Lecture Slides for course of money and electronic banking systems

1. ‫بانکداری‬ ‫و‬ ‫پول‬
‫الکترونیکی‬
‫طهرانی‬ ‫محمد‬
‫خاتم‬ ‫دانشگاه‬ ‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫عضو‬
m.tehrani@khatam.ac.ir
1

2. ‫پول‬ ‫پیدایش‬-1
•‫پایایای‬ ‫مبادله‬
•‫نداشت‬ ‫وجود‬ ‫کاال‬ ‫ارزشگذاری‬ ‫برای‬ ‫معینی‬ ‫واحد‬.
•‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫کاالی‬ ‫نیازمند‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫مبادله‬ ‫طرفین‬ ‫یافتن‬
‫بود‬ ‫مشکل‬ ‫باشند‬.
2

3. ‫پول‬ ‫پیدایش‬-2
•‫مسکوک‬ ‫با‬ ‫مبادله‬
•‫سکه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫نقره‬ ‫و‬ ‫طال‬ ‫ضرب‬
•3000‫هند‬ ‫در‬ ‫میالد‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫سال‬
•700‫لیدی‬ ‫در‬ ‫میالد‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫سال‬
•500‫ایران‬ ‫در‬ ‫میالد‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫سال‬
•‫لیدی‬ ‫فتح‬ ‫از‬ ‫پس‬(‫دریک‬ ،‫داریوش‬/‫سیگل‬)
3

4. ‫پول‬ ‫پیدایش‬-3
•‫کاغذی‬ ‫پول‬ ‫با‬ ‫مبادله‬
•‫قبال‬ ‫در‬ ‫صرافها‬ ‫رسید‬ ‫قبض‬ ‫از‬ ‫میالد‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫روم‬ ‫در‬ ‫پیدایش‬
‫امانات‬ ‫یا‬ ‫مسکوکات‬ ‫دریافت‬
•‫رواج‬ ‫اسکناس‬ ‫حواله‬ ‫بعنوان‬ ‫چین‬ ‫در‬ ‫چاو‬ ،‫میالدی‬ ‫دهم‬ ‫قرن‬
‫کرد‬ ‫پیدا‬.
•‫را‬ ‫مسکوکات‬ ‫دریافت‬ ‫انگلیسی‬ ‫و‬ ‫هلندی‬ ‫بانکهای‬ ،‫وسطی‬ ‫قرون‬
‫میکردند‬ ‫گواهی‬.
•‫میکرد‬ ‫ایفا‬ ‫را‬ ‫مسکوک‬ ‫همان‬ ‫نقش‬ ،‫گواهی‬ ‫این‬.
•‫اسکناس‬
•،‫سوئد‬ ‫بانک‬ ‫موسس‬ ،‫پالمستراخ‬1656‫م‬.
•‫متحدالشکل‬ ‫رسیدهای‬ ‫قبض‬ ‫انتشار‬
4

5. ‫پول‬ ‫پیدایش‬-4
•‫چاوه‬
•‫گیخاتوخان‬(‫ایلخانیان‬)‫قرن‬ ،13‫میالدی‬
•‫ایران‬ ‫در‬ ‫سکه‬ ‫حواله‬ ‫نخستین‬
•‫اسکناس‬
•1267‫ه‬.‫پول‬ ‫چاپ‬ ‫امتیاز‬ ‫و‬ ‫شاهی‬ ‫بانک‬ ‫تاسیس‬ ‫ش‬
•1309‫ه‬.‫شد‬ ‫بازخرید‬ ‫ملی‬ ‫بانک‬ ‫برای‬ ‫چاپ‬ ‫حق‬ ‫ش‬!
5

6. ‫رسمی‬ ‫پول‬-1
•‫مرکزی‬ ‫بانک‬
•1921‫مورد‬ ‫اسکناس‬ ‫نشر‬ ‫برای‬ ‫مرکزی‬ ‫بانکهای‬ ‫تشکیل‬ ،‫بروکسل‬ ‫در‬ ‫م‬
‫قرارگرفت‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫توافق‬.
•1960‫م‬(1339‫ه‬.‫ش‬)‫ایران‬ ‫مرکزی‬ ‫بانک‬ ‫تشکیل‬
•‫پول‬ ‫تعریف‬
•‫شود‬ ‫تبادل‬ ‫خدمات‬ ‫یا‬ ‫کاال‬ ‫ازای‬ ‫در‬ ‫میتواند‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واسطه‬ ‫یک‬
‫رود‬ ‫بکار‬ ‫بازار‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫ارزشگذاری‬ ‫معیار‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫و‬.
•‫پولی‬ ‫واحد‬
•‫مورد‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫کشور‬ ‫مالی‬ ‫مبادالت‬ ‫رسمی‬ ‫و‬ ‫قانونی‬ ‫واحد‬
‫باشد‬ ‫عامه‬ ‫پذیرش‬.
•‫شود‬ ‫می‬ ‫پشتیبانی‬ ‫کشور‬ ‫آن‬ ‫مرکزی‬ ‫بانک‬ ‫توسط‬ ‫کشور‬ ‫هر‬ ‫پولی‬ ‫واحد‬.
6

7. ‫رسمی‬ ‫پول‬-2
•‫وظایف‬‫پول‬
•‫خدمات‬ ‫کاالو‬ ‫مبادله‬ ‫ی‬ ‫واسطه‬
•‫خدمات‬ ‫و‬ ‫کاال‬ ‫ارزشگذاری‬ ‫معیار‬
•‫آینده‬ ‫زمان‬ ‫برای‬ ‫خرید‬ ‫قدرت‬ ‫و‬ ‫ارزش‬ ‫ذخیره‬ ‫وسیله‬
•‫آینده‬ ‫در‬ ‫ارزش‬ ‫پرداخت‬ ‫امکان‬
•‫معامالت‬ ‫ثبت‬ ‫امکان‬
•‫تحریری‬ ‫یا‬ ‫بانکی‬ ‫های‬ ‫پول‬
•،‫بانکی‬ ‫حوالجات‬ ،‫تضمینی‬ ‫های‬ ‫چک‬ ،‫عادی‬ ‫های‬ ‫چک‬...
•‫بهادار‬ ‫اوراق‬
•،‫سهام‬ ‫اوراق‬ ،‫قرضه‬ ‫اوراق‬ ،‫سپرده‬ ‫اوراق‬...
7

