Đề Tài Giải Quyết Tranh Chấp Hợp Đồng Mua Bán Hàng Hoá Theo Thủ Tục Sơ Thẩm.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC……….
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
Đề tài:
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ
TÌNH HÌNH GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HOÁ
THEO THỦ TỤC SƠ THẨM TẠI TOÀ ÁN
NHÂN DÂN QUẬN 12 THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH
GVHD: PGS-TS…………
SVTH: …………….
Lớp: ……………
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng năm 201

LỜI CẢM ƠN
Để có được những kết quả như ngày hôm nay, em xin gửi lời cảm ơn chân
thành đến quý thầy cô trong khoa ………… của trường Đại …………….. những
người đã dìu dắt và truyền đạt kiến thức quý báu trong suốt thời gian em học tập tại
trường. Và trên hết em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới:
Thầy PGS-TS…………. đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong quá trình
nghiên cứu và hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp này.
Ban lãnh đạo và toàn thể anh chị em trong công ty ……………….., nơi em có
cơ hội thực tập và thực hiện đề tài.
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, với vốn kiến thức cònhạn hẹp
cho nên không thể tránh khỏi những thiếu xót cần phải bổ sung và hoàn thiện tốt
hơn. Rất mong được sự đóng góp của thầy cô cùng ban lãnh đạo Công ty.
Trân trọng !

NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Tp. HCM, ngày……tháng……..năm……
Đơn vị thực tập
(Ký và đóng dấu)

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
Giảng viên hướng dẫn: .................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Tp. HCM, ngày……tháng……..năm……
Giảng viên hướng dẫn
(Ký và ghi rõ họ tên)

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU.............................................................................................................7
1. Tính cấp thiết của Đề tài......................................................................................7
2. Mục đích nghiên cứu ...........................................................................................7
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................8
4. Phương pháp nghiên cứu của Báo cáo.................................................................8
5. Kết cấu của báo cáo .............................................................................................8
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HOÁ VÀ
GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HOÁ THEO THỦ
TỤC SƠ THẨM TẠI TÒA ÁN THEO PHÁP LUẬT................................................9
1.1. Khái quát về tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá......................................9
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm hợp đồng mua bán hàng hóa ....................................9
1.1.1.1. Khái niệm.............................................................................................9
1.1.1.2. Đặc điểm ............................................................................................10
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa ................12
1.1.2.1. Khái niệm...........................................................................................12
1.1.2.2. Đặc điểm ............................................................................................12
1.1.3. Ý nghĩa của việc giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa......14
1.3. Nguyên nhân xảy ra tranh chấp phát sinh từ hợp đồng mua bán hàng hóa....15
1.3.1. Nguyên nhân chủ quan.............................................................................15
1.3.2. Nguyên nhân khách quan .........................................................................17
1.4. Đặc điểm của giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa theo thủ tục
sơ thẩm tại Tòa án nhân dân ..................................................................................19
1.4.1. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp quận trong việc xét xử sơ thẩm các
tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa.............................................................19
1.4.2. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa tại Tòa án
nhân dân..............................................................................................................21
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ TÌNH HÌNH GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HOÁ THEO THỦ TỤC SƠ
THẨM TẠI TOÀ ÁN NHÂN DÂN QUẬN 12 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.....23
2.1. Tổng quan về Tòa án nhân dân quận 12.........................................................23
2.1.1. Giới thiệu về Tòa án nhân dân quận 12....................................................23
2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Tòa án nhân dân quận 12............24

2.2. Thực tiễn giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán tại Tòa án nhân dân quận
12 ...........................................................................................................................24
2.2.1. Tình hình giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa .................24
2.2.2. Những hạn chế, bất cập trong quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng
mua bán hàng hóa tại Tòa án nhân dân quận 12 Error! Bookmark not defined.
2.2.2.1. Những vướng mắc, bất cập về việc áp dụng các quy định của pháp luật
về trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hànghóaError! Bookmark no
2.2.2.2. Cơ sở vật chất chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế xét xửError! Bookmark not
2.3. Các quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa
ở Việt Nam.............................................................Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Chủ thể tham gia giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóaError! Bookmar
2.3.2. Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa theo
thủ tục sơ thẩm theo pháp luật Việt Nam...........Error! Bookmark not defined.
2.3.2.1. Thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện.Error! Bookmark not defined.
2.3.2.2. Thủ tục hòa giải tại Tòa án ................Error! Bookmark not defined.
2.3.2.3. Thủ tục xét xử sơ thẩm ......................Error! Bookmark not defined.
2.4. Những giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết tranh chấp hợp đồng mua
bán hàng hoá theo thủ tục sơ thẩm ........................Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện các quy định của pháp luật và nâng cao hiệu
quả giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa theo thủ tục sơ thẩmError! Bookma
2.4.2. Các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả giải quyết đối với các tranh
chấp hợp đồng mua bán hàng hóa ......................Error! Bookmark not defined.
2.4.2.1. Về việc hoàn thiện hệ thống pháp luậtError! Bookmark not defined.
2.4.2.1.1. Cần thống nhất trong các quy định giữa luật chung và các luật
chuyên ngành về mua bán hàng hóa và giải quyết tranh chấp hợp đồng mua
bán hàng hóa................................................Error! Bookmark not defined.
2.4.2.1.2. Hoàn thiện các quy định của pháp luật về hòa giải tại Tòa án theo
hướng chặt chẽ hơn......................................Error! Bookmark not defined.
2.4.2.2. Giải pháp tăng cường cơ sở vật chất cho Tòa án nhân dân Quận 12Error! Bookm
KẾT LUẬN...............................................................Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................Error! Bookmark not defined.

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của Đề tài
Mua bán hàng hóa là hoạt động đặc trưng cơ bản của kinh doanh thương mại. Hợp
đồng mua bán hàng hóa chính là cách thức để hoạt động này được diễn ra, nó thể hiện sự
thống nhất ý chí của các bên chủ thể trong quan hệ mua bán. Hợp đồng được đảm bảo
thực hiện nhờ vào nhiều yếu tố như sự chấp hành của các bên đối với các điều khoản đã
thỏa thuận hay hợp đồng đó có vi phạm lợi ích chung của xã hội, lợi ích của người khác
hay không. Pháp luật với vai trò là khung định ra những nguyên tắc cơ bản cho mọi hoạt
động trong xã hội, cũng điều chỉnh những vấn đề liên quan đến hoạt động thiết yếu này.
Ngày nay, mua bán hàng hoá không chỉ diễn ra giữa bên mua và bên bán trong nước
mà phạm vi kinh doanh lan rộng ra phạm vi thế giới. Cùng với đó, các tranh chấp thương
mại nói chung và hợp đồng mua bán hàng hoá nói riêng ngày càng gia tăng về số lượng
cũng như sự phức tạp của từng vụ việc đòi hỏi phải có một hệ thống pháp luật điều chỉnh
toàn diện cũng như cơ chế giải quyết nhanh gọn, làm sao để không ảnh hưởng đến uy tín
của doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh của các bên.
Pháp luật Việt Nam hiện nay quy định khá đầy đủ về trình tự, thủ tục thụ lý và xét xử
sơ thẩm đối với các loại tranh chấp trong đó có tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng
hoá.
Với các nội dung nêu trên, em xin chọn đề tài “Thực trạng pháp luật và tình hình giải
quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá theo thủ tục sơ thẩm tại toà án nhân dân
Quận 12 Thành Phố Hồ Chí Minh’’ để làm bài báo cáo thực tập tốt nghiệp của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của báo cáo là nghiên cứu các vấn đề lý luận, các quy định của
pháp luật Việt Nam về việc xét xử các vụ án tranh chấp mua bán hàng hoá theo thủ tục sơ
thẩm; phân tích thực trạng việc xét xử và đưa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xét xử
theo thủ tục sơ thẩm đối với loại tranh chấp này tại Toà án nhân dân Quận 12.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Toà án nhân dân Quận 12.
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu các quy định của pháp luật Việt Nam về
giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng mua bán hàng hóa theo thủ tục sơ thẩm; thực
tiễn giải quyết các tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa theo thủ tục sơ thẩm.
4. Phương pháp nghiên cứu của Báo cáo
Báo cáo được thực hiện trên theo các phương pháp nghiên cứu như phân tích, tổng
hợp, phương pháp so sánh, phương pháp lịch sử, logic… tham khảo các tài liệu, sách báo
liên quan đến vấn đề tranh chấp mua bán hàng hoá và giải quyết tranh chấp hợp đồng
mua bán hàng hoá.
5. Kết cấu của báo cáo
Chương 1: Cơ sở lý luận về hợp đồng mua bán hàng hóa và giải quyết tranh chấp hợp
đồng mua bán hàng hóa theo thủ tục sơ thẩm tại Tòa án theo pháp luật
Chương 2: Thực trạng pháp luật và tình hình giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán
hàng hóa theo thủ tục sơ thẩm tại Tòa án nhân dân Quận 12.

