Η παρουσίαση αυτή αποτελεί μέρος της εκδήλωσης εορτασμού του Διεθνούς Έτους Χημείας 2011, που διοργανώθηκε σε κάποια σχολεία των νομών Κιλκίς και Θεσσαλονίκης το Δεκέμβριο του 2011.
1. Οικιακά Χημικά Λιθοξοΐδου Αλεξάνδρα, Δρ. Χημείας, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπ/σης Βαφειάδη ς Αναστάσιο ς , Δρ. Χημείας, Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπ/σης Εκδήλωση εορτασμού Διεθνούς Έτους Χημείας Υπό την αιγίδα της Ένωσης Ελλήνων Χημικών
2. Ο σκοπός είναι διττός : Να καταγράψουμε τις σημαντικότερες χημικές ουσίες, που «κρύβονται» μέσα σε προϊόντα και αντικείμενα, που υπάρχουν στο σπίτι μας Να προτείνουμε εναλλακτικές – πιο πράσινες – ουσίες, για την αντικατάσταση των χημικών, που καταναλώνουμε αφειδώς. Οικιακά Χημικά Αναφερόμαστε στις χημικές ουσίες, που βρίσκονται σ’ ένα κοινό σπίτι και με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή, συνειδητά ή ασυνείδητα. Σκοπός Ορισμός
3. Οικιακά Χημικά Τα Χημικά του Μπάνιου του Σαλονιού του Γραφείου του Υπνοδωματίου του Μπαλκονιού της Κουζίνας
10. 2. Τα χημικά του Μπάνιου 2.1 Υλικά γενικής καθαριότητας – Απορρυπαντικά Σάπωνες : Άλατα με νάτριο λιπαρών οξέων μακράς αλυσίδας, RCOO ‒ Na + R: CH 3 ( CH 2 ) 10-16 RCOOH + NaOH RCOONa + H 2 O RCOOR ' + NaOH RCOO ‒ Na + + R ' OH Πηγή λιπαρών οξέων ζωικά λίπη και φυτικά έλαια : Η Πράσινη λύση E ναλλακτικό φυσικό καθαριστικό γενικής χρήσης : Διαλύουμε σε 4 L ζεστό νερό 50 mL αμμωνίας , 50 mL ξυδιού και 115 mL μαγειρικής σόδας . Προσθέτουμε, λίγες σταγόνες από ένα αγαπημένο μας άρωμα , για να καλύψει τις άλλες μυρωδιές.
14. 3. Τα χημικά του Σαλονιού 3.1 Αποσμητικά χώρου Συστατικά Κυρίως αρωματικές ουσίες με διάφορα αρώματα φρούτων (γιασεμί, γαρύφαλλο, γεράνι, λεβάντα, κ.α.) Δυστυχώς στα αποσμητικά περιέχονται και η φορμαλδεΰδη , διάφορα αποστάγματα πετρελαίου, π-διχλωροβενζόλιο , λιμονένιο , στηρόλιο . Φορμαλδεΰδη Στηρόλιο Η Πράσινη λύση Ύπαρξη φυτών , που να απορροφούν τις πτητικές ουσίες. Να αποφεύγουμε τις καύσεις, (κυρίως το κάπνισμα). Το σημαντικότερο από όλα είναι να αερίζουμε καλά τα δωμάτια . Κίνδυνοι χρήσης : Χημικές ουσίες που επιδεινώνουν το άσθμα , επηρεάζουν την αναπαραγωγή και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για βρέφη και μικρά παιδιά .
