1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Spoorlijn 82
1. Plaats - adres
Mijnwerkerspad (9620 Zottegem)
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps.
50°50'43.3"N 3°45'45.2"E
3. Korte omschrijving
De leerlingen krijgen een bundeltje met opdrachten en vragen die ze op onze tocht moeten uitvoeren en
oplossen.
4. Doelgroep
Voor leerlingen van de derde graad (5de
en 6de
leerjaar), maar kan ook gegeven worden in de tweede graad.
5. Tijdsduur
De oriëntatieopdracht in de klas neemt een half uur tijd in beslag. De tocht duurt ongeveer 1 uur. Inclusief de
opdrachten zou ik een 2 uur voorzien. Er vinden ook nog 2 verwerkingsopdrachten plaats in de klas
(lapjesschilderij en overleg determinatie planten)
6. Eindtermen
Mens en Maatschappij
°3.8.: De leerlingen kunnen aan de hand van een voorbeeld illustreren dat een actuele toestand, die voor
kinderen herkenbaar is, en die door de geschiedenis beïnvloed werd, vroeger anders was en in de loop der
tijden evolueert.
°3.9.: De leerlingen tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst, hier en elders.
°4.12.: De leerlingen kunnen in een landschap gericht waarnemen en ze kunnen op een eenvoudige wijze
onderzoeken waarom het er zo uitziet.
Natuur
°1.1.: De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een
systematische wijze noteren
°1.4.: De leerlingen kennen in hun omgeving twee verschillende biotopen en kunnen er enkele veel
voorkomende organismen in herkennen en benoemen;
ICT
°6.: De leerlingen kunnen met behulp van ICT voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en
bewaren.
2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
7. Leerinhoud
- Attitude: interesse tonen voor het verleden (ze luisteren naar de uitleg rond de geschiedenis en stellen
kritische vragen)
- de geschiedenis rond het Mijnwerkerspad:
- Het Mijnwerkerspad is het verharde gedeelte van de vroegere spoorlijn, lijn 82. De trein stopte in Aalst,
Zottegem, Brakel en Ronse en had als eindhalte Bernissart.
- Het waren mijnwerkers die werkten in de Henegouwse steenkoolbekken.
- De lijn werd afgeschaft in 1963, doordat de Henegouwse mijnbouw verdween.
- De vroegere spoorlijn vooral werd gebruikt door mijnwerkers, vandaar de naam 'Mijnwerkerspad'.
- Gericht waarnemen: 1 specifiek deel van het landschap waarnemen met de ogen en natekenen
- Gericht waarnemen: in volledige stilte waarnemen met de oren
- Een voor hen bestemde app correct hanteren volgens het stappenplan:
• Open de app
• Klik op het icoontje van de camera
• Neem een foto van de plant
• Klik daarna op het onderdeel ‘blad’
• Scroll doorheen de resultaten en zoek de meest overeenstemmende foto
• Sla het resultaat op
8. Lesdoelen
De relatie tussen het Mijnwerkerspad vroeger en nu correct verwoorden. (3.8.)