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỢP ĐỒNG MUA BÁN
HÀNG HOÁ VÀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG MUA
BÁN HÀNG HOÁ THEO THỦ TỤC SƠ THẨM TẠI TÒA ÁN
THEO PHÁP LUẬT
1.1. Khái quát về tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm hợp đồng mua bán hàng hóa
1.1.1.1. Khái niệm
Hợp đồng nói chung là một hành vi pháp lý, là sự thể hiện ý chí của các bên để làm
phát sinh các quyền và nghĩa vụ. Hợp đồng là loại hành vi pháp lý cơ bản và thông dụng
nhất. Ý chí của cá nhân đóng vai trò quan trọng trong hợp đồng, khi sự thống nhất của
các ý chí là thực chất và không trái pháp luật thì nó sẽ làm phát sinh các nghĩa vụ ràng
buộc các bên.
Theo quy định tại khoản 3 điều 2 Luật thương mại 20051
: “ Hàng hóa bao gồm: tất cả
các bất động sản, kể cả bất động sản hình thành trong tương lai, những vật gắn liền với
đất đai”. Cũng tại điều 3 luật này, tại khoản 8 có quy định: “Mua bán hàng hóa là hoạt
động thương mại, là sự thỏa thuận theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền
sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho
bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận”. Việc mua bán hàng hóa
được thực hiện dựa trên cơ sở hợp đồng. Hiện nay hợp đồng mua bán hàng hóa là hợp
đồng thông dụng của hợp đồng dân sự, chiếm một số lượng lớn. Tại điều 388 Bộ luật dân
sự 2015 có nêu khái niệm chung của hợp đồng dân sự: “Hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận
giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”.2
Đối với
hoạt động mua bán hàng hóa hay hợp đồng mua bán hàng hóa cũng là sự xác lập.
Hợp đồng mua bán hàng hóa có bản chất chung của hợp đồng, nó là sự thỏa thuận
nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt các quyền và nghĩa vụ trong quan hệ mua bán.
1 Luật thương mại 2005 – Nhà xuất bản Lao động xã hội

Luật thương mại 2005 không đưa ra định nghĩa về hợp đồng mua bán hàng hóa trong
thương mại, nhưng có thể dựa vào khái niệm hợp đồng mua bán tài sản trong luật dân sự
để xác định bản chất của hợp đồng mua bán hàng hóa. Theo Điều 428 Bộ luật dân sự
20153
: “Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có
nghĩa vụ giao tài sản cho bên mua và nhận tiền, còn bên mua có nghĩa vụ nhận tài sản và
trả tiền cho bên bán”. Hàng hóa được hiểu là động sản, kể cả động sản hình thành trong
tương lai, và các vật gắn liền với đất. Như vậy, hàng hóa thuộc tài sản và có phạm vi hẹp
hơn tài sản. Từ đó cho thấy, hợp đồng mua bán hàng hóa trong thương mại là một dạng
cụ thể của hợp đồng mua bán tài sản.
Trong phạm vi nghiên cứu đề tài, ta xem xét hợp đồng mua bán hàng hóa giữa các tổ
chức cá nhân có đăng ký kinh doanh mà quan hệ với nhau vì mục đích lợi nhuận. Theo
khoản 8 điều 3 Luật thương mại 2005 có quy định: “ Hoạt động thương mại, theo đó bên
bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh
toán, bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa
theo thỏa thuận”. Như vậy về khái niệm chung không khác gì so với hợp đồng dân sự hay
hợp đồng mua bán hàng hóa thông thường. Trong Luật thương mại 2005 không có nêu
khái niệm về hợp đồng thương mại mà chỉ có hoạt động thương mại, trong đó mua bán
hàng hóa là một hoạt động thương mại. Các hoạt động thương mại là hoạt động nhằm
mục đích sinh lợi nhuận, và đây là điểm khác biệt giữa hợp đồng dân sự và hợp đồng mua
bán hàng hóa trong hoạt động thương mại. Các hợp đồng được giao kết không nhằm mục
đích lợi nhuận là hợp đồng mua bán hàng hóa có tính chất dân sự.
Như vậy, hợp đồng mua bán hàng hóa là hợp đồng được giao kết bởi các thương
nhân, là sự thỏa thuận giữa các bên để xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ
của các bên, và giao kết nhằm mục đích sinh lợi.
1.1.1.2. Đặc điểm
Có thể xem xét các đặc điểm của hợp đồng mua bán hàng hóa trong mối liên hệ với
hợp đồng mua bán tài sản theo nguyên lý của mối quan hệ giữa luật riêng và luật chung.

- Hợp đồng mua bán hàng hóa cũng có những đặc điểm chung của hợp đồng mua
bán tài sản trong dân sự như:
+ Là hợp đồng ưng thuận: tức là nó được coi là giao kết tại thời điểm các bên thỏa
thuận xong các điều khoản cơ bản, thời điểm có hiệu lực của hợp đồng không phụ thuộc
vào thời điểm bàn giao hàng hóa, việc bàn giao hàng hóa chỉ được coi là hành động của
bên bán nhằm thực hiện nghĩa vụ của hợp đồng mua bán đã có hiệu lực.
+ Có tính đền bù: Bên bán khi thực hiện nghĩa vụ giao hàng hóa cho bên mua thì sẽ
nhận từ bên mua một lợi ích tương đương với giá trị hàng hóa theo thỏa thuận dưới dạng
khoản tiền thanh toán.
+ Là hợp đồng song vụ: Mỗi bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa đều bị ràng buộc
bởi nghĩa vụ đối với bên kia, đồng thời lại cũng là bên có quyền đòi hỏi bên kia thực hiện
nghĩa vụ đối với mình. Trong hợp đồng mua bán hàng hóa tồn tại hai nghĩa vụ chính
mang tính chất qua lại và liên quan mật thiết với nhau: nghĩa vụ của bên bán phải bàn
giao hàng hóa cho bên mua và nghĩa vụ của bên mua phải thanh toán cho bên bán.
- Với tư cách là hình thức pháp lý của quan hệ mua bán hàng hóa, hợp đồng mua
bán hàng hóa có những đặc điểm nhất định, xuất phát từ bản chất thương mại của hành vi
mua bán hàng hóa:
+ Về chủ thể: Hợp đồng được ký kết giữa pháp nhân với pháp nhân, giữa pháp nhân
với cá nhân có đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật. Về cơ bản, hợp đồng
mua bán hàng hóa được thiết lập giữa các chủ thể chủ yếu là thương nhân.
+ Về hình thức: Theo quy định tại Điều 401 Bộ luật dân sự 2015: Hợp đồng mua bán
hàng hóa có thể giao kết bằng lời nói, văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Tại điều 24 Luật
thương mại 2005 cũng có quy định về hình thức của hợp đồng mua bán hàng hóa: Hợp
đồng mua bán hàng hoá được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc được xác lập bằng
hành vi cụ thể.4
Đối với các loại hợp đồng mua bán hàng hóa mà pháp luật quy định phải
được lập thành văn bản thì phải tuân theo các quy định đó. Chủ yếu các hợp đồng trong

hoạt động thương mại, hợp đồng mua bán hàng hóa được thành lập bằng văn bản, bởi
việc giao kết hợp đồng bằng văn bản mang tính đảm bảo cao hơn so với các hình thức
khác. Và do hợp đồng mua bán hàng hóa diễn ra là nhằm mục đích sinh lợi nên việc ký
kết hợp đồng phải được giao kết bằng văn bản.
+ Về đối tượng: Hợp đồng mua bán hàng hóa có đối tượng là hàng hóa được phép
giao dịch, không nằm trong đối tượng hàng hóa bị cấm. Cùng với sự phát triển của xã
hội, hàng hóa trở nên phong phú bao gồm nhiều loại, có thể là vật hữu hình hay vô hình,
động sản hay bất động sản… đều là những đối tượng của hợp đồng mua bán hàng hóa.
Mỗi đối tượng đều có hình thức trao đổi khác nhau, nhưng vẫn phải tuân theo những
nguyên tắc chung trong hợp đồng mua bán hàng hóa.
+ Về nội dung: Hợp đồng mua bán hàng hóa thể hiện quyền và nghĩa vụ giữa các bên
trong quan hệ mua bán, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu
hàng hóa cho bên mua và nhận tiền; còn bên mua có nghĩa vụ nhận hàng hóa và trả tiền
cho bên bán. Hành vi của các bên trong quan hệ mua bán hàng hóa có tính chất hành vi
thương mại. Mục đích thông thường của các bên là lợi nhuận.
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa
1.1.2.1. Khái niệm
Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa là những mâu thuẫn, bất đồng về quyền và
nghĩa vụ giữa các chủ thể tham gia trong hợp đồng mà chủ yếu là liên quan đến việc thực
hiện hoặc không thực hiện quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng. Tranh chấp có thể phát sinh
từ nội dung của hợp đồng, giải thích hợp đồng, quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp
đồng, thực hiện hợp đồng, sửa đổi, bổ sung chấm dứt hợp đồng, trách nhiệm bồi thường
thiệt hại do vi phạm hợp đồng…
1.1.2.2. Đặc điểm
Việc ký kết hợp đồng mua bán hàng hóa mang lại cho bên mua và bên bán những
quyền lợi nhất định, hay nói cách khác là khi các bên tiến hành ký kết một hợp đồng mua