16. 4. Τα χημικά του Γραφείου 4.1 Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές Οι υπολογιστές «κρύβουν» μια πληθώρα χημικών ενώσεων. Πολυβινυλοχλωρίδιο ( PVC ) Πολυβρωμιωμένοι διφαινυλεστέρες, σιλικόνες, πυριτικές ενώσεις Κατά την κατασκευή και την καύση των αποβλήτων και των απορριμμάτων του PVC παράγονται διοξίνες . Η ύπαρξη ενός ολοκληρωμένου σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, που στηρίζεται στην ανακύκλωση και τη δραστική μείωση των απορριμμάτων , που θα καταλήγουν σε ταφή ή κάψιμο σε ΧΥΤΑ . Η Πράσινη λύση
17. 4. Τα χημικά του Γραφείου 4.2 Λαμπτήρες Πυρακτώσεως Είναι μια λάμπα εκκένωσης αερίου, που χρησιμοποιεί την ηλεκτρική ενέργεια για να διεγείρει τους ατμούς του Hg . Υπάρχει ένα μεταλλικό νήμα βολφραμίου (W), και αδρανές υπό πίεση αέριο ( N 2 , Ne , Ar ). Αλογόνου Περιέχουν μικρή ποσότητα I 2 ή Br 2 και το γυαλί τους είναι από χαλαζία ( SiO 2 ). Φθορισμού Ο Hg είναι πολύ τοξικός, γι΄ αυτό και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στον χειρισμό τους όταν σπάσουν και στην απόρριψή τους, όταν χαλάσουν. Η Πράσινη λύση
19. 5. Τα χημικά του Υπνοδωματίου 5.1 Σεντόνια, Κουρτίνες, Χαλιά, Κουβέρτες Βαμβακερά Οι ίνες του βαμβακιού : 90% κυτταρίνη. Μεταξωτά Αποτελούνται από πρωτεΐνες και πρόσθετο SnCl 2 Ακρυλικά Πολυμερή του ακρυλονιτριλίου, με 1.900 μονομερή. Φιβροΐνη Κυτταρίνη
20. 5. Τα χημικά του Υπνοδωματίου 5.2 Σκωροκτόνα Καμφορά Δάφνη καμφοράς στην Ιαπωνία Ναφθαλίνιο Η Πράσινη λύση Ένα φυσικό σκωροκτόνο είναι τα αποξηραμένα άνθη της λεβάντας . Ένα μάλλινο ρούχο φαγωμένο από σκώρο δεν είναι άχρηστο, αφού το μαλλί μπορεί να ανακυκλωθεί . Κίνδυνοι χρήσης : O ξεία έκθεση : καταρράκτη στον άνθρωπο. Έκθεση σε μεγάλες ποσότητες : βλάβη ή καταστροφή ερυθρών αιμοσφαιρίων, σύγχυση, ναυτία, εμετό, κλπ.
22. 6. Τα χημικά του Μπαλκονιού 6.1 Εντομοκτόνα Το 1939, ανακαλύπτονται οι ιδιοτήτες DDT . DDT Οι επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό αφορούν δυσλειτουργίες στο ενδοκρινικό σύστημα, καταστροφές στο συκώτι και στο νευρικό σύστημα. Στις Η.Π.Α. απαγορεύθηκε το 1972 και στην Ελλάδα το 1977 ως αποτέλεσμα βιοσυσσώρευσης σε λιπαρούς ιστούς των οργανισμών. Η Πράσινη λύση Ρίχνοντας λίγο λάδι λεβάντας δε θα ξαναδούμε μυρμήγκια! Επίσης, μπορούμε να ανακατέψουμε βόρακα με ζάχαρη και να βάλουμε το μίγμα στους χώρους, που συχνάζουν. Το ξύδι τα θανατώνει ακαριαία.
23. Οικιακά Χημικά Επίλογος Η πρότασή μας είναι: αντικατάσταση των τοξικών χημικών με άλλα μη-τοξικά όχι αλόγιστη χρήση και κατάλληλη προφύλαξη από αυτά όπου δεν μπορούν να αντικατασταθούν. Θα πρέπει να ξεπεράσουμε το ψυχολογικό φράγμα μεταξύ του « καλού φυσικού » και του « κακού συνθετικού χημικού» . Δε θα πρέπει να διακατεχόμαστε από χημειοφοβεία .