SlideShare a Scribd company logo
1 of 7
कर्ण शष्क
ु ली
शष्क
ु लल रोग संख्या – 3
क
ू लि कर्ण, कर्ण लिप्पली, कर्ण लिदारीका
कर्णिाली रोग संख्या – सु. -5
-िा. - 7
 िालीशोष, तंलिका, िररिोट,िररलेही, उन्मंथ,उत्पात,दुखिर्णन
साध्य असाध्यता
• असाध्यााः - लिप्पली ,सिणजं शूलं ,लिदारी ,क
ु लिकर्णकाः
• याप्य - तन्त्रिका
• साध्य – बाकी सब
सामन्य लिलकत्सा
• स्नेहन
• अभ्यंग
• िररषेक
• रक्तमोक्षर्
एको नीरुगनेको िा गर्भे मांसाङ् क
ु राः न्त्रथथराः| लिप्पली लिप्पलीमानाः
 दोष - िात
 लक्षर् –
कर्णलिप्पली
क
ू लिकर्ण
 दोष - िात
 लक्षर् –
गर्भेऽलनलात्सङ् क
ु लिता शष्क
ु ली क
ु लिकर्णकाः
कर्णलिदाररका
 दोष - सलनित
 लक्षर् –
 लिलकत्सा – लिद्रलर् समान
सिर्णाः सरुजाः स्तब्धाः श्वयथुाः, स उिेलक्षताः
कटुतैललनर्भं िक्वाः स्रिेत् क
ृ च्छ्
रे र् रोहलत
सङ्कोियलत रूढा ि सा ध्रुिं कर्णशष्क
ु लीम्
लसराथथाः क
ु रुते िायुाः िालीशोषं तदाह्वयम्
क
ृ शा दृढा ि तिीित् िाली िातेन तन्त्रिका
िालीशोषं
 दोष - िात
 लक्षर् –
 लिलकत्सा – • िातज कर्णशूल समान
• नस्य
• स्नेहन स्वेदन
• अभ्यंग – बल्य औषर् युक्त तेल से / जीिनीय गर् लसद्ध तेल से
• शतािरी तेल
तिीका
 दोष - िात
 लक्षर् –
 लिलकत्सा – िाली शोष समान
गुिाणर्भरर्र्भाराद्ैाः श्यािो रुग्दाहिाकिान्
श्वयथुाः स्फोट लिलटका राग उषा क्लेद संयुताः
सुक
ु मारे लिरोत्सगाणत्सहसैि प्रिलर्णते
कर्े शोफाः सरुक
् िाल्यामरुर्ाः िररिोटिान्
िररिोटाः स ििनात्
िररिोट
 दोष - िात
 लक्षर् –
 लिलकत्सा –– िाली शोष समान
 - लक
ं लित रक्तमोक्षर् लफर जीिनीय गर् लसद्ध तेल
 दोष - रक्त लित
 लक्षर् –
 लिलकत्सा – रक्तमोक्षर् – जलोका द्वारा
 लिसिण मे बताए घृत प्रयोग
उत्पाताः
दुलिणद्धे िलर्णते कर्े सकण्ड
ू दाहिाकरुक
्
श्वयथ् उाः सलििातोत्थाः स नाम्ना दुाःखिर्णनाः
िाल्यां शोफोऽलनलकफात्सिणतो लनर्व्णथाः न्त्रथथराः
स्तब्धाः सिर्णाः कण्ड
ू मान उन्मन्थो गन्त्रिरश्च साः
 दोष - सलििात
 लक्षर् –
 लिलकत्सा –अभ्यंग – लाक्षा तेल + लिडंग तेल से
 दोष - िात कफ
 लक्षर् –
 लिलकत्सा – अभ्यंग – गोर्ा ,क
े कड़ा की िसा से
-िररषेक – िाषार्र्भेद, जामुन, आम्र िि से
उन्मन्थ
दुाःखिर्णनाः
 दोष - कफ रक्त
 लक्षर् –
 लिलकत्सा –
 लिडंग लेि
 सषणि तेल अभ्यंग
 गोबर लिंड स्वेद
कफासृक
् ऽऽक
ृ लमजााः सूक्ष्ााः सकण्ड
ू क्लेदिेदनााः
लेह्याख्यााः लिलटकास्ता लह ललह्युाः िालीमुिेलक्षतााः
लेह्य