8. ‫دیجیتال‬ ‫پول‬-1
•‫دیجیتال‬ ‫پول‬ ‫تعریف‬
•‫گردد‬ ‫می‬ ‫جابجا‬ ‫و‬ ‫ذخیره‬ ‫الکترونیکی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫پولی‬.
•‫گردد‬ ‫می‬ ‫تعریف‬ ‫این‬ ‫شامل‬ ‫باشد‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫صفر‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫پولی‬ ‫هر‬.
•‫مثال‬:
•Liberty Reserve:‫پیشتیبانی‬ ‫واقعی‬ ‫یورو‬ ‫و‬ ‫دالر‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫دیجیتال‬ ‫پول‬
‫شد‬ ‫می‬.
•E-Gold:‫شد‬ ‫می‬ ‫پشتیبانی‬ ‫طال‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫دیجیتال‬ ‫پول‬.
•PayPal:‫شود‬ ‫می‬ ‫پشتیبانی‬ ‫واقعی‬ ‫های‬ ‫پول‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫دیجیتال‬ ‫پول‬.
•‫کارت‬‫بانکی‬:
•‫مبلغ‬‫است‬ ‫واقعی‬ ‫پول‬ ‫یک‬ ‫نماینده‬ ،‫آن‬ ‫داخل‬ ‫ریالی‬.
8

9. ‫دیجیتال‬ ‫پول‬-2
•‫دیجیتال‬ ‫پول‬ ‫محاسن‬
•‫پایین‬ ‫کارمزد‬
•‫ارزان‬ ‫و‬ ‫آسان‬ ‫انتقال‬
•‫دیجیتال‬ ‫پول‬ ‫معایب‬
•‫حکومتی‬ ‫پایین‬ ‫نظارت‬
•‫پولشویی‬ ‫و‬ ‫مالیات‬ ‫از‬ ‫فرار‬ ‫برای‬ ‫آسان‬ ‫استفاده‬
•‫دیجیتال‬ ‫پول‬/‫؟‬ ‫مجازی‬ ‫پول‬
•‫ندارد‬ ‫ارزشی‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬ ‫مجازی‬ ‫پول‬.
•‫خرید‬ ‫واقعی‬ ‫کاالی‬ ‫توان‬ ‫نمی‬ ‫مجازی‬ ‫پول‬ ‫با‬.
•،‫قمار‬ ،‫ها‬ ‫بازی‬ ‫در‬ ‫استفاده‬...
•‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫استثناهایی‬
9

10. ‫مجازی‬ ‫پول‬
10
‫مجازی‬ ‫پول‬
‫اول‬ ‫نوع‬
Closed virtual
currency
scheme
‫مجازی‬ ‫پول‬
‫دوم‬ ‫نوع‬
Unidirectional
virtual currency
scheme
‫مجازی‬ ‫پول‬
‫سوم‬ ‫نوع‬
Bidirectional
virtual currency
scheme

11. ‫الکترونیک‬ ‫تجارت‬
•‫تعریف‬
•‫رایانه‬ ‫شبکه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫کاالها‬ ‫بازاریابی‬ ‫و‬ ‫توزیع‬ ،‫فروش‬ ‫و‬ ‫خرید‬
‫اینترنت‬ ‫مانند‬ ‫ای‬.
•‫الکترونیکی‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫تجاری‬ ‫مبادالت‬ ‫انجام‬
•‫فروش‬ ‫موضوع‬
•‫اطالعات‬
•‫کاال‬
•‫خدمت‬
•‫الکترونیکی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫تجارت‬ ‫مراحل‬ ‫تمام‬ ‫اجرای‬
•‫معرفی‬
•‫سفارش‬ ‫ثبت‬
•‫سازی‬ ‫شخصی‬
•‫وجه‬ ‫پرداخت‬
•‫کاال‬ ‫تحویل‬/‫خدمت‬
•‫پشتیبانی‬
•‫مشتریان‬ ‫ارتباط‬
11

12. ‫تکامل‬ ‫روند‬‫تولید‬
‫دوزی‬ ‫تک‬
‫تولید‬
‫انبوه‬
‫سازی‬ ‫شخصی‬
‫انبوه‬
12

13. ‫در‬ ‫اطالعات‬ ‫فناوری‬ ‫تحول‬ ‫روند‬
‫بانکداری‬
•‫اول‬ ‫دوره‬(1970-1960)
•‫باجه‬ ‫پشت‬ ‫اتوماسیون‬
•‫دوم‬ ‫دوره‬(1980-1970)
•‫باجه‬ ‫جلوی‬ ‫اتوماسیون‬
•‫سوم‬ ‫دوره‬(2000-1980)
•‫حسابهایشان‬ ‫به‬ ‫مشتریان‬ ‫الکترونیکی‬ ‫دسترسی‬
•‫چهارم‬ ‫دوره‬... (-2000)
•‫در‬ ‫بانکی‬ ‫عملیات‬ ‫انجام‬ ‫امکان‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سیستم‬ ‫سازی‬ ‫یکپارچه‬
‫مکان‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫هر‬
13

