Themaproductie over de Limburgse grensplaats Vaals, die met de komst van de studentencampus in Aken haar positie als studentenstadje hoopt te heroveren.

1. Vrijdag 9 maart 2012
www.limburger.nl
regio
Themapagina Vaals en de campus
De nieuwe mega-campus van de RWTH in Aken wordt
opgetrokken net over de grens met Vaals. In de Zuid-Limburgse
grensgemeente kijken ze handenwringend toe hoe deze wetenschapsboulevard nieuwe studenten, nieuwe inwoners en nieuwe werkgelegenheid brengt. Vaals was, als Nederlandse voorstad van Aken, al eerder favoriete woonplaats van de studenten
van de Technische Hochschule, vanwege de gezellige cafés en lage huurprijzen. Gaat deze tijd herleven?
A4
wil weer
studentenstad zijn
De allereerste
contouren van de
nieuwe campus
Z
Wilhelmstr.
Pon
t-W
all
Junker Str.
Sch
anz
Boxgraben
agerhausstr
Lagerhausstr..
Kas
in
Lüt
tich
er S
tr.
Vaals
ost
r.
Pariser-Ring
Halifax Str.
Halifax Str.
Vaals/NL
Vaalser Str.
Aken
..
h -A
richs
H in
.. Hein
sA
s- A
m
im
he
he
on
M
Melatener Str.
Ludwigs-A.
.
St
Str
t
es
W
r
de
de
on
rm
er
R
Ro
ing
do-R
Tole
Campus
Melaten
Akense studenten komen in 1895 met paard en wagen aan in Vaals.
foto Lei Jungeburt/Heemkundekring Sankt Tolbert
De nieuwe campus in Aken
¼ De campus van de
Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule (RWTH) in
Aken is gemodelleerd naar
Silicon Valley in de Amerikaanse staat Californië.
Het ontwerp voor de megacampus komt van professor
Günther Schuh.
¼ De totale oppervlakte van
de campus bestrijkt 800.000
vierkante meter.
¼ De investering bedraagt in
totaal twee miljard. Het is het
grootste nieuwbouwproject
van alle Hochschulen in Duitsland.
¼ De campus bestaat uit twee
componenten: Campus West
en Melaten.
¼ De nieuwe campus telt negentien zogenoemde clusters.
Elk cluster heeft een hoofd,
met een bepaald onderzoeksthema, een eigen staf en bedrijven die verbonden zijn aan dat
cluster.
¼ De bouw van het eerste cluster op campus Melaten is eind
vorig jaar begonnen. Tot 2017
worden de eerste dertien clusters gebouwd.
¼ Naar verwachting zijn met
de campus tienduizend banen
gemoeid. Het gaat hierbij niet
allemaal om nieuwe vacatures.
Vaals hoopt vooral op banen in
de facilitaire dienstverlening
of horeca, waar haar laaggeschoolden wellicht aan de
slag kunnen.
Krant niet bezorgd? (www.limburger.nl/bezorging)
of bel vóór 11.30 uur: 088-7766550 (lokaal tarief)
Abonnee worden? Vragen over inhoud krant? Advertenties opgeven?
Bel: 088-7766550 (lokaal tarief)
Bel: 046-4117230
COLOFON
REDACTIE
Telefoon: 043-6010838
Fax: 043-6080416
E-mail: redactievalkenburg@mgl.nl
Postadres: Wilhelminalaan 24
6301 GJ Valkenburg.
Coördinator: Rob Cobben 043-6011065
Gemeente Eijsden-Margraten:
043-3541786
Daan de Hulster
Gemeente Gulpen-Wittem:
Monique Evers
043-6012302
Gemeente Vaals:
Merel Visscher
043-6012116
Gemeente Valkenburg a/d Geul:
René Willems
043-7110896
Redactie centraal:
046-4116320
2013 wordt het jaar. Dan komen ongeveer zesduizend nieuwe
studenten naar de RWTH in Aken. Aken heeft een schreeuwend
gebrek aan woonruimte, dus waar eindigt de kamerjacht?
Vaals wacht ze met open armen op.
M
et de fiets van Vaals
naar de nieuwe campus Melaten? Vijf
minuutjes, schat
Rivka Savelsberg in.
Ze kent het gebied over de grens
op haar duimpje. Zij is als coördinator Euregionale Zaken van de gemeente Vaals verantwoordelijk
voor alles wat met de nieuwe campus te maken heeft. De missie van
Vaals: zo veel mogelijk vruchten
plukken van de steeds maar
groeiende boom die op een steenworp afstand staat.
Vaals is niet de enige buurgemeente die hierop inspeelt, maar de
grensplaats heeft wel de belangrijkste troef in handen: de zeer korte afstand tot het campusgebied. Niet
voor niets was Vaals in het verleden al een echte studentenstad.
Vanuit Vaals fiets je zo naar de campus Melaten en de nieuwe campus
Westbahnhof ligt in de ‘loop’ naar
het stadscentrum van Aken. „Daardoor wordt Vaals nog meer verbonden met de stad”, aldus Savelsberg.
