“Лабораторийн шинжилгээний орчин үеийн багажууд ба түүний хэрэглээ” эрдэм шинжилгээний хуралд Магистрын 2-р шатны шалгаруулалт ирүүлсэн бүтээл. Ц.Урангоо

1. Ус-давсны солилцооны зохицуулгад байгалийн
гаралтай эрдэст бэлдмэлийн нөлөө
Илтгэгч: Ц.Урангоо (магистрант)
Удирдагч: Т. Энх-Оюун (Ph.D)

2. Сүүлийн үед эрдэс, элемент, витамин агуулсан гэх олон төрлийн нийлэг гаралтай
эм бэлдмэлүүдийг гарган авах оролдлого, онол, аргууд олноор туршигдаж эрдсийн
солилцоонд нөлөөлөх үйлдлийг судлах аргууд боловсруулагдаж байгаа хэдий ч ус-
давсны солилцоонд үзүүлэх судалгаа төдийлөн их биш байна. Ус-давсны солилцоо
ба эрдсийн солилцоог механизмын хувьд ялгаж ойлгох хэрэгтэй. Иймээс байгалийн
гаралтай эрдэст нэгдэлүүдийн ус-давсны солилцоонд үзүүлэх нөлөөг харьцуулан
судлах нь чухал асуудлын нэг юм .
Бид энэхүү судалгааг 2014 оны 06 сараас 2016 оны 02 сар хүртэлх хугацаанд Мал
эмнэлгийн хүрээлэнгийн Бодис солилцоо, биохимийн лабораторийн “TOMOS V-
1800” спектрофотометр, Молекул, генетикийн лабораторийн “POCH–IV 100”
цусны бүрэн автомат анализатор, Улсын мал эмнэлэг ариун цэврийн төв
лабораторийн Байгаль орчноос шалтгаалах өвчний оношлогоо тандалтын тасгийн
“EMP-168 VET” биохимийн анализатор болон Эмгэг эд судлалын лаборатори,
Хүн эмнэлгийн Өнө лабораторийн “Screen master touch” биохимийн анализатор
зэрэг багаж тоног төхөөрөмжийг ашиглан явууллаа.
Судалгааны ажлын үндэслэл
Судалгаа явуулсан газар

3. Зорилт:
 Байгалийн гаралтай эрдэст нэгдэлүүдийн электролитийн алдагдлаас
сэргийлэх нөлөөг харьцуулан судлах.
 Барагшун-EN бэлдмэлийн электролитийн алдагдлыг нөхөх үйлдлийг
судлах
 Барагшун-EN бэлдмэлийн ус-давсны солилцоонд үзүүлэх нөлөөг
бөөрний эмгэг загварын үед судлах.
Ус-давсны солилцоонд байгалийн гаралтай
эрдэст нэгдэлүүдийн үзүүлэх нөлөөг судлах
Судалгааны ажлын зорилго

4. Судалгааны ажлын материал,
арга зүй
Бентонит БарагшунЦеолит

5. СУДАЛГААНЫ АЖЛЫН
ҮР ДҮН

6. Байгалийн гаралтай эрдэст нэгдэлүүдийн электролитийн
алдагдлаас сэргийлэх нөлөөг харьцуулан судласан дүн
Бентонитий
н бэлдмэл
Цеолитийн
бэлдмэл
Барагшун-
EN
Хяналтын
бүлэг
шээс 1.8 0.86 0.87 1.42
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
хөдлөлзүй
Кальци ммоль/л
Бентонит
ийн
бэлдмэл
Цеолитий
н
бэлдмэл
Барагшун
-EN
Хяналты
н бүлэг
шээс 0.84 0.79 0.97 1.12
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
хөдлөлзүй
Магни ммоль/л

