2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
3 4 5-5-20
1. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4
ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ- Η ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ
Η ΧΡΗΣΙΜΌΤΗΤΆ ΤΩΝΘΕΡΜΟΜΕΤΡΩΝ:
Θερμόμετρα ονομάζονται γενικά τα όργανα μέτρησης της Θερμοκρασίας των διαφόρων σωμάτων.
Τα θερμόμετρα βασίζονται στις ιδιότητες που έχουν διαφορά σώματα, τα λεγόμενα και “θερμομετρικά” να
διαστέλλονταιή να συστέλλονται και γενικά να μεταβάλλουν σχήμα ή όγκο ανάλογα :με την αυξομείωση της
Θερμοκρασίας, ή και με την υπόθεση ότι οι πιέσεις αερίου σταθερού όγκου είναι ανάλογοι της θερμικής
κατάστασης αυτού, επί της μεταβολής της ηλεκτρικής αντίστασης διαφόρων μετάλλων, ακριβώς λόγω της
μεταβολήςτηςΘερμοκρασίαςτους,ήτέλοςεπί της αρχήςτης μεταβολήςακτινοβολίαςενός σώματος συνέπεια
αυξομείωσης επίσης της Θερμοκρασίας του.
ΤΑ ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝΘΕΡΜΟΜΕΤΡΩΝ:
1. Το θερμόμετρο υδραργύρου: πρόκειται για το παραδοσιακό θερμόμετρο, η κυκλοφορία του οποίου
απαγορεύθηκε από την 1/1/2011 με οδηγία της Ε.Ε. Η απαγόρευση της κυκλοφορίας του σχετίζεται με το
γεγονός ότι ο υδράργυρος είναι ένα επιβλαβές βαρύ μέταλλο, η κατάποση και η εισπνοή του οποίου
μπορεί να επιφέρουν από πονοκέφαλο και απώλεια συνείδησης μέχρι μόνιμες καρδιαγγειακές και
νεφρικέςβλάβες.Αποτελείταιαπόένανμακρή,λεπτό,γυάλινο σωλήνα, στο ένα άκρο του οποίου υπάρχει
ένα μικρόδοχείο που περιέχειυδράργυρο.Ουδράργυροςδιαστέλλεταιόταν θερμανθεί, με αποτέλεσμα η
άνοδοςτηςθερμοκρασίαςνα προκαλείκαιτην άνοδότουστον σωλήνα.Αντίστοιχα,όταν κρυώνειγίνεται η
κάθοδος του στον σωλήνα. Τέλος είναι τοποθετημένος σε κατάλληλα βαθμονομημένη κλίμακα.
2. 2. Το θερμόμετρο οινοπνεύματος: Λειτουργεί όπως το υδραργυρικό θερμόμετρο, με την διαφορά ότι
χρησιμοποιεί χρωματισμένο οινόπνευμα αντί για υδράργυρο.
3. Το μεταλλικό θερμόμετρο: Χρησιμοποιείται για την μέτρηση υψηλών θερμοκρασιών.
Το ιατρικό θερμόμετρο: Με αυτό το θερμόμετρο παρατηρούμε τις αλλαγές που γίνονται στην θερμοκρασία
του σώματος.
ΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΩΝ:
Ηλεκτρικό θερμόμετρο
Θερμόμετρο αερίου
Θερμόμετρο εδάφους
Πυρόμετρο
Θερμόμετρο μαγειρικής
Θερμόμετρο φούρνου
Θερμόμετρο εξωτερικού χώρου
Θερμόμετρο εσωτερικού χώρο
ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΥ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΑΕΡΙΟΥ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΕΔΑΦΟΥΣ
3. ΠΥΡΟΜΕΤΡΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΦΟΥΡΝΟΥ
ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ
ΘΕΡΜΟΚΑΜΕΡΑ:
Μια θερμική κάμερα είναι ένας τύπος θερμογραφικής κάμερας που χρησιμοποιείται στην πυρόσβεση.
Απεικονίζοντας την υπέρυθρη ακτινοβολία όπως το ορατό φως. Αυτές οι κάμερες επιτρέπουν
στους πυροσβέστες να βλέπουν τις θερμές περιοχές μέσα από τον καπνό, το σκοτάδι, ή διαπερατά από τη
θερμότητα φράγματα.Οιθερμοκάμερες είναισυνήθωςφορητές,αλλά μπορεί να φοριούνται σε κράνος. Είναι
κατασκευασμένες με περιβλήματα ανθεκτικά σε θερμότητα και νερό, και ανθεκτικές για να αντέχουν στους
κινδύνους πυροσβεστικών δραστηριοτήτων. Ενώ είναι ακριβός εξοπλισμός, η χρησιμοποίηση τους από
πυροσβέστεςαυξάνεταισημαντικά.Οικάμερεςθερμικής απεικόνισης αντιλαμβάνονται και τη θερμότητα του
σώματος, και συνήθως χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν παγιδευμένοι άνθρωποι που οι
διασώστες δεν μπορούν να βρουν.
