Ուսումնական նախագիծ, 4-րդ դասարան Թեմա՝ Կենդանիները մեր բարեկամներն են

1. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ

2. Պատմաբաններ

3. Հարցեր …
 Ո՞ր ժամանակներից է մարդը ընտելացրել կենդանիներին:
 Ո՞ր կենդանուն է մարդը առաջինը ընտելացրել:

4. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Կենդանիները բնության անփոխարինելի,
անբաժան մասն են:
 Նրանք փոշոտում են բույսերը, փորում և
փխրեցնում են հողը, կատարում են
մաքրողի դեր՝ մաքրում են անտառները և
ջուրը:
 Նրանք մարդուն սնունդ են տալիս` միս,
կաթ, մորթի, կաշի:
 Որոշ կենդանիներ օգնում են մարդուն՝
հսկում են տունը, բեռներ են
տեղափոխում:
 Նրանք նաև կեր են հանդիսանում մյուս
կենդանիների համար:

5. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Կան մի խումբ կենդանիներ,
որոնք մարդու համար ընկեր են
դառնում՝ զվարճացնում են
նրան, խաղում, զբոսնում:

6. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Հետազոտությունները ցույց են
տվել, որ հազարավոր տարիներ
առաջ գայլերը հավաքվում էին
նախնադարյան մարդկանց
ապրելավայրերի մոտակայքում:
 Այն տեսակները, որոնք խիզախ
էին և մարդկանցից չէին
վախենում և ագրեսիվ չէին, որ
մարդկանց վախեցնեին, մնացին
մարդկանց մոտ:
 Այդպես մարդը սկսեց ընտելացնել
գայլերին:

7. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Գայլերը շատ լավ
որսորդներ էին և որսի
ժամանակ մարդուն օգնում
էին, քանի որ ունեին ուժեղ
լսողություն և
հոտառություն:
 Գայլերի օգնությամբ
մարդիկ ավելի հաջող որս
էին անում:

8. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Ինչպես հասկացաք, առաջին
կենդանին, որը
բարեկամացել է մարդու հետ
գայլն է:
 Մարդը գայլին ընտելացրել է
մոտավորապես 37 հազար
տարի առաջ:
 Շներն առաջացել են
մոխրագույն գայլից:

9. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Այլ կենդանիների
ընտելացումը տեղի է
ունեցել ավելի ուշ:
 Ոչխարներն ու այծերը
ընտելացվել են մոտ
տասնմեկ հազար տարի
առաջ:
 Առաջին կենդանին, որից
մարդը օգուտ է ստացել,
եղել է այծը:

10. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Աշխարհում
ամենատարածված
ընտելացված կենդանին
շունն է։
 Շներն օգտագործվում են
տարբեր ոլորտներում։

11. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Հնուց ի վեր գոյություն են
ունեցել մարտական շներ,
դրանք նշանավոր են նաև
պատերազմներում:

12. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Ներկայում կան շատ
աշխատանք կատարող շներ՝
ոստիկանական,
ծառայողական՝ մարդկանց
հետ գործակցելու և
հաշմանդամներին օգնելու
համար և այլ աշխատանք
կատարող շներ։
 Կան նաև ուղեկցող շներ,
որոնց աշխատանքը կույր
կամ վատ տեսնող մարդկանց
օգնելն է:

13. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Աշխարհում կա շների մի քանի հարյուր
տեսակ:
 Նրանց միջին չափերը հիմնականում
տատանվում են
15-84 սմ , քաշը՝ 1-79 կգ:

14. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Շները լավ վազում և
լողում են։
 Ծնում են 1–2 (երբեմն՝
12–18) կույր, խուլ և
անատամ ձագեր։
 Ապրում են 10–12 (16–
17) տարի։

15. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Հիմնական և լրացուցիչ
կերերն են միսը,
շիլան, ոսկորը ,
բանջարեղենը։
 Շներին պահում են
բներում, ցանցապատ
վանդակներում, տներում։

16. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Այժմ ընտանի շներն
ապրում են ամենուրեք,
որտեղ մարդիկ կան։
 Շներն ունեն լավ
զարգացած լսողություն,
տեսողություն և
հոտառություն։

17. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Ապրելով մարդու հետ՝
շները մասնակցել են
որսորդությանը, հսկել են
տիրոջն ու բնակատեղին։
 Աշխարհում շունը
ընկալվում է որպես մարդու
լավագույն ընկեր, մարդու
բարեկամ:

18. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ ՄԵՐ
ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐՆ ԵՆ
 Աշխարհում կա շուրջ 500 միլիոն
շուն, որոնց 75%-ը թափառող շներն
են։

19. Ի՞նչ սովորեցինք
1. Դիագրամներ կազմել:
2. Ռուսերենից հայերեն թարգմանություն կատարել. խմբագրել, սրբագրել:
3. Համացանցից նկարներ որոնել, պահպանել համակարգչում:
4. Ավելի լավ կարդալ, պատմել:
5. Ավելի լավ պրեզենտացիա ստեղծել:
6. Խմբով աշխատել՝ միասին լավ աշխատանք ստեղծել, համագործակցել, միասին
պլանավորել աշխատանքը, իրար օգնել, իրար հետ համաձայնել, խմբով որոշումներ
կայացնել:

20. ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ
ՀԱՄԱՐ
Նյութը պատրաստեցին
Գրիգոր Բալայանը
Գոռ Աշոտյանը
Նաիրի Զաղլասյանը
2015-2016 ուսումնական տարի