14. ‫اول‬ ‫دوره‬(1970-1960)
•‫باجه‬ ‫پشت‬ ‫اتوماسیون‬
•‫شد‬ ‫می‬ ‫ثبت‬ ‫مرکزی‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ‫شعب‬ ‫بانکی‬ ‫اطالعات‬ ‫تنها‬.
•‫کاغذ‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫مغناطیسی‬ ‫نوار‬ ‫با‬ ‫مرکز‬ ‫به‬ ‫اطالعات‬ ‫ارسال‬
•‫حسابها‬ ‫موازنه‬ ‫در‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫دقت‬
•‫بانکها‬ ‫در‬ ‫حساب‬ ‫کارتهای‬ ‫و‬ ‫دفاتر‬ ‫حذف‬
14

15. ‫دوم‬ ‫دوره‬(1980-1970)
•‫باجه‬ ‫جلوی‬ ‫اتوماسیون‬
•‫ورود‬PC‫بانک‬ ‫شعب‬ ‫به‬
•‫مخابراتی‬ ‫خطوط‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫مرکز‬ ‫به‬ ‫اطالعات‬ ‫ارسال‬
•‫حسابها‬ ‫اطالعات‬ ‫به‬ ‫کارمندان‬ ‫ای‬ ‫لحظه‬ ‫دسترسی‬
•‫مرکز‬ ‫توسط‬ ‫روز‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫گزارشها‬ ‫تهیه‬
•‫دولتی‬ ‫شرکتهای‬ ‫در‬ ‫مخابرات‬ ‫انحصار‬ ‫بعلت‬ ‫زیاد‬ ‫هزینه‬
•‫پرسنل‬ ‫کاهش‬ ‫عدم‬ ‫ولی‬ ،‫کاغذ‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫کاهش‬
15

16. ‫سوم‬ ‫دوره‬(2000-1980)
•‫حسابهایشان‬ ‫به‬ ‫مشتریان‬ ‫الکترونیکی‬ ‫دسترسی‬
•‫بانک‬ ‫تلفن‬ ‫اندازی‬ ‫راه‬
•‫مغناطیسی‬ ‫کارت‬ ‫و‬ ‫خودپرداز‬ ‫اندازی‬ ‫راه‬
•‫اینترنتی‬ ‫بانکداری‬ ‫کاره‬ ‫نیمه‬ ‫اندازی‬ ‫راه‬
•‫ای‬ ‫جزیره‬ ‫های‬ ‫سیستم‬
•‫مکانیزه‬ ‫سیستم‬ ‫توسط‬ ‫خرد‬ ‫عملیات‬
•‫اعتبارات‬ ‫برای‬ ‫حضوری‬ ‫مراجعه‬
•‫پرسنل‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫کاغذ‬ ‫حذف‬
16

17. ‫چهارم‬ ‫دوره‬... (-2000)
•‫عملیات‬ ‫انجام‬ ‫امکان‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سیستم‬ ‫سازی‬ ‫یکپارچه‬
‫مکان‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫بانکی‬
•‫فیزیکی‬ ‫حضور‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫بدون‬
•‫شبکه‬ ‫و‬ ‫افزارها‬ ‫سخت‬ ‫و‬ ‫افزارها‬ ‫نرم‬ ‫سازی‬ ‫استاندارد‬
•‫ای‬ ‫جزیره‬ ‫حالت‬ ‫از‬ ‫خروج‬ ‫و‬ ‫سازی‬ ‫یکپارچه‬
•‫ها‬ ‫کانال‬ ‫سایر‬ ‫از‬ ‫نیاز‬ ‫بی‬ ‫و‬ ‫اینترنت‬ ‫از‬ ‫چیز‬ ‫همه‬
17

18. ‫در‬ ‫مشتریان‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫تحول‬ ‫روند‬
‫بانکداری‬
Pre 1980
Single Channel
1990
Multi Channel
2010
Cross Channel
2012
Omni Channel
2015+
Bi-direction Channel
$$
$ $
$
18

19. ‫در‬ ‫الکترونیک‬ ‫بانکداری‬ ‫تاریخچه‬
‫ایران‬
•‫بهمن‬1351-‫بازرگانان‬ ‫بانک‬ ‫خودپرداز‬ ‫اولین‬
•‫دهه‬ ‫اواخر‬1360–‫باجه‬ ‫پشت‬ ‫اتوماسیون‬
•1370–‫دستگاه‬ ‫با‬ ‫باجه‬ ‫جلوی‬ ‫اتوماسیون‬ ‫گام‬ ‫نخستین‬
‫سپه‬ ‫بانک‬ ‫خودپرداز‬
•1372–‫شهروند‬ ‫در‬ ‫تجارت‬ ‫بانک‬ ‫فروش‬ ‫پایانه‬ ‫نخستین‬
‫آرژانتین‬
•‫دهه‬ ‫اواخر‬1380–‫راه‬ ‫و‬ ‫الکترونیکی‬ ‫بانکداری‬
‫پرداخت‬ ‫نظام‬ ‫اندازی‬
•1382–‫شتاب‬ ‫اندازی‬ ‫راه‬
•1385–‫ساتنا‬ ‫اندازی‬ ‫راه‬
19

20. ‫الکترونیک‬ ‫بانکداری‬ ‫های‬ ‫ریسک‬
•‫عملیاتی‬ ‫ریسک‬
•‫صحیح‬ ‫نظارت‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫سیستم‬ ‫طراحی‬ ‫در‬ ‫ضعف‬
•‫امنیت‬ ‫ریسک‬
•‫اطالعات‬ ‫افشای‬ ،‫تبانی‬ ،‫هکر‬ ،‫ویروس‬
•‫قانونی‬ ‫ریسک‬
•‫مشتریان‬ ‫نارضایتی‬ ،‫قوانین‬ ‫نقض‬ ،‫گریزی‬ ‫قانون‬
•‫شهرت‬ ‫ریسک‬
•‫مشتری‬ ‫دلخواه‬ ‫نحو‬ ‫به‬ ‫خدمات‬ ‫ارائه‬ ‫عدم‬
•‫استراتژیک‬ ‫ریسک‬
•‫گذاری‬ ‫سرمایه‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫حوزه‬ ‫انتخاب‬ ‫در‬ ‫اشتباه‬
•‫اعتباری‬ ‫ریسک‬
•‫الکترونیکی‬ ‫تسهیالت‬ ‫متقاضیان‬ ‫اعتبار‬ ‫صحیح‬ ‫تشخیص‬ ‫عدم‬
20