7. Бентонити
йн бэлдмэл
Цеолитийн
бэлдмэл
Барагшун-
EN
Хяналтын
бүлэг
шээс 4.56 2.12 2.37 3.19
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
хөдлөлзүй
Креатинин (мг/кг)
Бентонит
ийн
бэлдмэл
Цеолитий
н бэлдмэл
Барагшун
-EN
Хяналтын
бүлэг
0 26.7 27.4 21.03 28.9
21 24.3 25.2 23.1 22
0
5
10
15
20
25
30
35
хөдлөлзүй
Биеийн жин (гр)
Бентонити
йн бэлдмэл
Цеолитийн
бэлдмэл
Барагшун-
EN
Хяналтын
бүлэг
шээс 0.01 0.017 0.008 0.02
0
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
хөдлөлзүй Шээсний хүчил (мг)
Бентонит
ийн
бэлдмэл
Цеолитий
н бэлдмэл
Барагшун
-EN
Хяналтын
бүлэг
шээс 0.23 0.13 0.06 0.21
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
хөдлөлзүй
Фосфор (мг)

8. Барагшун-EN бэлдмэлийн электролитийн алдагдлыг
нөхөх үйлдлийг судласан дүн
0 7 14 21
туршилтын бүлэг 9 7 5 2
хяналтын бүлэг 11 9 8 5
0
2
4
6
8
10
12
хөдлөлзүй
Хялгасан судасны эргэн дүүрэлтийн
хугацаа (сек)

9. 0 7 14 21
туршилтын бүлэг 5.95 16.35 3.3 3.4
хяналтын бүлэг 2.45 15.25 2.35 3.35
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
хөдлөлзүй
Кали ммоль/л
0 7 14 21
туршилтын бүлэг 1.8 1.6 2.2 1.3
хяналтын бүлэг 1.1 1.3 1.3 0.8
0
0.5
1
1.5
2
2.5
хөдлөлзүй
Магни ммоль/л
0 7 14 21
туршилтын бүлэг 147.1 142.9 142.5 141.5
хяналтын бүлэг 146.6 144.8 142.9 144.3
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
хөдлөлзүй
Натри ммоль/л
0 7 14 21
туршилтын бүлэг 2.22 2.45 2.06 2.34
хяналтын бүлэг 1.8 2.54 1.69 2.75
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
хөдлөлзүй
Кальци ммоль/л

10. 0 7 14 21
туршилтын бүлэг 10.4 7.52 5.6 6.6
хяналтын бүлэг 12.6 8.25 10.1 9.3
0
2
4
6
8
10
12
14
хөдлөлзүй Мочевин ммоль/л
0 7 14 21
туршилтын бүлэг 97.8 107.3 113 116
хяналтын бүлэг 86 89.5 111.2 89.1
0
20
40
60
80
100
120
140
хөдлөлзүй
Хлор ммоль/л
0 7 14 21
хяналтын бүлэг 1100 1040 950 700
туршилтын бүлэг 1466 1560 1593 1556
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
хөдлөлзүй
Биеийн жин (гр)
Туршилт ба хяналтын бүлгийн туулайн биеийн жингийн хөдлөл зүй
Харьцуулалт
Стандарт
хазайлт
Стандарт
алдааны
утга
Tзаалт
Ялгааны
утга(df)
Бодит
магадлал
(p)
Туршилт ба хяналт
(0 хоногтой)
70.00000 35.00000 0.714 3 0.527
Туршилт ба хяналт
(7 хоногтой)
141.77447 70.88723 7.829 3 0.004
Туршилт ба хяналт
(14 хоногтой)
80.98354 40.49177 12.410 3 0.001
Туршилтба хяналт
(21 хоногтой)
76.59417 38.29708 12.534 3 0.001

