Purmohammad. ruykardhaye zabanshenasi shenaxti dar Azfa
- 1. 1
زببن رویکردهبی کبربردبه فبرظی آموزش محوریت بب دوم زببن آموزش در شنبختی شنبظی
زببنبن غیرفبرظی)(آزفب
پورمحمذ مهذی1
،چهبر فبز ،پردیطعلمی هیئت عضوشنبختی علوم پصوهشکذه
عببظی زهرا2
،تهرانمذرض تربیت دانشگبه علمی هیئت عضو
چکیذه
پظٚٞـٍش ،اخ٥ش ٢ٞب َػب دس٢ٞب ٝ٤٘ؾش اص ٝو ٕ٘ٛد٘ذ تالؽ ٔختّف ٢ٞب ٜحٛص دس ٖاٗ٤ٖٛ٘صثبٜثٟش ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ
ٖصثب دس ٝو ٣ٕ٥ٞٔفب اص ٔختّف ٣ٔغبِقبت ٢ٞب ٜحٛص .ٌ٥ش٘ذ،٣ٟٔٛٔف ٜاػتقبس ٖٕٛٞچ پ٥ذاوشد ٝتٛػق ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ
ٞب ٖٕٛ٘ػش ًبخلٛك ٢ثٙذ ِٝٛٔم ػبختوبسثشد ٔبٞ٥ت ٚ ٢ثذٕ٘ٙذ ،٣ؿقبف ِٝٛٔم ٚ-ثٙ٥بد(ٖصثبusage-basedٜاػتفبد )
ٖصثب ٢سٚ٤ىشدٞب .وشد٘ذ.اػت ٝلشاسٌشفت ٝتٛخ ٔٛسد ثؼ٥بس ٘٥ض ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ دس ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ،اخ٥ش َچٙذػب دس
ٖصثب.اػت ٝداؿت ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ ٚ ٣دسػ ٔٛاد ٗ٤ٚتذ ،ٝ٥ٟت ٚ ٣دسػ ٢س٤ض ٝٔثش٘ب دس ٢ص٤بد ٘مؾ ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ
صث آٔٛصؽ ٜحٛص دس ٖپظٚٞـٍشا٢ٚس ٝو وٙذ وٕه ٖآٔٛصا ٖصثب ٝث تٛا٘ذ ٣ٔ ٓ٥ٞٔفب ٗ٤ا اص ٜاػتفبد ٝو دس٤بفتٙذ ْٚد ٖب
ٖصثب ٢ٞب ٝ٤٘ؾش ٗ٤ٟٕٔتش .وٙٙذ پ٥ذا تؼّظ ْٚد ٖصثب ٢٤بدٌ٥ش دس ثشاٍ٘٥ض چبِؾ ٢ٞب ٝخٙج اص ٣ثقضٝو ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ
ٟٔٛٔف ٜاػتقبس ٝ٤٘ؾش اص فجبستٙذ ا٘ذ ٝلشاسٌشفت ٜاػتفبد ٔٛسد ٖصثب آٔٛصؽ دسٝ٤٘ؾش ،ٖصثب دػتٛس ٝث ٣ؿٙبخت سٞ٥بفت ،٣
ٖصثب َٛاك اص ٢ٌ٥ش ٜثٟش َد٘جب ٝث ٝو ٣ٔغبِقبت اوثش .٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس ٚ ٞب ٖٕٛ٘ػشٖصثب آٔٛصؽ دس ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ
( اكغالحبت ّٕٝخ اص ٖٚاطٌب آٔٛصؽ ُ٥لج اص ٣ٔٛضٛفبت ٢ٚس ،ا٘ذ ٜثٛدidiomsٕٞىشدٞب ٚ )ٓٞ ٤بٞب ٣٤آ
(collocationsت ،)آٔٛصؽ ،٣ّفق ٢ٞب فجبست ٚ ٝاضبف حشٚف ّٕٝخ اص دػتٛس ٚ ٖٚاطٌب ٗ٥ث ُٔقبٕ٘ٛد(aspectٖصٔب ٚ )
(tense٣ف٥ض٤ى تدشث٥بت ٚ ٣ؿٙبخت ٢فشا٤ٙذٞب ٝ٤ثشپب سا ٖصثب آٔٛصؽ ٚ ٖصثب ٝو ٢ا ٝ٤٘ؾش ٝث ٖثٛد ُلبئ .ا٘ذ ٝداؿت تٕشوض )
ٝو دٞذ ٣ٔ سا ٖأىب ٗ٤ا ٔب ٝث ٌ٥شد ٣ٔ دس٘ؾش ٖخٟب اص ٖا٘ؼبٗ٤ا دس .ٓ٥ث٥ٙذ٤ـ ٢د٤ٍش ٌٝ٘ٛ ٝث ْٚد ٖصثب ٢فشاٌ٥ش ٝث
٢ثشا سا ٣٤ٞب ٕٝ٘ٛ٘ ،ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ دس ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ٢ٞب سٞ٥بفت اص ٜاػتفبد ٣ٍٍ٘ٛچ ٣ثشسػ ٕٗض پظٚٞؾ
ٖصثب٘ب ٣غ٥شفبسػ ٝث ٣فبسػ آٔٛصؽ دس سٞ٥بفت ٗ٤ا وبسثشد)آصفب (.ٓ٥٤ٕ٘ب ٣ٔ ٝاسائ
کلیذواشههب:ؿٙبخ ٣صثب٘ـٙبػٜعشحٛاس سٞ٥بفت ،٣ؿقبف ٔمٛالت ،ٖصثب٘ب ٣غ٥شفبسػ ٝث ٣فبسػ آٔٛصؽ ،ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ ،٣ت
ثٙ٥بد
1-نظری مبانی
1-1-شناختی زبانشناسی
1
Corresponding author: ؿ ّْٛف ٜپظٚٞـىذ ٣ّٕف ٞ٥بت ٛفضٙبخت٣
Email: m_purmohammad@yahoo.com
2
Email: abasiz@modares.ac.ir
ارجبع:ع م؛ ،پورمحمذب.ز ،بظی(۵۹۳۱.)زببن رویکردهبی کبربردغیرفبرظی به فبرظی آموزش محوریت بب دوم زببن آموزش در شنبختی شنبظی
زببنبن)(آزفب.درم.میردهقبن()ویرایشگر.مجموعهمقبالتهمبیشواکبویمنببعآموزشزببنفبرظیبهغیرفبرظیزببنبن.ص (۵۹۳۱-
۵۵۵۳.)نشرخبموش.تهران .
- 2. 2
٢ضشٚس ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ٣ٔقشف اثتذا ،سٚد ٣ٔوبس ٝث حبضش ِٝٔمب دس ٝو ٣سٞ٥بفت ٗػبخت ٗسٚؿ ٢ثشا
ٝٞد دس ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ .سػذ ٣ٔ ٘ؾش ٝث7530ػبختٍشا سٞ٥بفت اص ٢٘بخشػٙذ ٝدس٘ت٥دٔقٙب ٝث ٣ٟتٛخ ٣ث ٚ
ٖصثب ٣ّٕف ٢ثشسػ٥ٟب دس٣ؿٙبػ،ٖصثب ٖٔحممب اص ٗچٙذت تالؽ ثبالٍ٘بوش سٚ٘بِذ ،ِ٥ىبف خٛسج ّٕٝخ اص ٣ؿٙبػ1
ِئٛ٘بسد ٚ
٣ِٕتب2
ٖصثب .ٌشفت سٚ٘كٟٔف ٢دػتٍبٟٞب ٣ثشسػ ٝث ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ،ؿٙبخت ٣ٔٛػبختب ٗ٥٥تج ٚ ٔقٙب ػبخت٢سٞب
پشداصد ٣ٔ ٣٘صثب دا٘ؾ ثب ٔشتجظ ٣ٙٞر ٢فشا٤ٙذٞب ٚ ٣ٟٔٛٔف)ص٤شچبح ،پٛسٔحٕذ (.ٚ ِ٥ىبف ٖٕٛٞچ ٣٘پظٚٞـٍشا
(ٖٛتبٔؼ7531(ف٥ّٕٛس ٚ )7531ؿٙبخت اص ُٔؼتم ٖصثب ٚ اػت ٖصثب ٢ٞب ٝخٙج د٤ٍش اص ُٔؼتم ٛ٘ح ٝو سا ٍ٘شؽ ٗ٤ا )
ث ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ،ٖثشآ ٜٚفال .وشد٘ذ سد سا اػتٜحٛص د٤ٍش اص ٜآٔذ دػت ٝث ٢ٞب ٝ٤بفت ٚ ٞب ٝ٤٘ؾش تبث٥ش تحت ؼ٥بس
٣ثخـ ٖصثب ،٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ دس ،ٗ٤ثٙبثشا .اػت ٜثٛد ٣ٌـتبِت ٣سٚا٘ـٙبػ ٚ ٣ؿٙبخت ٣سٚا٘ـٙبػ ًبخلٛك ٣ؿٙبخت ٢ٞب
خٟب ثب ُٔتقب اثش دس ٖصثب سؿذ ٚ لشاسداسد ٢ثٙذ ِٝٛٔم ٚ ادسان ّٕٝخ اص ؿٙبخت تبث٥ش تحت ٝو اػت.ً٘( ٌ٥شد ٣ٔ كٛست ٖ
،الٍ٘بوش7543٣ِٕتب ،0000.)
٣ؿٙبخت ٣ٔقٙبؿٙبػ3
دػتٛس ٝث ٘ؼجت ٣ؿٙبخت سٚ٤ىشد ٚ4
ٖصثب دس ٣٘صثب ٣ٔغبِقبت ٣ّاك ٠حٛص ٚد٣ؿٙبػ
٣ٔ ؿٕبس ٝث ٣ؿٙبخت.آ٤ٙذ٣ؿٙبخت سٚ٤ىشد دس٘ؼجتٝثّى ،٘٥ؼتٙذ ٔقٙب اص ُٔؼتم ٖصثب ٣٤ثبصٕ٘ب ػغٛح ،ٖصثب دػتٛس ٝث
ػبختبس ١ّٕٕٞٝخ ٣ٟٔٛٔف ٢ٔحتٛا ٢ػبختبسثٙذ دس آٟ٘ب وبسوشد ٚ ٞؼتٙذ ٣ٟٔٛٔف ًبرات ٢دػتٛس ٢ٞبدس .داس٘ذ دخبِت ٞب
.٘ذاسد ٚخٛد ٔقٙب ٚ ؿٙبخت اص ُٔؼتم ٢دػتٛس ١ِٛٔم ٞ٥چ ،سٚ٤ىشد ٗ٤اِٝٛٔم ،سٚ٤ىشد ٗ٤دسا٣٘ٚاطٌب ٢ٞبٖٕٛٞچ،ٓاػ
كفتٚ ٔمٛالت ٗ٤ا ٝثّى ،٘٥ؼتٙذ ٢دػتٛس ٔمٛالت تٟٙب ل٥ذ ٚ٤اثضاسٞب ٣٘اطٌب٣٣ٟٔٛٔفٙ٤آ ٣ٔ ؿٕبس ٝث،(الٍ٘بوش ذ7543.)
٣ٔ ٣٘سٔضٌشدا ٖصثب لبِت دس ٝو ٣٤ٔقٙب ػبختبس ٚ ٣ٟٔٛٔف ْ٘ؾب ،ٖا٘ؼب ١تدشث ٗ٥ث استجبط ٝث ٣ؿٙبخت ٣ٔقٙبؿٙبػ،ؿٛ٘ذ
٣ٔ.پشداصدثش ٣ؿٙبخت ٖٔقٙبؿٙبػب٣٤ٔقٙب ػبختبس ٚ )٣ٟٔٛٔف (ػبختبس ٣ٟٔٛٔف اعالفبت ٣٤ثبصٕ٘ب ٠ٛ٥ؿ(ا٤ٛا٘ض داس٘ذ تٕشوض
،ٗ٤ٌش ٚ0002.)ثش ٣ؿٙبخت ٣ٔقٙبؿٙبػ،ٗ٤ٌش ٚ (ا٤ٛا٘ض اػت اػتٛاس ٣ؿٙبخت ُاك چٟبس0002:713)ٝوتٛض٥ح ٝث
:پشداخت ٓ٥ٞخٛا آٟ٘ب ٔختلش
:مفهومی ظبختبر بذنمنذی٣ؿٙبخت ٣ٔقٙبؿٙبػٝثٝ٤پب ٚ خبسج ٢د٘٥ب ثب ٖا٘ؼب ُٔتقب ٣ٍٍ٘ٛچ ٣ثشسػ١٤٘ؾش ٢س٤ض
ػبختبسخبسج ٖخٟب اص ٖا٘ؼب ادسان ٠ٛ٥ؿ ثشاػبع ٣ٟٔٛٔفپشداصد ٣ٔ،ٗ٤ٌش ٚ (ا٤ٛا٘ض6002:751اص ٣٤ى ،ٝٙ٥ٔص ٗ٤ا دس .)