21. ‫اقتصادی‬ ‫تعامل‬ ‫های‬ ‫مدل‬-1
21
‫کارکنان‬ ‫دولت‬ ‫یا‬ ‫بانک‬
‫بنگاه‬
‫مشتری‬
C2E C2G C2B C2C ‫مشتری‬
B2E B2G B2B B2C ‫یا‬ ‫بانک‬
‫بنگاه‬
G2E G2G G2B G2C ‫دولت‬
E2E E2G E2B E2C ‫کارکنان‬

22. ‫اقتصادی‬ ‫تعامل‬ ‫های‬ ‫مدل‬-2
‫مثال‬ ‫شرح‬ ‫شناسه‬
‫میان‬ ‫تجاری‬ ‫معامالت‬‫خصوصی‬ ‫بنگاه‬ ‫دو‬
‫جهان‬ ‫سطح‬ ‫در‬
Business to Business B2B
‫کننده‬ ‫مصرف‬ ‫به‬ ‫آنالین‬ ‫فروشی‬ ‫خرده‬
‫نهایی‬:Amazon.com
Business to Customer B2C
‫پرتال‬‫ها‬ ‫مزایده‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫مناقصه‬ Business to Government B2G
‫ارزیابی‬‫با‬ ‫خصوصی‬ ‫های‬ ‫بنگاه‬ ‫کارکنان‬
‫عملکرد‬ ‫کلیدی‬ ‫شاخص‬
Business to Employee B2E
‫بخش‬ ‫بین‬ ‫تعامل‬‫دولتی‬ ‫های‬ Government to Government G2G
‫مردم‬ ‫و‬ ‫دولت‬ ‫بین‬ ‫ارتباط‬:‫انتخابات‬
‫دولت‬ ‫پیشخوان‬ ،‫الکترونیک‬
Government to Citizens G2C
‫کلیدی‬ ‫شاخص‬ ‫با‬ ‫دولت‬ ‫کارکنان‬ ‫ارزیابی‬
‫عملکرد‬
Government to Employee G2E
‫سایت‬‫پیگیری‬‫اداری‬ ‫های‬‫و‬ ‫شهروندان‬
‫دولت‬ ‫کارکنان‬:197
Citizens to Employee C2E
22

23. ‫الکترونیک‬ ‫پرداخت‬ ‫و‬ ‫بانکداری‬
•‫الکترونیک‬ ‫بانکداری‬
•‫مبتنی‬ ‫افزاری‬ ‫سخت‬ ‫و‬ ‫افزاری‬ ‫نرم‬ ‫پیشرفته‬ ‫های‬ ‫فناوری‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫بصورت‬ ‫مالی‬ ‫اطالعات‬ ‫و‬ ‫منابع‬ ‫تبادل‬ ‫برای‬ ‫مخابرات‬ ‫و‬ ‫شبکه‬ ‫بر‬
‫شعبه‬ ‫در‬ ‫مشتری‬ ‫فیزیکی‬ ‫حضور‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫الکترونیکی‬.
•‫رگوالتور‬:‫شتاب‬
•‫عملیات‬:‫افتتاح‬/‫واریز‬/‫برداشت‬/‫انتقال‬/‫گیری‬ ‫مانده‬/‫صدور‬
‫کارت‬... /
•‫درگاه‬:‫شعبه‬/‫خودپرداز‬/‫بانک‬ ‫تلفن‬/‫بانک‬ ‫اینترنت‬/‫موبایل‬
‫بانک‬/USSD‫بانک‬
•‫پرداخت‬ ‫نظام‬
•‫انتقال‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫سامانه‬ ‫و‬ ‫ابزارها‬ ،‫ها‬ ‫روال‬ ،‫مقررات‬ ‫ای‬ ‫مجموعه‬
‫وجه‬
‫سازند‬ ‫می‬ ‫میسر‬ ‫را‬ ‫حسابها‬ ‫بین‬ ‫یا‬ ‫اشخاص‬ ‫بین‬.
•‫رگوالتور‬:‫شاپرک‬
•‫عملیات‬:‫خرید‬/‫قبوض‬ ‫پرداخت‬/‫گیری‬ ‫مانده‬(‫محدود‬) 23

24. ‫شتاب‬–1
‫شبکه‬‫کشور‬ ‫بانکی‬ ‫اطالعات‬ ‫تبادل‬
‫توسعه‬ ‫بانک‬
‫ایران‬ ‫صادرات‬
‫بانک‬
‫پارسیان‬
‫بانک‬
‫پاسارگاد‬
‫ی‬ ّ‫مل‬ ‫بانک‬
‫ایران‬
‫الحسنه‬‫قرض‬ ‫بانک‬
‫رسالت‬
‫انصار‬ ‫بانک‬ ‫بانک‬
‫کارآفرین‬
‫سپه‬ ‫بانک‬
‫الحسنه‬‫قرض‬ ‫بانک‬
‫ایران‬ ‫مهر‬
‫صنعت‬ ‫بانک‬
‫معدن‬ ‫و‬
‫سامان‬ ‫بانک‬ ‫بانک‬
‫تجارت‬
‫اعتباری‬ ‫موسسه‬
‫نور‬
‫بانک‬
‫اقتصاد‬
‫نوین‬
‫سینا‬ ‫بانک‬ ‫بانک‬
‫کشاورزی‬
‫اعتباری‬ ‫موسسه‬
‫عسکریه‬
‫توسعه‬ ‫بانک‬
‫تعاون‬
‫بانک‬
‫سرمایه‬
‫مسکن‬ ‫بانک‬
‫اعتباری‬ ‫موسسه‬
‫توسعه‬
‫بانک‬
‫قوامین‬
‫دی‬ ‫بانک‬ ‫رفاه‬ ‫بانک‬
‫اعتباری‬ ‫موسسه‬
‫کوثر‬
‫ایران‬ ‫بانک‬
‫زمین‬
‫شهر‬ ‫بانک‬ ‫بانک‬
‫صادرات‬ 24