Waar zo’n tien jaar geleden nog
een kleine exodus plaatsvond van
Duitsers die na jaren in Vaals te
hebben gewoond weer terug
gingen naar het moederland, lijkt
nu een kentering gaande. Ook
Duitsland heeft met krimp te maken, maar door de ontwikkelingen
rond de campus is Aken de grootste groeiregio. Hierdoor is het in
Aken steeds moeilijker om betaalbare en comfortabele woonruimte te
vinden, terwijl deze in Vaals nog
voldoende voorhanden is. In Aken
zijn de mogelijkheden om te bouwen vrijwel nihil, terwijl in Vaals
nog wel wat bouwprojecten op stapel staan.
Aan de andere kant: met de armen
over elkaar afwachten tot het allemaal vanzelf op je afkomt, is ook
geen optie, vindt Savelsberg. Samen met collega Nicole Hammer
probeert ze actief te werven in de
studentenwereld. Contacten zijn gelegd met de Akense studentenverenigingen. Eén vereniging is al eens
in Vaals komen kijken en was volgens Savelsberg onder de indruk
van het woningaanbod aan de Nederlandse zijde van de grens. „De
studentenverenigingen in Duitsland zijn wat serieuzer en formeler.
Zij brengen onder meer advies uit
aan studenten over dit soort zaken.”
De gemeente heeft sinds vorig jaar
een website (www.wohnenundlebeninvaals.de) en heeft samen met
de stad Aken het voortouw genomen in het opzetten van een Grensinformatiepunt. Ook worden druk
flyers verspreid waarin gepromoot
wordt hoe royaal je kunt leven in
Vaals: een eengezinswoning met
drie slaapkamers en een tuin voor
driehonderd euro kale huur per
maand.
HL-B02R
Het eerste gebouw van het eerste cluster op de
campus wordt gebouwd door Landmarken,
een grote projectontwikkelaar uit Aken.
Landmarken moet de trend zetten voor de andere
gebouwen aan de wetenschapsboulevard.
Jülic
her
Str.
Heerlen/NL
B3
als je echt ÁLLES wilt weten
Afrit
Würselen
Afrit
Laurensberg
Kre
feld
er S
tr.
Kohlscheider Str.
Tekst: Merel Visscher
Illustraties: Heemkundekring Sankt Tolbert en Campus Aken
P
limburger.nl / m v v
Kijk voor meer regionieuws ook op:
www.limburger.nl
Het levendige
studentenleven
Tussen ongeveer 1955 en 1975
woonden veel studenten van de
RWTH in Vaals. Ze kwamen
vooral uit Duitsland en Noorwegen. Ook toen al kwamen ze
waarschijnlijk de grens over
voor de goedkopere kamers,
maar ook voor het gezellige studentenleven. In die tijd was op
elke straathoek wel een kroegje,
maar het meest populair onder
de studenten waren de Schatüll
(nu een restaurant) en de
Fockink. De meisjes van Vaals
waren dol op de exotische studenten. Ze ontmoetten elkaar in
de weekenden, bijvoorbeeld in
dancing Eureka in de Tentstraat.
Ze hoopten daar een student
aan de haak te slaan, want een
student had destijds status en garandeerde een mooie toekomst.
Zo kwamen er ook heel wat ‘geOok voor studenten is dit interessant, zegt Savelsberg. Van oudsher
wonen Duitse studenten graag in
woongemeenschappen. Zo zijn er
in de jaren zeventig en tachtig ook
veel van dit soort woongroepen
van Duitsers geweest in Vaals. In sa-
mengde’ paren, waarvan er nu
nog veel in Vaals wonen.
De Nederlandse studenten aan
de RWTH - nu is dat aantal aanzienlijk afgenomen - kwamen
vooral uit Zuid-Limburg en bleven thuis wonen omdat dit goedkoper is. Er zijn wel twee Nederlandse studentenverenigingen,
namelijk Alcuinus en Hollandia.
Op bovenstaande foto is te zien
hoe de studenten van deze ‘Akademische Vereeniging Hollandia’ in 1895 het tienjarig bestaan
vieren in Vaals en met paard en
wagen arriveren bij Hotel-Restaurant Limbourg.
Halverwege de jaren zeventig
liep het aantal studenten - om
onbekende redenen - terug.
(Met dank aan Leo Junggeburt van
Heemkundekring Sankt Tolbert)
menwerking met de Woningstichting Vaals zijn daarom nu al negen
eengezinswoningen gelabeld. In elk
van deze huizen kunnen drie studenten wonen. Ook heeft de woningstichting eenkamer-appartementen in beheer die interessant
kunnen zijn voor verhuur aan studenten. Voor particulieren die interesse hebben om aan studenten te
verhuren, zijn al informatiebijeenkomsten gehouden. Daar kwamen
zo’n dertig verhuurders op af. En
nog steeds komen telefoontjes binnen van mensen die informatie
hierover willen hebben.
