกัน หน้ำที่สำคัญของคณะผู้ประเมินภำยนอก มีดังนี้
1) ตรวจเยี่ยมสถำนศึกษำ สร้ำงควำมเข้ำใจและเจตคติที่ถูกต้องเกี่ยวกับกำรประเมินเพื่อ
พัฒนำคุณภำพ ให้กับบุคลำกรของสถำนศึกษำและผู้เกี่ยวข้อง
2) รวบรวมข้อมูลและตรวจสอบหลักฐำนข้อมูลเพื่อยืนยันสภำพควำมเป็นจริงในกำร
พัฒนำคุณภำพกำรศึกษำตำมที่สถำนศึกษำได้รำยงำนไว้ในรำยงำนกำรประเมินตนเอง และตำม
หลักฐำนที่สะท้อนสภำพควำมเป็นจริงที่ไม่ได้อยู่ในรำยงำนกำรประเมินตนเอง
3) ตรวจสอบกระบวนกำรและวิธีกำรที่สถำนศึกษำใช้ในกำรได้มำซึ่งข้อมูลรวมทั้ง
หลักฐำนที่ระบุในรำยงำนกำรประเมินตนเองมีควำมเหมำะสม ครอบคลุม และน่ำเชื่อถือเพียงใด
4) ตรวจสอบผลกำรพัฒนำเทียบเคียงกับเป้ ำหมำย/แผนพัฒนำของสถำนศึกษำและ
มำตรฐำนกำรศึกษำที่ สมศ. กำหนดเพื่อกำรประเมินภำยนอก รวมทั้งตรวจสอบเป้ ำหมำย/
แผนพัฒนำที่สถำนศึกษำจะดำเนินกำรต่อไป เพื่อดูควำมสอดคล้องกับผลกำรประเมิน
5) ประมวล วิเครำะห์ข้อมูล และประเมินคุณภำพกำรศึกษำตำมมำตรฐำนประเมินภำยนอก
พร้อมทั้งให้ข้อเสนอแนะแก่สถำนศึกษำ เพื่อนำไปสู่กำรพัฒนำกำรจัดกำรศึกษำให้มีคุณภำพยิ่งขึ้น
6) รำยงำนผลกำรประเมินคุณภำพสถำนศึกษำต่อ สมศ.
- บทบาทของครูในการรับการตรวจสอบและประเมินจากภายนอก
กำรประกันคุณภำพภำยนอกเป็ นงำนที่ต่อเนื่องจำกกำรประกันคุณภำพภำยใน ซึ่ง
สถำนศึกษำจะต้องจัดทำรำยงำนกำรประเมินตนเองเป็นประจำทุกปี เพื่อเสนอสำนักงำนรับรอง
มำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำ เพื่อรับกำรประเมินคุณภำพภำยนอก (สำนักงำนรับรอง
มำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำ 2544: 7) บทบำทของครูในกำรรับกำรตรวจสอบและกำร
ประเมินคุณภำพจำกภำยนอก มี 3 บทบำท คือ
1. ร่วมจัดทำรำยงำนกำรศึกษำตนเอง (SSR) ของสถำนศึกษำ
2. รับกำรตรวจเยี่ยมของผู้ประเมินจำกภำยนอก
3. รับข้อเสนอแนะจำกสำนักงำนรับรองมำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำมำ
ดำเนินกำรให้มีกำรปรับปรุงแก้ไข
วิธีการประเมินคุณภาพภายนอกระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระบวนกำรประเมินคุณภำพภำยนอกเป็นกระบวนกำรที่คณะผู้ประเมินภำยนอกจะ
รวบรวมและศึกษำข้อมูลจำกรำยงำนผลกำรประเมินตนเองของสถำนศึกษำซึ่งเสนอต่อสำนักงำน
รับรองมำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำ (องค์กำรมหำชน) แล้วเข้ำไปตรวจสอบและ
ประเมินคุณภำพของสถำนศึกษำ รวมทั้งให้ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะจำกกำรประเมินเพื่อให้

15. สถำนศึกษำใช้เป็นแนวทำงในกำรปรับปรุงและพัฒนำคุณภำพของสถำนศึกษำอย่ำงต่อเนื่อง และ