25. ‫شتاب‬–2
•‫پایا‬–‫الکترونیکی‬ ‫پایاپای‬
•‫بانکهای‬ ‫بین‬ ‫حساب‬ ‫شماره‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫مالی‬ ‫های‬ ‫پیام‬ ‫مبادله‬ ‫زیرساخت‬
‫مختلف‬
•‫مختلف‬ ‫بانکهای‬ ‫بین‬ ‫انبوه‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫دسته‬ ‫وجه‬ ‫انتقال‬
•‫ساتنا‬-‫آنی‬ ‫ناخالص‬ ‫تسویه‬ ‫سامانه‬
•‫مختلف‬ ‫بانک‬ ‫دو‬ ‫حسابهای‬ ‫بین‬ ‫آنی‬ ‫وجه‬ ‫انتقال‬
25

26. ‫ساتنا‬–1
•‫معادل‬ ‫گردشی‬ ‫با‬ ‫بانکی‬ ‫سیستم‬ ‫ترین‬ ‫ای‬ ‫پایه‬5‫برابر‬
‫داخلی‬ ‫ناخالص‬ ‫تولید‬
•1385:‫و‬ ‫بانکی‬ ‫بین‬ ‫اسناد‬ ‫پایاپای‬ ‫تسویه‬ ‫اتاق‬ ‫با‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫شروع‬
‫شتاب‬
•1386:‫ها‬ ‫بانک‬ ‫بین‬ ‫کالن‬ ‫پرداخت‬ ‫در‬ ‫فعالیت‬ ‫دامنه‬ ‫توسعه‬
•1387:‫ها‬ ‫بانک‬ ‫مشتریان‬ ‫به‬ ‫مستقیم‬ ‫رسانی‬ ‫خدمت‬
•1389:‫شبا‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫شدن‬ ‫اجباری‬
•1390:‫از‬ ‫بیش‬ ‫برای‬ ‫ساتنا‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫الزام‬15.000.000‫تومان‬
•1392:‫آریا‬ ‫سیستم‬ ‫تولید‬ ‫و‬ ‫ساتنا‬ ‫از‬ ‫پشتیبانی‬ ‫قطع‬ ‫و‬ ‫تحریم‬
•‫است‬ ‫سوییفت‬ ‫کد‬ ‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫پرداخت‬ ‫دستور‬.
•‫است‬ ‫رایگان‬ ‫هنوز‬ ‫ساتنا‬!
26
A
BANK A
B
BANK B
BANK A
Clearance account
BANK A
Clearance account
BANK B
Clearance account
BANK B
Clearance account
SATNASATNA
Payment Order
Payment Approval
Central Bank

27. ‫ساتنا‬–2
27
A
BANK A
B
BANK B
BANK A
Clearance account
BANK A
Clearance account
BANK B
Clearance account
BANK B
Clearance account
SATNASATNA
Payment Order
Payment Approval
Central Bank

28. ‫ساتنا‬–3
1-‫دریافتی‬ ‫پیام‬ ‫قالب‬ ‫صحت‬ ‫کنترل‬
2-‫عضو‬ ‫تسویه‬ ‫حساب‬ ‫در‬ ‫کافی‬ ‫نقدینگی‬ ‫کنترل‬
‫صادرکننده‬
3-‫صادرکننده‬ ‫عضو‬ ‫تسویه‬ ‫حساب‬ ‫کردن‬ ‫بدهکار‬
4-‫ذینفع‬ ‫عضو‬ ‫تسویه‬ ‫حساب‬ ‫کردن‬ ‫بستانکار‬
5-‫اعالمیه‬ ‫صدور‬(‫پیام‬‫سوئیفتی‬)‫طرف‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫برای‬
28
A
BANK A
B
BANK B
BANK A
Clearance account
BANK A
Clearance account
BANK B
Clearance account
BANK B
Clearance account
SATNASATNA
Payment Order
Payment Approval
Central Bank

29. ‫ساتنا‬–4
•‫حساب‬ ‫یک‬ ‫خود‬ ‫برای‬ ‫بانک‬ ‫هر‬‫تسویه‬ ‫حساب‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫جاری‬‫نزد‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫مرکزی‬ ‫بانک‬
•‫می‬ ‫منتقل‬ ‫تسویه‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫جاری‬ ‫حساب‬ ‫موجودی‬ ،‫روز‬ ‫شروع‬ ‫در‬
‫گردد‬.
•‫پایان‬ ‫تا‬ ‫درخواست‬ ،‫تسویه‬ ‫در‬ ‫کافی‬ ‫موجودی‬ ‫عدم‬ ‫صورت‬ ‫در‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫باطل‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫نگهداری‬ ‫روز‬.
•‫می‬ ‫انجام‬ ‫تسویه‬ ‫حساب‬ ‫روی‬ ‫عملیات‬ ‫تقویمی‬ ‫روز‬ ‫طول‬ ‫در‬
‫شود‬.
•‫منتقل‬ ‫جاری‬ ‫حساب‬ ‫به‬ ‫تسویه‬ ‫حساب‬ ‫موجودی‬ ،‫روز‬ ‫پایان‬ ‫در‬
‫گردد‬ ‫می‬.
•‫هستند‬ ‫کاری‬ ‫روز‬ ‫همان‬ ‫در‬ ‫عملیات‬ ‫انجام‬ ‫به‬ ‫ملزم‬ ‫بانکها‬.
29
A
BANK A
B
BANK B
BANK A
Clearance account
BANK A
Clearance account
BANK B
Clearance account
BANK B
Clearance account
SATNASATNA
Payment Order
Payment Approval
Central Bank

