Ryzyko w zarządzaniu aktywami i pasywami w przedsiębiorstwie
1. Szkoła Główna Handlowa
Kolegium Zarządzania i Finansów
Dr hab. Anna Karmańska, prof. SGH
Ryzyko w zarządzaniu
aktywami i pasywami
w przedsiębiorstwie
Warszawa 17.06.2008
2. Ryzyko w zarządzaniu aktywami i pasywami
w przedsiębiorstwie
1. Ryzyko związane z całokształtem działalności jednostki
2. Ryzyko związane z działalnością operacyjną jednostki
3. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
prof. dr hab. Anna Karmańska 2
3. Ryzyko związane z całokształtem działalności jednostki
Czynniki ryzyka wynikające z wyboru formy prawnej prowadzenia działalności
Czynniki ryzyka tkwiące w przyjętej koncepcji zarządzania przedsiębiorstwem
Czynniki ryzyka tkwiące w przyjętej koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi i kapitałem
intelektualnym
Czynniki ryzyka tkwiące w polityce bilansowej i fiskalnej
Czynniki ryzyka tkwiące w organizacji systemu rachunkowości
Czynniki ryzyka tkwiące w organizacji i funkcjonowaniu systemu kontroli i audytu
wewnętrznego
Czynniki ryzyka tkwiące w organizacji systemu budŜetowania i controllingu
Czynniki ryzyka tkwiące w przyjętej koncepcji rozwoju przedsiębiorstwa
Czynniki ryzyka błędów w zarządzaniu źródłami finansowania działalności
gospodarczej,
Czynniki ryzyka tkwiące w zachowawczej postawie właścicieli
Czynniki ryzyka wynikające z ekspansywnej polityki dywidendowej
prof. dr hab. Anna Karmańska 3
4. Ryzyko związane z działalnością operacyjną jednostki
Czynniki ryzyka tkwiące w przyjętej strategii i polityce marketingowej
Czynniki ryzyka tkwiące w przyjętym sposobie tworzenia i utrzymania rzeczowego potencjału
gospodarczego (zdolności produkcyjnych)
Czynniki ryzyka tkwiące w organizacji realizacji zadań działalności operacyjnej
Czynniki ryzyka tkwiące w stosowanej organizacji logistyki zaopatrzenia i sprzedaŜy
Czynniki ryzyka tkwiące w zarządzaniu aktywami i pasywami operacyjnymi
Aktywa operacyjne to te składniki majątkowe, które są wykorzystywane przez jednostkę na potrzeby prowadzonej przez nią
działalności, a więc w związku z prowadzeniem działalności produkcyjnej, handlowej oraz wykonywaniem czynności
administracyjnych związanych z całokształtem działalności jednostki. Ryzyko dotyczące aktywami i pasywami operacyjnymi
moŜe być związane m.in. z:
−ilością utrzymywanych zapasów,
−strukturą zapasów,
−systemem monitorowania rozrachunków,
−system zabezpieczania płatności,
−systemem rozliczeń z kontrahentami,
−polityką kredytową jednostki,
−poziomem utrzymywanych środków pienięŜnych.
Skutków realizacji omawianego ryzyka moŜna poszukiwać w rachunku zysków i strat w pozycji przychodów i kosztów
operacyjnych oraz finansowych.
Czynniki ryzyka tkwiące w stosowanej praktyce predykcji efektywności i oceny przedsięwzięć
inwestycyjnych
prof. dr hab. Anna Karmańska 4
5. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
W odniesieniu do aktywów inwestycyjnych
Korzyści ekonomiczne jako obszar czynnikiem ryzyka waŜnym w prognozowaniu wartości
korzyści ekonomicznych, które dzięki utrzymywaniu takich
uwzględniania ryzyka związanego z aktywów moŜna będzie w przedsiębiorstwie osiągać, jest ryzyko
działalnością gospodarczą związane z:
kursami rynkowymi instrumentów inwestycyjnych,
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji 1. uwarunkowaniami polityczno-gospodarczymi waŜnymi dla
korzyści ekonomicznych rozwoju rynków kapitałowych,
Wiarygodność prognoz i podstawowe komponenty 2. rozwojem rynku nieruchomości inwestycyjnych,
ich wartości 3. polityką państwa w zakresie stóp procentowych i
4. polityką fiskalną
Uwzględnienie ryzyka związanego bieŜącą rynkową 5. inflacją.