จัดทำรำยงำนผลกำรประเมินเผยแพร่ต่อหน่วยงำนที่เกี่ยวข้องและสำธำรณชน กำรประเมินคุณภำพ
ภำยนอกประกอบด้วยขั้นตอนใหญ่ๆ 3 ขั้นตอน คือ
(1) ขั้นตอนก่อนกำรตรวจเยี่ยมสถำนศึกษำ
(2) ระหว่ำงกำรตรวจเยี่ยมสถำนศึกษำ และ
(3) หลังกำรตรวจเยี่ยมสถำนศึกษำ
ซึ่งมีรำยละเอียดในกำรดำเนินงำน ดังนี้
เมื่อคณะผู้ประเมินภำยนอกได้รับมอบหมำยให้ประเมินสถำนศึกษำแต่ละแห่งจะ
ทำกำรศึกษำรำยงำนกำรประเมินตนเอง (SSR,SAR) ของสถำนศึกษำ ซึ่งสถำนศึกษำจัดส่งมำ
ให้สำนักงำนรับรองมำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำ (สมศ.) ล่วงหน้ำ แล้วนัดวันที่จะไป
ตรวจเยี่ยม และแจ้งกำหนดกำรตรวจเยี่ยมต่อสถำนศึกษำ พร้อมทั้งขอเอกสำรข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
เพิ่มเติม ในกรณีรำยงำนกำรประเมินตนเองไม่ชัดเจน หรือไม่สมบูรณ์แล้วส่งคืนเมื่อศึกษำข้อมูล
เสร็จแล้ว
คณะผู้ประเมินภำยนอกทำกำรศึกษำและวิเครำะห์รำยงำนกำรประเมินตนเองของ
สถำนศึกษำและเอกสำรข้อมูลอื่นๆ ประกอบแล้วกำหนดประเด็น และรำยกำรข้อมูลที่จะ
ตรวจสอบ โดยใช้มำตรฐำนเพื่อกำรประเมินภำยนอกของสำนักงำนรับรองมำตรฐำนและประเมิน
คุณภำพกำรศึกษำเป็นกรอบ เพื่อกำหนดว่ำระหว่ำงกำรตรวจเยี่ยมจะต้องรวบรวมข้อมูลอะไรบ้ำง
จำกแหล่งใด ด้วยวิธีอะไร เพื่อให้มีหลักฐำนครบถ้วนเพียงพอในกำรสรุปผลกำรประเมินอย่ำง
ถูกต้องชัดเจน

16. หลังจำกนั้นร่วมกันวำงแผนกำรตรวจเยี่ยมและแผนกำรประเมิน กำหนดตำรำงกำร
ปฏิบัติงำนและมอบหมำยภำระงำนให้ผู้ประเมินภำยนอกแต่ละคนให้ชัดเจน แล้วแจ้งกำหนดกำร
ตรวจเยี่ยมต่อสถำนศึกษำอย่ำงน้อย 2 สัปดำห์ล่วงหน้ำ โดยขอให้สถำนศึกษำช่วยเตรียมสถำนที่ใน
สถำนศึกษำที่คณะผู้ประเมินภำยนอกจะสำมำรถทำงำนและมีโอกำสประชุมปรึกษำหำรือกันอย่ำง
เป็นอิสระและไม่รบกวนผู้อื่นในระหว่ำงตรวจเยี่ยม รวมทั้งจัดเตรียมเอกสำรต่ำงๆ ทั้งในส่วนที่ได้
แจ้งไว้ล่วงหน้ำและส่วนที่อำจขอเพิ่มเติม ตลอดจนนัดหมำยผู้ที่เกี่ยวข้อง เช่น ผู้บริหำร ครู บุคลำกร
ในสถำนศึกษำ คณะกรรมกำรสถำนศึกษำ คณะกรรมกำรนักเรียน ผู้ปกครอง ผู้แทนชุมชน เพื่อให้
คณะผู้ประเมินภำยนอกได้พบปะหรือสัมภำษณ์ตำมกำหนดกำร ในตำรำงกำรปฏิบัติงำนของคณะผู้
ประเมินภำยนอก
ระหว่ำงกำรตรวจเยี่ยมซึ่งมีกำหนดเวลำประมำณ 3 วัน คณะผู้ประเมินภำยนอกจะทำกำร
ประเมินคุณภำพสถำนศึกษำ ทั้งด้ำนกำรบริหำรจัดกำร กำรจัดกำรเรียนกำรสอนและอื่นๆ
ตำมรำยมำตรฐำนกำรศึกษำ เพื่อกำรประเมินคุณภำพภำยนอก ทั้งนี้กำรตรวจเยี่ยมมิใช่กำรสร้ำง
แรงกดดันให้กับสถำนศึกษำ คณะผู้ประเมินจะเข้ำไปยังสถำนศึกษำในลักษณะผู้ร่วมงำนกับ