30. ‫ساتنا‬–5
•‫ساتنا‬ ‫در‬ ‫پرداخت‬ ‫دستور‬ ‫انواع‬
•B2B
•B2C
•C2B
•C2C
•‫ریالی‬ ‫معامالت‬ ‫اداره‬
•‫پایاپای‬:‫بانکی‬ ‫اسناد‬ ‫پایاپای‬ ‫اتاق‬ ،‫چکاوک‬ ،‫شتاب‬
•‫اضطراری‬:‫اعضا‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫مرکزی‬ ‫بانک‬ ‫نیابت‬
30
A
BANK A
B
BANK B
BANK A
Clearance account
BANK A
Clearance account
BANK B
Clearance account
BANK B
Clearance account
SATNASATNA
Payment Order
Payment Approval
Central Bank

31. ‫ساتنا‬–6
•‫ساتنا‬ ‫جانبی‬ ‫های‬ ‫نظام‬
•‫آریا‬:‫ساتنا‬ ‫ایرانی‬ ‫نسخه‬
•‫قاصدک‬:‫ساتنا‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫بانک‬ ‫شعب‬ ‫اتصال‬ ‫واسط‬ ‫سامانه‬
•‫تابا‬:‫بهادار‬ ‫اوراق‬ ‫تسویه‬
31
A
BANK A
B
BANK B
BANK A
Clearance account
BANK A
Clearance account
BANK B
Clearance account
BANK B
Clearance account
SATNASATNA
Payment Order
Payment Approval
Central Bank

32. ‫پایا‬-1
32

33. •‫كاري‬ ‫روز‬ ‫شروع‬
•‫ارتباطي‬ ‫كانالهاي‬ ‫نمودن‬ ‫باز‬( Communication
Channels )
•‫در‬ ‫شركت‬ ‫به‬ ‫مجاز‬ ‫بانكهاي‬ ‫فهرست‬ ‫ارسال‬
‫بانكها‬ ‫براي‬ ‫جاري‬ ‫روز‬ ‫عملیات‬
•‫اولین‬Clearing Cycle
•‫تكرار‬Clearing Cycle(‫در‬ ‫تنظیم‬ ‫صورت‬ ‫در‬
‫سیستم‬)
•‫كاري‬ ‫روز‬ ‫پایان‬
•‫ارتباطي‬ ‫كانالهاي‬ ‫بستن‬
•‫تهیه‬Back up‫پیامهاي‬ ‫و‬ ‫فایلها‬ ‫تمامي‬ ‫از‬
‫شده‬ ‫دریافت‬ ‫و‬ ‫ارسال‬
*‫عبارت‬ ‫الكترونیكي‬ ‫پایاپاي‬ ‫اتاق‬ ‫در‬ ‫كاري‬ ‫هرروز‬ ‫مراحل‬
‫از‬ ‫است‬:
‫پایا‬-2
33

34. •‫دریافت‬
•‫فایلهاي‬ ‫و‬ ‫پرداخت‬ ‫دستور‬ ‫فایلهاي‬ ‫دریافت‬
‫قبل‬ ‫دوره‬ ‫نتایج‬
•‫پرداخت‬ ‫دستورهاي‬ ‫پردازش‬
•‫دستور‬ ‫فایلهاي‬ ‫بندي‬ ‫دسته‬ ‫و‬ ‫سازي‬ ‫مرتب‬
‫بانكها‬ ‫براي‬ ‫ارسال‬ ‫بانكهاو‬ ‫تفكیك‬ ‫به‬ ‫پرداخت‬
•‫محاسبه‬Bilateral and Multirateral Net Positions
•‫تسویه‬
•‫نتایج‬ ‫ارسال‬
*‫تسویه‬ ‫دوره‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫كاري‬ ‫مراحل‬(Clearing Cycle)‫است‬ ‫عبارتند‬
‫از‬:
‫پایا‬-3
34

35. ‫بانك‬‫بانك‬‫بانك‬ ACH RTGS
participant register
‫پرداخت‬ ‫هاي‬ ‫دستور‬ ‫فایل‬
Payment Order
ClearingCycle‫تسویه‬‫دوره‬
1
2 4
3
‫قبل‬ ‫دوره‬ ‫نتایج‬ ‫فایل‬
Payment Return
BNP MNP
‫تسویه‬ ‫بعدي‬ ‫هاي‬ ‫دوره‬(‫تنظیم‬ ‫صورت‬ ‫در‬)
Notification on rejectio
‫كاري‬ ‫روز‬ ‫شروع‬
‫فایلهاي‬ ‫دریافت‬
‫پرداخت‬ ‫دستور‬
‫تسویه‬ ‫و‬ ‫دستورها‬ ‫پردازش‬
‫كاري‬ ‫روز‬ ‫پایان‬
‫تسویه‬ ‫دیگر‬ ‫هاي‬ ‫دوره‬
LOD (list of documents)
‫انجام‬ ‫پرداختهاي‬ ‫گزارش‬
‫دوره‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫شده‬
5
‫گزارشات‬ ‫توزیع‬
Payment Order Advice
Payment Return Advice
6
‫كاري‬‫روز‬
‫كاري‬‫روز‬
‫مثال‬
‫پایا‬-4
35