bán thì hợp đồng đó hẳn mang lại cho họ những hi vọng về lợi nhuận nào đó. Đồng thời,
hợp đồng đó cũng ràng buộc các bên những nghĩa vụ nhất định. Các nghĩa vụ này không
phải sẵn có mà xuất phát trên cơ sở hợp đồng mà các bên đã ký kết với nhau. Tranh chấp
về hợp đồng mua bán hàng hóa phát sinh khi các bên không thực hiện hoặc thực hiện
không đúng những điều khoản đã cam kết trong hợp đồng. Các đặc điểm của tranh chấp
hợp đồng mua bán hàng hóa được phân tích trên cơ sở các yếu tố làm phát sinh tranh
chấp để qui trách nhiệm thuộc về bên mua hay bên bán. Cụ thể, tranh chấp hợp đồng mua
bán hàng hóa dựa trên các yếu tố sau:
- Có sự vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa:
Vi phạm hợp đồng thể hiện trong việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng,
không đầy đủ nghĩa vụ của hợp đồng. Ví dụ như là bên bán không giao hàng, giao hàng
chậm, giao hàng thiếu, giao hàng sai chủng loại, giao hàng kém chất lượng hay vi phạm
đối với bên mua là không trả tiền, chậm trả tiền, trả tiền thiếu v.v. Chúng ta biết rằng, hợp
đồng tuy là sự thể hiện ý chí thống nhất giữa các bên, song một khi đã được xác lập, ký
kết thì việc thực hiện các nghĩa vụ đó là bắt buộc.
- Có thiệt hại về tài sản của bên bị vi phạm:
Thiệt hại về tài sản trong hợp đồng mua bán hàng hóa là căn cứ để bên bị vi phạm
yêu cầu bên vi phạm bồi thường thiệt hại. Nghĩa vụ chứng minh thiệt hại thuộc về bên bị
vi phạm.
- Có quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm hợp đồng và thiệt hại vật chất xảy ra:
Điều này có nghĩa là vi phạm hợp đồng phải là nguyên nhân, còn thiệt hại về tài sản
của bên bị vi phạm là hậu quả của nó thì mới có căn cứ để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
- Có lỗi của bên vi phạm:
Đây là điều kiện để quy trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng của
bên vi phạm. Nếu một bên vi phạm hợp đồng mà không có lỗi thì không phải bồi thường
thiệt hại. Ví dụ, bên bán đã chuẩn bị xong hàng hóa cho bên mua và chuẩn bị giao hàng
theo hợp đồng thì bão ập đến cuốn trôi hàng và làm thiệt hại phần lớn hàng hóa khiến bên

bán không thể giao hàng theo đúng thời hạn như hai bên đã ký kết. Như vậy, đây là sự
kiện bất khả kháng, việc không giao hàng đúng thời hạn không có lỗi của bên bán hàng.
Về vấn đề xem xét lỗi trong hợp đồng mua bán hàng hóa, nguyên tắc là bên bị vi
phạm không có nghĩa vụ chứng minh lỗi của bên vi phạm. Tuy nhiên, bên bị vi phạm có
quyền quy đoán lỗi của bên vi phạm. Do vậy, việc xác định lỗi của bên vi phạm được dựa
trên nguyên tắc suy đoán lỗi. Bên vi phạm hợp đồng nếu muốn không phải chịu trách
nhiệm thì phải tự chứng
minh mình không có lỗi. Nếu bên vi phạm không chứng minh được là mình không có
lỗi thì phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo phán quyết của Tòa án khi vụ án
được đưa ra xét xử.
Ngoài ra, tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa còn có các đặc điểm sau đây:
- Tranh chấp này thường được giải quyết thông qua con đường thương lượng, hòa
giải, trọng tài thương mại để đảm bảo sự nhanh gọn về thủ tục cũng như giữ bí mật kinh
doanh và quan hệ hợp tác cho các bên. Tòa án là cơ quan tài phán ít được các bên lựa
chọn hơn.
- Tranh chấp này phát sinh giữa những chủ thể rất đặc thù (chủ yếu là các thương
nhân vì mục đích lợi nhuận) nên việc giải quyết tranh chấp này cũng phải tuân thủ những
nguyên tắc nhất định như đảm bảo bí mật kinh doanh của doanh nghiệp và hài hòa lợi ích
của các chủ thể tham gia quan hệ mua bán hàng hóa.
1.1.3. Ý nghĩa của việc giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa
- Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa kịp thời giúp hạn chế đến mức
tối thiểu sự gián đoạn của sản xuất kinh doanh cũng như đặt ở mức chi phí thấp nhất.
Song, quan trọng đó là phải bảo vệ một cách có hiệu quả lợi ích hợp pháp và chính đáng
của các bên khi tham gia vào kinh tế thương mại.
- Giải quyết tốt tranh chấp là động lực thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Muốn
có một nền kinh tế phát triển thì các quan hệ xã hội nói chung và quan hệ kinh tế thương
mại nói riêng phải được điều chỉnh bằng pháp luật, phải đảm bảo bằng pháp luật. Việc

đầu tiên là hạn chế các tranh chấp có thể xảy ra bằng cách đặt ra các chế định và chế tài
tạo thành một “sân chơi” lành mạnh và công bằng. Khi tranh chấp xảy ra phải có các thủ
tục, biện pháp để giải quyết, nếu không giải quyết kịp thời thì hậu quả sẽ dây dưa kéo dài
và thiệt hại rất lớn. Điều đó không những làm thiệt hại, kìm hãm phát triển nền kinh tế
mà còn gây nên một khuyết điểm lớn của môi trường kinh doanh, các chủ thể sau tranh
chấp có thể “quay lưng” lại với nhau đố kỵ và không tin tưởng lẫn nhau. Một tâm lý yên
tâm làm ăn kinh tế, mạnh dạn đầu tư sẽ góp phần cải thiện nền kinh tế.
- Giải quyết hậu quả kịp thời tranh chấp còn có ý nghĩa cực kỳ quan trong việc quản
lý xã hội bằng pháp luật, vừa tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiập, vừa góp phần tạo
môi trường pháp lý có kỷ cương. Trong sản xuất kinh doanh tạo niềm tin, thực hiện công
bằng và bình đẳng cho các doanh nghiệp trong nước và ngoài nước. Thực hiện sản xuất
kinh doanh có hiệu quả.
1.3. Nguyên nhân xảy ra tranh chấp phát sinh từ hợp đồng mua bán hàng hóa
1.3.1. Nguyên nhân chủ quan
Hợp đồng mua bán hàng hóa là loại hợp đồng phổ biến, đặc biệt là khi đất nước bước
vào thời kì kinh tế thị trường, các thành phần kinh tế được tự do cạnh tranh với nhau
trong khuôn khổ pháp luật, nhiều loại hình doanh nghiệp ra đời, hoạt động thương mại
phát triển ngày càng đa dạng. Các hợp đồng thương mại nói chung và hợp đồng mua bán
hàng hoá trong nước, cũng như giữa thương nhân Việt Nam với thương nhân nước ngoài
ngày càng tăng nhanh về số lượng. Trong điều kiện pháp luật của chúng ta đang trong
quá trình hoàn thiện, các tranh chấp thương mại nói chung và tranh chấp hợp đồng mua
bán hàng hóa nói riêng ngày càng có chiều hướng gia tăng là một tất yếu khách quan.
Đối với loại hợp đồng mua bán hàng hóa, tranh chấp phát sinh chủ yếu là do vi phạm
nghĩa vụ thanh toán của bên mua, hoặc là tranh chấp do vi phạm về chất lượng, số lượng
hàng hoá của bên bán.
Một nguyên nhân dẫn đến tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa là do sự chủ
quan của các bên trong việc thiết lập hợp đồng. Trong thực tế kinh doanh, việc các bên

gặp gỡ trực tiếp để tiến hành đàm phán và ký hợp đồng không phải lúc nào cũng thực
hiện được. Để ký kết một hợp đồng hoặc thực hiện một thương vụ, có trường hợp các bên
thường chỉ trao đổi rất nhanh thông tin dưới hình thức văn bản (đơn chào hàng, đơn đặt
hàng, hợp đồng, tài liệu kỹ thuật…) qua Telex, Fax, thư tín hoặc thậm chí có trường hợp
không có văn bản đầy đủ. Nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ thì không có vấn đề gì đáng nêu
ra, tuy nhiên nếu có bất cứ một khó khăn nào phát sinh thì những thiếu sót, sơ hở của một
trong các bên dù nhỏ cũng có thể là nguyên nhân phát sinh tranh chấp. Bởi vậy, trước khi
tiến hành ký kết bất cứ hợp đồng nào, việc soạn thảo chặt chẽ các văn bản hoặc hợp đồng
mua bán, những phụ lục kèm theo như tài liệu kỹ thuật hay miêu tả về hàng hoá… phải
được đặc biệt coi trọng. Mọi chi tiết chưa rõ ràng cần phải được làm sáng tỏ ngay để
tránh phát sinh những tranh chấp và thiệt hại không đáng có.
Tranh chấp phát sinh từ hợp đồng mua bán hàng hóa có thể phát sinh do ý chí chủ
quan của các chủ thể trong hợp đồng, ví dụ như bên bán hàng cố tình giao hàng không
đúng chủng loại đã giao kết hợp đồng, hoặc không giao hàng cho bên mua như thỏa thuận
trong hợp đồng; còn bên mua thì cố tình chây ì trong việc thanh toán khi đã nhận được
hàng, đơn phương chấm dứt hợp đồng khi gặp khó khăn nội bộ,… Nói cách khác, các bên
cố tình không muốn thực hiện một cách đầy đủ và trọn vẹn các điều khoản của hợp đồng
đã giao kết.
Nhiều hợp đồng hiện nay phát sinh tranh chấp là do khi ký kết, người ký kết không
đủ tư cách đại diện chủ thể, ký hợp đồng với những nội dung, điều khoản không được
pháp luật cho phép,… nên khi thực hiện, tất yếu sẽ dẫn đến những vướng mắc, buộc
phải sửa hoặc hủy hợp đồng dẫn đến những thiệt hại của các bên làm phát sinh tranh
chấp.
Nhiều doanh nghiệp vì yếu tố lợi nhuận trước mắt mà đàm phán, soạn thảo hợp đồng
một cách vội vã, mang tính hình thức, nội dung sơ sài hoặc mập mờ tối nghĩa, thiếu sự
cân nhắc kỹ càng dẫn đến nguy cơ xảy ra tranh chấp rất cao. Các doanh nghiệp cần phải
hạn chế việc này, bởi hợp đồng mua bán hàng hóa cần phải được soạn thảo với nội dung
đầy đủ, cụ thể, chứa đựng các điều khoản cần thiết và dự liệu được các cách thức xử lý