oceną wartości pieniądza w czasie
Uwzględnienie ryzyka związanego z inkasem i W odniesieniu do aktywów operacyjnych
wydatkowaniem szacowanych kwot znaczenie będą mieć czynniki ryzyka tkwiące na przykład w:
Uwzględnienie ryzyka związanego z inflacyjnym 1. zmienności upodobań konsumenckich,
wzrostem cen w okresie prognozy 2. postępie technologicznym,
3. rozwoju konkurencji,
Uwzględnienie ryzyka związanego z walutowymi 4. polityce przedsiębiorstwa w zakresie innowacyjności oferty
przepływami pienięŜnymi produktowej,
5. szeroko rozumianym zarządzaniu kosztami przedsiębiorstwa,
Wartość godziwa jako poziom wyceny odzwierciedlający
6. dostępności zasobów koniecznych do prowadzenia
ryzyko gospodarcze
działalności operacyjnej,
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako miernik 7. wadliwości wykorzystywanych urządzeń,
potencjalnych skutków ryzyka gospodarczego 8. synchronizacji i logistyce organizacji pracy aktywów
operacyjnych
prof. dr hab. Anna Karmańska 5
6. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
Korzyści ekonomiczne jako obszar uwzględniania ryzyka Warunkiem uznania za wiarygodne szacunków
związanego z działalnością gospodarczą przepływów pienięŜnych netto jest:
(a) stosowanie, pochodzących z zewnątrz przedsiębiorstwa, danych
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji i załoŜeń, co do całokształtu warunków gospodarczych jego
korzyści ekonomicznych dotyczących, i które wystąpią w dalszym okresie
uŜytkowania rozpatrywanego ośrodka,
Wiarygodność prognoz i podstawowe (b) opieranie się na aktualnym i akceptowanym przez
komponenty ich wartości kierownictwo przedsiębiorstwa planie działalności,
(c) uwzględnienie wszelkich szacunkowych wpływów i wydatków
Uwzględnienie ryzyka związanego bieŜącą rynkową
środków pienięŜnych i ich ekwiwalentów, których zgodnie z
oceną wartości pieniądza w czasie
oczekiwaniami, przedsiębiorstwo moŜe się spodziewać z
Uwzględnienie ryzyka związanego z inkasem i przyszłej zaplanowanej restrukturyzacji lub zaplanowanego
wydatkowaniem szacowanych kwot udoskonalenia lub ulepszenia produktów uzyskiwanych
dzięki uŜytkowaniu rozpatrywanego obiektu,
Uwzględnienie ryzyka związanego z inflacyjnym (d) stosowanie maksymalnie pięcioletniego okresu prognoz, chyba,
wzrostem cen w okresie prognozy Ŝe przyjęcie dłuŜszego okresu pozwoli na bardziej
wiarygodne szacunki,
Uwzględnienie ryzyka związanego z walutowymi
przepływami pienięŜnymi (e) stosowanie – w przypadku dłuŜszego niŜ pięć lat okresu
prognoz – do wartości przepływów pienięŜnych (i ich
Wartość godziwa jako poziom wyceny odzwierciedlający ekwiwalentów) netto wykraczających poza okres pięciu lat –
ryzyko gospodarcze ekstrapolacji prognoz opartych na planie działalności, ale
przy zastosowaniu stałej lub malejącej stopy wzrostu na
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako miernik kolejne lata.