More Related Content

More from Heman Nagar

कर्ण रोग.pptx
कर्ण रोग.pptxकर्ण रोग.pptx
कर्ण रोग.pptxHeman Nagar
 
कृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptxकृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptxHeman Nagar
 
शुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptxशुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptxHeman Nagar
 
संधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptxसंधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptxHeman Nagar
 
examination of nose.pptx
examination of nose.pptxexamination of nose.pptx
examination of nose.pptxHeman Nagar
 
मुख रोग परिचय.pptx
मुख रोग परिचय.pptxमुख रोग परिचय.pptx
मुख रोग परिचय.pptxHeman Nagar
 
introduction of shalakya .pptx
introduction of shalakya .pptxintroduction of shalakya .pptx
introduction of shalakya .pptxHeman Nagar
 
dental examination.pptx
dental examination.pptxdental examination.pptx
dental examination.pptxHeman Nagar
 
eye examination.pptx
eye examination.pptxeye examination.pptx
eye examination.pptxHeman Nagar
 
ear examination.pptx
ear examination.pptxear examination.pptx
ear examination.pptxHeman Nagar
 
दृष्टिगतरोग.pptx
दृष्टिगतरोग.pptxदृष्टिगतरोग.pptx
दृष्टिगतरोग.pptxHeman Nagar
 
सर्वगत रोग.pptx
सर्वगत रोग.pptxसर्वगत रोग.pptx
सर्वगत रोग.pptxHeman Nagar
 
शुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptxशुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptxHeman Nagar
 
कृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptxकृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptxHeman Nagar
 
संधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptxसंधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptxHeman Nagar
 
वर्त्मगत रोग.pptx
वर्त्मगत रोग.pptxवर्त्मगत रोग.pptx
वर्त्मगत रोग.pptxHeman Nagar
 

More from Heman Nagar (18)

कर्ण रोग.pptx
कर्ण रोग.pptxकर्ण रोग.pptx
कर्ण रोग.pptx
 
कृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptxकृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptx
 
शुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptxशुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptx
 
संधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptxसंधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptx
 
examination of nose.pptx
examination of nose.pptxexamination of nose.pptx
examination of nose.pptx
 
NPCB.pptx
NPCB.pptxNPCB.pptx
NPCB.pptx
 
मुख रोग परिचय.pptx
मुख रोग परिचय.pptxमुख रोग परिचय.pptx
मुख रोग परिचय.pptx
 
introduction of shalakya .pptx
introduction of shalakya .pptxintroduction of shalakya .pptx
introduction of shalakya .pptx
 
dental examination.pptx
dental examination.pptxdental examination.pptx
dental examination.pptx
 
eye examination.pptx
eye examination.pptxeye examination.pptx
eye examination.pptx
 
ear examination.pptx
ear examination.pptxear examination.pptx
ear examination.pptx
 
NPPCD..pptx
NPPCD..pptxNPPCD..pptx
NPPCD..pptx
 
दृष्टिगतरोग.pptx
दृष्टिगतरोग.pptxदृष्टिगतरोग.pptx
दृष्टिगतरोग.pptx
 
सर्वगत रोग.pptx
सर्वगत रोग.pptxसर्वगत रोग.pptx
सर्वगत रोग.pptx
 
शुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptxशुक्लगत रोग.pptx
शुक्लगत रोग.pptx
 
कृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptxकृष्ण गत रोग.pptx
कृष्ण गत रोग.pptx
 
संधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptxसंधि गत रोग.pptx
संधि गत रोग.pptx
 