với các tình huống có thể phát sinh là cách tốt nhất để ngăn ngừa những bất đồng, tranh
chấp có thể xảy ra trong quá trình thực hiện hợp đồng.
Đối với các hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, nguyên nhân chủ quan dẫn tới việc
phát sinh tranh chấp có thể do những nguyên nhân sau đây:
- Năng lực của doanh nghiệp trong quan hệ thương mại quốc tế còn nhiều hạn chế.
Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn còn “trẻ”, kinh nghiệm thương mại quốc tế không
nhiều trong khi các chủ thể nước ngoài trong mối quan hệ này thường có tiềm lực và rất
nhiều kinh nghiệm trên thương trường. Những khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ và sự hiểu
biết về thương mại quốc tế còn nhiều hạn chế. Các kỹ năng giao dịch, đàm phán, ký kết
và thực hiện hợp đồng cũng còn nhiều hạn chế; mặt khác, các doanh nghiệp Việt Nam
chưa ý thức được tác dụng và tầm quan trọng của tư vấn pháp lý và chuyên môn, chưa có
thái độ tích cực đúng mực khi phát sinh tranh chấp. Thực tế là có rất nhiều doanh nghiệp
hiện nay còn thiếu những bộ phận chuyên trách về việc thương thảo hợp đồng một cách
có lợi cho doanh nghiệp, do đó, khi hợp đồng được ký kết và đưa vào thực hiện thì dễ
phát sinh các tranh chấp.
- Do sự thiếu hiểu biết về pháp luật và tập quán thương mại quốc tế. Nhiều doanh
nghiệp rơi vào tranh chấp do chưa tìm hiểu kỹ, thiếu các thông tin về đối tác hoặc do ý
thức tuân thủ hợp đồng, pháp luật của doanh nghiệp chưa tốt, vì vậy, trong quá trình
thực hiện, họ cố tình thực hiện không đúng những điều khoản đã cam kết, lý do dẫn đến
việc này có thể là trong quá trình thực hiện hợp đồng đã phát sinh những khó khăn nhưng
vì yếu tố lợi nhuận mà họ thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ các điều khoản của
hợp đồng dẫn đến phát sinh tranh chấp.
1.3.2. Nguyên nhân khách quan
- Do sự biến động của thị trường, giá cả, chính sách thuế, chính sách xuất nhập khẩu
của mỗi quốc gia có sự thay đổi. Chúng ta biết rằng, trong quan hệ thương mại quốc tế,
quá trình từ việc đàm phán, ký kết đến khi các bên thực hiện hợp đồng, thanh lý hợp đồng
thường cách nhau một khoảng thời gian nhất định, đôi khi các bên còn thực hiện mua bán

hàng hóa trong tương lai, mua bán hàng hóa qua Sở Giao dịch hàng hóa… Giá trị của hợp
đồng phụ thuộc vào biến động của thị trường do những quy luật cung cầu, quy luật giá
trị… Do vậy, sự biến động của những yếu tố như giá cả, tỷ giá, cung cầu ảnh hưởng rất
lớn đến lợi ích của các bên. Trên thực tế, chỉ cần một biến động nhỏ về tỷ giá có thể làm
doanh nghiệp bị lỗ, dẫn đến không chịu thanh toán hoặc mất khả năng thanh toán, hoặc từ
chối mua hàng như đã ký kết trong hợp đồng và làm phát sinh tranh chấp.
Thị trường là một trong những nhân tố rất quan trọng đối với hoạt động mua bán
hàng hóa. Biến động của thì trường có thể tạo điều kiện cho doanh nghiệp kiếm được lãi
chồng chất nếu họ tận dụng được cơ hội. Tuy nhiên, chính thị trường nhiều khi cũng đẩy
doanh nghiệp đến ngõ cụt buộc phải vi phạm hợp đồng.
- Nhiều sự kiện bất khả kháng xảy ra ngẫu nhiên trong thực tế sau khi hai bên đã ký
kết hợp đồng. Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra ngẫu nhiên ngoài khả năng kiểm
soát của con người. Sự kiện bất khả kháng là một trong những yếu tố được xem xét để
miễn trách nhiệm.
Sự kiện bất khả kháng ít khi xảy ra nhưng khi đã xảy ra thì thường gây cho các bên
sự lúng túng, bị động. Trong khi ký kết hợp đồng, các bên thường không chú trọng đến
những điều khoản bất khả kháng dẫn đến tranh chấp giữa các bên. Ví dụ, một cuộc đình
công có thể ngăn cản việc giao hàng đúng thời hạn, nhưng nó không thể ngăn cản việc
thanh toán đúng hạn cho các hàng hóa đã giao.
Đối với hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, ngoài những nguyên nhân trên, một
trong các nguyên nhân khác có thể làm phát sinh tranh chấp là:
- Do hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế là hợp đồng liên quan đến ít nhất hai hệ
thống pháp luật của hai quốc gia, ngoài ra còn có thể liên quan đến tập quán quốc tế điều
chỉnh các quan hệ hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, các bên ký kết lại không tìm hiểu
kỹ lưỡng trước khi ký kết hợp đồng dẫn đến việc ký kết hợp đồng không đúng, không đầy
đủ, dẫn đến cách hiểu không thống nhất làm phát sinh tranh chấp giữa các bên.
- Do sự thay đổi chính sách và pháp luật điều chỉnh quan hệ thương mại quốc tế. Hệ

thống chính sách, pháp luật của mỗi quốc gia có sự thay đổi theo thời gian để phù hợp với
thực tiễn xã hội, trong đó phải nói đến quan hệ mua bán hàng hóa. Sự thay đổi chính sách
pháp luật ảnh hưởng tới hoạt động thương mại theo hướng có lợi hoặc bất lợi cho doanh
nghiệp. Ví dụ, doanh nghiệp Việt Nam ký kết hợp đồng xuất nhập khẩu thép với doanh
nghiệp nước ngoài, tuy nhiên, Chính phủ nước đó nâng thuế suất xuất nhập khẩu thép lên
20%. Như vậy, rõ ràng là quy định này có ảnh hưởng đến hợp đồng mà hai bên đã ký kết
bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành của sản phẩm.
Những nguyên nhân chủ quan và khách quan trên đây dẫn đến các tranh chấp trong
kinh doanh thương mại nói chung và tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa nói riêng
ngày càng gia tăng cả về số lượng cũng như tính chất phức tạp của nó. Giải quyết tốt và
kịp thời các tranh chấp có ý nghĩa quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng
của các bên, tháo gỡ vướng mắc cho các doanh nghiệp trong nước và ngoài nước. Đảm
bảo môi trường pháp lý công bằng, có kỷ cương cũng là yếu tố quan trong để thu hút đầu
tư trong nước, thúc đẩy nên kinh tế nước nhà phát triển.
1.4. Đặc điểm của giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa theo thủ tục sơ
thẩm tại Tòa án nhân dân
1.4.1. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp quận trong việc xét xử sơ thẩm các
tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa
Thẩm quyền của Tòa án đối với việc giải quyết các vụ án tranh chấp kinh doanh
thương mại về hợp đồng mua bán hàng hóa được quy định tại BLTTDS 2015 và các văn
bản hướng dẫn thi hành. Theo đó, Tòa Kinh tế Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền
xét xử các tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh thương mại nói chung và
tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa nói riêng. Thẩm quyền theo thủ tục sơ
thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh đối với hợp đồng mua bán được quy định tại điểm a
khoản 1 Điều 29, điểm a khoản 1 Điều 34 BLTTDS 2015. Như vậy, Tòa Kinh tế Tòa án
nhân dân Quận 12 có thẩm quyền xét xử sơ thẩm các tranh chấp hợp đồng mua bán hàng
hóa giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận,
trừ những tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân

dân cấp huyện; những tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa mà đương sự hoặc tài sản
ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp của cơ quan đại diện Việt Nam ở nước
ngoài.
- Thẩm quyền theo lãnh thổ được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 39 BLTTDS
2015, theo đó, thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án khi xét xử tranh chấp hợp đồng mua
bán hàng hóa là Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn
có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền;
Như vậy, thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án đối với các tranh chấp kinh doanh,
thương mại nói chung và các tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa nói riêng theo
quy định tại Điều 30 BLTTDS 2015 được xác định trên cơ sở nơi cư trú và làm việc của
bị đơn hoặc nơi bị đơn có trụ sở. Ví dụ Công ty A có trụ sở tại Malaysia ký hợp đồng
mua bán hàng hóa là 30.000 tấn thép với Công ty B có trụ sở tại Quận 12, hai bên thỏa
thuận trong hợp đồng khi có tranh chấp xảy ra nếu không thể tự thỏa thuận được thì Tòa
án có thẩm quyền giải quyết là Tòa án nơi bị đơn có trụ sở. Như vậy, khi có tranh chấp
xảy ra và nếu Công ty A khởi kiện thì Tòa án nhân dân Quận 12 sẽ là Tòa án có thẩm
quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm vụ tranh chấp nêu trên.
- Thẩm quyền của Tòa án theo sự lựa chọn của nguyên đơn trong việc giải quyết các
tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa được xác định:
Nếu không biết nơi cư trú, làm việc, trụ sở của bị đơn thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa
án nơi cư trú, làm việc, có trụ sở cuối cùng hoặc nơi bị đơn có tài sản giải quyết (theo điểm a
khoản 1), nếu tranh chấp phát sinh từ quan hệ hợp đồng thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án
nơi hợp đồng được thực hiện giải quyết (theo điểm g khoản 1), nếu các bị đơn cư trú, làm
việc, có trụ sở ở nhiều nơi khác nhau thì nguyên đơn có thể yêu cầu Tòa án nơi một trong các
bị đơn cư trú, làm việc, có trụ sở giải quyết theo điểm H khoản 1, Điều 40, BLTTDS 2015
(Nguồn: BLTTDS 2015)

1.4.2. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa tại Tòa án
nhân dân
Cũng như việc giải quyết các loại tranh chấp khác, việc giải quyết các tranh chấp về
hợp đồng mua bán hàng hóa tại Tòa án nhân dân tuân theo các nguyên tắc của Hiến pháp
và Luật Tổ chức Tòa án nhân dân. Cụ thể, các nguyên tắc chung là: nguyên tắc pháp chế
xã hội chủ nghĩa, nguyên tắc khi xét xử, Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân độc lập và chỉ
tuân theo pháp luật, nguyên tắc xét xử công khai, xét xử tập thể và quyết định theo đa số,
Tòa án đảm bảo cho nhân dân được dùng tiếng nói và chữ viết của dân tộc nước mình
trước tòa…; Đối việc việc giải quyết các tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa thì
ngoài các nguyên tắc trên thì các nguyên tắc được xem là đặc thù là:
- Nguyên tắc tôn trọng quyền tự định đoạt của các đương sự.
Nguyên tắc này nhằm đảm bảo quyền tự do kinh doanh, tự do hợp đồng của chủ thể
kinh doanh, Nhà nước không can thiệp vào những hoạt động kinh doanh đúng pháp luật,
Tòa án chỉ giải quyết khi đương sự có yêu cầu và có đơn khởi kiện tại Tòa án hoặc trường
hợp thỏa thuận trọng tài vô hiệu. Khi tranh chấp xảy ra, đương sự có quyền tự quyết định
việc khởi kiện, chủ động đề xuất các yêu cầu, phạm vi, mức độ và lợi ích cần được bảo
vệ. Ngay cả khi đã đưa vụ án tranh chấp ra giải quyết, các bên vẫn có quyền thay đổi nội
dung yêu cầu, tự hòa giải hoặc rút đơn khởi kiện. Các đương sự có quyền cho luật sư
hoặc ủy quyền cho người khác tham gia tố tụng theo đúng quy định của pháp luật mà
không cần thiết phải trực tiếp tham gia tố tụng.
- Nguyên tắc Tòa án có trách nhiệm hòa giải và tạo điều kiện thuận lợi để các đương
sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án theo quy định của bộ luật tố tụng dân sự.
Hòa giải là biện pháp được ưu tiên áp dụng trước khi các bên tranh chấp phải nhờ tới
cơ quan có thẩm quyền tài phán. Nguyên tắc này được xây dựng trước tiên là do yêu cầu
của chính doanh nghiệp. Chỉ khi không thể hòa giải được, các chủ thể mới cần sự can
thiệp của Nhà nước. Tuy vậy, ngay khi có yêu cầu của Tòa án giải quyết, các đương sự
vẫn có thể tiến hành hòa giải với sự hướng dẫn và công nhận của Tòa án. Khi hòa giải,

Tòa án phải tôn trọng sự tự nguyện thỏa thuận của các đương sự trên cơ sở sự tự nguyện
của các đương sự.
- Nguyên tắc đương sự có nghĩa vụ chứng minh.
Khi giải quyết các vụ án tranh chấp kinh doanh thương mại nói chung cũng như các
tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa nói riêng, Tòa án chủ yếu căn cứ vào các chứng cứ
mà đương sự đưa ra, bên nào yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình thì bên
đó có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu đó của mình là căn cứ và
hợp pháp. Các bên có quyền và nghĩa vụ trình bày những gì mà họ cho là cần thiết. Tòa án
không bắt buộc phải thu thập thêm chứng cứ mà chỉ tiến hành xác minh, thu thập thêm
chứng cứ khi thấy cần thiết theo quy định của bộ luật tố tụng dân sự để đảm bảo việc giải
quyết vụ án được chính xác, đảm bảo quyền lợi cho các đương sự.
- Nguyên tắc giải quyết vụ án nhanh chóng, kịp thời.
Thời hạn xét xử sơ thẩm của một vụ án tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa hiện
nay được pháp luật quy định là 2 tháng, trong trường hợp xét thấy cần thiết phải gia hạn
thì vụ án được gia hạn thêm không quá 1 tháng. Như vậy, quá trình giải quyết một vụ án
tranh chấp mua bán hàng hóa đòi hỏi phải nhanh chóng, kịp thời để đảm bảo quyền lợi
cho các bên tranh chấp.
- Nguyên tắc xét xử công khai (trừ trường hợp cần giữ bí mật của Nhà nước, bí mật
của đương sự theo yêu cầu chính đáng của họ).

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ TÌNH HÌNH GIẢI
QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HOÁ
THEO THỦ TỤC SƠ THẨM TẠI TOÀ ÁN NHÂN DÂN QUẬN 12
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Tổng quan về Tòa án nhân dân quận 12
2.1.1. Giới thiệu về Tòa án nhân dân quận 12
Địa chỉ: 755/50 khu phố 3, phường Tân Thới Hiệp, quận 12, Tp. Hồ Chí Minh
Điện thoại: 7172015 – 5970126
Ban lãnh đạo:
- Chánh án : Trần Xuân Minh
- Phó Chánh án : Nguyễn Thị Mây
Trương Việt Hồng
Lê Ngọc Nga
Các thẩm phán :
- Nguyễn Minh Trí
- Phan Thanh Sơn
- Phan Thanh Hưng
- Phan Thanh Nguyễn
- Trần Đức Nam
- Đặng Hồng Sơn
- Huỳnh Thị Xuân Vinh
- Nguyễn Thị Thanh Hương
- Nguyễn Huỳnh Mai Tâm Quyên

2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Tòa án nhân dân quận 12
Toà án nhân dân Quận 12 là cơ quan xét xử của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, thực hiện quyền tư pháp (theo quy định tại Khoản 1 Điều 102 Hiến pháp năm
2013). Ngoài ra, Toà án nhân dân Quận 12 còn được quyền áp dụng các biện pháp xử lý
hành chính tại toà án như đưa vào trường giáo dưỡng, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc,
đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13 ngày
20/01/2014 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp
dụng các biện pháp xử lý hành chính tại tòa án nhân dân.
- Về án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động: Toà án nhân
dân Quận 12 có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm theo quy định tại Điều 35 Bộ luật Tố tụng
dân sự năm 2015, đồng thời giải quyết phá sản doanh nghiệp theo quy định của Luật Phá
sản năm 2014.
- Về án hành chính: Toà án nhân dân Quận 12 có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm theo
quy định của Luật Tố tụng hành chính.
- Về án hình sự: Toà án nhân dân Quận 12 có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm tất cả
các vụ án hình sự mà mức cao nhất của khung hình phạt đến 15 năm tù.
- Toà án nhân dân Quận 12 còn thực hiện một số chức năng khác về thủ tục hành
chính-tư pháp.
2.2. Thực tiễn giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán tại Tòa án nhân dân quận
12
2.2.1. Tình hình giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa
Một số tranh chấp về hợp đồng mua bán hàng hóa được xét xử theo thủ tục sơ thẩm
tại Tòa án nhân dân Quận 12
Vụ tranh chấp thứ nhất.
Vụ án “Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá” giữa nguyên đơn là Công ty cổ
phần xây dựng X (Bên A) và bị đơn là Công ty TNHH Y (Bên B).