ٖصثب دس ٝو ٣٤تج٥٥ٟٙبٜؿذ ٔغشح خبسج ٢د٘٥ب ثب ٖثذ ُٔتقب ثشاػبع ٣ٟٔٛٔف ٣ٞػبصٔب٘ذ تٛك٥ف ٢ثشا ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ
ثذٕ٘ٙذ ؿٙبخت ١٥فشض اػت5
.اػتؿٙبخ ٢ثذٕ٘ٙذ اص ٔٙؾٛسدس ٖثذ ١ٚاػغ ٝث خبسج ٖخٟب اص ٔب تدبسة ٝو اػت ٗ٤ا ت
فلت ػبختبس٣ٔ ٢ػبختبسثٙذ ٔب ٣ف٥ض٤ِٛٛط٤ى ٚ ٣ؿٙبختؿٛدفجبست ٝث .د٤ٍش٣ٕ٥ٞٔفب ،ٚ ٓ٤داس ٣دػتشػ آٟ٘ب ٝث ٔب ٝو
تقبث٥ش6
اص ٔب«ٚالق٥ت»7
٤ب فىش آٟ٘ب ٠دسثبس ٝو٣ٔ كحجتتدبسة اص ٔتأثش ،ٓ٥ٙو٣ٔ تٟٙب ٔب .ٔبػت ٢ثذٕ٘ٙذ٠دسثبس ٓ٥٘تٛا
ٓ٤داس سا آٟ٘ب ادسان ٚ دس٤بفت ٖأىب ٣٘ٛف ٝث ٝو ٓ٥ٙو كحجت ٣٤چ٥ضٞب.ٌٝفت ثذٕ٘ٙذ ؿٙبخت ُاك ،٣ؿٙبخت ُاك ٗ٤ا ٝث
٣ٔ،ٗ٤ٌش ٚ (ا٤ٛا٘ض ؿٛد6002.)ُؿى ٝث ٢تلٛ٤ش ٠عشحٛاس عش٤ك اص ٔب ٣٘ثذ تدبسة٣ٔ ٔقٙبٔٙذ ٓ٥ٞٔفب ٢ٌ٥ش.ا٘دبٔذ٢ثشا
،َٔثبتدشث ُحبك ٓحد ْٟٛٔف.اػت ٓحد ٢داسا ٤ب ٜٔحلٛسؿذ ٢ٔٛلق٥تٟب ٝث ٘ؼجت ٔب ٢ثذٕ٘ٙذ ٓ٥ٔؼتم ١
1
Ronald Langacker
2
Leonard Talmy
3
cognitive semantics
4
cognitive approaches to grammar
5
the thesis of embodied cognition
6
construals
7
reality
- 3. 3
اظت مفهومی ظبختبری ،معنبیی ظبختبرٝٔدٕٛف ٖصثب ،ْٚد ُاك ثشاػبع .اػت ٌٛ٤ـٛس ٗٞر دس ٔٛخٛد ٓ٥ٞٔفب اص ٢ا
خبسج دس ٔٛخٛد ٢اؿ٥ب ٚ ٔبٞ٥تٟب ٝث ًبٕ٥ٔؼتم ٚثش٣ٕ٘٣٘(ٔقب ٣٤ٔقٙب ػبختبس ،٣فجبست ٝث .ٌشددٜٚاط ثب ٔشتجظ ٢لشاسدادٚ ٞب
٣ٔ سا )ٖصثب ٢ثخـٟب د٤ٍش.دا٘ؼت )ٓ٥ٞ(ٔفب ٣ٟٔٛٔف ػبختبس َٔقبد ٖتٛا
ٜا٤ذ ،افىبس ٔب٣ٕ٘ ٝو ٓ٤داس ٢ص٤بد احؼبػبت ٚ ٞبٖٕٞب .ٓ٥ٙو ٣٘سٔضٌشدا ٖصثب لبِت دس سا آٟ٘ب ٓ٥٘تٛاعٛسالٍ٘بوش ٝو
(7543٣ٔ ٜاؿبس ٖثذا )د ٚخٛد ٔب ٗٞر دس ٣ٟٔٛٔف ،وٙذسٚ٤ؾ ٖٔىب ٝو ٖدٞب ٢ثبال ِت ٚ ٣ٙ٥ث ٖٔ٥ب ١ّفبك ٝث ٝو اسد
ثش اػت ُ٥ػج٣ٔٓ٥ٕٟثف ٝا٤ٙى ٢ثشا .ٌشددْ٘ب٣٤ٛٔ٣ٔ سؿذ كٛست اص ٝ٥٘بح ٗ٤ا دس ٝووٙذ«ُ٥ػج»٣ٟٔٛٔف ثب٤ذ ،اػت
دس ٖثذ اص لؼٕت ٗ٤ا اصسا٣ٔ ٖ٘ـب ٕٝ٘ٛ٘ ٗ٥ٕٞ .ٓ٥ثبؿ ٝداؿت ٗٞر٣٘ٚاطٌب ٓ٥ٞٔفب ٝو دٞذ1
ٓ٥ٞٔفب ٤بعٛس ٝث ٝو ٣٤ٔقٙب
ٔشتجظ ٜٚاط ُٔث ٖصثب ثخؾ ٤ه ثب ٢لشاسدادٝص٤شٔدٕٛف اص ٣٤ى تٟٙب ،ا٘ذٗٞر دس ٔٛخٛد ٓ٥ٞٔفب اص ٣ّٔوب ١ٔدٕٛف ٗ٥ث اص ٞب
٣ٔ ٌٖٛ٤ـٛسا،ٖٕٞىبسا ٚ (ا٤ٛا٘ض ثبؿذ0003).
دائر مبهیتی معنبیی ظبختبرةدارد المعبرفیُاك ثشاػبع .ػٝثؼت ٣٘ٚاطٌب ٓ٥ٞٔفب ،ْٛ٢ٞبسا ٣٤ٔقٙب ٔـخق ًالٔوب
٣ٕ٘ ٣٤ثبصٕ٘بٜرخ٥ش ٝث ٣دػتشػ ٗ٤آغبص ١٘مغ تٟٙب ٣٘ٚاطٌب ٓ٥ٞٔفب ٝثّى .وٙٙذ٠حٛص ٤ب ْٟٛٔف ٝث ٔشثٛط ٝو اػت ٣دا٘ـ ٢ٞب
٣ٔ خبف ٣ٟٔٛٔفثبؿٙ٢لشاسداد ٢ٔقٙب ٣ؿٙبخت ٖٔقٙبؿٙبػب ٘ؾش اص .ذ،ٜٚاط ٤هٙتٝو سا ٣٤ٔقٙب ػبخت پشداصؽ ٣٘ٛف ٟب
٘اٙٔت ٢تفؼ٥ش تخبةاػت ثبفت ثب بػت«٣ٔثشاٍ٘٥ضا٘ذ»ٜٚاط ،َٔثب ٢ثشا .«ٗٔغٕئ»٢ثشا ٔب ٝو ٣٤ٔقٙب .داسد ٔقٙب ٗ٤چٙذ
٣ٔ ا٘تخبة ٜٚاط ٗ٤ا،تش٘ش ٚ ٝ٥٘ٛ(فٛو اػت ٝسفت وبس ٝث ٖآ دس ٜٚاط ٝو اػت ٣ثبفت تأث٥ش تحت ،ٓ٥ٙو0000:01٢ٔثبِٟب .)7
ٚ0٣ٔ ٗسٚؿ سا ٝ٘ىت ٗ٤ا.وٙٙذ
7٘٥ؼ ٣ٙٔغٕئ ْآد ٚا .ت.
0.ٌزاؿت٣؟ ٣ٙٔغٕئ ٢خب سا پِٛت
مفهوم شیوۀ به زببن معنبیی ظبختاظت ظبزی٣ٕ٘ ٣٘سٔضٌشدا سا ٔقٙب ٖصثب ُاك ٗ٤ا اػبع ثش .ٜٚاط ٝثّى ،وٙذفمظ ٞب
٣ٔ ٝػبخت ٣ٟٔٛٔف دسػغح ٔقٙب ،اػبع ٗ٤ثشا .ٞؼتٙذ ٔقٙب ػبخت ٔحشن١ٚاػغ ٝث ٝو اػت ٢فشا٤ٙذ ٢ػبص ْٟٛٔف .ؿٛد
ٖصثب ٢ثخـٟب ٖآٜٚاط ّٕٝخ اص٢ثشا ٞبپ٥ؾ دا٘ؾ ٢وبسٌ٥ش ٝث ٚ ٣ٟٔٛٔف فّٕ٥بت آسا٤ؾٝٙ٥ٔص،٣تحش٤ى ٘مؾ.داس٘ذ(ا٤ٛا٘ض
،ٖٕٞىبسا ٚ0003.)
٣ؿٙبخت ٣٘ٚاطٌب ٣ٔقٙبؿٙبػ دس2
٣ٟٔٛٔف ٔمٛالت ٣٘ٚاطٌب ْالال3
ٔتفبٚت ٣٘ٔقب اص ِٝٛٔم ٤ه ٜٚاط ٤ه .ٞؼتٙذ
٥تبث ٝو وٙذ ٣ٔ ٣٤ثبصٕ٘ب سا ٓٞ ٝث ٔشتجظ أب٣ٕ٘ٛ٘ػش شات4
(ِ٥ىبف ٘ؾش ٝث .داسد ٚخٛد ٖدسآ ٘٥ض7543٣٘ٚاطٌب ْالال ، )
٣ؿقبف ٔمٛالت ٖثذا ٚا ٝو وٙٙذ ٣ٔ ٣٤ثبصٕ٘ب سا ٜپ٥چ٥ذ ٔمٛالت ٣٘ٛف5
( ِ٥ىبف .ٌٛ٤ذ ٣ٔ7543)( ِ٥ىبف ٚ ٌٕٗٚثش ٚ
7544/ ُٔث ٣٘ٚاطٌب ْالال ٝو ثبٚس٘ذ ٗ٤ثشا ٣ؿٙبخت ٣٘ٚاطٌب ٣ٔقٙبؿٙبػ ٝ٤ثشپب )over٤ه /( ٓ٥ٞٔفب ثب ٣ٟٔٛٔف ِٝٛٔم
sense٣ٙٔق ٞؼتٙذ ِٝٛٔم ٤ه اص ٣ثخـ ٝو ٓ٥ٞٔفب ٗ٤ا اص ٣ثقض ،ٖثشآ ٜٚفال .ػبص٘ذ ٣ٔ سا ٓٞ ٝث ٔشتجظ ٣ِٚ ٔدضا )
ُ(ٔث ٞؼتٙذ ٣٘ٚاطٌب ْالال ٖآ ٢ٔشوض ٤ب ٣ٕ٘ٛ٘ػشover( ٣ٕ٘ٛ٘ػش وٕتش ٣٘ٔقب ٚخض د٤ٍش ٣ثشخ ٚ )less protypicalٚ )
٢ا ٝ٥حبؿ ٤ب6
ثبؿٙذ ٣ٔ٣ٕ٘ٛ٘ػش تبث٥شات ٢داسا تٛا٘ٙذ ٣ٔ ٣ؿٙبخت ٔمٛالت ٕٞب٘ٙذ ٘٥ض ٞب ٜٚاط ٝو ٔقٙبػت ٖثذا ٗ٤ا .
/ دس َوٙتش ْٟٛٔف ثب ٝٔمب٤ؼ دس ،٣اٍّ٘٥ؼ ٣ٔٛث ٌٖٛ٤ـٛسا اص ٢ثؼ٥بس ٢ثشا ،َٔثب ٢ثشا .ثبؿٙذover( ٢ثبال ْٟٛٔف /
above/ دس )over/ اص ٢ثٟتش ٕٝ٘ٛ٘ /over،ٗ٤ٌش ٚ (ا٤ٛا٘ض ثبؿذ ٣ٔ /0002٢ٞب َٔثب ٝث ( .)3ٚ4)وٙ٥ذ ٍٜ٘ب
3-اػت ٔ٥ض ٢ٚس وتبة
1
lexical concepts
2
cognitive lexical semantics
3
conceptual categories
4
typicality effect
5
radial categories
6 peripheral
- 4. 4
4-.داسد ٚا ٢ٚس ٢ص٤بد اؿشاف ٗ٥ٔا
٢ا ٜپذ٤ذ تٟٙب ٚ ٚخٛدداسد ٣ٙٞر ٣٤ثبصٕ٘ب ػغح دس ٝو اػت ٣ٟٔٛٔف ػبخت اص ٣ثبصتبث ٣٤چٙذٔقٙب ،اػبع ٗ٤ثشا
ّث ٘٥ؼت ٣٘صثب ًبكشف ٣٤چٙذٔقٙب ٢تقج٥ش ٝث .٘٥ؼت ٖصثب سٚػبخت ػغح دسٗٞر ٣ٌٚ٤ظ ٚخض ٔدبص ٚ ٜاػتقبس ٖٕٛٞچ ٝى
،ٗ٤ٌش ٚ ؿٛد(ا٤ٛا٘ض ٣ٔ ٔحؼٛة0002.)
1-2-دوم زبان آموزش در شناختی زبانشناسی کاربرد
،اخ٥ش ٢ٞب َدسػب٢سٚ٤ىشدٞبٖصثب٣ؿٙبػدس ٣ؿٙبختآٔٛصؽ.اػت ٝلشاسٌشفت ٝتٛخ ٔٛسد ثؼ٥بس ْٚد ٖصثبٖصثب-
٣ؿٙبػس٤ض ٝٔثش٘ب دس ٢ص٤بد ٘مؾ ٣ؿٙبخت٢ٚ( اػت ٝداؿت ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ ٚ ٣دسػ ٔٛاد ٗ٤ٚتذ ،ٝ٥ٟت ٚ ٣دسػ ٢-ِِٖٛٛ
،0071ٖآٔٛصا ٖصثب ٝث تٛا٘ذ ٣ٔ ٓ٥ٞٔفب ٗ٤ا اص ٜاػتفبد ٝو دس٤بفتٙذ ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ ٜحٛص دس ٖپظٚٞـٍشا ،َٔثب ٢ثشا .)
و پ٥ذا تؼّظ ْٚد ٖصثب ٢٤بدٌ٥ش دس ثشاٍ٘٥ض چبِؾ ٢ٞب ٝخٙج اص ٣ثقض ٢ٚس ٝو وٙذ وٕهٔغبِقبت اص ٢ثؼ٥بس ٘تب٤ح .ٙٙذ
ٔٛثك ٌٖفتٕب ٝ٤ثشپب ثب٤ذ ٣آٔٛصؿ ٔٛاد ٝو اػت ٜداد ٖ٘ـب1
(authentic discourse٣٘صثب ٢ٞب كٛست ا٘تخبة ٚ ثبؿذ )
.ثبؿذ ٔقٙبٔٙذ ٣ا٘تخبث ثب٤ذ
٢ٞب ٝ٤٘ؾش ٗ٤ٟٕٔتشٖصثب٣ؿٙبػ٘ؾش اص فجبستٙذ ا٘ذ ٝلشاسٌشفت ٜاػتفبد ٔٛسد ٖصثب آٔٛصؽ دس ٝو ٣ؿٙبختٝ٤
َد٘جب ٝث ٝو ٣ٔغبِقبت اوثش .٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس ٚ ٞب ٖٕٛ٘ػش ٝ٤٘ؾش ،ٖصثب دػتٛس ٝث ٣ؿٙبخت سٞ٥بفت ،٣ٟٔٛٔف ٜاػتقبس
َٛاك اص ٢ٌ٥ش ٜثٟشٖصثب٣ؿٙبػّٕٝخ اص ٖٚاطٌب آٔٛصؽ ُ٥لج اص ٣ٔٛضٛفبت ٢ٚس ،ا٘ذ ٜثٛد ٖصثب آٔٛصؽ دس ٣ؿٙبخت
ٕٞىشدٞب ٚ اكغالحبت2
دػ ٚ ٖٚاطٌب ٗ٥ث ُٔتقب ،( ٝٚخ آٔٛصؽ ،٣ّفق ٢ٞب فجبست ٚ ٝاضبف حشٚف ّٕٝخ اص تٛسaspectٚ )
( الٍ٘بوش .ا٘ذ ٝداؿت تٕشوض ٖصٔب2008سٞ٥بفت ٗ٤ا ٔذت ثّٙذ اٞذاف اص ٣٤ى سا ٣دػتٛسؿٙبخت ٣آٔٛصؿ ٢وبسثشدٞب ٘٥ض )
.ؿٕشد ٣ٔثش
تدشث ٚ ٣ؿٙبخت ٢فشا٤ٙذٞب ٝ٤ثشپب سا ٖصثب آٔٛصؽ ٚ ٖصثب ٝو ٢ا ٝ٤٘ؾش ٝث ٖثٛد ُلبئٖخٟب اص ٖا٘ؼب ٣ف٥ض٤ى ٥بت
ٝ٤ثشپب ٝو ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ .ٓ٥ث٥ٙذ٤ـ ٢د٤ٍش ٌٝ٘ٛ ٝث ْٚد ٖصثب ٢فشاٌ٥ش ٝث ٝو دٞذ ٣ٔ سا ٖأىب ٗ٤ا ٔب ٝث ٌ٥شد ٣ٔ دس٘ؾش
سٚ٤ىشدٖصثب٣ؿٙبػٗ٥ث ٘٥ض ٚ ٜؿذ ٝفشاٌشفت ٜ٘بخٛدآٌب ٚ ٜآٌب عٛس ٝث ٝو ٣دا٘ـ ٗ٥ث ٝو داسد ٣ٔ ٖثشآ سا ٔب اػت ٣ؿٙبخت
٤ٞب ػبختسٚ٤ىشد ٗ٤ا ٗ٥ٕٙٞچ .ٓ٤ٛ٘ـ ُلبئ ٢تٕب٤ض ٣٘صثب اػتثٙبئبت فٟشػت ٚ ا٘ذ ٜؿذ ٝػبخت ٢دػتٛس لٛافذ ثب ٝو ٣
٣وبسثشدؿٙبػ ٚ ٣ٔقٙبؿٙبػ ،ٖٚاطٌب ،دػتٛس ٗ٥ث ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ دس ٝو ؿٛد ٣ٔ ثبفثُلبئ ٢تٕب٤ض ٘٥ض
،٘ـٛ٤ٓ(ت٥ّش0070.)،ٖثشآ ٜٚفالسٚ٤ىشد دسٖصثب٣ؿٙبػص آٔٛصؽ ٝث ٣ؿٙبختٖآٔٛصا ٖصثب ٝو ٗ٤ا دسن ٢ثشا ،ْٚد ٖثب
٣٘صثب ٢دسٚ٘ذادٞب وٕ٥ت ٚ و٥ف٥ت ،وٙٙذ ٣ٔ ٜاػتفبد ٖصثب اص ٍٝ٘ٛچ3
.وٙذ ٣ٔ پ٥ذا ٢ا ٜوٙٙذ ٗ٥٥تق ٘مؾ ثؼ٥بس آٔٛصؽ دس
دسٖصثب٣ؿٙبػ٣ؿٙبختثٙ٥بد وبسثشد ٣ٔبٞ٥ت ٖصثب4
( الٍ٘بوش .داسد75436151وبسثشد ٢ٞب َٔذ )-ٗ٤ا سا ثٙ٥بد
٤تقش ٌٝ٘ٛلبئ ٖآ وبسثشد ٝث ٘ؼجت ٌٛ٤ـٛس دا٘ؾ ٚ ٣٘صثب ْ٘ؾب ٣ٚالق وبسثشد ٝث ٢ص٤بد إٞ٥ت ٞب َٔذ ٗ٤ا :وٙذ ٣ٔ فُ
.ٞؼتٙذوبسثشد سٞ٥بفت-٣ٔ تبو٥ذ ٣تلٙق ًالٔوب ٢ٞب ٝؿجى ٢ٚس ٝو ٢دػتٛس ٢ٞب ػبخت ٝث ٝ٤بفت ُ٥ّتم ٣سٞ٥بفت ثٙ٥بد
وبسثشد َٔذ ٞذف ،٣فجبست ٝث .٘٥ؼت ٚسصد-ؽ ٝث ٣دػت٥بث ثٙ٥بدٓ٥تشػ َٔذ ٗ٤ا ٞذف ٝثّى ،٘٥ؼت ٚاس ٣س٤بض ٢ٞب شافت
،ٔ٥ش ٣٘ ٚ (آوبسد اػت ٣٘صثب ٢وبسثشدٞب ٢ٞب ٣ٌپ٥چ٥ذ0001ٖصثب ٝث ٘ؼجت ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبخت ٝو ٣ثشداؿت ٝ٤ثشپب .)
وبسثشد سا ٖآ ٚ داسد-لشاسداس٘ذ ٔشوض٤ت دس ٖصثب وبسثشد ٚ ٢ػبص ْٟٛٔف ،ٔقٙب ،دا٘ذ ٣ٔ ثٙ٥بد٤ص ،پٛسٔحٕذ .ً٘ ()شچبح.
دس ٣اػبػ ٢ٞب ٝخٙج اص ٣٤ىٖصثب٣ؿٙبػتدشث٥بت ٚ ٖا٘ؼب ؿٙبخت اص ٣ثبصتبث ٖصثب ٝو اػت ٗ٤ا ٣ؿٙبخت
ٔح٥ظ ثب ٖا٘ؼب ُٔتقب اص ٝو ا٘ذ ٢ا ٜپ٥چ٥ذ ٢ٞب ِٝٛٔم ٤ه ٞش ٣٘صثب ٢ٞب ثخؾ ،ٚس ٗ٤ا اص .اػت ٖخٟب اص ٚا ٢ثذٕ٘ٙذ
1 authentic discourse
2 collocations
3 language input
4 usage-based
- 5. 5
٣ف٥ض٤ى-٣٤فضب-ِٝٛٔم آٔٛصؽ .آ٤ٙذ ٣ٔ دػت ٝث ٚا ٣اختٕبفٝث ٖصثب اص ٜاػتفبد ٢ثشا ٘٥ض ٣٘صثب ٝخبٔق ٤ه ٢لشاسداس ٢ٞب
دساثش تذس٤ح ٝث ؿٙبخت ٗ٤ا َٚا ٖصثب دس .سػذ ٣ٔ ٘ؾش ٝث ٢ضشٚس ثبؿذ ٝخبٔق ٖآ ٣٘صثب ٢وبسثشدٞب ثب ٔغبثك ٝو ٢ا ٜٛ٥ؿ
خب٤ٕٙذ ُٔتقب1
سٞ٥بفت .ؿٛد ٣ٔ ُحبك ٣ٙغ ٣٘صثب ٔح٥ظ ٝٚاػغ ٝث ٖٚصثب٣ؿٙبػٖصثب آٔٛصؽ ٝث ٣ؿٙبختفشم ٘٥ض ْٚد
٣ؿٙبخت ٖ٤ىؼب ٢فشا٤ٙذٞب ٗ٥ٕٞ ٝو وٙذ ٣ٔ،داسد ٚخٛد ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ دس ٢ثذٕ٘ٙذ تدشث٥بت ٚ ٞب ٣٤تٛا٘ب،(ت٥ّش
0070.)
ٚاسد اػت ٣٘صثب ٢ٞب ْفش ثب ٔشتجظ ٝو ٢ا ٌٝشفت ُؿى ًالٔوب ٣ٟٔٛٔف ٢ٞب ٢ثٙذ ِٝٛٔم ثب ْٚد ٖصثب ٖفشاٌ٥شا
.ؿٛ٘ذ ٣ٔ ْٚد ٖصثب ٢فشاٌ٥ش ٔٛلق٥ت( ٛ٘اس ٢وبد ٚ اِ٥غ ٘ؾش ٝث00056700وبسثشد ٣ٍٍ٘ٛچ ٚ ٖصثب ٤ه ٢ٞب ٜٚاط ٢ٔقٙب )
سٚ٤ىشد ثشاػبع ،ٗ٤ثٙبثشا .داسد ٣ٍثؼت اعشاف ٣ٚالق ٖخٟب اص ٢ثٙذ ٝعجم ٚ ادسان ٘ٛؿ ٝث آٟ٘بٖصثب٣ؿٙبػٝث ٣ؿٙبخت
٢فشاٌ٥ش ٚ ٣٘صثب ٢اٍِٛٞب ٢٤بدٌ٥ش اص ث٥ـتش ٢چ٥ض ْٚد ٖصثب ٢فشاٌ٥ش ،ٖصثب آٔٛصؽ،دسفٛم .اػت ْٚد ٖصثب ٢ٞب ٜٚاط
ٜدٚثبس ٢ثٙذ ِٝٛٔم ٣ٙٔق ٝث ْٚد ٖصثب ٢٤بدٌ٥ش2
.ثبؿذ ٣ٔ ٖخٟب ٜٛٚخ اص ٢ثؼ٥بس
دس َٟٛٔد ٤ب ّْٛٔق ػبخت ّٕٝخ اص ٢دػتٛس ٢ٞب ػبخت ا٘تخبة ٝو دٞذ ٣ٔ ٖ٘ـب ثبفتٕٙذ ٣٘صثب ٢ٞب ُ٥ّتح
ٍ٘شؽ ثب ٜد٤ذٌب ٗ٤ا .اػت ٔقٙب ٝ٤ثشپب ٌٖٛ٤ـٛساٖصثب٣ؿٙبػؿٙبدس ٝو چشا .داسد ا٘غجبق ٣ختٖصثب٣ؿٙبػٚ كشف ٣ؿٙبخت
٘٥ض ٢ٛ٘ح ٚ ٣كشف فٙبكش وبسثشد دس ،ٚخٛدداسد ٖٚاطٌب وبسثشد دس ٝو ٣ؿٙبخت َٛاك اص ٢ثؼ٥بس ٚ ٞؼتٙذ ٔقٙبٔٙذ ٛ٘ح
،اٚا٘ض ٚ (ت٥ّش ٚخٛدداسد0002ِ٣ٔقٙبؿٙبػ ٜدسثبس ٣ػٙت ٜد٤ذٌب ثشخالف ،َٔثب ٢ثشا .)ٝاضبف حشٚفثؼ سا ٖآ ٝو٥بس
( اٚا٘ض ٚ ت٥ّش ،ٌ٥شد ٣ٔ دس٘ؾش ٢لشاسداد0007،0002ٝاضبف حشٚف ٝ٘چٙذٌب ٢وبسثشدٞب اص ٢ثؼ٥بس ٝو داد٘ذ ٖ٘ـب )
ٖٛ(ٕٞچ"over".ٞؼتٙذ ٔشتجظ ٓٞ ٝث ٔٙذ ْ٘ؾب كٛست ٝث ًالٔوب )ص٤ش ٢ٞب َٔثب دس ٣اٍّ٘٥ؼ
1. The picture is over the mantel.
2. Class is over.
3. She played the same song over and over.
(اٚا٘ض ٚ ت٥ّش ٘ؾش ٝث0007،0002٢ٔٙذتش ْ٘ؾب ثؼ٥بس تلٛ٤ش ٖتٛا ٣ٔ ٣ؿٙبخت َٛاك ٢ػش ٤ه ٌٗشفت دس٘ؾش ثب )
(ت٥ّش ٝو ٕٞب٘غٛس أب .آٚسد دػت ٝث ٝاضبف حشٚف ٣ٔقٙبؿٙبػ اص0004تٛا٘ٙذ ٣ٕ٘ ٣ػٙت ٢دػتٛسٞب ،وٙذ ٣ٔ ٜاؿبس ٖثذا )
استجبعب ٖصثب ٖٔذسػب ٝثٜٛ٥ؿ ٝث ٝو ٣٘صثب ٖٔذسػب ،ٚس ٗ٤اصا .دٞٙذ ٖ٘ـب سا داسد ٚخٛد ٖصثب دس ٝو ٣ٕٟٔ ٚ ٔٙذ ْ٘ؾب ت
ٞش ثب٤ذ ٘٥ض ٖآٔٛصا ٖصثب ،ٗ٤ثٙبثشا .داس٘ذ تبو٥ذ ٘بٔشثٛعٙذ ٓٞ ٝث ٝو ٣٤اٍِٛٞب حفؼ ثش ،دٞٙذ ٣ٔ آٔٛصؽ سا ْٚد ٖصثب ٣ػٙت
.وٙٙذ حفؼ ٤ه ٝث ٤ه سا ٣٘صثب ٢ٞب ْفش اص ٤ه
ِ٥ٙذ٘ش(1982)200ػبختبس ٝو ٣اٍّ٘٥ؼ ُفقverb+ outُٔث ( داؿتٙذtake out, spread out, leave out,
pick out, throw outحذٚد ٚ )7700ػبختبس ٢داسا ٝو ٣ّفقverb+upُ(ٔث ثٛد٘ذraise up, break up, give
up, wake up, think upد ٝو ٣ػٙت ٍٜ٘ب ثشخالف .داد لشاس ٣ثشسػ ٔٛسد سا )ٚ داؿت ٚخٛد ٞب ػبخت ٗ٤ا خلٛف س
ٝوّ٥ـ ٣٘ٔقب ػبختبس اص ٢ٔحذٚد ؿٕبس ثب ٝو دس٤بفت ِ٥ٙذ٘ش ،دا٘ؼت ٣ٔ غ٥شٔشتجظ ٣٤ٔقٙب ٢ٞب ٓات اص ٜؿذ ٝػبخت سا آٟ٘ب
فقُ+خض ٢ػبختبسٞب اص ٢ؿٕبس ٣ث تقذاد ٖتٛا ٣ٔ ٢اء٢ل٥ذ خضء ،َٔثب ٢ثشا .ػبخت سا ٢ل٥ذ"out"اص تقذاد ٗ٤ا دس ٝو
٥ٍّ٘ا َافقبوٕه ٖآٔٛصا ٖصثب ٝث سٞ٥بفت ٗ٤ا .ؿٛد ٣ٔ ٝػبخت ٣ّاك ٢تلٛ٤ش ٜعشحٛاس ٝػ ٝ٤ثشپب تٟٙب ،سٚد ٣ٔ وبس ٝث ٣ؼ
.ثبؿٙذ ٝداؿت ٣٘صثب فٙبكش وبسثشد ٝث ٘ؼجت ٢ٔٙذتش ْ٘ؾب ٚ ثٟتش دسن ٝو وٙذ ٣ٔ
٣اِّفؾ غ٥شتحت ٖصثب ،ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ ٣ػٙت ٢ٞب ٜٛ٥ؿ دس ،ٖثشآ ٜٚفال3
ثخؾ ٜاػتقبس ّٕٝخ اص٢ا ٝ٥حبؿ
ٜحٛص دس ٝو ٣ٔغبِقبت ٞشچٙذ .داسد ٣ادث ٢وبسوشد تٟٙب ٚ ٜآٔذ ؿٕبس ٝث ٣٘صثب وبسثشدٖصثب٣ؿٙبػٌشفت كٛست ٣ؿٙبخت
ٜاػتقبس ،٣فجبست ٝث .ؿٛد ٣ٔ ُٔؿب سا ٚا ٟٓف ٚ َاػتذال ،٣ٔآد تفىش ٣اػبػ ثخؾ ٜاػتقبس ٝو داد ٖ٘ـباختٙبة فشا٤ٙذ
ػٙت ٍ٘شؽ دس .اػت ٢ثـش تفىش ٘بپز٤شٖٕٛٞچ ٝاضبف حشٚف اص ٜاػتفبد ٣ٍٍ٘ٛچ ،٣"up"ٖداد ٖ٘ـب ٢ثشا تٛا٘ذ ٣ٔ ٝو
1 situated interaction
2 recategorization
3
non-literal language
- 6. 6
ًالٔث ،سٚد وبس ٝث ل٥ٕت افضا٤ؾ"The price of gas is up"ٖثذا ٣آٔٛصؿ ٝٔثش٘ب دس ًالاك ٤ب )اػت ٝثبالسفت ٌبص (ل٥ٕت
ٌٜٙدب٘ذؿٛد ٣ٔ ٣تّم ٢لشاسداد ٝاضبف حشف ٢وبسوشدٞب ٘ٛؿ ٗ٤ا ٤ب ٚ ؿٛد ٣ٕ٘،(ت٥ّش0070.)دس ٝو ٣دسكٛستٖصثب-
٣ؿٙبػ٘ؾ٥ش ٣خٕالت ػبخت ٣ؿٙبخت"ٝسفت ثبال ٌبص ل٥ٕتاػت"اػت ٞب ٔٛلق٥ت اص ٖا٘ؼب ٔٙذ ٜلبفذ ٜٔـبٞذ ٝدس٘ت٥د
دس ٣ٚلت ًال(ٔث اػت ٜٕٞشا ٖآ ٢فٕٛد ثقذ افضا٤ؾ ثب ٢چ٥ض ٖٔ٥ضا افضا٤ؾ ٖآ ٝٚاػغ ٝث ٝو )٢ثذٕ٘ٙذ تدشث٥بت ٝ(ٔـخل
٤س ٣ٔ آة ٣ِ٘٥ٛا ُداخ٢فٕٛد ٔحٛس دس آة ٖٔ٥ضا ،ٓ٤ضِٖ٥ٛادس ٣ف٥ض٤ى ٜپذ٤ذ ٚد ٗ٤ا ٝو آ٘دب اص .)وٙذ ٣ٔ پ٥ذا افضا٤ؾ
اص ٢چ٥ض ٖٔ٥ضا دس افضا٤ؾ ٜدسثبس كحجت ٢ثشا ٣اٍّ٘٥ؼ ٌٖٛ٤ـٛسا ،داس٘ذ ؿجبٞت ٓٞ ٝث ثؼ٥بس خبسج ٖخٟب اص ٔب تدشث٥بت
ٝاضبف حشف"up".وٙٙذ ٣ٔ ٜاػتفبد
2-:تحقیقات پیشینه
ا ٢ثشاپظٚٞـ ٚد ٝث ٓ٥٘ثٕٙب٤ب ثٟتش سا ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ دس ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ٓ٥ٞٔفب وبسثشد ٝو ٗ٤٣ٗ٤ا دس ٝو
َٔثب ٢ثشا ( ٣اٍّ٘٥ؼ دس ٣ؿشع ٢ٞب ػبخت ٢فشاٌ٥ش .ٓ٥ٙو ٣ٔ ٜاؿبس ٌٝشفت كٛست خلٛفIf it rains tomorrow,
we will cancel the picnic”; “If John had come to the party yesterday, he would have told
you his favorite joke”; etc.)ٜثٛد ثشاٍ٘٥ض چبِؾ ٖآٔٛصا ٖصثب ٢ثشا ٕٝٞ٥ـ ٖؿب ٢ػبختبس ٣ٌپ٥چ٥ذ خبعش ٝث )
ٗپشداخت ٢خب ٝث ٚس ٗ٤اصا .ثبؿٙذ ٝداؿت ٣ؿشع ٢ٞب كٛست اص ٣دل٥م تٛك٥ف ا٘ذ ٝ٘تٛا٘ؼت ٘٥ض دػتٛس ٢ٞب وتبة اوثش .اػت
ػبخ كٛست ٢ٚس ٔقٙب ٝثدس سا ٣ؿشع ٢ٞب فجبست ٢وبسوشد ٢اٍِٛٞب ،دسٚالـ ٚ وٙٙذ ٣ٔ تبو٥ذ ٣ؿشع ٢ٞب فجبست ٢تبس
٢ٞب ػبخت ٝٙ٥ٔص دس ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ٜحٛص دس ٝو ٣٤ٞب پظٚٞؾ ،٣عشف اص .اٍ٘بس٘ذ ٣ٔ ٜ٘بد٤ذ ٔختّف ٢ٞب ثبفت
،َٔثب ٢(ثشا ٌٝشفت كٛست ٣ؿشع،اس ٣ٌ ٣د٘ؼ7554،اػٛ٤تؼش ٚ اس ٣ٌ ٣د٘ؼ ،0001)ث٣٘ٚدس ٣ٌپ٥چ٥ذ ٝث ٢ا ٌٝ٘ٛ ٝ
٢ٚس تبو٥ذ ٢خب ٝث سٚ٤ىشد ٗ٤ا دس ٝو چشا .ثبؿذ ٔف٥ذ ثؼ٥بس ٖآٔٛصا ٖصثب ٢ثشا تٛا٘ذ ٣ٔ ٝو پشداصد ٣ٔ ٣ؿشع ٢ػبختبسٞب
( ٖٛ٤بوٛثؼ .ؿٛد ٣ٔ تبو٥ذ ٔختّف ٢ٞب ثبفت دس ٣ؿشع ٢ٞب ػبخت ٣٤وبسوشدٞب ٚ ٣ٙٔق ٢ٚس ،٢دػتٛس ػبخت0070)
صثب ٘ؾش٤بت خٛد پظٚٞؾ دسٔحٛس فقبِ٥ت سٞ٥بفت ٚ ٣ؿٙبخت ٣٘ـٙبػ1
آٔٛصؽ دس ساتّف٥ك ٓٞ ثب ٣اٍّ٘٥ؼ ٣ؿشع ػبخت
.ٕ٘ٛد
ٞب ٣٘آصٔٛد .ؿذ ٓٞفشا ٣٘ٛٔآص ٔٛاد ٣ؿشع ٢ٞب ػبخت اص ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ٢ٞب ُ٥ّتح ٝ٤ثشپب ،پظٚٞؾ ٗ٤ا دس
ٜؿذ ٓ٥تمؼ ٝدػت ٝػ ٝث٢ٞب ٣٘آصٔٛد اص ٌٜٚش ٚد .ثٛد٘ذٙؿ آٔٛصؽ ٓٞ ٣ؿٙبخت ٌٜٚشدس٤بفت سا ثٙ٥بد فقبِ٥ت ٓٞ ٚ ٣بخت
ٝچ ( ٣آٔٛصؿ ٞ٥چ ٝو ثٛد٘ذ َوٙتش ٌٜٚش د٤ٍش ٝدػت ٚ ٕ٘ٛد دس٤بفت سا ثٙ٥بد فقبِ٥ت آٔٛصؽ تٟٙب د٤ٍش ٌٜٚش .ثٛد ٜوشد
آٔٛصؽ ا٘ٛاؿ ٝو ثٛد ٗ٤ا پظٚٞؾ ٣ّاك َػٛا .ثٛد٘ذ ٜ٘ذ٤ذ ٣ؿشع ٢ػبختبسٞب ٜدسثبس )ثٙ٥بد فقبِ٥ت ٝچ ٚ ٣ؿٙبخت
٢ٞب ُٕ(دػتٛساِقدس ٣ؿشع ٢ػبختبسٞب ٢فشاٌ٥ش دس )ٔحٛس فقبِ٥ت ًبكشف ٢ٞب ُٕدػتٛساِق ٚ فقبِ٥ت ٢ثشٔجٙب ٚ ٣ؿٙبخت
٢آٔبس ٢ٞب ٝ٤بفت .اػت تبث٥شٌزاس حذ ٝچ تب ٖآٔٛصا ٖصثب(p=0.001)٣ؿٙبخت ٌٜٚش دس ٞب ٣٘آصٔٛد ٝو دٞذ ٣ٔ ٖ٘ـب
ف )َوٙتش ٌٜٚش ٚ ٔحٛس فقبِ٥ت ًبكشف ٜٚ(ٌش د٤ٍش ٌٜٚش ٚد ٞش اص ثٟتشٖآ دس ٝو ٣٤ٞب ثبفت اص ٢ثٟتش ثؼ٥بس دسن ٚ وشد٘ذ ُٕ
سا ْٚد ٖصثب ٢فشاٌ٥ش دس ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ثش ٣ٙٔجت ٢ٞب ُ٥ّتح اص ٜاػتفبد ٝ٤بفت ٗ٤آ .داؿتٙذ سٚد ٣ٔ وبس ٝث ٣ؿشع
.وٙذ ٣ٔ تب٤٥ذ
( ٛٞ ٚ ِٔٛش ،ت٥ّش0077٣ثشسػ ٢ثشا )٣صثب٘ـٙبػ ٝ٤ثشپب ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ سٞ٥بفت ٢وبسآٔذ ٖٔ٥ضادس ٣ؿٙبخت
ٝاضبف حشٚف ٣ٔقٙبؿٙبػ تذس٤غ“ to”،"for"ٚ"at"َٔذ ٝو اػت ٜثٛد ٗ٤ا پظٚٞؾ ٗ٤ا ٝ٥فشض .داد٘ذ ْا٘دب ٣آصٔب٤ـ
ٝؿجى كٛست ٝث ٝاضبف حشف ٤ه ٌٌٖٛٛ٘ب ٣٘ٔقب ٖآ دس ٝو اػت ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ ٝ٤ثشپب ٝو ٝاضبف حشٚف ٣ٔقٙبؿٙبػ
ؿٛد ٣ٔ ٔتلٛس ٣٤چٙذٔقٙب،ٜٛ٥ؿ تٛا٘ذ ٣ٖٔصثب عش٤ك ٗ٤ا اص ٚ آٚسد ٓٞفشا ْٚد ٖصثب ٖفشاٌ٥شا ٢ثشا ٣ٔـخل ٚ ٓٔٙؾ
ٔقب خلٛف دس ٝو ٣٤ٞب ثشچبِؾ تٛا٘ٙذ ٣ٔ ٖآٔٛصاٖ٘فشاٌ٥شا ٞب ٣٘آصٔٛد .آ٤ٙذ فبئك داسد ٚخٛد ٝاضبف حشٚف ٜپ٥چ٥ذ ٣
1 task-based syllabus
- 7. 7
ٞ ٣٘آصٔٛد ٝو داد ٖ٘ـب ٖٛٔآص پ٥ؾ ٘تب٤ح .ثٛد ٣٤ا٤تبِ٥ب ٖاِٚـب ٖصثب ٝو ثٛد٘ذ ٝپ٥ـشفت ػغح٢ثبال ػغح ٚخٛد ثب ب
اص ٞش٤ه ٣٘ٔقب ٜدسثبس آصٔب٤ؾ ٗ٤دسا .داؿتٙذ ٝاضبف حشف ٝػ ٗ٤ا ٌٌٖٛٛ٘ب وبسثشد ٚ ٣٘ٔقب ٜدسثبس ٣ٔـىالت ،٣٘صثب ٣ٌثؼٙذ
سا ٝاضبف حشٚف اص ٞش٤ه ٣٤ٔقٙب ٔشتجظ ٝؿجى ٔحمك ّٝٔشح ٗ٤ا دس .ؿذ ٜداد ٣٤ٞب آٔٛصؽ ٞب ٣٘آصٔٛد ٝث ٝاضبف حشٚف
س ًبٕٙض ٚ داد ٣ٔ تٛض٥حفٙلش ٗ٥ث ٣٤فضب ٝاثغٕ٘ب1
ٚٝٙ٥ٔص2
اص ،ٖثشآ ٜٚفال .ٌشد٤ذ ٣ٔ ٔـخق ٝاضبف حشف ٞش ٢ثشا
٣٘آصٔٛدٞب٢ٔشوض ٣٤فضب ٝ٘مغ اص ٝو ٣٤چٙذٔقٙب ٢ٞب ٝؿجى ٝ٤ثشپب ٝاضبف حشف ٔختّف ٢وبسوشدٞب ٝث ؿذ ٝخٛاػت
ٝدس٘ؾشداؿت ٝاضبف حشٚف ٣٤ٔقٙب ثؼظ دس سا ٜاػتقبس ٘مؾ ٚ وٙٙذ فىش ٤بثذ ٣ٔ ٌؼتشؽٝخٛاػت آٟ٘ب اص ،ٖثشآ ٜٚفال .ثبؿٙذ
ػپغ .وبسثشد ٝث ثبفت ٤ه دس ٖتٛا ٣ٔ چغٛس سا ٜٚاط ٗ٤ا ٝو وٙٙذ فىش ٚ فشاٌ٥ش٘ذ سا ٝاضبف حشٚف اص ٞش٤ه خذ٤ذ ٣٘ٔقب ؿذ
٣٘پب٤ب ٖٛٔآص ٘تب٤ح .وشد٘ذ ٣ٔ ا٘تخبة ٜؿذ ٜداد ٢ٞب پبساٌشاف ٣ِخب ٢خب ٖپشوشد ٢ثشا سا ٝاضبف حشف ٤ه ثب٤ذ ٞب ٣٘آصٔٛد
.داؿتٙذ ٝاضبف حشٚف ٣٘ٔقب دس ٢ثٟتش ثؼ٥بس دسن ٣ؿٙبخت سٚ٤ىشد ٗ٤ا ثب ٞب ٣٘آصٔٛد ٝو داد ٖ٘ـب
( ساد ٣٤ٛػف ٚ ٌّْفب7241ٝاضبف حشف ٣٘ٔقب ٣ثشسػ ٝث )"دس"،ٖپظٚٞـٍشا ٗ٤ا ٘ؾش ٝث .پشداختٙذسٚؽ٣ػٙت
دػتٛسٖآ دس ٝو٣٘ٔقب اص ٣٘عٛال فٟشػت ٤هغ٥شٔشتجظ٣٘ٔىب ٝاضبف حشٚف ٢ثشا،ؿٛد ٣ٔ ٝاسائ.اػت ٘بوبسآٔذ ٣سٚؿ
٢ٔقٙب ثش ٣ٙٔجت ٚ ٔشتجظ ٣٘ٔقب ٝؿجى ٝاسائ وبسآٔذتش سٚؽٖٕٛ٘ػش.اػت،ٖ٘ؾشٍ٘بس٘ذٌب ٝث٣٘ٔقبٔشتجظ ٣ِٚ ٔتفبٚت
اػت تدشث٥بت ٗ٤ا اص ٔب ٢ػبص ْٟٛٔف ٚ ٖخٟب دس ٔب ٣ف٥ض٤ى ٜسٚصٔش تدشث٥بت ٝ٘ت٥د ٝاضبف حشٚف.ٗ٥ٕٙٞچِٝٔمب ٗ٤ا دس
ؿ ٜداد ٖ٘ـبٝو اػت ٜذٚ ٣ّو عٛس ٝث ٣٘ٔىب ٝاضبف حشٚف ٣٤ٔقٙب ػبختبس اص ٢ثٟتش ٗ٥٥تج ٣ؿٙبخت ٣ٔقٙبؿٙبػ سٚ٤ىشددس
"دس"ٝاضبف حشٚف آٔٛصؽ أش دس تٛا٘ذ ٣ٔ ٝو ٣ٙ٥٥تج دٞذ ٣ٔ ٝاسائ خبف عٛس ٝثلشاسٌ٥شد ٜاػتفبد ٔٛسد.
( ٢ٔختبس7250٣ثشسػ ٝث خٛد اسؿذ ٝٔ٘ب ٖپب٤ب دس )٣دسػ ٢ٔحتٛا ٗ٤ٚتذآٔٛصؽ ٢ثشا ٝاضبف حشٚف ٔحٛس٤ت ثب
ؿٙبخت ٢سٚ٤ىشد ثب ٣فبسػ ٖصثبٝ٤ثشپب ٝو اػت ٜثٛد ٗ٤ا پظٚٞؾ ٞذف .اػت ٝپشداخت ٣٣ٙٔق سٚ٤ىشد٣٘ٚاطٌب ٣ؿٙبػ
ٝاضبف حشٚف آٔٛصؽ ٢ثشا ٓٔٙؼد ٣٤ٔحتٛا ،٣ؿٙبختثبفت ٚ ػبختبسٞب دس ٣فبسػ ٢دٞذ ٝاسائ ٌٌٖٛٛ٘ب ٢ٞبؿٛد ٣ثشسػ ٚ
ٝوٚحش ٣٤ٔقٙب ٝؿجىٝاضبف ف«دس»،«ثب»ٚ«٢ٚس»٢ٔحتٛا ٤ه ًب٥٘ثب اػت؟ ٌٝشفت ُؿى كٛست ٝچ ٝث ٣فبسػ ٖصثب دس
٣ٌٚ٤ظ ٝچ ٢داسا ٣ؿٙبخت سٚ٤ىشد ثب ٝاضبف حشٚف آٔٛصؽ ٢ثشا ٣دسػٗ٤ا دس اػت؟ ٣٤ٞبپظٚٞؾٝؿجى اثتذا ،٣٤ٔقٙب ٢
ٝاضبف حشف ٝػ اص ٞش٤ه٢«دس»،«ثب»ٚ«٢ٚس»ٚ ٜؿذ ٝاسائػپغ٤ا اػبع ثش ،ٝؿجى ٗثب ٔشتجظ ٘ؾش٤بت ،٣٤ٔقٙب
ٖصثبتىّ٥ف سٚؽ ،٣استجبع سٚ٤ىشد ،٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػٝ٥ٟت ثب ٔشتجظ َٛاك ٚ ،ٔحٛسٝ٥ٟت ٝث ،ٔحتٛا ٢٢ثشا ٣آٔٛصؿ ٔٛاد
٣غ٥شفبسػ ٖفشاٌ٥شا ٝث ٝاضبف حشٚف آٔٛصؽ.اػت ٜؿذ ٝپشداخت ٔتٛػظ ٣٘صثب ػغح ثب َثضسٌؼب ٖصثبٗ٤ٟٕٔتش٘تب٤حٝث
اص ٜآٔذ دػتتحم٥ك ٗ٤اٝو ٗ٤ا اص فجبستٙذٝاضبف حشٚف ٌٌٖٛٛ٘ب ٣٘ٔقبٝؿجى لبِت دس ٚ ٓٔٙؾ كٛست ٝث ٣فبسػ٢ٞب
ٖػبصٔب ٓٔٙؼد ٣٤ٔقٙبٝ٤بفتٝؿجى ٗ٤ا ،ًب٥٘ثب ا٘ذ؛ٞب٣ٔ ٣٤ٔقٙب ٢ٝ٥ٟت ٢ثشا ٣٤ٔجٙب تٛا٘ٙذآٔٛصؽ ٢ثشا ٣دسػ ٢ٔحتٛا ٤ه
ٝاضبف حشٚفٜاػتفبد ٔٛسدٌ٥ش٘ذ لشاس.
3-ا کاربردزبانان فارسی غیر به فارسی آموزش در شناختی زبانشناسی صول
ٝث ٣فبسػ ٖصثب ٢ٛ٘ح ٚ ٣٤ٔقٙب ٢ٞب ٣ثشسػ دس ٣ؿٙبخت ٢سٚ٤ىشدٞب اص ٢ٌ٥ش ٜثٟش ،اخ٥ش َدسچٙذػب
ٚ ٣افشاؿ ٝو ٣٤ٞب پظٚٞؾ ٝث ٖتٛا ٣ٔ آٟ٘ب ّٕٝخ اص ٝو اػت ٝ٤بفت افضا٤ؾ ٢عشصچـٍٕ٥شكبٔت(ٖخٛوٙذا7252،)
٣٤سضب ٚ ٢ٔختبس(7252،ٌّْفب ٚ )ٌٗٚسٞب ٚ خٛسؿ٥ذ ٣ٔثٟشا(7250٣ٔ٘ؾش ٝث ٢ضشٚس ٝو ٝآ٘چ .ثشد ْ٘ب ا٘ذ ٜداد ْا٘دب )
وبسثشد ٝث ،ثخؾ ٗ٤ا دس .اػت ٖصثب٘ب ٣فبسػ غ٥ش ٝث ٣فبسػ ٖصثب آٔٛصؽ دس ٞب پظٚٞؾ ٗ٤ا ٘تب٤ح ٓ٥ٔؼتم ٢وبسٌ٥ش ٝث ،سػذ
٣فبسػ غ٥ش ٝث ٣فبسػ آٔٛصؽ دس ٣ؿٙبخت ٢ٞب سٞ٥بفت اص ٣ثقض.ٓ٤پشداص ٣ٔ ٖصثب٘ب
1 focus
2 ground
- 8. 8
3-1-و شعبعی مقولهآموزشی محتوی تهیهآزفب
آ٘دب اص ،ٖصثب آٔٛصؽ ٣ػٙت ٢ٞب ٜٛ٥ؿ دس .اػت ْٚد ٖصثب ٢٤بدٌ٥ش دس ٔـىالت اص ٣٤ى ٣٘صثب فٙبكش ٣٤چٙذٔقٙب
ٝ٘چٙذٌب ٣٘ٔقب ٗ٥ث ،ؿٛد ٣ٔ ٝدس٘ؾشٌشفت ٓغ٥شٔٙؼد ُالال ٤ب ٚ ٣تلبدف كٛست ٝث ٣٘ٚاطٌب ْالال ٣٘ٔقب ٝوفٙلش ٤ه
أب .اػت ٣٘ٔقب ته ته حفؼ ٝ٘چٙذٌب ٣٘ٔقب ٢٤بدٌ٥ش ٜسا تٟٙب ٗ٤ثٙبثشا .٘ذاسد ٚخٛد ٣استجبع )تىٛاط ،ٜٚاط ّٕٝخ (اص ٣٘ٚاطٌب
فٙلشٚا ٤ه ٝ٘چٙذٌب ٢ٔقٙب ٝو آ٘دب اص ،٣ؿٙبخت ٢ٞب سٞ٥بفت دس ،ؿذ ٌٝفت ٝو ٕٞب٘غٛسٓٞ ٝث ٔٙذ ْ٘ؾب كٛست ٝث ٣٘طٌب
ٔشثٛعٙذ،(ِ٥ىبف7543)،اسائٝٝؿجىٞب٣ٔ ٣٤ٔقٙب ٢ٝ٥ٟت ٢ثشا ٣٤ٔجٙب تٛا٘ٙذ٣دسػ ٢ٔحتٛا ٤ه ٢ّٕٝخ اصآٔٛصؽ
ٝاضبف حشٚفَافقب ٌٚ٥ش٘ذ لشاس،سٚ٤ىشد ٗ٤ا دس .٣٘فٙلشٚاطٌب ٤ه ٌٌٖٛٛ٘ب ٢ٔقٙبٓٔٙؼد عٛس ٝث،٣خبك ٓ٘ؾ ثب َٚٛح
٣ٕ٘ٛ٘ػش ٢ٔقٙب ٔحٛس.ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٜوبسثشد ٝث ٣٘صثب ْالال ٢ٔشوض ٤ب
۱-۲ٚ ٢ٕٞىبس .
وٕه
۲.٣تٛافم ٝخٛؿ
۱.٣ٕٞٞشا ۳-۱.خٙغ
۳-۲.حبِت
۳-۳.٣٤داسا
۳-۳.
ٔؼئِٛ٥ت
۳.ٝخٛؿ
٣ٚضق٥ت۴.٣ّتمبث ٝخٛؿ
۴-۱.ّٝٔمبث
۴-۲.ٝٔمب٤ؼ
۴-۳.ٝٔقبٚض
۲-۲.استجبط
- 9. 9
شکل۵.معنبیی شبکه"بب"فبرظی زببن در،( رضبیی و مختبری از برگرفته1332:31شنبختی بررظی . )
اضبفه حرف معنبیی شبکه"بب"شمبره .خراظبن هبی گویش و زببنشنبظی مجله در .فبرظی زببن در3ص ،34-
33
( ٌٕٗثش ٚ ِ٥ىبف ٝو ٕٞب٘غٛس ،تشت٥ت ٗ٤ا ٝث7544اؽ )٣ٔ ٟبس-٣٤چٙذٔقٙب اص ٣٘بؿ ٔـىالت ٖتٛا ٣ٔ ،وٙٙذاص
٣٤چٙذٔقٙب ّٕٝخدس ٝاضبف حشٚف.وشد ٔشتفـ ٢تبحذ سا ٞذف ٖصثب ٢٤بدٌ٥ش
ٝاضبف حشف ،َٔثب ٢ثشا"اص"ٚ ٝث ٔتقّك ،ٜدسثبس ،٢ٛاصػ ،ُ٥ِد ٝث ّٕٝخ اص ٣ٌٌ٘ٛٛ٘ب ٣٘ٔقب ٢داسا ٣فبسػ ٖصثب دس
.)ٗػخ ًٙٞ(فش ثبؿذ ٣ٔ ٜغ٥شثؼ تفبٚتًبخلٛك ،ٖآٔٛصا ٖصثب ٣ٌٕػشدس ٔٛخت تٛا٘ذ ٣ٔ ٣٘فٙلشٚاطٌب ٤ه ٣٘ٔقب دس ٥بس
.ٌشدد ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٝٔٛاخ ٜٚاط ٤ه ٌٌٖٛٛ٘ب ٢وبسوشدٞب ٣ٔتٕب ثب ًبتمش٤ج ٝو ٝپ٥ـشفت ٜدٚس ٖآٔٛصا ٖصثبٚ ٢ٔختبس ٢ٞب ٣ثشسػ
( ٣٤سضب7250داد ٖ٘ـب )ٝاضبف حشف ٝو ٢ٚخٛد ثب"ثب"ّٕخ اص ٣ٔختّف ٣٘ٔقب ٢داسا،دسثشاثش ،ّٝ٥ٚػ ٝث ،ٜٕٞشا ،٢داسا ٝ
ػ لبِت دس ٝاضبف حشف ٗ٤ا ٌٌٖٛٛ٘ب ٓ٥ٞٔفب أب ،اػت ثبٚخٛد ٚ ٝ٥ّفٚ ٣ّتمبث ،٣تٛافم ٣٤ٔقٙب ٝخٛؿ ٝٔحٛس َٛح ٣ٚضق٥ت
٢وبسثشدٞب ْتٕب ٖثشآ ٜٚفال .ٌ٥ش٘ذ ٣ٔلشاس ٣ؿقبف ٢ػبختبس لبِت دس )٣ٕٞٞشا ٚ ٔدبٚست ( ٢ٔشوض ٤ب ٣ٕ٘ٛ٘ػش ٢ٔقٙب
ٌٌٛٛ٘بٝاضبف حشف ٖ"ثب"دسوٙبس فٙلش ٚد ٗلشاسٌشفت ٖآ ٚ داس٘ذ اؿتشان ٓٞثب ٝ٘ىت ٤ه دس ٢ؽبٞش ٢ٞب تفبٚت ٓفّ٥شغ
٣٤ٔقٙب ٝؿجى ػپغ ٖپظٚٞـٍشا ٗ٤ا .اػت ٓٞ"ثب"ٕ٘ٛد٘ذ ٓ٥تشػ ساُؿى (۱)ٖصثب ٢ثشا تٛا٘ذ ٣ٔ ٣٤ٔقٙب ٝؿجى ٗ٤ا .
.لشاسٌ٥شد ٜاػتفبد ٔٛسد ٝپ٥ـشفت ٜدٚس ٖآٔٛصا
3-2-( بنیاد طرحواره رهیافتschema-based approachآزفا آموزشی محتوی تهیه و )
حذٚد ٝث آٟ٘ب تؼّظ ٝ٘ٔ٥ب ػغح ٚ ٢ٔجتذ ٖآٔٛصا ٖصثب ٢ثشا ٖٚاطٌب آٔٛصؽ ٣ّاك اٞذاف اص ٣٤ى2000ٜٚاط
حذٚد ٝو دٞذ ٣ٔ سا ٖأىب ٗ٤ا آٟ٘ب ٝث پشثؼبٔذ ٜٚاط تقذاد ٗ٤ا ٗدا٘ؼت .اػت ٖصثب دس پشثؼبٔذ51سا ٣ٕٔٛف ٢ٞب ٖٛٔت اص %
،ٗ٘٥ـ ( وٙٙذ دسن0007.)اؿبس ٖثذا ٗ٘٥ـ ٝو ٕٞب٘غٛسوٙذ ٣ٔ ٜ،ٓٞ ٝو داسد إٞ٥ت آ٘مذس پشثؼبٔذ ٢ٞب ٜٚاط ٢فشاٌ٥ش
اػت ٗ٤ا داسد ٚخٛد پشثؼبٔذ ٢ٞب ٜٚاط ٢فشاٌ٥ش دس ٝو ٣ّٔـى أب .ثٍزاس٘ذ ٖآ ٢ثشا ٢ص٤بد ٚلت ثب٤ذ آٔٛص ٖصثب ٓٞ ٚ ٔذسع
،(ٞٛاسد اػت ث٥ـتش ٜٚاط ٖآ ٖچٙذٔقٙبثٛد َاحتٕب ،ثبؿذ تش پشثؼبٔذ ٢ا ٜٚاط ٝٞشچ ٝو7521ُ٘مٚ ٖٛٔٛس٤ٕٛت دس ٜؿذ
،ِٖٚٛا0003.)،ٗ٤ثٙبثشاٗ٤ااثؼ َحتٕب٥٢ٞب ٜٚاط ثب پشثؼبٔذ ٢ٞب ٜٚاط ٢فشاٌ٥ش ٍْٞٙب ٖآٔٛصا ٖصثب ٝو اػت ص٤بد بس
،ِ٥ٛ٘ض ( ؿٛ٘ذ ٝٔٛاخ ٢ثؼ٥بس ٢چٙذٔقٙب7532ٜدٚس ٖآٔٛصا ٖصثب ٣حت ٝو اػت ٜداد ٖ٘ـب ٢ٔتقذد ٢ٞب پظٚٞؾ .)
ٜٚاط ثب تِٛ٥ذ ٍْٞٙب ٘٥ض ٝپ٥ـشفتداس٘ذ ٣ٔـىالت چٙذٔقٙب ٢ٞب(،ِٖٚٛا ٚ ٖٛٔٛس٤ٕٛت0003تِٛ٥ذ دس ثب٤ذ ٝو ٝآ٘چ ٗ٤ثٙبثشا .)
ِٝٔؼب ٝو ٝآ٘چ ،ٖثشآ ٜٚفال .ٕ٘ٛد تش ٖآػب سا چٙذٔقٙب ٢ٞب ٜٚاط ٢فشاٌ٥ش ٖتٛا ٣ٔ ٍٝ٘ٛچ ٝو اػت ٗ٤ا ٔذ٘ؾشثبؿذ ٢ٛٔحت
ػب ٣ٔ ٟٓٔ سا چٙذٔقٙب ٢ٞب ٜٚاط آٔٛصؽصٝتٛخ ٖٛٙتبو ٝو اػت ٗ٤ا دٝث ٢ٔٙذ ْ٘ؾبتذس٤غ ٣ٍٍ٘ٛچچٙذٔقٙب ٢ٞب ٜٚاط
.اػت ٜ٘ـذ ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ دس
٣ٌٚ٤ظ اص ٣٤چٙذٔقٙب ٝثّى ؿٛد ٣ٕ٘ ٔحذٚد ٞب ٜٚاط ٣٘ٔقب ٝث تٟٙب ٣٤چٙذٔقٙب ٢ ٜحٛص ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ ٖصثب دس
/ تىٛاط ،َٔثب ٢ثشا .ؿٛد ٣ٔ ٔحؼٛة ٖصثب ٢ثٙ٥بد-ٜؿٙٛ٘ذ ٚ ٜص٘ٙذ ٔب٘ٙذ ٣٤ٞب ٜٚاط دس /ٜ٘ذٚ اػت ٣ٔتفبٚت ٣٘ٔقب ٢داسا
:اػت ٣ٔتفبٚت ٣٘ٔقب ٢داسا /٢ٚس / ٝاضبف حشف ٤ب
4-.اػت ٝعبلچ ٢ٚس خذ٤ذ فىغ لبة
5-.اػت د٤ٛاس ٢ٚس خذ٤ذ فىغ لبة،ٟٔٙذ ساػخ (7252.)
- 10. 10
ثذٕ٘ٙذ تدشث٥بت ٢ثشا ٢ص٤بد ٘مؾ ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ1
٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس ٢ٌ٥ش ُؿى دس2
اػت ُلبئ
ٛ(پٝو ؿٛد ٣ٔ ٔٛخت ٣ا٘تضاف ٓ٥ٞٔفب اص ثذٕ٘ٙذ تدشث٥بت ،٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ دس ٢ثذٕ٘ٙذ ٝ٤دس٘ؾش .)ص٤شچبح ،سٔحٕذ
٢ٔقٙبٔٙذ ٢ػبص ٣٘ٚدس3
٣ا٘تضاف ًب٘ؼجت ٣ٟٔٛٔف ٢ٞب ٣٤ثبصٕ٘ب ٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس .ٌ٥شد ُؿى ٣ا٘تضاف ٓ٥ٞٔفب ٖآ اص
ٖٔـبٞذاتٕب ٚ ٜسٚصٔش ُٔتقب ُحبك ًبٕ٥ٔؼتم ٝو ٞؼتٙذ٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس ،٣فجبست ٝث .ٞؼتٙذ ٖاعشافٕب ٢د٘٥ب اص
٢ ٝ٤پب ٖفٙٛا ٝث ٢ثذٕ٘ٙذ ٝ٤٘ؾش ،٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ دس .ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٔٙـقت ٖثذٕ٘ٙذٔب ٝتدشث اص ٝو ٞؼتٙذ ٣ٕ٥ٞٔفب
( ٖٛخب٘ؼ .آ٤ذ ٣ٔ ؿٕبس ٝث ٣٤ٔقٙب ػبختبس ٚ ٣ٟٔٛٔف ٣ٞػبصٔب٘ذ7543تقش٤ف ٌٝ٘ٛ ٗ٤ا سا ٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس )٣ٔ
.ا٘ذ ٜؿذ ٣ٞػبصٔب٘ذ ٔقٙبٔٙذ كٛست ٝث ٝو اػت ٣تدشث٥بت اص ٜؿذ ثذٕ٘ٙذ ٢اٍِٛٞب ٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس :وٙذ
( ا٤ٛا٘ض ٚ ت٥ّش ٖٛچ ٣٘پظٚٞـٍشا0001ِ٥ٙذ٘ش ٚ )(7540٘خب ٣٘ٔقب ٝو دس٤بفتٙذ )جٝاضبف حشٚف ٢ا ٝ٥حبؿ ٤ب ٣
ٞ َا٘تمب ّٕٝخ اص ٣ؿٙبخت ٣ّو ٢فشا٤ٙذٞب عش٤ك اص چٙذٔقٙباص ٣ؿقبف كٛست ٝث ٜاػتقبس ٚ ٔدبص ،٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس ٢ب
٢ٔقٙب ٝث ٣ٕ٘ٛ٘ػش ٤ب ٢ٔشوض ٢ٔقٙب٣٘ٛٔپ٥شاٜٚاط اص ٜاػتفبد ُ٥ِد ،َٔثب ٢ثشا .وٙذ ٣ٔپ٥ذا ٌؼتشؽ"٢ٚسا"ّٕٝخ دس"
اػت ٗٔ دا٘ؾ ٢ٚسا ِٝٔؼب ٗ٤ا دسن"خبع ٝثشخٛد ٣ّاك ٢ٔقٙب اص ّٕٝو ٗ٤ا ٣ٙٔق ٝو اػت ٗ٤ا٣ٙ٤ق (د٤ٍشثب عشف
.اػت ٜپ٥ذاوشد ٢اػتقبس ثؼظ )٘٥ؼت ٣دػتشػ ُلبث ٝو ّٝفبك
٣پظٚٞـ( ِٖٚٛا ٚ ٖٛٔٛس٤ٕٛت ٝو0003ثٙ٥بد ٜعشحٛاس سٞ٥بفت ٝو داد ٖ٘ـب داد٘ذ ْا٘دب )4
اوتؼبة ٝث تٛا٘ذ ٣ٔ
.وٙذ وٕه ْٚد ٖصثب دس ٔقٙب چٙذ ٢ٞب ٜٚاط14ٝث ثٛد٘ذ ٣اٍّ٘٥ؼ ٢فشاٌ٥ش َدسحب ٝو ٣ٙطاپ آٔٛص ٖصثبٜعشحٛاس ٜٚدٌٚش
ُفق ( ٞذف ٢ٞب ٜٚاط ٣ّاك ٜٚدٌٚش ٝث .داؿت ٚخٛد ٘٥ض َوٙتش ٌٜٚش ٤ه .ؿذ٘ذ ٓ٥تمؼ ثٙ٥بد ٕٝتشخ ٚ ثٙ٥بدbreakحشف ٚ
ٝاضبفover٤ه ٞب ٣٘آصٔٛد اص آصٔب٤ؾ اص پغ ٝٞفت ٤ه ٚ پ٥ؾ ٝٞفت ٚد آٔٛصؽ تبث٥ش ٣ثشسػ ٢ثشا .ؿذ ٜداد آٔٛصؽ )
ٕخ تِٛ٥ذ ٖٛٔآص ٤ه ٚ لضبٚت ٖٛٔآص٘تب٤ح .ؿذ ٌٝشفت ّٝپظٚٞؾ ٗ٤اٖٛٔآص ٚد ٞش دس ثٙ٥بد ٜعشحٛاس آٔٛصؽ ٝو داد ٖ٘ـب
ٔٛثش ثؼ٥بسثٙ٥بد ٕٝتشخ آٔٛصؽ اص تش٣ؿٙبخت ٣ٔقٙبؿٙبػ ٜحٛص اص ٝو ٢تلٛ٤ش ٜعشحٛاس ،ٖپظٚٞـٍشا ٗ٤ا ٘ؾش ٝث .اػت ٜثٛد
چٙذٔقٙب ٢ٞب ٜٚاط آٔٛصؽ دس ٣آٔٛصؿ ٢اثضاس ٖفٙٛا ٝث تٛا٘ذ ٣ٔ اػت ٜؿذ ٌٝشفت.سٚد وبس ٝث ْٚد ٖصثب ٢
( ٜدا٘ـخٛا ٚ ٝدسو ،٣صاسف پظٚٞؾ دس0072)20ٔتٛػظ پ٥ؾ ػغح دس دختش آٔٛص ٖصثبحضٛسٗ٤ا دس .داؿتٙذ
تلبٚ٤ش ،ٚخٛدداسد ٝاضبف حشف ٤ه ٔختّف ٣٘ٔقب ٗ٥ث ٝو ٣٤ٔقٙب ٝؿجى ٚ ٝاضبف حشٚف ٔختّف ٣٘ٔقب آٔٛصؽ ٢ثشا پظٚٞؾ
٣ٔ ٜداد ٖ٘ـب ٞب ٣٘آصٔٛد ٝث ٣٘مبؿ ٤بٔتفبٚت ٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس اص ٣٤ٞب ٣٤ثبصٕ٘ب ،تلبٚ٤ش اص ٞش٤ه ،دسٚالـ .ؿذ
پٙح ٜدٚس ٗ٤دسا .وشد٘ذ ؿشوت ؿذ ٣ٔثشٌضاس ٝثبسدسٞفت ٝػ ٝو ٢ا ٝدل٥م ٘ٛد ٣آٔٛصؿ ٢ٞب ٜدٚس دس ٞب ٣٘آصٔٛد .ثٛد٘ذ
ث ٚ ٣ؿٙبخت سٞ٥بفت ٝ٤ثشپب ٣٤ٞب آٔٛصؽ ٣آصٔب٤ـ ٌٜٚش ٝث .ؿذ تذس٤غ آٟ٘ب ٝث ٝاضبف حشف٢تلٛ٤ش ٢ٞب ٜعشحٛاس ثش تبو٥ذ ب
حشف ٞش ٣ٕ٘ٛ٘ػش ٤ب ٢ٔشوض ٢ٔقٙب .داد ٣ٔ تٛض٥ح سا ثٛد٘ذ ٔشتجظ ٣٤ٔقٙب ٝؿجى ٢داسا ٝو ٣وّٕبت اثتذا ٔذسع .ؿذ ٜداد
٣٘ٔىب ٝساثغ ٖوشد ٝتدشث ٔٛخت ٝاضبف-ؿذ ٣ٔ ٝاسائ ٞب ٣٘آصٔٛد ٝث ٢تلبٚ٤ش ػپغ .ؿذ ٣ٔ ٝاضبف حشف ٞش خبف ٣ف٥ض٤ى
ح ٔختّف ٢ٔقٙب ٝؤختّف ٢وبسثشدٞب ٝث ٝو ؿذ ٣ٔ ٝخٛاػت آصٔٛد٘٥ٟب اص .ٕ٘ٛد ٣ٔ ٝاسائ ٢د٤ذاس كٛست ٝث سا ٝاضبف شٚف
٤ه اص ٣٤چٙذٔقٙب ٢ٞب ٝؿجى ٣ا٘تضاف تلبٚ٤ش ،عش٤ك ٗ٤ا اص .وٙٙذ فىش ٓٞ ٝث ٔشتجظ ٢ٞب ٝؿجى ثشاػبع ٝاضبف حشٚف
ٔق ُٔتقب عش٤ك اص ٚ وشد ٣ٔ پ٥ذا ٌؼتشؽ )٣ٕ٘ٛ٘(ػش ٢ٔشوض ٣٘ٔىب ٝٙكح٣ٙ٥ف ُؿى ٝث تلبٚ٤ش ثب ٞب ٣٘آصٔٛد ٙبٔٙذ
.ؿذ تذس٤غ ثٛد ٜغ٥ش ٚ ٢ػبص ٗ٥خب٘ـ ،تىشاس ثشاػبع ٝو ٣ػٙت ٢ٞب ٜٛ٥ؿ ٝث َوٙتش ٌٜٚش ٝث ٝدسحبِ٥ى .ؿذ ٣ٔ ُ٤تجذ
ثش آٔٛصؽ ٝو داد ٣ٔ ٖ٘ـب پظٚٞؾ ٝ٘ت٥د .ؿذ ٢ٌشدآٚس ٖٛٔآص پغ ٚ ٖٛٔآص پ٥ؾ ٘تب٤ح ٝ٤ثشپب ٘٥ض ٞب ٜدادپٜعشحٛاس ٝ٤ب
٤ٛتل ٢ٞب.داسد ٖصثب ٢فشاٌ٥ش ٢ٚس ٣ٔثجت ٝ٘ت٥د ٢ش
1
embodied experience
2
image schema
3
meaningful internalization
4
image schema based instruction
- 11. 11
ٔبٞ٥ت ٣ؿٙبخت ٣ؿٙبػ ٔقٙب دسٝ٤ثشپب ٝاضبف حشٚف ّٝ٥ٚػ ٝث ٜؿذ ٢وذٌزاس ٓ٥ٞٔفبتصویری هبی واره طرح
،ت٥ّش ٚ اٚا٘ض ( داس٘ذ ثذٕ٘ٙذ اػبع ٓ٥ٞٔفب ٗ٤ا ٗ٤ثٙبثشا ٚ ٌ٥شد ٣ٔ ُؿى0001ٖصثب آٔٛصؽ دس خلٛف ٗ٤ا دس ٝو ٝآ٘چ .)
دس ٖآ تجـ ٚ ْٚدتغبثك ٓٞ ثب ٖصثب ٚد دس اػت ٕٗٔى ٝاضبف حشٚف ٣٤فضب ٢ٔقٙب ٝو اػت ٖآ لشاسٌ٥شد ٘ؾش ٔذ ثب٤ذ آصفب
٣اٍّ٘٥ؼ ّٕٝخ ،َٔثب ٢ثشا .ثبؿٙذ ٝ٘ذاؿت“ the woman walks in the rain”كٛست ٝث ٝفشا٘ؼ ٖصثب دس"the
woman walks under the rain"ؿٛد ٣ٔ ٕٝتشخ٘٥ض ٣فبسػ (دسʼٖثبسا ص٤شʻ)ٕ٘ب٤ذ ٣ٔ تش َٛلج ُلبثْفذ ٗ٥ٕٞ .
حفؼ اغّت ،٣آٔٛصؿ ٣ػٙت ٢ٞب ُح ٜسا ،ؿذ ٌٝفت ٝو ٕٞب٘غٛس .ثبؿذ ٗ٤آفش ُٔـى ٖآٔٛصا ٖصثب ٢ثشا اػت ٕٗٔى تغبثك
ُحبك ٝو ٣ٕ٥ٞٔفب ٣٤ثبصٕ٘ب ،٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبػ سٚ٤ىشد ٝ٤ثشپب .وٙٙذ ٣ٔ پ٥ـٟٙبد ٜٛ٥ؿ ٗ٤ثٟتش ٖفٙٛا ٝث سا ٖوشد
ث ٣٘ا٘ؼب تقبٔالت٣٤فضب ٢د٘٥ب ب–ٝث ،ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٢وذٌزاس ٝاضبف حشٚف ٝٚاػغ ٝث ٝو ٣٤فضب سٚاثظ ّٕٝخ اص ،ٞؼتٙذ ٣ف٥ض٤ى
كٛستتصویری طرحواره( ٣ٌـتبِت ٚGestalt-likeثٟتش ٣٤ٔقٙب ٢ٞب ِٝٔٛف فٟشػت ٤ب ٣٘صثب ٢ٞب ٌٜضاس ثب ٝدسٔمب٤ؼ ،)
،(الٍ٘بوش ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٝاسائ7543.)
ٔجبحث ، ٞـتبد ٝٞد ُاٚائ اصِ٥ىبف ٖٕٛٞچ ٣ؿٙبخت ٖؿٙبػب ٖصثب ّٝ٥ٚػ ٝث ٝاضبف حشٚف ٔٛسد دس ٣ٔقٙبؿٙبخت
(,19877544(ٌٕٗٚثش ،)7547( ِ٥ٙذس ٚ )7540ٚد ٗ٥ث ٣٤فضب ٢ا ٝساثغ ٝاضبف حشٚف ،سٚ٤ىشد ٗ٤ا دس . ؿذ ٔغشح )
داسد لشاسد ٝتٛخ ٔشوض دس ٝو اػت ٢فٙلش ٣٤ى ٔٛخٛد٤ت ٚد ٗ٤ا .وٙٙذ ٣ٔ ٢سٔضٌزاس سا ٔٛخٛد٤تٝ٘مغ سا ٖآ ٚ
(ٔتحشنTrajectory (TR)ثبثت ٝ٘مغ سا ٖآ ٚ ٌ٥شد ٣ٔ لشاس ٝٙ٥ٔص پغ دس ٝو اػت ٢فٙلش ٢د٤ٍش ٚ ٘بٔٙذ ٣ٔ )
(Landmark (LM٣٘آسٔب ٚ ٣ا٘تضاف كٛست ٝث ٝٚخ ٗ٤ثٟتش ٝث ٣٤فضب سٚاثظ سٚ٤ىشد ٗ٤ا دس ٗ٥ٕٙٞچ .٘بٔٙذ ٣ٔ )
(idealizedٜعشحٛاس آٟ٘ب ٝث ٝو ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٣٤ثبصٕ٘ب )٤ه ٝ٘چٙذٌب ٣٘ٔقب ،ٞب ٝ٤٘ؾش ٗ٤ثشا ثٙب .ٓ٥٤ٌٛ ٣ٔ ٢تلٛ٤ش ٢ٞب
( ٢تلٛ٤ش ٜعشحٛاس ٢ٌـتبسٞب ٢ػش ٤ه ٝٚاػغ ٝث ٝاضبف حشفimage-schema transformationsاص ٞب ٜاػتقبس ٚ )
ٖآ دس ٝو دٞٙذ ٣ٔ ُؿى سا ٣٤چٙذٔقٙب ٝؿجى ٤ه ٝاضبف حشٚف اص ٞش٤ه ٚ ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٔٙتح ٝ٥ِٚا ٢تلٛ٤ش ٜعشحٛاس ٤ه
،ت٥ّش ٚ اٚا٘ض (ؿٛ٘ذ ٣ٔ ٣ٞػبصٔب٘ذ ٢ٔشوض ٢تلٛ٤ش ٜعشحٛاس ٤ه َٛح ٢ٔشوض ٤ب ٣ٕ٘ٛ٘ػش ٣٘ٔقب0001.)
ٝٙكح ٤ه فّٕىشد ٗ٤ا .وٙذ ٣ٔ ٔـخق ثبثت ٝ٘مغ ٚ ٔتحشن ٝ٘مغ ٗ٥ث سا ٣ٟٔٛٔف ٣٤فضب ٝساثغ ٝاضبف حشف
( ٝٙػشكح ٤ه .صد خٛاٞذ ٓسل سا ٣ا٘تضاف ٣٤فضبproto-sceneٔ َٔقبد تٛا٘ذ ٣ٔ )ٝاضبف حشف ٤ه ثب استجبط دس ٝ٥ِٚا ٢قٙب
ٝث ٔشثٛط ٣اعالفبت ُٔؿب ٗ٤ثٙبثشا ٚ ؿٛد ٌٝشفت ٔـخقTRٚLM. ؿذ خٛاٞذ ٚد ٖآ ٗ٥ث ٚاػظ ٣٤فضب ٝساثغ ٔب٘ٙذ
٢ضشٚس ٖصثب آٔٛصؽ دس سا ٝاضبف حشٚف ٣٤چٙذٔقٙب ّٕٝخ اص ٣٤چٙذٔقٙب دس ٣ؿٙبخت سٚ٤ىشد اص ٜاػتفبد ٝو ٝآ٘چ
ث ٝو اػت ٖآ ػبصد ٣ٔٝاضبف حشف ٚد ٕٝ٘ٛ٘ ٖفٙٛا ٝث ( ٝاضبف حشف ٚد ٢ا ٌٜضاس تقبس٤ف اػبع ش"٢ثبال"ٚ"٢ٚس"ٖصثب دس
:دس٘ؾشثٍ٥ش٤ذ سا ص٤ش خٕالت َٔثب ٢ثشا . ؿٛ٘ذ فشم ٣٤ى ٤ىذ٤ٍش ثب اػت ٕٗٔى )٣فبسػ
-.لشاسداؿت ٣ٌّ٘ذا ٔ٥ض ٢ٚس
-.اػت ٣ٌّ٘ذا ٔ٥ض ٢ثبال *
-(فش .ْوشد ثّٙذؽ ٔ٥ض ٢ٚس اص)ٗػخ ًٙٞ
-.ْوشد ثّٙذؽ ٔ٥ض ٢ثبال اص *
ٗ٤ا ٣٘ٔقب اص ٢ا ٌٜضاس تٛك٥فبت ٝو ٤بفت ٓ٥ٞدسخٛا ،٣٤فضب ٢ٞب ٜحٛص دس ٝاضبف حشٚف وبسثشد ٌٗشفت ٘ؾش دس ثب
ٝو ٢آٔٛص ٖصثب ٢ثشا ٚ ثٛد ٘خٛاٞذ ٔٛفك ) ٢ٚس ٚ ٢ثبال ( ٝاضبف حشف ٚد ٗ٤ا ٗ٥ث ٢ٞب تفبٚت تٛض٥ح ٢ثشا ٝاضبف حشٚف
ٌفشا َدسحبٝاضبف حشف اص ثبال خٕالت دس ؿٛد ٣ٕ٘ چشا ٝو ؿٛد ٣ٕ٘ ٔـخق ،اػت ٣فبسػ ٢٥ش"٢ثبال"ٚ ٕ٘ٛد ٜاػتفبد
ٝاضبف حشف اص ٜاػتفبد ُالال ٤ب"٢ٚس".ٕ٘ب٤ذ ٣ٔ تش َٛلج ُلبث
٢چ٥ض ٗلشاسٌشفت .ٞؼتٙذ ٤ىذ٤ٍش ٢ٚس اؿ٥ب ٢لشاسٌ٥ش ٜٛ٥ؿ اص ٔب ٣٘ا٘ؼب ٝتدشث اػبع ثش سٚ٤ذاد ٗ٤ا اص ٔب دسن
ٚسٞ٥چ ٝو ٓ٥٤ٕ٘ب تفؼ٥ش ٢ا ٌٝ٘ٛ ٝث سا َٚا ّٕٝخ ٓ٥٘تٛا ٣ٕ٘ .داسد چ٥ض ٚد ٖآ ٗ٥ث ٣ف٥ض٤ى تٕبع ٝث ٘٥بص د٤ٍش چ٥ض ٢
ٝو ٣ؿخل ٗ٥ث ٝو ٓ٥ٙو تقج٥ش ٌٝ٘ٛ ٗ٤ا ْٚد ّٕٝخ دس ٚ ٝ٘ذاؿت ٚخٛد )َٚا ّٕٝخ ( ٌّٖذا ٚ ٔ٥ض ٗ٥ث ٣ف٥ض٤ى تٕبع
٘ ثشلشاس ٣ف٥ض٤ى تٕبع ) ْٚد ّٕٝ(خ ٔ٥ض ٚ اػت ٜثّٙذؿذٝاضبف حشف وبسوشد ثب ؿشا٤ظ ٗ٤ا .ثبؿذ ٜـذ"٢ٚس"ٖآ دس ٝو
- 12. 12
ٝاضبف حشف دس ٝو ٣كٛست دس .٘ذاسد ٔٙبػجت داسد ٚخٛد ٣ف٥ض٤ى تٕبع ٖأىب"٢ثبال".اػت وٕتش ٣ف٥ض٤ى تٕبع ٗأبو
ٗ٤ثٙبثشا"٢ثبال"وٙذ ٣ٔ ُٕف ثبثت ٝ٘مغ ٘مؾ دس ٔ٥ض ا٤ٙدب دس .دٞذ ٣ٕ٘ سا ٣ف٥ض٤ى تٕبع ٖأىب.تفب ٗ٤ا،٣٘ٔقب ٚت
( ٝٙػشكح ٢ٔقٙب ٞش ثب ٜؿذ ٢سٔضٌزاس ِ٣٤فضب ٝ٘خذاٌب استجبعبت ٚ ٔـخق ٝاضبف حشف ٤ه ا٘تخبة ٝ٘ت٥دProto-
scene٣٤ٔقٙب ٢ٞب ُ٥ّتح .ثبؿذ ٣ٔ )"٢ثبال"ٚ"٢ٚس". ػبص٘ذ ٔـخق سا ٞب تفبٚت ٗ٤ا ثتٛا٘ٙذ ثب٤ذ
شکل۲.اضبفه حروف اولیه معنی"روی"،( تیلر و ایوانس از برگرفته2005:32)
شکل۹.اضبفه حروف اولیه معنی"ببال"( تیلر و ایوانس از برگرفته ،2005:32)
٢ٞب ُؿى دس۲ٚ۳. ٞؼتٙذ ثبثت ٝ٘مغ ٜدٞٙذ ٖ٘ـب ٓ٥ضخ خغٛط ٚ ٔتحشن ٝ٘مغ ٜدٞٙذ ٖ٘ـب ٜػ٥ب ٜدا٤ش
ٚ ؿٛد ٣ٔ ٌٝشفت ٘ؾش دس ثبثت ٝ٘مغ ٝث ٘ضد٤ه ٖٔىب ٖفٙٛا ٝث ٣ف٥ض٤ى ِحبػ ٝث ٝو ٣٘ٔىب ٗ٥ث ٣٤فضب ٝٙكح ٔمغـ خظ
٣ف٥ض٤ى ِحبػ ٝث ٝو ٣٘ٔىبٓ٥٘تٛا ٣ٔ ٔب ٗ٤ثٙبثشا .وٙذ ٣ٔ ٓ٥تمؼ سا ؿٛد ٣ٔ دسن ٖآ اص دٚس"٢ٚس"ثش ٚاػظ ٖفٙٛا ٝث سا
( ثبثت ٝ٘مغ دػتشع دس ٜٛثبِم عٛس ٝث َحب ٗ٥ف دس ٚ ثبالتش ٣ف٥ض٤ى ِحبػ ٝث ٔتحشن ٝ٘مغ ٖآ دس ٝو ٓ٥ٙو فشم ٣استجبع
LMحش ٝث ٔختق ٢وبسوشد فٙلش ٜثبصٕ٘ب٤ب٘ذ ،٣دػتشػ فٙلش ٗ٤ا . اػت )ٝاضبف ف"٢ٚس"تٕبع تفؼ٥ش ٜاخبص ٝو اػت
( ٔتحشن ٝ٘مغ ٗ٥ثTR( ثبثت ٝ٘مغ ٚ )LM( ٝٙػشكح ،ُٔمبث دس .داد خٛاٞذ ٔب ٝث سا )proto scene٢ثشا )"٢ثبال"
فٙلش . اػت ثبثت ٝ٘مغ دػتشع اص خبسج ٣ِٚ ثبالتش ٣ف٥ض٤ى ِحبػ ٝث ٔتحشن ٝ٘مغ ٖآ دس ٝو اػت ٣٤فضب استجبط ٚاػظ
- 13. 13
اختلب ٢وبسوشدٝث ٝ٤بفت ف"٢ثبال"( ٔتحشن ٝ٘مغ ٗ٥ث دٚس ٢ا ّٝفبك ،TR( ثبثت ٝ٘مغ ٚ )LMٗ٤ا ٟٓٔ ٝ٘ت٥د . اػت )
ٝاضبف حشف ٝو اػت"٢ٚس"( ٔتحشن ٝ٘مغ ٗ٥ث تٕبع ٜاخبصTR( ثبثت ٝ٘مغ ٚ )LM،دٞذ ٣ٔ )تٕبع ًبِٔٚض ٝ٘ ٣ِٚ( سا )
ٝاضبف حشف ٝو ٣ِدسحب"٢ثبال". دٞذ ٣ٕ٘ سا تٕبع ٜاخبص
3-3-آموزشی محتوی تهیه و کاربردبنیاد رهیافتآزفا
٢ٔحتٛا ًبثقض ٝو اػت ٗ٤ا ؿٛد ٣ٔ ٜٔـبٞذ آصفب ٢ٞب ٜدٚس ٢ثشا ٣دسػ ٔٛاد ٗ٤ٚتذ ٚ ٝ٥ٟت دس ٝو ٣ّٔؼبئ اص ٣٤ى
تب ٌٝشفت ٜٚاط ٚ تىٛاط اص سا ٢ا ٌٜؼتشد ػغح ٣آٔٛصؿ ٔٛاد ٖثٛد وبسثشدثٙ٥بد ٝٔـخل .ثبؿٙذ ٣ٕ٘ ثٙ٥بد وبسثشد ٣آٔٛصؿ
ػغح،ؿذ ٌٝفت ثبال دس ٝو ٕٞب٘غٛس .ؿٛد ٣ٔ ُٔؿب سا د٤بِٛيداسد ٖصثب ٝث ٘ؼجت ٣ؿٙبخت ٣صثب٘ـٙبخت ٝو ٣ثشداؿت ٝ٤ثشپب
وبسثشد سا ٖآ ٚ-لشاسداس٘ذ ٔشوض٤ت دس ٖصثب وبسثشد ٚ ٢ػبص ْٟٛٔف ،ٔقٙب ،دا٘ذ ٣ٔ ثٙ٥بد)ص٤شچبح ،(پٛسٔحٕذ٢ٞب َٔذ .
وبسثشد-٘ ٣ٚالق وبسثشد ٝث ٢ص٤بد إٞ٥ت ثٙ٥بدلبئ ٖآ وبسثشد ٝث ٘ؼجت ٌٛ٤ـٛس دا٘ؾ ٚ ٣٘صثب ْؾبٞؼتٙذ ُ(
الٍ٘بوش،75436151).
وبسثشد ٝٔـخل ،دػتٛس آٔٛصؽ ٢ثشا ٣آٔٛصؿ ٢ٛٔحت تِٛ٥ذ دس ،ُاك ٗ٤ا ثشاػبع-ػبخت ٤ه ٖثٛد ثٙ٥بد
ٝث ثب٤ذ ٢دػتٛس ػبخت ٤ه اص ٜاػتفبد ثؼبٔذ ٖٔ٥ضا ،خلٛف ٗ٤دسا .لشاسٌ٥شد ٢خذ ٝتٛخ ٔٛسد ثب٤ذ ٢دػتٛسٖفٙٛا
ٔذ٘ؾش )٣آٔٛصؿ ٢ٞب ٝثؼت د٤ٍش ٤ب وتبة ّٕٝخ آٔٛصؿ٣(اص ٝٔدٕٛف ٤ه دس ٢دػتٛس ػبخت ٤ه ٌٖٙدب٘ذ ٢ثشا ٢ٔق٥بس
وبسثشد ِٝٔٛف ،َٔثب ٢ثشا .لشاسٌ٥شد-ػبخت آ٤ب ٝو وٙذ ٣ٔ ٔـخق ٖثٛد ثٙ٥بد"٢اػتٕشاس ٣ّ٘م ٣ٔبض"ٚ"ٜػبد ٌٝزؿت
ٜآ٤ٙذ ٣ٙٔق ٝث")ٝٔتٛػغ ٜدٚس (آٔٛص وتبة ٤ه دس٣غ٥شفبسػ ٢ثشا دػتٛس ٣ؿٗ٥ٕٞ .ٝ٘ ٤ب ؿٛد ٌٜٙدب٘ذ ٖصثب٘بٝٔـخل
ٖٕٛٞچ ٣٤ٞب ٜٚاط دٞذ ٣ٔ ٖ٘ـب ٝو اػت"احتضبس"،"خٕغ"،"ٖحفشوشد"،"تأثش"،"ِٝال"،"٘بثبة"ٜدٚس ٢(ثشا
)٣ٔمذٔبتٔب ٚ( اػت ٜؿذ ٜاػتفبد آصفب ٢ٞب وتبة ٣ثشخ دس ٝودسا٤ٙدباصروش)ٓ٥ٙو ٣ٔ ٢خٛدداس آٟ٘ب ْ٘بٔٛسد ثب٤ذ
ٝ٘ ٤ب لشاسٌ٥ش٘ذ ٜاػتفبد،پٛسٔحٕذ ً٘ (2013a,b; 2014).٣ٔ ٌٜٙدب٘ذ ٣آٔٛصؿ ٢ٞب وتبة دس ٝو ٣٤ٞب د٤بِٛي ٣ٌٞب
آٟ٘ب ُثالفل ٜاػتفبد د٤بِٛي ٌٖٙدب٘ذ ٞذف .٘ذاسد ٢وبسثشد ٌٝ٘ٛ ٞ٥چ ٢أشٚص ٣فبسػ ٖصثب دس ٝو اػت ٣ٕسػ آ٘مذس ؿٛد
ٝو ٘٥ؼت ٔـخق .ثبؿذ ٣ٔ ٌٍٛفت ٖخش٤ب دس٢أشٚص ٣فبسػ دس ٝو وٙذ ٗ٤تٕش سا ٣٤ٞب د٤بِٛي ثب٤ذ چشا آٔٛص ٖصثب
ّٕٝخ اص ٌفتبس ٖصثب اص ٜاػتفبد ٓٞ ٞٙٛص .٘ذاس٘ذ ٢وبسثشد"ٚاػت ،ٓٚاػ ،ثشات ،ْثشا ،اصؽ ،)ٛاصت ( اصت"٢ٛٔحت تِٛ٥ذ دس
وبسثشد سٚ٤ىشد ثب .اػت تشد٤ذ ٔٛسد-تشد٤ذ ثٙ٥بد٢پشوبسثشد ٢ٞب ػبخت ٗ٥ٙچ ٝو ٔب٘ذ ٣ٕ٘٣آٔٛصؿ ٢ٔحتٛا دس ثب٤ذ
ؿٛد ٌٜٙدب٘ذ،پٛسٔحٕذ .ً٘ (2013b.)
وبسثشد ٝٔـخل .لشاسٌ٥شد ٘ؾش ٔذ ٢ٛٔحت تِٛ٥ذ دس ثب٤ذ ٝو اػت ٣ٕٟٔ ُٔؼبئ اص ٣٤ى ٘٥ض ٣آٔٛصؿ ٢ٛٔحت ٣ِتٛا
ٔ آ٤ب ٝو وٙذ ٣ٔ ٗ٥٥تق ٝٔـخل ٗ٥ٕٞ ،َٔثب ٢ثشا .ٌزاساػت تبث٥ش ٘٥ض ٣آٔٛصؿ ٔٛاد ٝاسائ تشت٥ت ثش ٖثٛد ثٙ٥بددسع ًالث
"دس ّٕٝو آسا٤ؾ٣فبسػ ٖصثب"دسع اص پ٥ؾ ثب٤ذ"ْ٘بتٕب ٌٝزؿت"آٟ٘ب اص پغ ٤ب ٚ ؿٛد تذس٤غآصفب ٢ٞب وتبة اص ٣(دس٤ى
)اػت ٝسفت وبس ٝث دسع ٗ٤ا اص پغ.
3-4-آزفا آموزشی محتوی تهیه و مفهومی استعاره نظریه
ا ٣اِّفؾ غ٥شتحت ٖصثب ،ْٚد ٖصثب آٔٛصؽ ٣ػٙت ٢ٞب ٜٛ٥ؿ دسٝث ٣٘صثب وبسثشد ٢ا ٝ٥حبؿ ثخؾ ٜاػتقبس ّٕٝخ ص
ٜحٛص دس ٝو ٣ٔغبِقبت ٞشچٙذ .داسد ٣ادث ٢وبسوشد تٟٙب ٚ ٜآٔذ ؿٕبسٖصثب٣ؿٙبػٝو داد ٖ٘ـب ٌشفت كٛست ٣ؿٙبخت
ٜاػتقبس ،٣فجبست ٝث .ؿٛد ٣ٔ ُٔؿب سا ٚا ٟٓف ٚ َاػتذال ،٣ٔآد تفىش ٣اػبػ ثخؾ ٜاػتقبسثـش تفىش ٘بپز٤ش اختٙبة فشا٤ٙذ٢
ٔب .اػتْٟٛٔف َٔثب ٢ثشا .ٓ٥ٙو ٣ٔ دسن ٢اػتقبس كٛست ٝث سا ٖٔب ٜسٚصٔش ٓ٥ٞٔفب اص ٢ثؼ٥بس"ANGER"فلجب٘٥ت ٤ب