สถำนศึกษำในกำรค้นหำสภำพควำมเป็นจริงของกำรพัฒนำ รวมทั้งให้คำแนะนำมำกกว่ำที่จะเข้ำ
ไปในลักษณะผู้ตัดสินชี้ขำด สิ่งที่คณะผู้ประเมินตรวจสอบไม่ใช่สิ่งที่เป็นควำมลับของสถำนศึกษำ
เนื่องจำกจะใช้รำยงำนกำรประเมินตนเองที่สถำนศึกษำส่งให้ สมศ. เป็นเอกสำรหลักในกำรตรวจ
เยี่ยมตลอดเวลำ
ในระหว่ำงที่คณะผู้ประเมินอยู่ที่สถำนศึกษำ สถำนศึกษำจะจัดเตรียมห้องให้ 1 ห้องเป็น
ห้องทำงำนของคณะประเมิน รวมทั้งจัดเตรียมเอกสำรต่ำงๆ ทั้งในส่วนที่ได้แจ้งไว้ล่วงหน้ำและ

17. ส่วนที่ขอเพิ่มเติม ตลอดจนจะต้องให้โอกำสแก่คณะประเมินในกำรพบปะหรือสัมภำษณ์บุคลำกร
และผู้ที่เกี่ยวข้อง
กล่าวโดยสรุป การไปตรวจเยี่ยมของคณะผู้ประเมินภายนอกเป็ นการไปทาหน้าที่
ดังต่อไปนี้
1.สร้ำงควำมเข้ำใจในกำรตรวจเยี่ยมสถำนศึกษำให้กับบุคคลที่เกี่ยวข้องทุกกลุ่มใน
สถำนศึกษำ ได้แก่ คณะผู้บริหำร คณะกรรมกำรสถำนศึกษำ ผู้ปกครอง/สมำคมผู้ปกครองและครู
นักเรียน/สภำนักเรียน พนักงำน เจ้ำหน้ำที่/บุคลำกรสนับสนุนของสถำนศึกษำ
2.ตรวจสอบหลักฐำนเพื่อยืนยันสภำพควำมเป็นจริงในกำรพัฒนำตำมที่สถำนศึกษำได้
รำยงำนกำรประเมินตนเอง รวมทั้งหลักฐำนที่สะท้อนสภำพควำมเป็นจริงที่ไม่ได้อยู่ในรำยงำนกำร
ประเมินตนเอง
3.ตรวจสอบกระบวนกำรและวิธีกำรที่สถำนศึกษำใช้ในกำรได้มำซึ่งข้อมูลหลักฐำนว่ำได้
ใช้วิธีกำรที่หลำกหลำย เหมำะสม น่ำเชื่อถือ ครอบคลุมเพียงใด
4.ตรวจสอบผลกำรพัฒนำเทียบเคียงกับแผนของสถำนศึกษำ และมำตรฐำนกำรศึกษำที่
สมศ. กำหนดเพื่อกำรพัฒนำ และตรวจสอบจุดที่สถำนศึกษำจะพัฒนำต่อไป เพื่อดูควำมสอดคล้อง
ของแผนกับผลกำรประเมิน
5.ประมวลและสรุปผลกำรตรวจเยี่ยมและให้ข้อเสนอแนะแก่สถำนศึกษำเพื่อนำไป
พัฒนำกำรจัดกำรศึกษำให้มีคุณภำพมำกขึ้น
เมื่อเสร็จภำรกิจในกำรไปตรวจเยี่ยมสถำนศึกษำแล้ว คณะผู้ประเมินภำยนอกจะต้อง
ร่วมกันจัดทำร่ำงรำยงำนผลกำรประเมินสถำนศึกษำ โดยนำข้อมูลทั้งหมดมำเขียนให้ตรงตำม

18. หลักฐำนข้อมูลต่ำงๆ ที่รวบรวมได้และตรงตำมที่รำยงำนให้สถำนศึกษำทรำบด้วยวำจำ ไม่ใช่จำก
ควำมรู้สึกหรือควำมคิดเห็นส่วนตัวของผู้ประเมินแล้วจัดส่งให้สถำนศึกษำตรวจสอบและโต้แย้ง
ภำยใน 15 วันนับจำกวันที่ได้รับร่ำงรำยงำนฯ ผู้ประเมินพิจำรณำแล้วอำจมีกำรปรับปรุงแก้ไขหรือ
ยืนยันตำมรำยงำนแล้วแต่กรณี เมื่อเสร็จสิ้นขั้นตอนนี้แล้วจึงนำเสนอต่อสำนักงำน เพื่อให้
ผู้ทรงคุณวุฒิที่ได้รับกำรแต่งตั้งจำกสมศ.พิจำรณำควำมถูกต้อง ชัดเจน ครอบคลุมสำระที่กำหนดใน
แต่ละมำตรฐำน ครบถ้วน และมีควำมเชื่อถือได้ หำกรำยงำนยังขำดคุณภำพให้ผู้ประเมินทำกำร