Interesse tonen voor het verleden door aandachtig te luisteren en kritische vragen te stellen. (3.9)
Gericht waarnemen door 1 specifiek deel van het landschap te observeren met de ogen (4.12)
Gericht waarnemen door te observeren met de oren in volledige stilte (1.1)
Planten herkennen en onderzoeken door gebruik te maken van een voor hen bestemde applicatie (1.4) (6)
9. Materiaal
- Tablets
- Wc-rollen
- Papier en potlood
- Schrijfgerief
- Schrijfmap
3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
10.Organisatie
Afspraken
• Stap per 2 op het voetpad
• Luister aandachtig tijdens de uitleg
• Draag zorg voor het gerief van anderen
• Help anderen waar nodig
• Steek je hand op als je een vraag hebt
Tips voor de leerkracht
• Deel de groepjes in op voorhand
• Duid een materiaalmeester aan die de tablet bij zich houdt
• Overloop de afspraken op voorhand
• Voorzie extra wc-rollen
11.Werkbladen
6. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
13.Bronnen
- Wikipedia. (2019, dec 30). Spoorlijn 82. Geraadpleegd op 18 maart 2020 via
https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijn_82#Mijnwerkerspad
- Flapdop Producties. (2016, sep 29). TWIST - Official Trailer. [videobestand] Geraadpleegd op 20 maart
2020 via https://www.youtube.com/watch?v=gMIvRItmg8U
- Het Laatste Nieuws (2016, mei 07). Filmploeg strijkt neer op Mijnwerkerspad. Geraadpleegd op 20 maart
2020 via https://www.hln.be/in-de-buurt/zottegem/filmploeg-strijkt-neer-op-
mijnwerkerspad~a6b41c60/
- TRAGE WEGEN VZW. Het Mijnwerkerspad. Geraadpleegd op 22 maart 2020 via
https://www.tragewegen.be/component/k2/item/3190-het-mijnwerkerspad
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Het Mijnwerkerspad in de Zwalmvallei in de Vlaamse Ardennen (provincie Oost-Vlaanderen) is nu een
wandel- en fietspad. Vroeger was dit een gedeelte van de vroegere spoorlijn 82. Het zogenaamde Fosttreintje
had haltes in Aalst, Zottegem, Brakel en Ronse en had als eindhalte Bernissart.
De spoorlijn werd in 1963 gesloten doordat de Henegouwse mijnbouw verdween. Deze lijn werd toen vooral
gebruikt door mijnwerkers die naar hun werk vertrokken in de Henegouwse steenkoolmijnen.
In 1978 werd het gedeelte van de Slijpstraat te Sint-Goriks-Oudenhove tot Opbrakel als recreatieve weg
geopend voor wandelaars en fieters. Vanzelfsprekend werd het pad 'Mijnwerkerspad' genaamd naar de
mijnwerkers die deze trein gebruikten als vervoersmiddel.
Spoorlijn 82 is nog steeds een Belgische spoorlijn die Aalst verbindt met Burst, een deelgemeente van Erpe-
Mere. Sinds vele jaren rijden er enkel 's morgens en 's middags en 's avonds tijdens de schoolperiode
piekuurtreinen tussen Aalst en Burst.
De spoorlijn was oorspronkelijk 17,9 km lang. Het baanvak tussen Zottegem en Elzele (het huidige
'Mijnwerkerspad') werd tussen 1963 en 1964 opgebroken.
De filmploeg van Flapdrop draaide verscheidene dagen op verschillende locaties in en rond Zottegem voor de
kortfilm 'Twist'. Aan het Mijnwerkerspad namen ze de afscheidsscène op. De film neemt ons mee naar Hasta
Manana, het rusthuis waar Marie verblijft samen met een jeugdvriendin. Ze schetsen het conflict van een
dementerende vrouw en de ruzies die ontstaan tussen haar kinderen. Het is een tragikomische kortfilm die
begint met een zware boodschap, maar die gelukkig wat luchtiger wordt in het midden van de film.
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
Oriëntatie in de klas
De leerlingen kijken naar de trailer van de kortfilm 'Twist'. Daarna vraag je aan de leerlingen waarover de film
zou kunnen gaan en of ze hem zouden kijken in de cinema. Tot slot vraag je aan de leerlingen om de kortfilm
beter te observeren en te kijken naar de plaats waar de film is opgenomen. Zo kun je samen met hun tot het
besluit komen dat de kortfilm opgenomen is op het Mijnwerkerspad en andere plaatsen in Zottegem. Dit
gebruik je als inleiding voor de werkelijke opdrachten.
Verwerking in de klas
Opdracht 1
De leerlingen krijgen nog tijd in de klas om hun landschap verder af te werken en in te kleuren. Deze hangen
we dan in min of meer een juiste volgorde, zodat we een lapjesschilderij krijgen.
7. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Opdracht 4
De leerlingen hebben in groepjes van 4, 5 verschillende planten onderzocht. Deze 5 verschillende planten
mogen ze om de beurt voorstellen. Ze krijgen in de klas tijd om informatie op te zoeken over de plant en de
belangrijkste kenmerken op te sommen. Ze doen dit aan de hand van volgende criteria:
- bladstand
- bladrand
- bloem of vrucht
- bladvorm