वर्त्मगत रोग.pptx
वर्त्मगत रोग.pptxवर्त्मगत रोग.pptx
वर्त्मगत रोग.pptx
 

कर्ण शष्कुलि.pptx

  • 2. शष्क ु लल रोग संख्या – 3 क ू लि कर्ण, कर्ण लिप्पली, कर्ण लिदारीका कर्णिाली रोग संख्या – सु. -5 -िा. - 7  िालीशोष, तंलिका, िररिोट,िररलेही, उन्मंथ,उत्पात,दुखिर्णन साध्य असाध्यता • असाध्यााः - लिप्पली ,सिणजं शूलं ,लिदारी ,क ु लिकर्णकाः • याप्य - तन्त्रिका • साध्य – बाकी सब सामन्य लिलकत्सा • स्नेहन • अभ्यंग • िररषेक • रक्तमोक्षर्
  • 3. एको नीरुगनेको िा गर्भे मांसाङ् क ु राः न्त्रथथराः| लिप्पली लिप्पलीमानाः  दोष - िात  लक्षर् – कर्णलिप्पली क ू लिकर्ण  दोष - िात  लक्षर् – गर्भेऽलनलात्सङ् क ु लिता शष्क ु ली क ु लिकर्णकाः कर्णलिदाररका  दोष - सलनित  लक्षर् –  लिलकत्सा – लिद्रलर् समान सिर्णाः सरुजाः स्तब्धाः श्वयथुाः, स उिेलक्षताः कटुतैललनर्भं िक्वाः स्रिेत् क ृ च्छ् रे र् रोहलत सङ्कोियलत रूढा ि सा ध्रुिं कर्णशष्क ु लीम्
  • 4. लसराथथाः क ु रुते िायुाः िालीशोषं तदाह्वयम् क ृ शा दृढा ि तिीित् िाली िातेन तन्त्रिका िालीशोषं  दोष - िात  लक्षर् –  लिलकत्सा – • िातज कर्णशूल समान • नस्य • स्नेहन स्वेदन • अभ्यंग – बल्य औषर् युक्त तेल से / जीिनीय गर् लसद्ध तेल से • शतािरी तेल तिीका  दोष - िात  लक्षर् –  लिलकत्सा – िाली शोष समान
  • 5. गुिाणर्भरर्र्भाराद्ैाः श्यािो रुग्दाहिाकिान् श्वयथुाः स्फोट लिलटका राग उषा क्लेद संयुताः सुक ु मारे लिरोत्सगाणत्सहसैि प्रिलर्णते कर्े शोफाः सरुक ् िाल्यामरुर्ाः िररिोटिान् िररिोटाः स ििनात् िररिोट  दोष - िात  लक्षर् –  लिलकत्सा –– िाली शोष समान  - लक ं लित रक्तमोक्षर् लफर जीिनीय गर् लसद्ध तेल  दोष - रक्त लित  लक्षर् –  लिलकत्सा – रक्तमोक्षर् – जलोका द्वारा  लिसिण मे बताए घृत प्रयोग उत्पाताः
  • 6. दुलिणद्धे िलर्णते कर्े सकण्ड ू दाहिाकरुक ् श्वयथ् उाः सलििातोत्थाः स नाम्ना दुाःखिर्णनाः िाल्यां शोफोऽलनलकफात्सिणतो लनर्व्णथाः न्त्रथथराः स्तब्धाः सिर्णाः कण्ड ू मान उन्मन्थो गन्त्रिरश्च साः  दोष - सलििात  लक्षर् –  लिलकत्सा –अभ्यंग – लाक्षा तेल + लिडंग तेल से  दोष - िात कफ  लक्षर् –  लिलकत्सा – अभ्यंग – गोर्ा ,क े कड़ा की िसा से -िररषेक – िाषार्र्भेद, जामुन, आम्र िि से उन्मन्थ दुाःखिर्णनाः
  • 7.  दोष - कफ रक्त  लक्षर् –  लिलकत्सा –  लिडंग लेि  सषणि तेल अभ्यंग  गोबर लिंड स्वेद कफासृक ् ऽऽक ृ लमजााः सूक्ष्ााः सकण्ड ू क्लेदिेदनााः लेह्याख्यााः लिलटकास्ता लह ललह्युाः िालीमुिेलक्षतााः लेह्य