ปรับปรุงแก้ไขตำมคำพิจำรณำของผู้ทรงคุณวุฒิและส่งให้สถำนศึกษำพิจำรณำตรวจสอบโต้แย้งอีก
ครั้งหนึ่ง ตำมระยะเวลำที่กำหนดเมื่อทั้งหมดเรียบร้อยแล้วสมศ.จึงให้กำรรับรองและเผยแพร่ต่อไป
เกณฑ์การประเมินคุณภาพภายนอกระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
รอบที่สอง (พ.ศ. ๒๕๔๙ – ๒๕๕๓ )
ตำมมำตรำ ๕๑ แห่งพระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ .๒๕๔๒ แก้ไขเพิ่มเติม
๒๕๔๕ กำหนดให้ สมศ. ต้องจัดทำข้อเสนอแนะต่อต้นสังกัดในกรณีที่ผลกำรประเมินภำยนอก
ของสถำนศึกษำไม่ได้มำตรฐำนที่กำหนด คณะกรรมกำรพัฒนำระบบกำรประเมินคุณภำพกำรศึกษำ
ขั้นพื้นฐำน จึงพิจำรณำวิธีกำรและเกณฑ์กำรประเมินคุณภำพภำยนอกสถำนศึกษำขั้นพื้นฐำนปี
๒๕๔๙ – ๒๕๕๓ เพื่อกำรจำแนกผลกำรจัดกำรศึกษำของสถำนศึกษำว่ำได้มำตรฐำนหรือไม่ โ ดย
ได้รับอนุมัติจำกคณะกรรมกำรบริหำร สมศ. โดยให้พิจำรณำจำกเกณฑ์ต่อไปนี้
1. กำรประเมินอิงเกณฑ์ ให้พิจำรณำตำมมำตรฐำน ตัวบ่งชี้ และเกณฑ์กำรพิจำรณำที่
สมศ. กำหนด โดยจะมีกำรสรุปผลทั้งในระดับตัวบ่งชี้และระดับมำตรฐำน
2. กำรประเมินอิงสถำนศึกษำ ให้พิจำรณำจำกกำรที่สถำนศึกษำดำเนินกำรตำมข้อเสนอ
ของ สมศ. และพัฒนำกำรของคุณภำพของสถำนศึกษำ ตลอดจนมีผลกำรดำเนินงำน
บรรลุมำตรฐำน / เป้ ำหมำยตำมแผนงำนของสถำนศึกษำ รวมทั้งกำรมีควำมตระหนัก
ในควำมสำคัญและควำมพยำยำมในกำรพัฒนำสู่มำตรฐำนของสถำนศึกษำ
ซึ่งมีวิธีการประเมินในแต่ละแบบดังนี้
1. การประเมินแบบอิงเกณฑ์ มีกำรประเมิน 2 ระดับ คือ กำรประเมินในระดับตัวบ่งชี้และกำร
ประเมินในระดับมำตรฐำน ได้แก่
1.1 กำรประเมินในระดับตัวบ่งชี้ ให้พิจำรณำจำกร้อยละเฉลี่ยตำมเกณฑ์พิจำรณำในแต่ละ
ตัวบ่งชี้เป็น 4 ระดับ คือ

19. เกณฑ์การพิจารณา ระดับคุณภาพ
ร้อยละเฉลี่ยตำมเกณฑ์พิจำรณำต่ำกว่ำ ร้อยละ ๕๐ ปรับปรุง
ร้อยละเฉลี่ยตำมเกณฑ์พิจำรณำระหว่ำง ร้อยละ ๕๐ – ๗๕ พอใช้
ร้อยละเฉลี่ยตำมเกณฑ์พิจำรณำระหว่ำง ร้อยละ ๗๕ – ๘๙ ดี
ร้อยละเฉลี่ยตำมเกณฑ์พิจำรณำตั้งแต่ ร้อยละ ๙๐ ขึ้นไป ดีมำก
1.2 กำรประเมินในระดับมำตรฐำน ให้พิจำรณำจำกค่ำเฉลี่ยของระดับคุณภำพตัวบ่งชี้ใน
แต่ละมำตรฐำนเป็น 4 ระดับคือ
เกณฑ์การพิจารณา ระดับคุณภาพ
ค่ำเฉลี่ยของระดับคุณภำพตัวบ่งชี้ ต่ำกว่ำหรือเท่ำกับ ๑.๗๔ ปรับปรุง
ค่ำเฉลี่ยของระดับคุณภำพตัวบ่งชี้ ระหว่ำง ๑.๗๕ – ๒.๗๔ พอใช้
ค่ำเฉลี่ยของระดับคุณภำพตัวบ่งชี้ ระหว่ำง ๒.๗๕ – ๓.๔๙ ดี
ค่ำเฉลี่ยของระดับคุณภำพตัวบ่งชี้ ระหว่ำง ๓.๕๐ – ๔.๐๐ ดีมำก
2. การประเมินอิงสถานศึกษา ประกอบด้วยกำรพิจำรณำพัฒนำกำรของคุณภำพกำรศึกษำของ
สถำนศึกษำและกำรบรรลุมำตรฐำน / เป้ำหมำยของสถำนศึกษำ โดยมีมิติในกำรพิจำรณำ