Ook in Aken bouwt projectontwikkelaar Landmarken nog studentenhuizen, maar dat gebeurt op de allerlaatste plek waar dat nog kan.
„In Aken zijn nu al duizend bedden te weinig”, vertelt Savelsberg.
„De studentenwoningen die er nog
zijn, zijn vaak van mindere kwaliteit of hebben een hoge huurprijs.”
Vandaar dat zelfs Oberbürgermeister Marcel Philipp een jaar geleden al een beroep op alle grensgemeenten heeft gedaan om te helpen bij de huisvesting.
Volgend jaar, 2013, is het meest
cruciale jaar aldus Savelsberg. „Dan
komt de hausse van studenten
naar Aken.” Al is het nog niet geheel zeker dat ze allemaal een kamer gaan zoeken. „Omdat de Zivildienst is afgeschaft, krijgen we te
maken met de zogenoemde Doppelter Abiturjahrgang, er doen in 2013
twee keer zo veel scholieren eindexamen. Een van de gevolgen is
dan dat jongeren al eerder beginnen aan een studie. Het kan dus
ook zijn dat ze het eerste jaar gaan
pendelen vanuit het ouderlijk
huis”. In Vaals laten ze in ieder geval niets aan het toeval over. Savelsberg: „We proberen het optimale
eruit te halen.”
e zijn min of meer pioniers op de nieuwe campus Melaten. Voor Norbert Hermanns en Jens
Kreiterling van de Akense projectontwikkelaar Landmarken AG is
het heel bijzonder om voor een universiteit te kunnen bouwen. Waar
vroeger de commerciële bedrijven
buiten de deur werden gehouden,
worden ze voor de campus van de
RWTH juist binnengehaald.
Landmarken heeft, na Europese
aanbesteding, de opdracht gekregen om het cluster Logistiek op te
bouwen. Dat doen ze overigens
niet alleen, ze hebben over de
grens een investeringspartner gevonden in de Nederlandse projectontwikkelaar CZP Investments 4
BV uit het Brabantse Den Dolder.
Samen trekken ze het project onder de naam Ante4c GmbH. Al
voor ze hun plan voor het cluster
instuurden, hebben ze het Amsterdamse architectenbureau Meyer en
Van Schooten ingeschakeld en dat
is, denken Hermanns en Kreiterling, doorslaggevend geweest voor
het binnenhalen van de opdracht.
Het eerste cluster bestaat uit vijf gebouwen, die gefaseerd worden gebouwd. Dat Ante4c met het ontwerp een trend moet zetten voor
de rest van de campus, daar zijn ze
zich terdege van bewust. „We willen de lat hoog leggen”, vertelt Hermanns. „De andere ontwikkelaars
zullen op onze architectuur moeten reageren.”
Het hoofdgebouw heeft in het midden een atrium en een werkhal.
Dit is een soort leerfabriek, of ‘logistiek theater’. Op deze plek wordt
een werkproces in de praktijk gebracht.
Op de tekeningen is te zien dat de
toekomstige boulevard van campus
Melaten veel groen krijgt, met op
de begane grond ruimte voor winkels, sportcentra of horeca, waar al
die studenten en werknemers hun
dagelijkse benodigdheden kunnen
krijgen.
Op dit moment is er nog helemaal
geen infrastructuur op de campus,
en het duurt ook nog wel even
voor dat zo ver is. Er is een kleine
mensa, maar de meeste docenten
gaan naar de binnenstad van Aken
om wat te eten. Vandaar dat ook
Ante4c een punt wil maken, waar
gemaksvoedsel te krijgen is. Het
eerste gebouw zou al begin 2013
klaar moeten zijn.
Landmarken speelt overigens in op
de komst van de studentengolf,
door in de binnenstad nieuwe studentenwoningen te bouwen. Vaals
is voor de projectontwikkelaar ook
interessant, zegt Kreiterling. „In
Aken is al lange tijd weinig goede
woonruimte voorhanden.
Aken-Oost is niet zo geliefd,
Aken-West daarentegen juist wel.
De woningprijzen in het Vaalserquartier stijgen explosief op dit moment.”
Kreiterling ziet dat Stolberg, een
buurgemeente aan de oostzijde,
juist veel minder profiteert van de
groei van de campus, maar de plaatsen die ten westen liggen juist des
te meer. „Hier ligt ook het mooiste
landschap.”
In Vaals is het op de woningmarkt
ook al voelbaar. Makelaars signaleerden vorig jaar dat steeds meer Duitsers op zoek gaan naar meer betaalbare eengezinswoningen over de
grens. Inmiddels zijn al vier makelaars actief in de grensgemeente.
En dat is aanzienlijk voor een
plaats met nog geen tienduizend inwoners. Al zal daar wellicht op termijn verandering in komen.
Het ontwerp voor het ‘logistiek theater’.
Illustratie Landmarken AG