2. ԱԾԽԱԾԻՆ
Ածխածին, քիմիական նշանը՝ C, ատոմային թիվն
է 6, ատոմային զանգվածը՝ 12,011։ Բնական
ածխածինը բաղկացած է երկու կայուն
իզոտոպներից՝ 12C (բնության մեջ հանդիպող
զանգվածի 98.892%-ը) և ¹³C (զանգվածի 1.108%-
ը)։ Ածխածինը տեղակայված է
Մենդելեևի պարբերական համակարգի երկրորդ
պարբերության 4-րդ A խմբում։ Ատոմի հիմնական
վիճակի արտաքին էլեկտրոնային մակերևույթի
դասավորվածությունն է 2s²p²։ Օքսիդացման
կարևորագույն աստիճաններն են +2, +4, -4,
վալենտականությունները՝ 4 և 2։ Ածխածնի
նեյտրալ ատոմի շառավիղը 0.077 նմ է։
3. ԿԻՐԱՌՈՒԹՅՈՒՆ
Գրաֆիտ հիմնականում օգտագործվում է
ցինկածխածնային մարտկոցներում, էլեկտրական
շարժիչների խոզանակների արտադրությունում և
ունեն նաև մի քանի այլ մասնագիտական
կիրառություն։ Օգտագործվում է նաև աղացած
վիճակում։ Նկարչական աշխատանքների ժամանակ
տարբեր կարծրություն և որակ ունեցող գրաֆիտներն
օգտագործվում են տարբեր երանգներ ստանալու
համար։
Ալմաստը բացառիկ կարծրության շնորհիվ,
օգտագործվում են լեռնային ապարներում խորը
անցքեր հորատելիս։ Ալմաստով հանդերձված
հորատիչի հատուկ թագագլխիկները 10 անգամ
մեծացնում են հորատման արագությունը։ Ալմաստե
կտրիչներն ու շաղափները լայնորեն կիրառվում են
կարծր համաձուլվածքներ, մետաղներ, ապակիներ,
պլաստմասսաներ մշակելու համար։
4. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Ածխածինը չի լուծվում օրգանական և
անօրգանական լուծիչներում, լուծվում է
մետաղներում (երկաթ, կոբալտ և այլն)։ 1
մթնոլորտ ճնշման տակ (օդի բացակայությամբ)
սուբլիմվում է մոտ 3500 °C ջերմաստիճանում։
Հալվում է 3800±200 °C-ում 125 հազար մթնոլորտ
ճնշման տակ (հաշված է տեսականորեն)։
5. ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Ածխածինը ոչ մետաղ է, քիմիապես ակտիվ է
միայն բարձր ջերմաստիճաններում, ընդ որում
«ամորֆ» ածխածինը, գրաֆիտ, ալմաստ շարքում
ածխածնի քիմիական ակտիվությունը փոքրանում
է։ Լավ վերականգնիչ է։ Միացություններում
քառարժեք է, երբեմն նաև երկարժեք, հազվադեպ՝
եռարժեք։ Խիտ հիմքերը և թթուներն անգամ
տաքացնելիս չեն ազդում ածխածնիի վրա։
Ածխածինը այրվում է օդում՝ առաջացնելով
ածխածնի օքսիդներ՝ CO և CO2։ Միանում
է հալոգենների հետ՝ առաջացնելով
միացությունների շարք, որոնք ածխաջրածինների
հալոգենածանցյալներն են։