และกำรสรุปผลกำรพิจำรณำดังนี้
2.1 มิติในกำรพิจำรณำ พัฒนำกำรของคุณภำพกำรศึกษำและกำรบรรลุมำตรฐำน/เป้ำหมำย
ตำมแผนของสถำนศึกษำดังนี้
พัฒนำกำรของคุณภำพ
กำรศึกษำ
บรรลุมำตรฐำน/เป้ำหมำยตำมแผนของสถำนศึกษำ
บรรลุ ไม่บรรลุ
มี ดีมำก(๔)
ดี(๓)+
มีควำมตระหนักและควำม
พยำยำม
พอใช้(๒)
ไม่มีควำมตระหนัก/ควำม
พยำยำม
ไม่มี พอใช้(๒) ปรับปรุง(๑)

20. 2.2 วิธีกำรพิจำรณำ ได้ให้ควำมหมำยของพัฒนำกำร และกำรบรรลุมำตรฐำน/เป้ำหมำย
ตำมแผนของสถำนศึกษำ ดังนี้
มีพัฒนาการของคุณภาพการศึกษา หมำยถึง กำรที่สถำนศึกษำได้ดำเนินกำรตำม
ข้อเสนอแนะของ สมศ. และผลกำรประเมินในรอบที่สอง (เฉพำะผลกำรประเมินแบบอิงเกณฑ์) สูง
กว่ำกำรประเมินรอบแรก หรือมีผลประเมินทั้งในรอบแรกและรอบสองไม่ต่ำกว่ำระดับดี
ไม่มีพัฒนาการของคุณภาพการศึกษา หมำยถึง กำรที่สถำนศึกษำไม่ได้ดำเนินกำรตำม
ข้อเสนอแนะของ สมศ. และผลกำรประเมินในรอบที่สอง(เฉพำะผลกำรประเมินแบบอิงเกณฑ์) ต่ำ
กว่ำผลประเมินรอบแรก หรือผลประเมินในรอบแรกและรอบที่สองซึ่งต่ำกว่ำระดับดีและไม่
แตกต่ำงกัน
บรรลุมาตรฐานหรือเป้ าหมายตามแผน หมำยถึง สถำนศึกษำมีควำมสำเร็จในกำรปฏิบัติ
สำมำรถบรรลุมำตรฐำนหรือเป้ำหมำยของแผนพัฒนำสถำนศึกษำในกำรพัฒนำผู้เรียนหรือครู หรือ
คุณภำพกำรจัดกำรศึกษำในแต่ละมำตรฐำน โดยนำผลประเมินคุณภำพภำยนอกรอบแรกไปใช้
วำงแผนพัฒนำกำรจัดกำรศึกษำของสถำนศึกษำ และมีหลักฐำนแสดงควำมตระหนักในควำมสำคัญ
และควำมพยำยำมในกำรปฏิบัติเพื่อกำรพัฒนำสู่มำตรฐำนของสถำนศึกษำ
ไม่บรรลุมาตรฐานหรือเป้ าหมายตามแผน หมำยถึง สถำนศึกษำยังไม่ประสบควำมสำเร็จ
ในกำรปฏิบัติ ไม่สำมำรถบรรลุมำตรฐำนหรือเป้ ำหมำยของแผนพัฒนำสถำนศึกษำในกำรพัฒนำ
ผู้เรียนหรือครู หรือคุณภำพกำรจัดกำรศึกษำในแต่ละมำตรฐำน โดยไม่คำนึงถึงควำมตระหนักใน
ควำมสำคัญ และควำมพยำยำมในกำรปฏิบัติเพื่อกำรพัฒนำสู่มำตรฐำนของสถำนศึกษำ
2.3 กำรสรุปผลกำรประเมินอิงสถำนศึกษำ มีระดับของมำตรฐำนและคะแนนดังนี้
คำอธิบำย ระดับ คะแนน
ไม่มีพัฒนำกำรของคุณภำพกำรศึกษำและไม่
บรรลุมำตรฐำน/เป้ำหมำยตำมแผน
ปรับปรุง ๑ คะแนน
ไม่มีพัฒนำกำรของคุณภำพกำรศึกษำแต่บรรลุ
มำตรฐำน/เป้ำหมำยตำมแผน หรือ มีพัฒนำกำร
ของคุณภำพกำรศึกษำแต่ไม่บรรลุมำตรฐำน/
เป้ำหมำยตำมแผน และหลักฐำนแสดงควำม
ตระหนักในควำมสำคัญและควำมพยำยำมใน
กำรปฏิบัติอย่ำงไม่เด่นชัด
พอใช้ ๒ คะแนน
มีพัฒนำกำรของคุณภำพกำรศึกษำและมี
หลักฐำนแสดงควำมตระหนักในควำมสำคัญ
ดี ๓ คะแนน

21. คำอธิบำย ระดับ คะแนน
และควำมพยำยำมในกำรปฏิบัติอย่ำงเด่นชัด แต่
