․

1. Մարդ, ով փոխեց աշխարհը

2.  Նա պոպուլիստ էր, ով օգնել է
բազմաթիվ վետերանների, սկսել է
երկրի բարեփոխումները,
ռազմական դաշտում եղել է փայլուն
ստրատեգիաներ մշակող,
խորամանկ քաղաքական գործիչ և
ագահ պատմաբան։ Այս մարդը
Հուլիոս Կեսարն էր։ Հուլիոս Կեսարը
ընդունակ էր, խորամանկ և
ամենակարևորը` հզոր։ Իր
գործունեության համար նա սիրված
էր բազմաթիվ մարդկանց կողմից,
սակայն շատերը նախանձելով նրա
ուժին ատում էին նրան։

3.  Գայոս Հուլիոս Կեսարը ծնվել է մ.թ.ա. 100 թ.
Հուլիս 12-ին, Հռոմում։ Նրա հայրը մահացավ,
երբ նա 16 տարեկան էր, ինչի արդյունքում նա
ստիպված էր գլխավորել Հուլիոսների ողջ
ընտանիքը։ Հռոմում այդ ժամանակ տեղի էր
ունենում քաղաքացիական պատերազմ, որի
մասնակիցներից էր նաև Կեսարի հորեղբայր
Մարիուսը, ով նշանակել էր Կեսարին
Յուպիտերի քահանա։ Նաև Կեսարն
ամուսնացած էր իր հորեղբոր գլխավոր
դաշնակից`Լուկիոս Կոռնելիուս Ցիննայի հետ։

4.  Իրավիճակը բարդաձավ երբ իր հորեղբայրն ու դաշնակիցը
պարտություն կրեցին քաղաքացիական պատերազմում, որը
հաղթեց Լուցիոս Կոռնելիուս Սուլլան։ Կեսարի կյանքին շատ
մեծ վտանգ էր սպառնում։ Այնուհետև նա զրկվեց իր
քահանայությունից, ժառանգությունից, որը պետք է նրան
անցներ և իր ապահովության նպատակով թաքնվեց։
Բարեբախտաբար Կեսարի մայրը միացավ Սուլլայի
աջակցությանը, ինչը Կեսարին թույլ էր տալիս թաքստոցից
դուրս գալ։ Քանի որ Հուլիոս Կեսարն ազատված էր
քահանայի կոչումից, նա միացավ բանակին։ Այդ անելով
Կեսարը հասկանում էր, որ Սուլլայի շուրջը գտնվելն այդքան
էլ ապահով չէր։ Նա հնարավորինս արագ լքեց Հռոմը և
դարձավ մինչև Ասիա հասնող արշավների մասնակից։
Այնուհետև նա դարձավ հարգված ռազմական գործիչ և
ստացավ իր հաղթանակների պատիվը։

5.  Երբ Հուլիոս Կեսարը 22 տարեկան էր, հզոր Սուլլան
մահացավ։ Դա Կեսարին տվեց Հռոմ վերադառնալու
հնարավորությունը, որն օգտագործելով նա կարող էր
չվախենալ թշնամու կողմից սպանվելուց։
Տեղափոխվելով Հռոմ նա սկսեց ապրել մի հասարակ
թաղամասում, որի փողոցները միշտ լցված էին
մարդկանցով։ Այդ փողոցներին ծանոթանալով նա
կյանքի մասին ավելի լավ պատկերացում էր
կարողանում ունենալ։ Սակայն Կեսարի կյանքը գնաց
այլ ուղղությամբ, քանի որ այդ հասարակությունում
ապրելիս նա դարձավ սիրված դատախազ, ով հեռացրեց
կաշառված քաղաքական գործիչներին։ Նա հայտնի էր
իր նշանավոր ելույթներով և մարդկանց ապշեցնում էր
իր ճառերով։ Նա կռվում էր արդար և հաղթում։

6.  Նա Հռոմում էլ ավելի մեծ գովասանքի
արժանապատվեց, երբ մարդիկ լսեցին
ծովահենների կողմից Կեսարի առևանգման մասին
պատմությունը։ Լինելով բանտարկյալը նա
շարունակում էր մնալ անվախ և նույնիսկ
պահանջեց ծովահեններին բարձրացնել փրկության
գինը։ "Նա ավելի շատ արժեր, քան նրանց
նշանակած գինը", ասում էր նա ծովահեններին։
Գումարը վճարվեց և Կեսարն ազատված էր, բայց
դա դեռ վերջը չէր։ Ազատվելուց հետո նա գնաց
ծովահեններին փնտրելու։ Նա գտավ նրանց,
վերադարձրեց Հռոմ և սպանեց նրանց, ինչը
խոստանում էր անել բանտարկյալ լինելու
ժամանակ։

7.  Քաղաքական բարեփոխումների շնորհիվ
բռնագրավելով իշխանությունը Հուլիոս Կեսարը
հին Հռոմը հանրապետությունից
դարձրեց կայսրություն։ Հուլիոս Կեսարը Հռոմի
տարածքն ընդարձակեց։ Կայսերական
իշխանության տակ տարածքը մեծացնելով և
նոր Հռոմեացիներին հնարավորություններ
տալով Կեսարը պատմության մեջ Հռոմի
հզորագույն կայսրություն դառնալու սկիզբը
դրեց։

8.  Ի տարբերություն նախորդ ռազմական և քաղաքական
գործիչներ Մարիոսի և Սուլլայի՝ Կեսարը չի հալածել
քաղաքական հակառակորդներին, այլ աշխատել է իր կողմը
գրավել նրանց: Կատարել է մի շարք բարեփոխումներ՝
տնտեսական, նահանգների կառավարման, հարկային,
վարչական, դրամական և այլն: Հաստատել է Հուլյան տոմարը
(կոչվում է նրա անունով), որը 1582թ. փոխարինվել է
Գրիգորյան տոմարով: Հունաստանում կազմակերպել է
հատուկ բանակ, որով պետք է արշավեր Հայաստան ու
Պարթևստան: Սակայն Կեսարի միահեծան իշխանությունից
դժգոհ հանրապետական սենատորները (ավելի քան 80 հոգի)
կազմակերպել են դավադրություն՝ Մարկոս Բրուտոսի
գլխավորությամբ, որին Կեսարը համարում էր իր բարեկամը:
Սենատի նիստում (մ.թ.ա. 44թ.-ի մարտի 15-ին)
դավադիրները շրջապատել են Կեսարին և սպանել նրան:
Կեսարը, մարդասպանների մեջ տեսնելով իր նախկին
ընկերոջը` Բրուտոսին, բացականչել է. «Եվ դո՞ւ, Բրուտոս»:

9.  https://www.youtube.com/watch?v=Z1NimV
SJ8XI (տեսանյութի թարգմանություն)
 “12 Կեսարների կյանքը” Գայոս Տրանքվիլլոս
Սվետոնիոսի գրքից
 https://www.dasaran.net/apps/wiki/view/i
d/3534
 https://www.historyhit.com/ways-julius-
caesar-changed-rome-and-the-world/
(թարգմանություն)
 https://www.nationalgeographic.com/culture
/article/julius-caesar (թարգմանություն)