More Related Content
More from Heman Nagar (18)
कर्ण शष्कुलि.pptx
- 2. शष्क
ु लल रोग संख्या – 3
क
ू लि कर्ण, कर्ण लिप्पली, कर्ण लिदारीका
कर्णिाली रोग संख्या – सु. -5
-िा. - 7
िालीशोष, तंलिका, िररिोट,िररलेही, उन्मंथ,उत्पात,दुखिर्णन
साध्य असाध्यता
• असाध्यााः - लिप्पली ,सिणजं शूलं ,लिदारी ,क
ु लिकर्णकाः
• याप्य - तन्त्रिका
• साध्य – बाकी सब
सामन्य लिलकत्सा
• स्नेहन
• अभ्यंग
• िररषेक
• रक्तमोक्षर्
- 3. एको नीरुगनेको िा गर्भे मांसाङ् क
ु राः न्त्रथथराः| लिप्पली लिप्पलीमानाः
दोष - िात
लक्षर् –
कर्णलिप्पली
क
ू लिकर्ण
दोष - िात
लक्षर् –
गर्भेऽलनलात्सङ् क
ु लिता शष्क
ु ली क
ु लिकर्णकाः
कर्णलिदाररका
दोष - सलनित
लक्षर् –
लिलकत्सा – लिद्रलर् समान
सिर्णाः सरुजाः स्तब्धाः श्वयथुाः, स उिेलक्षताः
कटुतैललनर्भं िक्वाः स्रिेत् क
ृ च्छ्
रे र् रोहलत
सङ्कोियलत रूढा ि सा ध्रुिं कर्णशष्क
ु लीम्
- 4. लसराथथाः क
ु रुते िायुाः िालीशोषं तदाह्वयम्
क
ृ शा दृढा ि तिीित् िाली िातेन तन्त्रिका
िालीशोषं
दोष - िात
लक्षर् –
लिलकत्सा – • िातज कर्णशूल समान
• नस्य
• स्नेहन स्वेदन
• अभ्यंग – बल्य औषर् युक्त तेल से / जीिनीय गर् लसद्ध तेल से
• शतािरी तेल
तिीका
दोष - िात
लक्षर् –
लिलकत्सा – िाली शोष समान
- 5. गुिाणर्भरर्र्भाराद्ैाः श्यािो रुग्दाहिाकिान्
श्वयथुाः स्फोट लिलटका राग उषा क्लेद संयुताः
सुक
ु मारे लिरोत्सगाणत्सहसैि प्रिलर्णते
कर्े शोफाः सरुक
् िाल्यामरुर्ाः िररिोटिान्
िररिोटाः स ििनात्
िररिोट
दोष - िात
लक्षर् –
लिलकत्सा –– िाली शोष समान
- लक
ं लित रक्तमोक्षर् लफर जीिनीय गर् लसद्ध तेल
दोष - रक्त लित
लक्षर् –
लिलकत्सा – रक्तमोक्षर् – जलोका द्वारा
लिसिण मे बताए घृत प्रयोग
उत्पाताः
- 6. दुलिणद्धे िलर्णते कर्े सकण्ड
ू दाहिाकरुक
्
श्वयथ् उाः सलििातोत्थाः स नाम्ना दुाःखिर्णनाः
िाल्यां शोफोऽलनलकफात्सिणतो लनर्व्णथाः न्त्रथथराः
स्तब्धाः सिर्णाः कण्ड
ू मान उन्मन्थो गन्त्रिरश्च साः
दोष - सलििात
लक्षर् –
लिलकत्सा –अभ्यंग – लाक्षा तेल + लिडंग तेल से
दोष - िात कफ
लक्षर् –
लिलकत्सा – अभ्यंग – गोर्ा ,क
े कड़ा की िसा से
-िररषेक – िाषार्र्भेद, जामुन, आम्र िि से
उन्मन्थ
दुाःखिर्णनाः
- 7. दोष - कफ रक्त
लक्षर् –
लिलकत्सा –
लिडंग लेि
सषणि तेल अभ्यंग
गोबर लिंड स्वेद
कफासृक
् ऽऽक
ृ लमजााः सूक्ष्ााः सकण्ड
ू क्लेदिेदनााः
लेह्याख्यााः लिलटकास्ता लह ललह्युाः िालीमुिेलक्षतााः
लेह्य