ไม่บรรลุมำตรฐำน/เป้ ำหมำยตำมแผน
มีพัฒนำกำรของคุณภำพกำรศึกษำ และบรรลุ
มำตรฐำน/เป้ำหมำยตำมแผน
ดีมำก ๔ คะแนน
สรุป
ระบบการประกันคุณภาพภายในกับระบบการประกันคุณภาพภายนอก มีความแตกต่าง
และมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกัน การประกันคุณภาพภายในเป็ นกระบวนการที่สถานศึกษาและ
หน่วยงานต้นสังกัดจะต้องดาเนินการให้เป็ นส่วนหนึ่งของการบริหาร โดยบุคลากรทุกคนใน
สถานศึกษา เพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษาเข้าสู่มาตรฐานการศึกษาแล้วจัดทารายงานประจาปีเสนอ
ผู้เกี่ยวข้อง ส่วนการประกันคุณภาพภายนอกเป็นงานที่ต่อเนื่องและสัมพันธ์กับการประกันคุณภาพ
ภายใน เป็ นการตรวจสอบผลการประเมินตนเองของสถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาโดย
หน่วยงานภายนอกเพื่อให้ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงคุณภาพอย่างต่อเนื่อง การประกันคุณภาพ
ภายในกับการประกันคุณภายนอกจึงสัมพันธ์เชื่อมโยงกันด้วยมาตรฐานการศึกษาโดยคานึงถึง
หลักการสาคัญ คือ เอกภาพเชิงนโยบาย ความหลากหลายในทางปฏิบัติและมุ่งส่งเสริมการพัฒนา
คุณภาพการศึกษามากกว่าการควบคุมหรือการให้คุณให้โทษ

22. มาตรฐานและตัวบ่งชี้คุณภาพการศึกษา
พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 มำตรำ 9 (3) บัญญัติให้มีกำรกำหนด
มำตรฐำนกำรศึกษำและให้สภำกำรศึกษำ ศำสนำและวัฒนธรรมแห่งชำติ มีหน้ำที่พิจำรณำเสนอ
นโยบำย แผนและมำตรฐำนกำรศึกษำของชำติ (พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 :
มำตรำ 33)
มาตรฐานการศึกษา
มำตรฐำนกำรศึกษำ คือ ข้อกำหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภำพที่พึงประสงค์และมำตรฐำน
ที่ต้องกำรให้เกิดขึ้นในสถำนศึกษำทุกแห่ง เพื่อใช้เป็นหลักในกำรเทียบเคียงสำหรับกำรส่งเสริม
และกำกับดูแล กำรตรวจสอบ กำรประเมินผล และกำรประกันคุณภำพทำงกำรศึกษำ
(พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 : มำตรำ 4)
พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 มำตรำ 34 บัญญัติให้คณะกรรมกำรกำรศึกษำ
ขั้นพื้นฐำนมีหน้ำที่พิจำรณำเสนอนโยบำย แผนพัฒนำ มำตรฐำนและหลักสูตรแกนกลำงกำรศึกษำ
ขั้นพื้นฐำนที่สอดคล้องกับแผนกำรศึกษำ ศำสนำ ศิลปะและวัฒนธรรมแห่งชำติ โดยให้
คณะกรรมกำรและสำนักงำนกำรศึกษำ ศำสนำและวัฒนธรรมเขตพื้นที่กำรศึกษำกำกับดูแล
สถำนศึกษำขั้นพื้นฐำนและสถำนศึกษำระดับอุดมศึกษำระดับต่ำกว่ำปริญญำ ให้สำมำรถจัด
กำรศึกษำสอดคล้องกับนโยบำยและมำตรฐำนกำรศึกษำ (พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ.