Nội dung: Nguyên đơn trình bày: Ngày 01-1-2017, Bên A và Bên B ký kết hợp đồng
nguyên tắc số 270. Theo đó, Bên A bán cho bên B hàng hoá là Băng dính điện màu đen
với đơn giá 41.800đồng/kg (đã bao gồm VAT). Hai bên thoả thuận phương thức thanh
toán là Bên B sẽ thanh toán 100% giá trị tiền hàng bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản vào
ngày 25 hàng tháng cho những lô hàng này.
Sau khi ký hợp đồng, hai bên đã giao hàng và thanh toán theo đúng các điều kiện
trong hợp đồng, không có bên nào thắc mắc, khiếu nại. Đến đầu tháng 5 năm 2017, Bên
B tuyên bố không lấy hàng nữa với lý do Bên B không ký được hợp đồng với khách hàng
của mình và đã trả lại cho Bên A một số hàng chưa bán hết. Số tiền nợ của tháng 3,
tháng 4 năm 2017 là 61.076.111 đồng (làm tròn là 61.076.000 đồng) Bên B chưa thanh
toán và hẹn đến đầu tháng 5 năm 2017 thanh toán nhưng sau đó không thực hiện.
Nay Bên A đề nghị Toà án giải quyết buộc bị đơn phải trả số nợ gốc là 61.076.000
đồng, tiền chênh lệch VAT là 1.057.036 đồng, tiền lãi quá hạn do chậm thanh toán cho
đến ngày trả nợ xong với mức 2.718.325 đồng/tháng và tiền nộp phạt do vi phạm hợp
đồng là 64.480.000 đồng.
Bị đơn trình bày: Bên B xác nhận việc ký kết hợp đồng mua bán nguyên tắc số 270
như nguyên đơn trình bày là đúng. Tại Điều 6 của hợp đồng về trách nhiệm của các bên
thì Bên A có trách nhiệm đảm bảo sự ổn định về giá cả trong vòng 6 tháng đầu nhưng
trong khi hợp đồng mới thực hiện 4 tháng thì Bên A đã tự ý nâng giá mới cao hơn so với
giá cũ mà chưa có văn bản chấp thuận giá mới của Bên B.
Bên B không chấp nhận các khoản nợ phát sinh trước ngày ký kết hợp đồng (ngày
01-1-2017) và từ sau ngày 30-4-2017 khi xảy ra tranh chấp.
Quá trình thực hiện hợp đồng, Bên A thường xuyên giao hàng chậm trễ và không
thực hiện đúng quy cách chủng loại so với hàng mẫu hai bên thống nhất nên đã gây thiệt
hại cho bị đơn số tiền 11.801.739 đồng.
Sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong vụ án đã được thẩm định tại phiên toà, căn cứ

vào kết luận tại phiên toà, Hội đồng xét xử nhận định:
Bên B xác thực các hoá đơn giao dịch do phía nguyên đơn xuất trình nhưng không
chấp nhận thanh toán với lý do có một số lô hàng giao dịch trước ngày hợp đồng và sau
khi đã xảy ra tranh chấp do Bên A thực hiện không đúng về quy cách chủng loại giá bán
như đã thoả thuận, gây thiệt hại cho Bên B. Toà án thấy rằng: thực tế các bên đã mua bán
từ trước khi ký kết hợp đồng và các lô hàng đã được thanh toán gối. Lô hàng cuối cùng là
ngày 03-6-2017. Bên B có thể khiếu nại buộc Bên A thực hiện đúng hợp đồng hoặc đình
chỉ hợp đồng khi bên Bên A có vi phạm về quy cách và giá bán.
Nhưng căn cứ vào những chứng từ mà phía Bên A xuất trình thể hiện Bên B vẫn
chấp nhận mua nhiều lô hàng với quy cách chủng loại và giá bán khác. Bên B cũng
không đưa ra chứng cứ chứng minh thiệt hại về việc hàng hoá bên nguyên đơn giao
không đúng quy cách và chủng loại. Do vậy, không có cơ sở chấp nhận phản bác của Bên
B. Yêu cầu đòi tiền bán hàng của Bên A là có cơ sở chấp nhận.
Về yêu cầu của Bên A đòi phạt hợp đồng thấy rằng: trong hợp đồng, các bên không
thỏa thuận chế tài phạt hợp đồng khi có vi phạm. Do vậy, không chấp nhận yêu cầu này
của Bên A (Theo Điều 300 Luật Thương mại).
Về yêu cầu của Bên A đòi bồi thường thiệt hại tiền chênh lệch VAT do bên bị đơn
đổi hàng nhưng không xuất lại hóa đơn thấy rằng: việc đổi trả hàng là do các bên điều
chỉnh trong quá trình thực hiện hợp đồng. Do vậy, không xác định lỗi của Bên B. Vì
vậy, không chấp nhận yêu cầu này của nguyên đơn.
Về yêu cầu của Bên A đòi tiền lãi do bên bị đơn chậm thanh toán thấy rằng: bị đơn có
lỗi chậm thanh toán nên phải chịu tiền lãi đối với số tiền phải thanh toán, tương ứng thời
gian chưa thanh toán. Lãi suất áp dụng là lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường tại
thời điểm thanh toán (Theo Điều 306 Luật Thương mại).
Trên cơ sở những nhận định trên, Tòa án nhân dân Quận 12 đã xét xử chấp nhận một
phần yêu cầu của Công ty cổ phần xây dựng X, buộc Công ty TNHH Y phải thanh toán
cho nguyên đơn số tiền như sau: Tiền hàng:

61.076.000 đồng; tiền lãi 5.362.000 đồng. Tổng cộng là 66.438.000 đồng. Bác các
yêu cầu khác của đương sự.
Bên B phải chịu án phí kinh doanh thương mại sơ thẩm theo giá ngạch.
Vụ tranh chấp thứ hai.
Vụ án “Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá” giữa nguyên đơn là Công ty cổ
phần thép A (bên A) và bị đơn là Công ty cổ phần B (bên B).
Đây là một vụ án phức tạp, bị hủy và xét xử lại nhiều lần từ năm 2013 đến năm 2017.
Nội dung: Ngày 03-10-2012, bên A ký hợp đồng kinh tế số 03 với bên B (do ông
Đặng Văn K, Phó Tổng giám đốc làm đại diện theo uỷ quyền theo Giấy uỷ quyền số 521
ngày 10-9-2011 của Tổng giám đốc công ty). Theo hợp đồng trên, bên A mua hàng hoá là
phôi thép đúc liên tục hàng rời, tiêu chuẩn GOST 380-94 của bên B với số lượng 3000
tấn +/- 5%, đơn giá 6.750.000 đồng/tấn. Tổng giá trị hợp đồng là 20.250.000.000 đồng.
Ngày 04-10-2012, bên A đã chuyển toàn bộ số tiền 20.250.000.000 đồng cho bên B
theo uỷ nhiệm chi thông qua ngân hàng ngoại thương Quận 12. Bên B cũng đã giao cho
bên A tổng số lượng hàng là 2.999,820 tấn phôi thép. Còn thiếu 7,180 tấn tương ứng với
số tiền 48.465.000 đồng.
Ngày 20-12-2012, hai bên ký tiếp hợp đồng số 05. Đại diện cho bên B ký hợp đồng
là ông Lê Anh L – Phó Tổng giám đốc làm đại diện theo uỷ quyền theo Giấy uỷ quyền số
1296 của Tổng giám đốc công ty). Theo hợp đồng này, bên B mua 5.000 tấn phôi thép
(tiêu chuẩn và chất lượng giống như hợp đồng số 03 nêu trên), đơn giá 7.290.000
đồng/tấn (kể cả thuế VAT và cước phí vận chuyển tới kho của bên A). Tổng giá trị của
hợp đồng là 36.450.000.000 đồng +/- 5%. Thời điểm giao hàng từ ngày 18-1-2013 đến
ngày 30-1-2013. Theo hợp đồng, bên A sẽ ứng trước 500.000.000 đồng cho bên B ngay
sau khi ký hợp đồng. Số tiền còn lại sẽ thanh toán theo hai đợt sau khi bên A nhận hàng.
Hợp đồng còn quy định nghĩa vụ của bên B chịu phạt 2% giá trị của hợp đồng nếu không
giao hàng đúng chủng loại hoặc không giao hàng. Theo đại diện của bên A thì ngày 21-
12-2012, bên A đã chuyển cho bên B 500.000.000 đồng tiền ứng trước, nhưng hợp đồng