potencjalnych skutków ryzyka gospodarczego
prof. dr hab. Anna Karmańska 6
7. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
Korzyści ekonomiczne jako obszar uwzględniania ryzyka Stopa dyskontowa
związanego z działalnością gospodarczą
stosowana przy ustalaniu teraźniejszej wartości
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji szacunkowych korzyści ekonomicznych jest
korzyści ekonomicznych kolejnym instrumentem uwzględniania wiązki
Wiarygodność prognoz i podstawowe komponenty czynników ryzyka związanego z bieŜącą
ich wartości wartością rynkową pieniądza w czasie. JeŜeli w
praktyce funkcjonują stopy dyskontowe w
Uwzględnienie ryzyka związanego określonym przedziale, to wybór stopy z tego
bieŜącą rynkową oceną wartości przedziału odzwierciedla bardzo syntetycznie
pieniądza w czasie uwarunkowania rynkowe (i towarzyszące im
Uwzględnienie ryzyka związanego z inkasem i czynniki ryzyka) występujące w obszarze, w
wydatkowaniem szacowanych kwot którym szacowane są korzyści ekonomiczne
Uwzględnienie ryzyka związanego z inflacyjnym
wzrostem cen w okresie prognozy
Uwzględnienie ryzyka związanego z walutowymi
przepływami pienięŜnymi
Wartość godziwa jako poziom wyceny odzwierciedlający
ryzyko gospodarcze
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako miernik
potencjalnych skutków ryzyka gospodarczego
prof. dr hab. Anna Karmańska 7
8. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
Korzyści ekonomiczne jako obszar uwzględniania ryzyka Korzyści ekonomiczne ustalone z
związanego z działalnością gospodarczą
uwzględnieniem róŜnego
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji
korzyści ekonomicznych
prawdopodobieństwa inkasa
Wiarygodność prognoz i podstawowe komponenty
strumieni
ich wartości pienięŜnych są oszacowane bardziej wiarygodnie,
gdyŜ zastosowanie prawdopodobieństwa inkasa
Uwzględnienie ryzyka związanego bieŜącą rynkową
oceną wartości pieniądza w czasie
wymaga przeanalizowania wielu czynników
ryzyka mających znaczenie dla tego
Uwzględnienie ryzyka związanego z prawdopodobieństwa. Wśród nich moŜe być:
inkasem i wydatkowaniem ryzyko niskiej zdolność płatniczej kontrahentów,
szacowanych kwot ryzyko trudności rynkowych w zakresie zbycia
produktów, ryzyko konieczności stosowania
Uwzględnienie ryzyka związanego z inflacyjnym
wzrostem cen w okresie prognozy
skont i rabatów, itp
Uwzględnienie ryzyka związanego z walutowymi
przepływami pienięŜnymi
Wartość godziwa jako poziom wyceny odzwierciedlający
ryzyko gospodarcze
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako miernik
potencjalnych skutków ryzyka gospodarczego
prof. dr hab. Anna Karmańska 8
9. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
Korzyści ekonomiczne jako obszar uwzględniania ryzyka Wymuszona przez prawo bilansowe
związanego z działalnością gospodarczą zaleŜność pomiędzy stopą dyskontową
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji i stopą inflacji
korzyści ekonomicznych jest teraźniejszym odzwierciedleniem w wartości
Wiarygodność prognoz i podstawowe komponenty szacowanych korzyści ekonomicznych ryzyka
ich wartości związanego z inflacją spodziewaną w przyszłości.
Uwzględnienie ryzyka związanego bieŜącą rynkową Pominięcie w tych szacunkach problemu inflacji, w
oceną wartości pieniądza w czasie sytuacji, kiedy moŜe być ona znacząca zniekształci
wartość korzyści ekonomicznych. Konieczność
Uwzględnienie ryzyka związanego z inkasem i
wydatkowaniem szacowanych kwot uwzględniania inflacji albo w stopie dyskontowej,
albo poprzez odpowiednie przeliczenie nominalnych
Uwzględnienie ryzyka związanego z szacunkowych przepływów pienięŜnych wymaga
inflacyjnym wzrostem cen w okresie „analizowania przyszłości” przedsiębiorstwa i jego
prognozy moŜliwości z uwzględnieniem wielu czynników
ryzyka inflacyjnego wzrostu cen. Dzięki temu
Uwzględnienie ryzyka związanego z walutowymi
przepływami pienięŜnymi prognoza korzyści ekonomicznych jest bardziej
rzetelna. Ostatecznie teŜ i wycena bilansowa
Wartość godziwa jako poziom wyceny odzwierciedlający
kategorii z nimi związanych bardziej kompleksowo
ryzyko gospodarcze
odzwierciedla róŜne czynniki ryzyka, na które
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako miernik naraŜone jest przedsiębiorstwo w przyszłości.
potencjalnych skutków ryzyka gospodarczego
prof. dr hab. Anna Karmańska 9
10. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
Korzyści ekonomiczne jako obszar uwzględniania ryzyka
Wymaganie szacowania przepływów w walucie
związanego z działalnością gospodarczą
obcej a następnie ich przeliczanie na walutę
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji krajową
korzyści ekonomicznych powoduje, Ŝe dokonywanie prognoz takich walutowych
Wiarygodność prognoz i podstawowe komponenty przepływów musi następować z duŜą znajomością
ich wartości rynku, na którym przeprowadzane będą takie
Uwzględnienie ryzyka związanego bieŜącą rynkową transakcje walutowe, funkcjonującej tam
oceną wartości pieniądza w czasie konkurencji, istniejących nisz. Oznacza to
Uwzględnienie ryzyka związanego z inkasem i konieczność analizowania wielu czynników ryzyka
wydatkowaniem szacowanych kwot wynikających ze specyfiki takiego obszaru
Uwzględnienie ryzyka związanego z inflacyjnym
funkcjonowania przedsiębiorstwa.