11. Шээсний шинжилгээний дүн
Кальци
ммоль/л
Магни
ммоль/л
Туршилтын бүлэг 0.75 1.9
Хяналтын бүлэг 1.68 2.6
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
хөдлөлзүй
Туршилтын өмнө
Кальци
ммоль/л
Магни
ммоль/л
Туршилтын бүлэг 2.31 1.75
Хяналтын бүлэг 4.95 2.05
0
1
2
3
4
5
6
хөдлөлзүй
Туршилтын дараа
Натри
ммоль/л
Хлор
ммоль/л
Кали
ммоль/л
Мочевин
ммоль/л
Туршилтын бүлэг 96.9 83.2 18.4 28.8
Хяналтын бүлэг 96.5 78.9 25.05 18.7
0
20
40
60
80
100
120
хөдлөлзүй
Туршилтын дараа
Натри
ммоль/л
Хлор
ммоль/л
Кали
ммоль/л
Мочевин
ммоль/л
Туршилтын бүлэг 83.4 104.4 27.6 37.8
Хяналтын бүлэг 87.1 118.6 30.7 45.5
0
20
40
60
80
100
120
140
хөдлөлзүй
Туршилтын өмнө

12. Барагшун-EN бэлдмэлийн ус-давсны солилцоонд үзүүлэх
нөлөөг бөөрний эмгэг загварын үед судласан дүн
Туршилтын бүлэг
Хяналт I бүлэг (эерэг)
Хяналт II бүлэг(cөрөг)
Канамицин + Барагшун
Канамицин + Нэрмэл ус
Эрүүл
36
36.2
36.4
36.6
36.8
37
37.2
0 хоног 7 хоног 14
хоног
21
хоног
туршилт
эерэг хяналт
сөрөг хяналт
185
190
195
200
205
210
215
220
0 хоног7 хоног14 хоног21 хоног
туршилт
эерэг хяналт
сөрөг хяналт
Биеийн хэм
Биеийн жин

13. N
хоног
WBC
10 3/μl
RBC
10 6/ μl
HGB
g/dl
HCT
(PCV
%)
MCV
fl
MCH
pg
MCHC
g/dl
PLT
10 3/μl
LYM
%
EО
%
I-р бүлэг 8
0 4.3 7.76 14.6 33.1 42.7 18.8 44.1 931 70.2 0.6
7 19.05 9.36 17.35 37.3 38.8 18.5 46.5 556 73.05 1.45
14 18.15 8.17 14.9 33.9 41.45 18.2 43.95 1034.5 72.3 1.2
21 9.2 8.46 15.2 35.5 41.9 18.05 43.0 1179,5 - 21.85
II-р
бүлэг
8
0 7.5 8.60 16.4 36.2 42.1 19.1 45.3 281 73.8 0.6
7 13.35 8.59 16.2 34.8 40.55 18.85 46.55 583 69.2 1.6
14 6.75 8.57 15.7 35.1 40.9 18.3 44.8 1871 74.1 0.75
21 16.75 7.99 14.2 35.65 44.9 17.7 39.7 934 - 12.55
III-р
бүлэг
8
0 9.3 7.64 15.1 30.8 40.3 19.8 49 130 82.9 0.3
7 8.6 7.8 13.2 29.1 42.1 18.6 52 210 78.8 2
14 7.9 8.4 12.8 32.6 39 21.2 47 189 81 1.6
21 11 8.92 16.4 26.4 32.1 18.3 42 156 68 2.1
The
laborato
ry rat
second
edition
3-17 5-10 11-19 35-57 45-65 18-23 31-40 200-
1500
65-83 0-4
P ≤0.05
Туршилт болон хяналтын хархны гематологийн үзүүлэлтүүдийг харьцуулсан дүн

14. Бичил бүтцийн шинжилгээний
дүн

15. Эд боловсруулагч автомат Leica
TP 1020
Эдийн цутгамал бэлтгэх
Bavimed
Эдийн цутгамал
Хагас автомат микротом Leica
RM 2125 RTS
Автомат будагч төхөөрөмж Leica
Autostainner XL
Leica DMD108 маркын
микроскоп

16. Холбогч эдэн бүрээс
Түүдгэн бүс
Багцат бүс
Торлог бүс
Тархилаг
давхарга
Холтослог
давхарга
Холтослог ба тархилаг давхарга
“Гематоксилин- Эозин” (×100)
Зураг 1
Зур 1. Эрүүл харх : Бөөрний судасан
түүдгэнцэрийн хялгасан судас, Боумены
зай, шулуун ба тахир сувганцаруудын
бичил бүтэц (H&E x200).
Зураг 2
Зур 2. Эмгэг загвар үүсгэсэн: Канамицин
сульфатаар эмгэг үүсгэсэн хархны бөөрний
холтослог давхаргын шулуун ба тахир
сувганцаруудын хоорондын холбогч эдэд
үүссэн цусархаг нэвчрэл H&E x200).