2542 : มำตรำ 38)
มาตรฐานการศึกษาของชาติ
มีทั้งหมด 3 มำตรฐำนดังนี้
มาตรฐานที่๑ คุณลักษณะของคนไทยที่พึงประสงค์ ทั้งในฐานะพลเมืองไทยและ
พลเมืองโลก คนไทยเป็นคนเก่ง คนดี และมีสุข
เป้ ำหมำยของกำรจัดกำรศึกษำอยู่ที่กำรพัฒนำคนไทยทุกคนให้เป็น คนเก่ง คนดี และมี
ควำมสุข โดยมีกำรพัฒนำที่เหมำะสมกับช่วงวัย พัฒนำคนตำมธรรมชำติและเต็มศักยภำพ ตรงตำม
ควำมต้องกำร ทั้งในด้ำนสุขภำพร่ำงกำยและจิตใจ สติปัญญำ ควำมรู้และทักษะ คุณธรรมและ
จิตสำนึกที่พึงประสงค์ และอยู่ในสังคมได้อย่ำงปกติสุข

23. ตัวบ่งชี้
๑. กำลังกำย กำลังใจที่สมบูรณ์
๑.๑ คนไทยมีสุขภำพกำยและจิตที่ดี มีพัฒนำกำรด้ำนร่ำงกำย จิตใจ สติปัญญำ เจริญเติบโต
อย่ำงสมบูรณ์ตำมเกณฑ์กำรพัฒนำในแต่ละช่วงวัย
๒. ควำมรู้และทักษะที่จำเป็นและเพียงพอในกำรดำรงชีวิตและกำรพัฒนำสังคม
๒.๑ คนไทยได้เรียนรู้ เต็มตำมศักยภำพของตนเอง
๒.๒ คนไทยมีงำนทำ และนำควำมรู้ไปใช้ในกำรสร้ำงงำนและสร้ำงประโยชน์ให้สังคม
๓. มีทักษะกำรเรียนรู้และกำรปรับตัว
๓.๑ คนไทยสำมำรถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง รักกำรเรียนรู้ รู้ทันโลกรวมทั้งมีควำมสำมำรถใน
กำรใช้แหล่งควำมรู้และสื่อต่ำง ๆ เพื่อพัฒนำตนเองและสังคม3.2 คนไทยสำมำรถ
ปรับตัวได้ มีมนุษย์สัมพันธ์ดี และทำงำนร่วมกับผู้อื่นได้เป็นอย่ำงดี
๔. มีทักษะทำงสังคม
๔.๑ คนไทยเข้ำใจและเคำรพในธรรมชำติ สิ่งแวดล้อมและสังคม มีทักษะและ
ควำมสำมำรถ ที่จำเป็นต่อกำรดำเนินชีวิตในสังคมอย่ำงมีควำมสุข
๔.๒ คนไทยมีควำมรับผิดชอบ เข้ำใจ ยอมรับและตระหนักในคุณค่ำ ของวัฒนธรรมที่
แตกต่ำงกันสำมำรถแก้ปัญหำในฐำนะสมำชิกของสังคมไทยและสังคมโลก
โดยสันติวิธี
๕. มีคุณธรรม จิตสำธำรณะ และจิตสำนึกในควำมเป็นพลเมืองไทยและพลโลก
๕.๑ คนไทยดำเนินชีวิตโดยกำยสุจริต วจีสุจริต และมโนสุจริต
๕.๒ คนไทยมีควำมรับผิดชอบทำงศีลธรรมและสังคม มีจิตสำนึก ในเกียรติภูมิของควำม
เป็นคนไทย มีควำมภูมิใจในชนชำติไทย รักแผ่นดินไทย และปฏิบัติตนตำมระบอบ
ประชำธิปไตย เป็นสมำชิกที่ดี เป็นอำสำสมัคร เพื่อชุมชนและสังคมในฐำนะพลเมือง
ไทยและพลโลก
มาตรฐานที่ ๒ แนวการจัดการศึกษา
จัดการเรียนรู้ที่มุ่งพัฒนาผู้เรียนเป็นสาคัญและการบริหารโดยใช้สถานศึกษาเป็นฐาน
กำรจัดกระบวนกำรเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ผู้เรียนเห็นแบบอย่ำงที่ดี ได้ฝึกกำรคิด
ได้เรียนรู้จำกประสบกำรณ์ตรงที่หลำกหลำยตรงตำมควำมต้องกำร และมีควำมสุขในกำรเรียนรู้ ครู
คณำจำรย์รู้จักผู้เรียนเป็นรำยบุคคล เตรียมกำรสอนและใช้สื่อที่ผสมผสำนควำมรู้สำกลกับภูมิปัญญำ
ไทย จัดบรรยำกำศเอื้อต่อกำรเรียนรู้ จัดหำและพัฒนำแหล่งกำรเรียนรู้ที่หลำกหลำย และพัฒนำ
ควำมคิดของผู้เรียนอย่ำงเป็นระบบและสร้ำงสรรค์

24. ควำมสำเร็จของกำรจัดกระบวนกำรเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญขึ้นอยู่กับ ปัจจัยด้ำน
บุคคลเช่น ผู้เรียน ครู คณำจำรย์ผู้บริหำร ผู้ปกครอง และปัจจัยด้ำนกำรบริหำรได้แก่ หลักกำร
บริหำรจัดกำรและหลักธรรมมำภิบำล
ตัวบ่งชี้
๑. กำรจัดหลักสูตรกำรเรียนรู้และสภำพแวดล้อมที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้พัฒนำตำมธรรมชำติและ
เต็มตำมศักยภำพ
๑.๑ มีกำรจัดหลักสูตรที่หลำกหลำยตำมควำมเหมำะสม ควำมต้องกำรและศักยภำพของ
กลุ่มผู้เรียนทุกระบบ
๑.๒ ผู้เรียนมีโอกำส/สำมำรถเข้ำถึงหลักสูตรต่ำงๆ ที่จัดไว้อย่ำงทั่วถึง
๑.๓ องค์กรที่ให้บริกำรทำงกำรศึกษำมีสภำพแวดล้อมที่เอื้อต่อกำรเรียนรู้ มีอำคำรสถำนที่
มีกำรส่งเสริมสุขภำพอนำมัย และควำมปลอดภัย
๑.๔ มีกำรพัฒนำนวัตกรรมกำรจัดกำรเรียนรู้ สื่อเพื่อกำรเรียนรู้ และกำรให้บริกำร
เทคโนโลยีสำรสนเทศทุกรูปแบบที่เอื้อต่อกำรเรียนรู้ด้วยตนเอง และกำรเรียนรู้แบบ
มีส่วนร่วม
๒. มีกำรพัฒนำผู้บริหำร ครู คณำจำรย์และบุคลำกรทำงกำรศึกษำอย่ำงเป็นระบบและมีคุณภำพ
๒.๑ ผู้บริหำร ครู คณำจำรย์และบุคลำกรทำงกำรศึกษำได้รับกำรพัฒนำอย่ำงเป็นระบบ
ต่อเนื่อง เพื่อสร้ำงควำมเข้มแข็งทำงวิชำกำรและวิชำชีพ
๒.๒ ผู้บริหำร ครู คณำจำรย์และบุคลำกรทำงกำรศึกษำมีคุณธรรม มีควำมพึงพอใจในกำร
ทำงำน และผูกพันกับงำน มีอัตรำกำรออกจำกงำนและอัตรำควำมผิดทำงวินัยลดลง
๒.๓ มีแนวโน้มในกำรรวมตัวจัดตั้งองค์กรอิสระเพื่อสร้ำงเกณฑ์มำตรฐำนเฉพำะกลุ่ม
และติดตำมกำรดำเนินงำนของบุคลำกรและสถำนศึกษำ ตลอดจนกำรสั่งสมองค์
ควำมรู้ที่หลำกหลำย
๓. มีกำรบริหำรจัดกำรที่ใช้สถำนศึกษำเป็นฐำน
๓.๑ องค์กร ชุมชน มีส่วนร่วมในกำรพัฒนำกำรจัดกำรเรียนรู้ตำมสภำพท้องถิ่น บุคลำกร
ทั้งในและนอกสถำนศึกษำ สภำพปัญหำและควำมต้องกำรที่แท้จริงของผู้เรียน
๓.๒ ผู้รับบริกำร/ผู้เกี่ยวข้องทุกกลุ่มมีควำมพึงพอใจต่อกำรจัดบริกำรทำงกำรศึกษำของ
สถำนศึกษำ
๓.๓ มีกำรกำหนดระบบประกันคุณภำพภำยในเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนกำรบริหำร
กำรศึกษำ เพื่อนำไปสู่กำรพัฒนำคุณภำพ และสำมำรถรองรับกำรประเมินคุณภำพ
ภำยนอกได้