wzrostem cen w okresie prognozy
Uwzględnienie ryzyka związanego z
walutowymi przepływami
pienięŜnymi
Wartość godziwa jako poziom wyceny odzwierciedlający
ryzyko gospodarcze
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako miernik
potencjalnych skutków ryzyka gospodarczego
prof. dr hab. Anna Karmańska 10
11. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
Korzyści ekonomiczne jako obszar uwzględniania ryzyka
Wiele wycen wartości godziwej opierających
związanego z działalnością gospodarczą
się na szacunkach jest z natury rzeczy
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji mało precyzyjnych.
korzyści ekonomicznych
Wynika to niepewności dotyczącej wystąpienia
Wiarygodność prognoz i podstawowe komponenty przyszłych zdarzeń lub ich wyniku, ale takŜe
ich wartości
subiektywnej oceny kierownictwa.
Uwzględnienie ryzyka związanego bieŜącą rynkową Niepewność, co do wiarygodności sposobu wyceny moŜe
oceną wartości pieniądza w czasie
być spowodowana:
Uwzględnienie ryzyka związanego z inkasem i
1. długością okresu objętego prognozą,
wydatkowaniem szacowanych kwot
2. ilością i złoŜonością znaczących załoŜeń
Uwzględnienie ryzyka związanego z inflacyjnym
przyjętych do wyceny,
wzrostem cen w okresie prognozy
3. wysokim stopniem subiektywizmu załoŜeń i
Uwzględnienie ryzyka związanego z walutowymi
przepływami pienięŜnymi
czynników wykorzystywanych podczas wyceny,
4. wysokim stopniem niepewności dotyczącym
Wartość godziwa jako poziom wyceny występowania lub wyników przyszłych zdarzeń
odzwierciedlający ryzyko gospodarcze przyjętych w załoŜeniach,
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako miernik 5. brakiem obiektywnych danych przy
potencjalnych skutków ryzyka gospodarczego jednoczesnym zastosowaniu wysoce
subiektywnych czynników.
prof. dr hab. Anna Karmańska 11
12. Wycena bilansowa jako instrument szacowania ryzyka
związanego z aktywami i pasywami
Korzyści ekonomiczne jako obszar uwzględniania ryzyka
związanego z działalnością gospodarczą
Odpis aktualizujący
jest wymiernym, wieloaspektowym, wyraŜonym w
Ogólne zasady uwzględniania czynników ryzyka w predykcji teraźniejszych wartościach sprawozdawczych,
korzyści ekonomicznych
odzwierciedleniem przyszłego wpływu
Wiarygodność prognoz i podstawowe komponenty czynników ryzyka gospodarczego na przyszłe
ich wartości dokonania przedsiębiorstwa. Ta uwaga wyraźnie
Uwzględnienie ryzyka związanego bieŜącą rynkową podkreśla, co w tym miejscu powtarza się za
oceną wartości pieniądza w czasie innymi osobami, Ŝe sprawozdanie finansowe jest
Uwzględnienie ryzyka związanego z inkasem i sprawozdaniem bardziej z przyszłości niŜ z
wydatkowaniem szacowanych kwot przeszłości. Aspekt „przyszłościowy”
Uwzględnienie ryzyka związanego z inflacyjnym sprawozdania finansowego wiązać naleŜy mocno
wzrostem cen w okresie prognozy z czynnikami ryzyka, jakie mogą spowodować
jego realizację w przyszłości. Aspekt
Uwzględnienie ryzyka związanego z walutowymi
przepływami pienięŜnymi przeszłościowy naleŜy wiązać z faktem, Ŝe
prezentowane wartości są odzwierciedleniem
Wartość godziwa jako poziom wyceny odzwierciedlający
posiadanego przez przedsiębiorstwo w danym
ryzyko gospodarcze
momencie potencjału do generowania korzyści
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jako ekonomicznych.
miernik potencjalnych skutków ryzyka
gospodarczego
prof. dr hab. Anna Karmańska 12