17. Хяналт Туршилт
Зур 4. Барагшун-EN бэлдмэл
хэрэглэснээс хойших 7 дахь хоног:
Хархны бөөрний холтослог давхаргын
шулуун ба тахир сувганцаруудын
хоорондын холбогч эдэд цусархаг нэвчээс
үүссэн нь (H&E x100).
Зураг 3 Зураг 4
Зур 3. Эмгэг үүссэнээс хойш 7 дахь
хоног: Бөөрний судсан түүдгэнцэрт
шулуун ба тахир сувганцаруудын
хоорондын холбогч эдэд цусархаг
нэвчрэлт үүссэн нь (H&E x100).

18. Хяналт Туршилт
Зур 6. Барагшун-EN бэлдмэл
хэрэглэснээс хойших 14 дахь хоног:
Хархны бөөрний холтослог давхаргын
шулуун ба тахир сувганцаруудын
ханын хучуур эсүүдийн хэвийн бүтэц
(HEx100).
Зураг 5 Зураг 6
Зур 5. Эмгэг үүссэнээс хойш 14 дахь
хоног: Хархны бөөрний шулуун ба
тахир сувганцар хоорондын хучуур
эдэд цусархаг нэвчрэл,
сувганцаруудын мөхлөгт сөнөрөл
(HEx100).

19. Хяналт Туршилт
Зур 8. Барагшун-EN бэлдмэл
хэрэглэснээс хойших 21 дахь хоног:
Хучуур эсийн сөнөрөл багассан, эсийн нөхөн
төлжилт явагдаж байна (H&E x100).
Зураг 7
Зур 7. Эмгэг үүссэнээс хойш 21 дахь
хоног: Хархны бөөрний тархилаг
бүрхүүлийн тахир шулуун сувганцаруудын
хөндийд суурилаг будгаар сайтар шингээж
будагдсан уураглаг масс хуримтлагдсан
(H&E x100).
Зураг 8

20. Дүгнэлт
 Туршилтанд хэрэглэсэн байгалийн гаралтай эрдэст нэгдлүүдээс
Барагшун-EN бэлдмэл нь электролитийн алдагдлаас сэргийлэх
болон нөхөх үйлдэл үзүүлж буй нь туршилтын амьтны биеийн
жингийн хөдлөл зүй, CRT тестийн дүн, ийлдсэн дэх электролитийн
агууламж болон шинжилгээний дүнд хийсэн статистик
боловсруулалтын (SPSS-21) дүнгээс харагдаж байна.
 Барагшун-EN бэлдмэл нь бөөрний эсэд үүссэн үрэвсэлийн явцыг
дарангуйлах замаар ус-давсны солилцоонд эерэг нөлөө үзүүлж буй
нь туршилтаар батлагдлаа.
 Мал эмнэлгийн халдваргүй өвчин судлалын чиглэлээр шинжилгээ,
судалгаанд ашиглагдах багаж тоног, төхөөрөмж нь хүрэлцээ
муутай, хүртээмжгүй байгаа нь уг туршилтын шинжилгээ явуулсан
байдлаас харагдаж байна. Тухайлбал: бүх шинжилгээг нэг
байгууллагыг түшиглэн цогц байдлаар хийх боломжгүйгээс бид
олон байгууллагад хандан тал талд хийсэн болно.
 Бидний шинжилгээндээ ашигласан багажнаас EMP-168 VET
биохимийн анализатор нь мал амьтны өгөгдөлтэй боловч үзүүлэлт
нь тогтворжилт муутай байв.

21. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа