Chemistry grade 10 - Sri Lanka.ppsx3. ap »vW vn smSw pÝsry ÎRm`zy
í a#W@W pq`Rw h` KòN
m°Î.em pq`Rwy ÓÄb>
ìq&`Wmkv âÚkrÐ lbn a[&yny
8. 1.හයිඩ්රජන්
H
ස් න්ධ ක්රමාාං ය
පරමාණු ක්රමාාං ය
H
1
1
වරෝවටෝන = 1
නියුවරෝන = 0
ඉවෙක්වරෝන = 1
සමස්තානි වරෝටියම් ඩියුටීරියම් ට්රිටියම්
පරමාණු
ආ ෘතිය
e=1
p=1
n=0
e=1
p=1
n=1
e=1
p=1
n=2
පරමාණු ක්රමාාං ය 1 1 1
ස් න්ධ ක්රමාාං ය 1 2 3
නිරුපණය රන
අයුරු H H H
1
1
1
2
1
2
9. He
He
2
4
ඉවෙක්වරෝන ස්ථායි විනයාසයක් ගනියි
එම නිසා වමය උච්ච වායුවක් වේ.සාංවයෝග වනො සාදයි.අවෙෝහයකි.
ද්රවාාං ය -270°C හා තාපාාං ය -268.9°C වේ.
සාවේක්ෂ පරමාණු ස් න්ධය = 4
2.හීලියම්
p=2
n=2
e=2
13. රසායනි සාංවයෝග සෑවදන්වන් මූෙද්රවය වද ක් වහෝ කිහිපයක්
රසායනි ව සාංවයෝජනය වීවමනි.මූෙද්රවය වෙොවහෝ විට තැත්
රනුවේ ස්ථායි විනයාසයක්(උච්ච වායු විනයාසයක්) ෙො
ගැනීමටය.එම නිසා රසායÎ ෙන්ධන වෙදී සහභාගී වන්වන්
මූෙද්රවය වෙ අවසාන වචවේ ඉවෙක්වරෝනයි.මූෙද්රවය
ඉවෙක්වරෝන රදානය හා රතිග්රහණය ර උච්ච වායු විනයාසය
ෙෙන අතර වමවෙස ඉවෙක්වරෝන රතිසාංවිධානය වීම වහේතු
ව ොට වගන පරමාණු අතර ඇතිවන ආ ර්ෂණ ෙෙ රසායනි
ෙන්ධන වේ.වමහි දී පරමාණු හැසිවරන ආ ාරය අනුව ව ොටස්
වද ට වෙවේ.
14. අයනි ෙන්ධන වෙදී එක් මූෙද්රවයක් ඉවෙක්වරෝන පිට රන අතර
අවනක් මූෙද්රවය එම ඉවෙක්වරෝනය ෙො ගනී.වමහිදී ඉවෙක්වරෝන පිට
රන පරමාණුව ධන අයන සාදන අතර එම ඉවෙක්වරෝන ෙො ගන්නා
පරමාණුව සෘණ අයන සාදයි.වමම රතිවිරුේධ ආවරෝපණ නිසා ඒවා
එකිවන ට දැඩිව ආ ර්ෂණය වේ.
MgCl2
CaO
NaOH
CaCl2
NaCl
Li2O
ඉදිරියට
15. වසෝඩියම්(Na) පරමාණුව නයෂ්ටිවේ වරෝවටෝන (+11) ක් ද
ආවරෝපණය උදාසීන රන ඉවෙක්වරෝන (-11) ක් ද ඇත.Na
පරමාණුවවන් ඉවෙක්වරෝනයක් ඉවත්ව ගිය විට එහි වරෝවටෝන ගණන
වැඩි වී(එක් වරෝවටෝනයක්) ධන ආවරෝපණයක් ෙැවේ.එම නිසා
වසෝඩියම් අයනයක් (Na+) වේ.අයනවේ රසායනි ගුණ පරමාණුවේ
ගුණයන්ට වඩා වවනස් ය.
Na
+
Na Na+ + e-
ඉදිරියට
ඉවත් වූ ඉවෙක්වරෝනය
16. Cl පරමාණුවක් ස්ථායි වන්වන් අවසාන වචය ඉවෙක්වරෝනයක් lb`
g#Ï@mÎ.එවිට සෘණ ආවරෝපිත ඉවෙක්වරෝන 18 ක් වේ.එවහත් ධන
ආවරෝපිත වරෝවටෝන ඇත්වත් 17 ක් පමණි.එම නිසා සෘණ ආවරෝපණයක්
වැඩි වී Cl- අයනයක් සෑවේ.
Cl
-
Cl + e- Cl-
18. ප්රතිවිරුද්ධ ආරරෝපණ ද්රන අයන ව්ලින් සමන්විත වීම.
රබෝර ෝ විට ස්ඵටිකරූපී ඝන ද්රව්ය ආකාරරයන් පැව්තීම.
ඉ ළ ද්රව්ාාංක ා තාපාාංක තිබීම.
රබොර ොමයක් ජලරේ දිය වීම.
විලීන අව්ස්ථාරේ දී (රත් රකොට ද්රව් කරනු ලැබූ විට) ා ජලීය
ද්රාව්ණ ව්ලදී විද්ුතය සන්නයනය කිරීම.
19. m,uqj, mrudKql ialkaO tallh fyj;a a.m.u (Atomic Mass Unit) f,i
fhdod.;af;a H mrudKqjhs. kuq;a fuh fndfyda uq,øjHh iu. m%;sl%shd fkdlrk
nejska bj;a lsrSug isÿjsh. miqj o mrudKqj f;dard.;a;otys we;s iuia:dkslhka 3ksid
(16
8o,17
8o,18
8o) tho bj;a jsh. bkamiq fuh jsioSug iupacixjsOdkh msysgq
jsh.tys m%;sM,hla f,i o mrudKqj bj;a lr12
6ciuia:dkslfha 1/12 mx.=j f;dard.kakd
,os.
21. uq,øjHh mrudKqjl ialkaOh
12
6
c iuia:dksl mrudKqjl ialkaOfhka 1/12 fuka lS.=Khlao
hkak
idfmalaI mrudKql ialkaOh fjs.
idfmalaI mrudKql ialkaOh = uq,øjHh mrudKqjl ialkaOh
c iuia:dksl mrudKqfjs ialkaOh
22. uq,øjHh ialkaOh
H 1g
C 12g
N 14g
O 16g
Na 23g
Mg 24g
Al 27g
Si 28g
P 31g
S 32g
uq,øjHh ialkaOh
Cl 35.5g
K 39g
Ca 40g
Mn 55g
Fe 56g
Cu 63.5g
Zn 65.5g
Ag 108g
Au 197g
Pt 207g
23. 12
6
C iuia:dkslfha yrshgu 12g wka;raa.;mrudKq ixLdjg iudk mrudKq , wKqfyda whk
ixLdjla wvx.= øjHm%udKh, huS øjHhl ujq,hla (mol) f,i yªkajhs.
ujq,hl wKq fyda mrudKqfyda whk fyda ksh; ixLdjla mj;S. tu ksh; w.hwej.dvSfrda
ksh;hf,i yeoskafjs. fuys ixLd;aul w.h 6.022 x 1023 fjS.
uq,øjHh idfmalaI mrudKql
ialkaOh
mrudKqujq,hl ialkaOh
C 12 12g
H 1 1g
N 14 14g
O 16 16g
24. uq,øjHh mrudKqjl fyda
ixfhda.hl
ujq,hl ialkaOh ujq,sl ialkaOh fjS.
iusu; tallh= kgmol-1
O j, ujq,sl ialkaOh fidhuq
O mrudKqujq,1 ialkaOh = 16g
ujq,slialkaOh = 16 gmol-1
= 16 ÷ 1000
= 0.016 kgmol-1
25. O, 48g l mrudKqujq, .Kk iy mrudKq .Kkfidhkak.
O 16g l mrudKq ujq, .Kk = 1 mol
O 48g l mrudKq ujq, .Kk = 1/16
x48
= 3 mol
3
mrudKq .Kk = 6.022 x 1023
x 3
26. Al 27g l mrudKqujq,.Kk = 1 mol
Al 54g l mrudKqujq,.Kk = 1/27
x 54
= 2 mol
2
mrudKq.Kk = 6.022 x 1023 x 2
Al , 34gl mrudKqujq, .Kkiy mrudKq .Kkfidhkak.
Ca 40g l mrudKqujq, .Kk = 1 mol
Ca 10g l mrudKqujq, .Kk = 1/40
x 10
= 1/4 mol
mrudKq.Kk = 6.022 x 1023 x 1/4
Ca , 12gl mrudKqujq, .Kkiy mrudKq .Kkfidhkak.
4
27. co2
12 + (16 x
2)
12 + 32
44
C mrudKqfjS
idfmalaI
mrudKql
ialkaOh
(C = 12)
O wKqfjS idfmalaI mrudKql
ialkaOh
[o + o = o2]
(16+16=32)
( ldnkavfhdlaihsvs )
CO2 ys wKql ialkaOh
28. H2O
(1x2) + 16
2 + 16
18
NaOH
23 + 16 + 1
23 + 17
40
KOH
39 + 16 +1
39 + 17
56
CaCO3
40 + 12 + (16x3)
52 + 48
100
29. 01mshjr-ixfhda.hllKav2 tal,.ska,shkak
02mshjr-tajdfhaixhqc;dwxludrelrldKavhhgskaol=Kqmiska,shkak
03mshjr-ixhqc;dwxlhf,i1 fkd,shkak
04mshjr - huS ldKavhl uQ,øjH 2 la fyda jevs .Kkla ;sfnS kuss pryka lr wxlh msg;ska
fhdokak
05mshjr-ixhqc;dwxlhiqˆfjSkusth iqˆlrkak
ue.akSishusldnfkags
ue.akSishus -
Mg
ixhqc;djh - 2
ldnfkag - co3
ixhqc;djh - 2 Mg CO
3
2 2
ixhqc;djh
2
2
( )
MgCO3
30. ixhqc;djh 01 ixhqc;djh 02 ixhqc;djh 03
Na+ - fidavshus
K+ - fmdgeishus
Li+ - ,s;shus
NH4
+ - wefudakshus
Ag+ - is,aj
Cl- - laf,darhsvs
Br- - fn%%dauhsvs
I- - whvhsvs
NO3
- - khsfg%s%gs
NO2
- - khsg%%hsgs
MnO4
- - mrauex.fkags
OH- -
yhsfv%dlaihsvs
ClO3
- - laf,dafrags
HSO4
- - nhs i,afmags
HCO3
- - nhs ldnfkags
OCl3
- - yhsfmdlaf,darhsgs
CH3COO- -
weisfgsgs
Mg+2 -ue.akSishus
Cu+2 -fldmra
Zn+2 -isskal
Ba+2 -fnrshus
Fe+2 -f*ria
Sn+2 -gska( iagekia )
Ni+2 -ksl,a
Mn+2 -uex.kSia
O-2 -Tlaihsvs
S-2 -i,a*hsvs
SO2
-2 -i,a*hsgs
SO4
-2 -i,a*hsgs
CO3
-2 -ldnfkags
CrO4
-2 -fl%dafusgs
KMnO4
-2-uex.fkags
SiO3
-2 -is,sflags
S2O3
-2 -;fhdai,afmags
Al+3 -we,quskshus
Fe+3 -f*rsla
As+3 -wdiksla
S n+3 -iageksla
PO4
-3 -fmdaiafmags
32. 1
H
2
He
3
LI
4
Be
5
B
6
C
7
N
8
O
9
F
10
Ne
11
Na
12
Mg
13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
19
K
20
Ca
I
II III IV V VI VII
VIII
0
4
3
2
1
ldKav wxl
wdjra; wxl
laYSrf,day
laYSrmdxY=f,day
ye,ckauq,øjH
1 uq,øjH-l=vdu mrudKqj
6uq,øjH- jevsu øjdxlh yd
;dmdxlh we;
9uq,øjH- m%n,uwf,dayh
19uq,øjH-jsYd,u mrudKqj
ydm%n,uf,dayh
34. සම පරමාණු අණු
එ ම මූෙද්රවයවේ පරමාණු අතර ද ඉවෙක්වරෝන හවුවේ තො වගන
සහසාංයුජ ෙන්ධන ඇති ර ගත හැකිය.එහි රතිඵෙය මූෙද්රවය වෙ
සමපරමාණු අණු සෑදීමයි.
H වෙ තිවෙන්වන් ඉවෙන්වරෝන එ ක් පමණි.H පරමාණු වද ක්
ඉවෙක්වරෝන වද හවුවේ තො ගනිමිකන් හීලියම් වෙ උච්ච විනයාසය
ෙො ගනී.එයින් H2 අණු සෑවේ.
H
හවුවේ තො ගත් ඉවෙක්වරෝන
H−H
35. පරමාණු අතර ෙන්ධන ඇති වන තවත් ක්රමයක් නම් එම පරමාණු අතර
ඉවෙක්වරෝන හîවේ තො ගැනීමයි.වමම ෙන්ධන සැදීවම් දී ඉවෙක්වරෝන යුගෙ
එ ක්,වද ක් වහෝ තුනක් හවුවේ තො ගත හැකිය.පරමාණු අතර ඉවෙන්වරෝන
හවුවේ තො ගැනීම නිසා ඇති වන ෙන්ධන සහසාංයුජ ෙන්ධන වේ.
සහසාංයුජ ෙන්ධන මගින් සාංවයෝජනය වීම නිසා සෑවදන සාංවයෝග
සහසාංයුජ සාංවයෝග නම් වේ.
උදා- H2 CH4
Cl2 NH3
C6H12O6
O2 SO2
C2H5OH
N2
CO2
38. විෂම පරමාණු අණු
විවිධ මූෙද්රවයවෙ පරමාණු අතර ඉවෙන්වරෝන හවුවේ තො ගැනීවමන්
විෂම පරමාණු අණු සෑවේ.එම අණු,සහසාංයුජ සාංවයෝග වේ.
ාෙන් පරමාණුවක් හයිඩ්රජන් පරමාණු හතරක් සමග ඉවෙක්වරෝන හවුවේ
තො ගැනීවමන් මීවත්න් සාංවයෝගය සෑවේ.
H C
C
H
H
H
H
40. සහසාංයුජ සාංවයෝග වෙ ෙක්ෂණ
1. වෙොවහෝ විට පරමාණු කිහිපයකින් සමන්විත කුඩා
උදාසීන අණු වෙස පැවතීමග
2. ඝන,ද්රව වහෝ වායු අවස්ථාවේ පැවතීම.
3. වෙොවහෝ සාංවයෝග වෙට පහළ ද්රවාාං හා තාපාාං
තිබීම.
4. සමහරක් ජෙවේ දිය වේ.
5. ජලීය ද්රාවණ තුළ දී විදුතය සන්නයනය වනො රයි.
44. á.v. 1875 Ù ìÄyM k^^S k#@w~d ¿rz nly @s`y`
gW@Wy. @my sMbN[@yN pÞ:z k] @J.@J.
@w`MsN, k#@w~d ¿rz@Y SkN[yK sµw s^z
a`@r~Ów aAÒ a#ñbv @s`y`gW awr, s$m
ÌlÜv&yktm @p`Ú @my i@lK@ë~ny @ls h‹n`
gNn` lÙ.
iØÝyt
45. k#@w~d ¿rz nly ó˜N k#@w~d ¿rz gmN gNn`
Ø`vt ×ñìr#Q[v [n a`@r~Ów ¿rzyK gmN gNn` bv
á.v. 1886 Ù @g~LDStûN ìâN @s`y` gNn` lÙ. Em
[n a`@r~Ów ¿rz vl a#ñ aAÒ @×~@t~n @ls nM
krn lÙ.
iØÝyt
46. á.v. 1932 Ù @JMS c#DìK ìâN
Îý@ë~ny @s`y` gNn` lÙ.
n&;ç@Y adA² @×~@ë~n h` Îý@ë~n yn
@qkm ÎýKÄ@y~n @ls h#‰N@V.
sA@Kwy a`@r~pn
(s`@P:)
SkN[y
(s`@P:)
p + 1 Ekk 1
n uq`ãn Ekk 1
e - 1 Ekk 1/1840
47. prm`È ó] up prm`È aAÒ @k@S
a#µÞ pvò q yNn Ó˜b> v mó ï g#tUvt Ó˜ór#
v@yN ìì[ prm`Èk a`k^ñ iØÝpW ìy.
48. @my iØÝpW k@— @J.@J. @w`MsNy. E aÐv
prm`Èv yÐ [n a`@r~Ów {n @g~ly¿. ey ó] s^z a`@r~pn
°Åpvò. @my upm` kr a#W@W PlM Õ«mkty.
49. prm`Èv Ó˜b> rqRfD@G a`k^ñyû
.prm`Èv ó] [n a`@r~Ów Ád` kl`pyK a#ñ awr ey
n&;çyû. ey vt` e clny @vÉN pvò.
50. s$m ÌlÜv& prm`Èvkm @×~@t~n gzn
em prm`È@V i@lK@ë~n gznt sm`n
@V.@M aÐv...
ÌlÜv& prm`Èvk adA² @×~@t~n gzn
em prm`È@V prm`Èk Ãm`Aky
@V."
52. "ÌlÜv& prmÍvk eK eK KñmTtM
ól i@lK@ë~n Óµtn a`k`ry
sAb&`Wmkv q#Kím
i@lK@ë~n ìn&syû."
prm`Ívk n&:ç@Y ât eK eK Kñ mTtM vl i@lK@ë~n pvñN@N
Ev` só Kñy aÐvy.@M aÐv...
54. “ÌlÜv& prm`ÍvK uCcv`ý i@lK@ë~n
ìn&`sy l#¢m s>h` *Ótkrn @h~
*lb`gNn` @h~
*hî@L wb`gNn` i@lK@ë~n
gzn sAýjw`vyü.”
56. “[n @ls @h~ s^z
@ls a`@r~pzy ï
prm`ÍvK @h~ prm`Í
@p`ÁrK aynyK @V.”
Editor's Notes
p=6
n=6
e =6
e VN&`sy=2,4
ඝන
සා.ප.ස්.=12
a@l~hy
ඔක්සයිඩය=a`MÄk
ප. Ã.=6
ස්. Ã.=12
තාපාංකය=4800 c
Üවාංකය=3600 c
p=7
n=7
e=7
e VN&`sy =2,5
වායු
සා.ප.ස්.=14
a@l~hy
ඔක්සයිඩය= a`MÄk
ප. Ã.=7
ස්. Ã.=14
තාපාංකය=-196 c
Üවාංකය=-210 c
p=8
n=8
e=8
e VN&`sy =2,6
වායු
සා.ප.ස්.=16
a@l~hy
ඔක්සයිඩය=--------
ප. Ã.=8
ස්. Ã. =16
තාපාංකය=-183 c
Üවාංකය=-218 c
p=9
n=9
e=9
e VN&`sy =2,7
වායු
සා.ප.ස්.=18
a@l~hy
ඔක්සයිඩය= a`MÄk
ප. Ã.=9
ස්. Ã. =18
තාපාංකය=-188 c
Üවාංකය=-220 c
p=10
n=10
e=10
e VN&`sy =2,8
වායු
සා.ප.ස්.=20
a@l~hy
ඔක්සයිඩය=සං.ෙනාසාදයි
ප. Ã.=10
ස්. Ã. =20
තාපාංකය=-245 c
Üවාංකය=-249 c