này không được bên B thực hiện mà không có lý do.
Cùng ngày 20.12-2012, bên A đã ký kết hợp đồng số 06 với bên B (do ông Lê Anh L
- Phó Tổng giám đốc làm đại diện). Theo hợp đồng này, bên A mua 3.000 tấn phôi thép,
đơn giá 7.200.000 đồng/tấn. Tổng giá trị hợp đồng là 21.600.000.000 đồng. Ngày 22-12-
2012, bên A đã chuyển cho bên B đủ số tiền 21.600.000.000 đồng theo uỷ nhiệm chi tại
Ngân hàng Techcombank chi nhánh quận 12, nhưng bên B mới chuyển cho bên A
2.989,890 tấn phôi thép, còn thiếu 7,640 tấn tương đương số tiền 55.008.000 đồng.
Ngày 01-02-2013, bên A ký hợp đồng số 01 với bên B (do ông Lê Anh L - Phó
Tổng giám đốc làm đại diện). Theo hợp đồng này, bên A đặt mua 5.000 tấn phôi
thép, đơn giá 7.800.000 đồng/tấn. Tổng giá trị hợp đồng là 39.000.000.000 đồng +/-5%.
Quá trình thực hiện hợp đồng, bên A đã chuyển cho bên B 37.710.000.000 đồng và bên B
đã chuyển cho bên A 3.906,390 tấn phôi thép, thành tiền là 30.469.842.000 đồng. Số phôi
thép bên B chưa đưa cho bên A là 928.255,38 kg, tương đương số tiền là 7.240.158.000
đồng.
Sau khi bên B vi phạm hợp đồng, bên A đã nhiều lần có văn bản đề nghị bên B thực
hiện hợp đồng nhưng bên B vẫn cố tình không thực hiện, buộc bên A phải mua phôi thép
của nhà sản xuất khác để đảm bảo cho việc sản xuất và kinh doanh của công ty.
Do bên B đã vi phạm các hợp đồng mà hai bên đã ký nêu trên nên bên A đã khởi kiện
yêu cầu bên B có trách nhiệm thanh toán và bồi thường mọi thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ
giao hàng số 03/2012, 05/2012, 06/2012, 01/2013 tại thời điểm khởi kiện là
12.847.298.683 đồng, trong đó tiền hàng tương ứng với 1.777.020 kg phôi thép (bằng
11.181.662.503 đồng, tiền phạt vi phạm là 1.316.490.480 đồng, tiền lãi là 376.145.700
đồng.
Tại phiên tòa, đại diện bị đơn trình bày: thời điểm bên B ký kết các hợp đồng trên với
bên A là thời kỳ bà Lâm Ngọc N vẫn là Tổng Giám đốc, ông Lê Văn M (chồng bà N) là
cố vấn kinh doanh. Ngày 23-3-2013, bà N đã nhượng toàn bộ lại số cổ phần của mình ở
Công ty cổ phần B cho bà Nguyễn Thị T và bà T nhận chức vụ Quyền Tổng giám đốc từ

ngày 02-4-2013. Trong bản thỏa thuận phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân giữa vợ
chồng bà N và ông M cũng như bản cam kết về nợ của công ty, ông M nhận sẽ có trách
nhiệm trả tất cả các khoản nợ của Công ty cổ phần B được thiết lập từ 01-4-2013. Nay
bên A kiện đòi bồi thường các hợp đồng 03/2012, 05/2012, 06/2012, 01/2013, bên B
không đồng ý, trách nhiệm trả nợ thuộc về ông M, bà N và những người lãnh đạo, quản
lý cũ của công ty. Công ty cổ phần B đang cố gắng làm việc chính thức với ông M để ông
M trả trực tiếp cho bên B hoặc ông M trả cho Công ty cổ phần B để Công ty cổ phần B
trả cho bên A.
Bên A đề nghị Tòa án xem xét, đánh giá lại giá trị pháp lý của các hợp đồng số
03/2012, 05/2012, 06/2012, 01/2013 do ông K, ông L nhân danh bên B ký với bên A
ngay trong vụ án này và xem xét trách nhiệm của ông M, bà N, ông K, ông L đối với các
khoản nợ mà bên A yêu cầu.
Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan – bà N trình bày: Đầu năm 2010, vợ chồng bà
mua lại cổ phần của ông Cao Hồng Y và ông Nguyễn Văn T ở Công ty cổ phần B, lúc đó,
Công ty cổ phần B đang trong thời kỳ xây dựng. Cũng chính từ lúc đó, và N trở thành
tổng giám đốc kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị, còn ông M, chồng bà N làm cố vấn kinh
doanh của công ty. Do mâu thuẫn trong quan hệ vợ chồng, ngày 05-9-2011, bà N và ông
M có làm bản thỏa thuận tài sản trong thời kỳ hôn nhân tại Văn phòng Luật sư O (thuộc
Đoàn Luật sư Quận 12). Theo bản thỏa thuận này, bà N được sở hữu toàn bộ ngôi nhà ở
phố Khâm Thiên, còn ông M được sở hữu 48 tỷ đồng là cổ phần của vợ chồng tại Công
ty cổ phần B nhưng ông M phải có trách nhiệm trả các khoản nợ của Công ty cổ phần B
trong quá trình xây dựng nhà máy cán thép thuộc Công ty cổ phần B. Do không còn cổ
phần và cổ phần đã được giao cho ông M nên việc điều hành công ty bà N đã ủy quyền
cho ông K và sau đó là ông L. Tuy không còn cổ phần nhưng bà N vẫn là Tổng giám
đốc,
song thực tế việc điều hành Công ty cổ phần B là do ông M (chồng bà), ông K, ông L
điều hành. Đến tháng 07/2013, bà N mới bàn giao dư nợ vay và chức vụ Tổng giám đốc
cho bà S. Bà N cũng xác nhận việc ông K, ông L (cả hai ông lúc đó đều là Phó Giám đốc

Công ty cổ phần B) đã ký kết các hợp đồng kinh tế với Công ty cổ phần thép A là có sự
ủy quyền thường xuyên của bà N. Nhưng khi bàn giao cho bà S (quyền và nghĩa vụ) là do
ông M với bà S, bà N khẳng định trách nhiệm trả nợ đối với Công ty cổ phần thép A
không thuộc nghĩa vụ của bà N.
Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan – ông M trình bày: Mặc dù vợ chồng ông có
sự phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân và ông M được sở hữu cổ phần trong Công ty
cổ phần B nhưng ông cũng chỉ giữ vai trò cố vấn kinh doanh mà không được quyền tham
gia ký kết các hợp đồng kinh tế cũng như việc thanh toán nên ông không có trách nhiệm.
ông M không nhất trí với việc Công ty cổ phần B cho rằng ông phải là người có nghĩa vụ
trả nợ mà nghĩa vụ đó thuộc về Công ty cổ phần B và bà S. Ông cũng xác nhận ngày 01-
4-2013, ông có ký bản cam kết với bà S. Bản cam kết đó thể hiện tổng giá trị công nợ để
hai bên thanh quyết toán với nhau và chỉ có ý nghĩa nội bộ cá nhân ông M bà S để làm cơ
sở cho việc thanh quyết toán, bàn giao, nhưng thực sự chưa có việc mua bán cổ phần
trong công ty giữa ông và bà S. Hai bên chưa ký một hợp đồng mua bán cổ phiếu nào,
còn việc chuyển nhượng cổ phần giữa bà N và bà S thế nào ông không biết. Việc Công ty
cổ phần thép A khởi kiện yêu cầu Công ty cổ phần B thanh toán theo hợp đồng, ông M
cho rằng về mặt pháp lý thì Công ty cổ phần B phải chịu trách nhiệm với tư cách pháp
nhân. Còn ông không có trách nhiệm với bất cứ khách hàng, đối tác nào, nếu có chỉ là
trách nhiệm của ông với Công ty cổ phần B. Ông M cũng xin vắng mặt ở tất cả các phiên
tòa.
Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm của Tòa án nhân dân Quận 12 đã quyết định:
Buộc bên B phải trả cho bên A tổng số tiền của 04 hợp đồng số 03/2012, 05/2012,
06/2012, 01/2013 là 24.674.428.500 đồng. Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định
về án phí và quyền kháng cáo của các đương sự.
Ngày 27-11-2013, bên B có đơn kháng cáo yêu cầu cấp phúc thẩm thừa nhận vai trò
trách nhiệm và đưa vào tham gia tố tụng đối với ông M và những người có liên quan,
triệu tập họ tham gia phiên tòa để làm rõ vai trò trách nhiệm của ông M và những người

có liên quan; sửa án sơ thẩm theo hướng buộc ông M và những người có liên quan (thuộc
bên bán) phải chịu trách nhiệm trả nợ cho bên A.
Tại bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối
cao tại Hà Nội đã quyết định: Hủy bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm nêu trên của
Tòa án nhân dân Quận 12, chuyển hồ sơ về Tòa án nhân dân Quận 12 giải quyết lại vụ án
theo đúng quy định của pháp luật với lý do: Phải khẳng định ông K, ông L là người có
quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Cấp sơ thẩm đã xác định không đúng tư cách của hai ông
này, từ đó kết quả bản án không chính xác. Với bà S là người ký thỏa thuận mua bán cổ
phần với ông M, bà N, cấp sơ thẩm đã xác định bà N, ông M là người có quyền lợi, nghĩa
vụ liên quan, còn bà S lại không xác định là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là
không đầy đủ. Hơn nữa, để chặt chẽ, cấp sơ thẩm phải lấy lời khai của bà N, ông M, bà S,
ông Y và đối chất giữa họ với nhau để làm rõ quy định tại Phụ lục hợp đồng mua bán cổ
phần của Công ty cổ phần B ngày 02-7-2013 và bản cam kết về nợ của Công ty ngày 01-
4- 2013…và để xác định rõ trách nhiệm theo các thỏa thuận trong bản thỏa thuận chia tài
sản chung trong thời kỳ hôn nhân.
Sau khi Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm vụ án
nêu trên, Tòa án nhân dân Quận 12 đã có công văn gửi Tòa án nhân dân tối cao kiến nghị
án phúc thẩm với lý do các căn cứ mà Tòa phúc thẩm đưa ra để hủy án sơ thẩm là chưa
thỏa đáng.
Qua nghiên cứu hồ sơ và các tài liệu của vụ án, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã
quyết định kháng nghị bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm của Tòa phúc thẩm Tòa
án nhân dân tối cao tại Tp.HCM theo hướng hủy bản án phúc thẩm nêu trên, giao hồ sơ
vụ án cho Tòa cấp phúc thẩm xét xử phúc thẩm lại theo đúng các quy định của pháp luật
bởi các phân tích sau:
- Từ tháng 10 năm 2012 đến tháng 2 năm 2013, bên A và bên B đã ký với nhau 04
hợp đồng kinh tế về mua bán phôi thép (số 03 ngày 03-10-2012, số 05, số 06 ngày 20-12-

