An extract from 7 Habits of highly effective people from Franklin Covey.

1. 3 cấp độ trưởng thành
Con người có 3 cấp độ trưởng thành.
Cấp độ thấp nhất, bạn là người phụ thuộc. Bất kể bạn đạt thành tích nào, bạn có gì nhưng nếu bạn
luôn phụ thuộc vào người khác, phụ thuộc vào tâm trạng của người khác, bạn không biết mình là ai, bất
kể bạn bao nhiêu tuổi bạn vẫn chỉ là người phụ thuộc. Những người này thường trông chờ vào việc người
khác nghĩ gì về mình để điều chỉnh cuộc sống của mình, họ không có khả năng làm những gì mình muốn.
Đây là người không có khả năng chịu trách nhiệm bản thân và nhu nhược.
Những người phụ thuộc thường quan tâm đến rất nhiều thứ nhưng họ lại không làm gì cả. Họ sống hết
sức thụ động và luôn trông chờ vào sự may mắn và sự thương hại của người khác. Họ là những người
thường trông chờ vào sự quan tâm của những người sống xung quanh mình, họ thường làm mọi thứ để
tạo nên sự chú ý. Khi có một điều gì diễn ra không đúng với mong muốn của họ, họ lập tức đổ lỗi, biện
minh và oán trách cho bất kể điều gì, bất kể ai, họ cho rằng nguyên nhân gây ra những chuyện đó là do
người khác chứ không phải do họ.
Những người phụ thuộc là những người luôn tiếp cận từ cuộc sống từ bên ngoài tức là họ luôn so sánh
mình với người khác, lấy tiêu chuẩn sống của người khác để phấn đấu.
Cấp độ thứ hai, bạn là người độc lập. Đây là người hiểu rõ bản thân mình, họ không bao giờ đổ lỗi cho
người khác, họ có những nguyên tắc nhất quán và luôn quyết định dựa trên những giá trị mà họ cho là
đúng với mình. Họ là người dám chịu trách nhiệm. Họ có khả năng làm theo ý mình mà không quá phụ
thuộc vào việc người khác đánh giá gì về họ.

2. Những người độc lập là những người hiểu rất rõ về bản thân, họ biết họ thực sự muốn gì, mục đích sống
của họ là gì, họ luôn luôn là người chủ động. Họ là những người quảng đại, sẵn sàng cho trước và nhận
sau thậm chí không cần nhận. Phương châm sống của họ là “yêu vô điều kiện”, có nghĩa là họ làm mọi
việc là do lương tâm họ mách bảo, chứ không phải họ làm điều đó là để được quan tâm hay được chú ý.
Đối với họ, điều quan trọng nhất của cuộc sống là được sống theo những giá trị của bản thân chứ không
phải là làm hài lòng người khác.
Những người độc lập là những người luôn tiếp cận cuộc sống từ bên trong, tức là từ chính nội tâm của
mình.
Cấp độ thứ ba, cấp độ cao nhất, đó là người tương thuộc. Họ có thể sống chung và hợp tác tốt đẹp
với người khác. Chỉ có những người độc lập mới tiến lên được cấp độ này. Họ là người luôn sử dụng
nguyên tắc win – win, biết lắng nghe và thấu hiểu, họ hiểu rằng chỉ có đồng tâm hợp lực với người khác
họ mới làm được việc lớn. Đó là người biết quan tâm đến bản thân mình cũng như quan tâm đến người
khác. Đây là loại người luôn sống vì người khác và biết cống hiến. Họ luôn cho rằng hợp tác với người
khác là để cho “miếng bánh nó to ra” chứ không phải “anh lấy mất phần bánh của tôi”.
Là người biết rõ bản thân mình, hiểu rõ giá trị bản thân cũng như giá trị của người khác nên họ là người
luôn biết tôn trọng tất cả mọi người, tôn trọng sự khác biệt. Khi giao tiếp với một ai đó, họ luôn nhìn nhận
dưới góc nhìn của người đối diện rồi mới đối chiếu cách nhìn của bản thân. Họ là những người sáng tạo,
họ luôn tìm mọi cách để sáng tạo ra “giải pháp thứ ba”, tức là không phải giải pháp của anh, không phải là
giải pháp của tôi mà là của chúng ta. Đó là những bậc thầy về kỹ năng lắng nghe, họ không chỉ lắng nghe
bằng tai mà còn bằng trái tim, bằng mắt và bằng cả tâm hồn.
Những cấp độ trưởng thành trên hoàn toàn không liên quan gì đến thước đo danh vọng, tiền tài và
địa vị, nó nói lên giá trị của một con người hơn là những thành tích. Càng trưởng thành lên cấp độ
cao bạn càng trở nên hạnh phúc và có một cuộc sống hết sức an toàn về mặt nội tâm.