36. •‫تسویه‬ ‫دوره‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫اجرایي‬ ‫هاي‬ ‫فرایند‬
•‫آماده‬‫ارسال‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫ها‬ ‫فایل‬ ‫سازی‬
•‫بندی‬ ‫دسته‬(Grouping):‫پرداخت‬ ‫دستورهاي‬
(‫واریز‬/‫برداشت‬)‫ركوردهاي‬ ‫قالب‬ ‫در‬
‫استاندارد‬SWIFT‫داده‬ ‫قرار‬ ‫فایل‬ ‫یك‬ ‫در‬
‫میشوند‬.‫قالب‬ ‫در‬ ‫دستورها‬ ‫این‬XML‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬
‫استاندارد‬ISO-20022‫استاندارد‬ ‫با‬ ‫سازگار‬ ‫و‬
SEPA‫میشوند‬ ‫ساخته‬ ‫اروپا‬.
•‫فایل‬ ‫سازي‬ ‫فشرده‬(Compression).
•‫فایل‬ ‫دیجیتال‬ ‫امضاي‬ ‫و‬ ‫نمودن‬ ‫رمز‬:‫با‬
‫بانك‬ ‫دیجیتال‬ ‫گواهي‬ ‫كلیدهاي‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫مربوطه‬
(‫اختیار‬ ‫در‬ ‫هوشمند‬ ‫كارت‬ ‫برروي‬ ‫كه‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫بانك‬)‫رمزنگاري‬‫وامضا‬
‫برروي‬‫میشود‬ ‫انجام‬ ‫اطالعات‬.
•Payment Order – ISO 20022 (pacs.008.001.01)/SEPA DS-02
1
‫پایا‬-5
36

37. ‫تسویه‬ ‫دوره‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫اجرایي‬ ‫هاي‬ ‫فرایند‬
‫ارسال‬‫نتایج‬ ‫و‬ ‫پرداخت‬ ‫دستور‬ ‫فایلهاي‬(Payment
Order/Return )‫پایاپای‬ ‫اتاق‬ ‫مركز‬ ‫به‬
2
‫پایا‬-6
37

38. ‫تسویه‬ ‫دوره‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫اجرایي‬ ‫هاي‬ ‫فرایند‬
‫از‬ ‫شده‬ ‫دریافت‬ ‫فایل‬ ‫ثبت‬ ‫و‬ ‫صحت‬ ‫بررسي‬
‫بانك‬
•‫شرایط‬ ‫بایستي‬ ‫شدن‬ ‫قبول‬ ‫براي‬ ‫دریافتي‬ ‫فایل‬
‫باشد‬ ‫دارا‬ ‫را‬ ‫زیر‬
(Syntax, Semantics and PKI checks)
•‫باشد‬ ‫تكراري‬ ‫نباید‬(unique checksum).
•‫باشد‬ ‫صحیح‬ ‫آن‬ ‫دیجیتال‬ ‫امضاي‬.
•‫قالبهاي‬ ‫درستي‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫فایل‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫دستورهاي‬
‫باشد‬ ‫صحیح‬ ‫استاندارد‬.
•‫باشد‬ ‫یكسان‬ ‫و‬ ‫معتبر‬ ‫ركوردها‬ ‫تاریخ‬.
•‫وضعیت‬ ‫در‬ ‫نبایستي‬ ‫تراكنش‬ ‫هر‬ ‫مقصد‬ ‫بانك‬default
‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫قرار‬.
3
‫پایا‬-7
38

39. •‫تسویه‬ ‫دوره‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫اجرایي‬ ‫هاي‬ ‫فرایند‬
•‫به‬ ‫ارسالي‬ ‫فایل‬ ‫شدن‬ ‫قبول‬ ‫یا‬ ‫رد‬ ‫گزارش‬
‫بانك‬
‫داراي‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫صحیح‬ ‫شده‬ ‫ارسال‬ ‫فایل‬ ‫صورتیكه‬ ‫در‬
‫براي‬ ‫باشد‬ ‫قبول‬ ‫قلبل‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫مشكل‬‫بانك‬
‫دریافتي‬ ‫فایل‬ ‫مشخصات‬ ‫حاوي‬ ‫گزارشي‬(‫مانند‬
‫شده‬ ‫دریافت‬ ‫ركوردهاي‬ ‫تعداد‬)‫یا‬ ‫و‬ ‫میگردد‬ ‫ارسال‬
‫میگردد‬ ‫ارسال‬ ‫فایل‬ ‫قبول‬ ‫عدم‬ ‫دالیل‬.
Recipient receipt (rr) – ISO 20022 (pacs.002.001.02)
4
• Document could not be decrypted
• Signer of the document is unknown within GC system
• Document has been altered (i.e. digital signature and document content do not match)
• Document contains syntax errors
• Document contains semantic errors (e.g. sum of payment (
• Orders in the document header does not match the sum of
payment orders in a transaction description
Most Important Rejection Errors : (Notification on rejection)
‫پایا‬-8
39

40. •‫دوره‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫اجرایي‬ ‫هاي‬ ‫فرایند‬‫تسویه‬
•‫پرداخت‬ ‫دستورهاي‬ ‫پردازش‬
•‫پرداخت‬ ‫دستورهاي‬ ‫فایلهاي‬ ‫سازي‬ ‫آماده‬
(‫واریز‬/‫برداشت‬)
•‫پرداخت‬ ‫ركوردهاي‬(payment order)‫پرداخت‬ ‫نتایج‬ ‫و‬(payment
return)‫مقصد‬ ‫بانكهاي‬ ‫تفكیك‬ ‫به‬ ‫فایل‬ ‫قالب‬ ‫در‬‫دسته‬
‫بندي‬(Grouping)‫میشود‬.
•‫با‬ ‫فایلها‬ ‫دیجیتال‬ ‫امضاي‬ ‫و‬ ‫رمزنمودن‬ ،‫سازي‬ ‫فشرده‬
‫میگردد‬ ‫انجام‬ ‫پایاپاي‬ ‫اتاق‬ ‫مركز‬ ‫دیجیتال‬ ‫گواهي‬.
•‫مقصد‬ ‫بانكهاي‬ ‫به‬ ‫فایلها‬ ‫ارسال‬
•Payment Advice – ISO 20022 (pacs.008.001.01)/SEPA DS-02
•Payment Return Advice – ISO 20022 (pacs.004.001.01)/SEPA DS-03
5
‫پایا‬-9
40