2012 và số 01 ngày 01-2-2013), cần phải xác định đây là hợp đồng được ký kết giữa hai
công ty có tư cách pháp nhân.
- Thời điểm các bên ký kết hợp đồng, về phía bên B, bà N vẫn là người đại diện
theo pháp luật (căn cứ theo Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thay đổi lần 5 và lần 6
của Công ty cổ phần B. Do đó, việc bà N có giấy ủy quyền cho các ông K, L (là phó
giám đốc công ty) được quyền ký kết các hợp đồng kinh tế là hoàn toàn hợp pháp. Ông
K, ông L ký hợp đồng với tư cách là người đại diện cho Công ty cổ phần B chứ không ký
hợp đồng cho cá nhân ông K, ông L. Vì vậy, không thể xác định ông K, ông L là người
có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan như yêu cầu của phía bị đơn cũng như nhận định của cấp
phúc thẩm.
- Quá trình thực hiện 04 hợp đồng trên cũng không có ai phản đối gì. Trên thực tế,
các bên đã thực hiện phần lớn hợp đồng, bên mua (Công ty cổ phần thép A) đã chuyển
gần như đủ số tiền theo thỏa thuận các bên trong hợp đồng (riêng hợp đồng số 05 mới
chuyển tiền đặt cọc 500.000.000 đồng), bên bán (Công ty cổ phần B) đã giao một phần
hàng cho bên mua. Xét thấy, đây là quan hệ giao kết hợp đồng giữa hai công ty có tư
cách pháp nhân. Khi bên bán không thực hiện đúng cam kết như trong hợp đồng là giao
đủ hàng cho bên mua, bên mua đã có nhiều văn bản nhắc nhỡ nhưng bên bán vẫn không
thực hiện nên bên mua đã khởi kiện ra Tòa án yêu cầu bên bán phải hoàn trả số tiền đã
nhận (tương đương với số hàng chưa giao), tiền phạt vi phạm hợp đồng, tiền bồi thường
thiệt hại (do bên B không giao hàng nên bên A đã phải mua của các đơn vị khác và phải
trả tiền cao hơn so với giá đã thỏa thuận với bên B) là có căn cứ theo quy định tại các
Điều 34, khoản 3 Điều 297, Điều 300, 301, 302, 306, 307 LTM 2005.
Tại phiên tòa sơ thẩm, bên B về cơ bản thống nhất với số liệu thực hiện hợp đồng mà
bên A đưa ra, còn các số liệu về tài chính thì chưa công nhận vì chưa đối chiếu công nợ.
Chính vì vậy, Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên buộc bên B phải có trách nhiệm thanh toán
cho bên A số tiền hàng đã nhận theo hợp đồng số 03 năm 2012 là 48.465.000 đồng, theo
hợp đồng số 05 năm 2012 là 500.000.000 đồng, theo hợp đồng số 06 năm 2012 là
55.008.000 đồng, theo hợp đồng số 01 năm 2013 là 7.240.158.000 đồng là đúng.

Tuy nhiên, Tòa án cấp sơ thẩm buộc nguyên đơn phải trả cả tiền lãi quá hạn trên số
tiền phạt là không đúng. Ngoài ra, khi tính số tiền lãi do chậm thanh toán, mặc dù Tòa án
cấp sơ thẩm đã nhận định: do vi phạm, bên B sẽ phải chịu lãi suất nợ quá hạn đối với số
tiền chậm thanh toán theo Điều 306 Luật Thương mại nhưng Tòa án cấp sơ thẩm lại chấp
nhận yêu cầu của bên A tính toán theo mức lãi suất cơ bản do ngân hàng quy định tại thời
điểm xét xử sơ thẩm là không chính xác, không đúng với quy định tại Điều 306 LTM
2005 “bên bị vi phạm hợp đồng có quyền yêu cầu trả tiền lãi trên số tiền chậm trả đó
theo lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường tại thời điểm thanh toán tương ứng
với thời gian chậm trả”. Tòa án cấp sơ thẩm vừa áp dụng Điều 305 BLDS 2015, vừa áp
dụng Điều 306 LTM 2005 để tính số tiền lãi do chậm thanh toán là không đúng, trong
trường hợp này Luật chuyên ngành là LTM 2005 có quy định về quyền yêu cầu tiền lãi
do chậm thanh toán (Điều 306) thì phải áp dụng LTM 2005.
- Quá trình giải quyết vụ án, đại diện của bên B cho rằng trách nhiệm thanh toán các
khoản nợ nói trên là thuộc trách nhiệm của ông M vì giữa ông M và bà N (trước đây là
Tổng Giám đốc Công ty cổ phần B) đã có biên bản chia tài sản chung vợ chồng và theo
biên bản này thì ông M được sở hữu toàn bộ 48 tỷ đồng là cổ phần của vợ chồng tại công
ty. Ông M có bản cam kết nợ ngày 01-4-2013 với bà S (là người mua lại cổ phần của bà
N – sau này là Tổng giám đốc công ty thay cho bà N) rằng ông M sẽ có trách nhiệm trả
tất cả các khoản nợ của Công ty cổ phần B được thiết lập trước ngày 01-4-2013. Tuy
nhiên, việc ông M và bà N chia tài sản chung của vợ chồng, cũng như việc ông M và bà S
có cam kết với nhau về trách nhiệm đối với khoản nợ của Công ty cổ phần B; việc Công
ty cổ phần B có hay không các buổi họp về mua bán cổ phần là việc nội bộ của công ty.
Ông M cam kết với bà S sẽ chịu trách nhiệm trả nợ nhưng chưa được bên có quyền là
Công ty cổ phần thép A đồng ý theo quy định tại khoản 1 Điều 315 BLDS 2015: “Bên có
nghĩa vụ có thể chuyển giao nghĩa vụ dân sự cho người thế nghĩa vụ nếu được bên có
quyền đồng ý”. Quá trình giải quyết vụ án, ông M, bà N đã có lời khai rõ ràng về việc
thỏa thuận chia tài sản chung của vợ chồng, việc ký kết hợp đồng với Công ty cổ phần
thép A, về trách nhiệm của Công ty cổ phần B (pháp nhân) trong việc thực hiện nghĩa vụ

theo hợp đồng, ông M đã có yêu cầu không tham gia các phiên tòa, nên xét thấy việc triệu
tập ông M, bà N để lấy lời khai và đối chất như nhận định của cấp phúc thẩm là không
cần thiết.
Như vậy, bên B có trách nhiệm thanh toán các khoản nợ cho bên A theo đúng quy
định trong các hợp đồng kinh tế mà hai bên đã ký kết. Nếu bên B có đủ căn cứ chứng
minh nghĩa vụ của ông M, bà N đối với công ty thì có quyền khởi kiện ông M, bà N bằng
một vụ án khác. Tòa án cấp phúc thẩm đã hủy án sơ thẩm để giao hồ sơ cho Tòa án cấp
sơ thẩm xét xử sơ thẩm vì lý do để định rõ trách nhiệm theo các thỏa thuận trong bản thỏa
thuận chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân là không đúng vì đây là quan hệ pháp luật
khác. Việc Tòa án cấp phúc thẩm đã hủy án sơ thẩm dựa trên các căn cứ như trên đã làm
cho việc giải quyết vụ án bị kéo dài, gây thiệt hại cho quyền và lợi ích hợp pháp của các
bên đương sự (bên nguyên đơn không nhận được tiền, bên bị đơn phải trả nhiều tiền lãi
hơn do chậm thanh toán). Tòa án cấp sơ thẩm cũng đã có sai sót trong việc tính tiền lãi do
chậm thanh toán, nhưng sai sót này có thể khắc phục được trong giai đoạn phúc thẩm.
Kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao là có cơ sở và cần thiết tạo điều
kiện cho việc giải quyết dứt điểm vụ án. Về bản chất, chúng ta thấy rằng, vụ án với quan
hệ mua bán không quá phức tạp, các nội dung của hợp đồng rõ ràng nhưng do nhận định
của các cấp Tòa án còn khác nhau nên vụ án đã bị kéo dài một cách không cần thiết.

Đề Tài Giải Quyết Tranh Chấp Hợp Đồng Mua Bán Hàng Hoá Theo Thủ Tục Sơ Thẩm.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562

More from Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Đề Tài Giải Quyết Tranh Chấp Hợp Đồng Mua Bán Hàng Hoá Theo Thủ Tục Sơ Thẩm.docx