41. •‫تسویه‬ ‫دوره‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫اجرایي‬ ‫هاي‬ ‫فرایند‬
•‫تسویه‬(Settlement)
•‫محاسبه‬Bilateral net positions
•‫محاسبه‬Multilateral net positions
•‫ركوردهاي‬ ‫ارسال‬Bilateral‫بانكها‬ ‫به‬‫تسویه‬ ‫براي‬.
•‫یا‬
•‫ركورد‬ ‫ارسال‬Multilateral‫تسویه‬ ‫براي‬ ‫ساتنا‬ ‫به‬
(Settlement).
•‫تسویه‬ ‫گزارش‬ ‫تهیه‬‫ارسال‬ ‫و‬ ‫بانكها‬ ‫براي‬.
6
‫پایا‬-10
41

42. ‫شاپرک‬–1
‫شرکت‬
‫پرداخت‬
‫الکترونیک‬
‫پاسارگاد‬
‫شرکت‬
‫تجارت‬
‫الکترونیک‬
‫پارسیان‬
‫کارت‬ ‫شرکت‬
‫اعتباری‬
‫کیش‬ ‫ایران‬
‫به‬ ‫شرکت‬
‫پرداخت‬
‫ملت‬
‫شرکت‬
‫پرداخت‬
‫الکترونیک‬
‫سامان‬
‫شرکت‬
‫خدمات‬
‫داده‬ ‫نوین‬
‫سداد‬ ‫ورزی‬
‫مبنا‬ ‫شرکت‬
‫آریا‬ ‫کارت‬
‫شرکت‬
‫سایان‬
‫کارت‬
‫شرکت‬
‫پرداخت‬
‫آرین‬ ‫نوین‬
‫فن‬ ‫شرکت‬
‫کارت‬ ‫آوا‬
‫شرکت‬
‫الکترونیک‬
‫کارت‬
‫دماوند‬
‫آسان‬ ‫شرکت‬
‫پرداخت‬
‫پرشین‬
42

43. ‫شاپرک‬-2
•‫از‬ ‫قبل‬ ‫کار‬ ‫گردش‬‫شاپرک‬ ‫اندازی‬ ‫راه‬
43

44. ‫شاپرک‬-3
•‫شاپرک‬ ‫اندازی‬ ‫راه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫کار‬ ‫گردش‬
44

45. ‫شاپرک‬-4
•‫الکترونیکی‬ ‫شبکه‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫بانکی‬ ‫غیر‬ ‫های‬‫فعالیت‬ ‫حذف‬
‫پرداخت‬
•‫سازی‬ ‫استاندارد‬‫فرآیندهای‬‫پرداخت‬
•‫تمامی‬ ‫در‬ ‫ها‬‫کارت‬ ‫همه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫امکان‬ ‫تضمین‬
‫ها‬‫کارتخوان‬
•‫تضمین‬‫های‬‫تراکنش‬‫و‬ ‫دارندگان‬‫از‬ ‫ناشی‬ ‫وجوه‬ ‫عودت‬
‫نشده‬ ‫انجام‬ ‫معامالت‬
•‫در‬ ‫وجوه‬ ‫واریز‬ ‫و‬ ‫پذیرندگان‬ ‫های‬‫تراکنش‬ ‫تضمین‬‫مقاطع‬
‫مشخص‬ ‫زمانی‬‫شده‬
•‫پیگیری‬ ‫قابل‬ ‫و‬ ‫مستند‬ ،‫شفاف‬ ،‫امن‬ ‫بستر‬ ‫ایجاد‬
•‫نظارت‬‫کلیه‬ ‫بر‬ ‫باال‬ ‫سطح‬‫ها‬‫تراکنش‬ 45

46. ‫بانکی‬ ‫های‬ ‫سامانه‬ ‫مقایسه‬
46
‫شاپرک‬ ‫شتاب‬ ‫ساتنا‬ ‫پایا‬
‫مبالغ‬،‫خرد‬
،‫انبوه‬ ‫تعداد‬
‫ای‬ ‫دوره‬
،‫خرد‬ ‫مبالغ‬
‫فوری‬ ،‫انفرادی‬
‫کالنف‬ ‫مبالغ‬
‫فوری‬ ،‫انفرادی‬
‫مبالغ‬،‫خرد‬
،‫انبوه‬ ‫تعداد‬
‫ای‬ ‫دوره‬
،‫ناخالص‬ ‫تسویه‬
‫ای‬ ‫دوره‬
‫تسویه‬،‫ناخالص‬
‫روز‬ ‫پایان‬
،‫ناخالص‬ ‫تسویه‬
‫آنی‬
،‫خالص‬ ‫تسوه‬
‫ای‬ ‫دوره‬
‫دستور‬ ‫ارسال‬
‫پرداخت‬
‫انفرادی‬
‫دستور‬ ‫ارسال‬
‫پرداخت‬
‫انفرادی‬
‫دستور‬ ‫ارسال‬
‫پرداخت‬
‫انفرادی‬
‫دستور‬ ‫ارسال‬
‫فایل‬ ‫پرداخت‬
‫ای‬ ‫دسته‬
‫کارت‬ ‫کارت‬ ‫حساب‬ ‫حساب‬

47. 47