5. ΕΡΓΑΣΙΑ 2
Θερμόμετρα ονομάζονται γενικά τα όργανα μέτρησης της θερμοκρασίας των διαφόρων σωμάτων.
Τα θερμόμετρα βασίζονται στις ιδιότητες που έχουν διάφορα σώματα , τα λεγόμενα και "θερμομετρικά"
να διαστέλλονται ή να συστέλλονται και γενικά να μεταβάλλουν σχήμα ή όγκο ανάλογα: με την
αυξομείωση της θερμοκρασίας, ή και με την υπόθεση ότι οι πιέσεις αερίου σταθερού όγκου είναι
ανάλογοι της θερμικής κατάστασης αυτού, ή επί της μεταβολής της ηλεκτρικής αντίστασης διαφόρων
μετάλλων, ακριβώς λόγω της μεταβολής της θερμοκρασίας τους, ή τέλος επί της αρχής της μεταβολής
ακτινοβολίας ενός σώματος συνεπεία αυξομείωσης επίσης της θερμοκρασίας του.
Τα πρώτα θερμόμετρα ονομάστηκαν θερμοσκόπια από τους αρχαίους Έλληνες Ήρωνα και Φίλωνα που
φέρονται να είχαν επινοήσει τέτοια όργανα για τη μέτρηση της θερμοκρασίας. Ως νεότεροι εφευρέτες
του σύγχρονου θερμομέτρου αναφέρονται πολλοί χωρίς να προσδιορίζεται ο πρώτος. Αναφέρονται
πάντως αρκετοί που επινόησαν, σχεδόν ταυτόχρονα, θερμοσκόπιο. Πολλοί αποδίδουν το θερμόμετρο
στον Γαλιλαίο, άλλοι στον Βάκωνα και άλλοι στον Ολλανδό φυσικό Drebbel που φέρεται να
κατασκεύασε τέτοιο όργανο το 1621.
Επίσης ο Ιταλός Σαντόριο Σαντόριο ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε να προσαρμόσει μια αριθμητική
κλίμακα στο θερμοσκόπιο, η οποία είχε σαν πρακτική αξία μόνο την επισήμανση θερμοκρασιακής
διαφοράς, μια και εκείνη την εποχή δεν υπήρχε μονάδα και κλίμακα μέτρησης.
Το 1709 ο Γερμανός Γκάμπριελ Φαρενάιτ (Fahrenheit) επινόησε ένα θερμοσκόπιο με οινόπνευμα, το
οποίο αντικατέστησε αργότερα με υδράργυρο (1714). Αυτό ήταν το πρώτο όργανο που έφερε το όνομα
«θερμόμετρο» και δε διέφερε σημαντικά από το σύγχρονο υδραργυρικό θερμόμετρο. Για να αποκτήσει
το όργανο που είχε εφεύρει και πρακτική σημασία, ο Φαρενάιτ επινόησε την κλίμακα μέτρησης που
φέρει το όνομά του, τη θερμοκρασιακή κλίμακα Φαρενάιτ (1724). Όπως συμβαίνει σε όλες τις κλίμακες
μέτρησης, ο Φαρενάιτ αυθαίρετα απέδωσε την τιμή 32 στο σημείο που το νερό μετατρέπεται σε πάγο
και την τιμή 212 στο σημείο που το νερό μετατρέπεται σε ατμό. Και για τις δύο τιμές προϋπέθεσε ότι τα
φαινόμενα συμβαίνουν (σε ατμοσφαιρική πίεση ) στην επιφάνεια της θάλασσας. Μια άλλη άποψη
σχετική με την βαθμονόμηση του Φαρενάιτ είναι η εξής. Ο Φαρενάιτ έβαλε το μηδέν στην κλίμακα τη
χαμηλότερη θερμοκρασία που πέτυχε στο εργαστήριο του. Αυτή ήταν η θερμοκρασία που αναπτύσσεται
αν ανακατέψουμε πάγο με χλωριούχο αμμώνιο και είναι περίπου -32 βαθμοί κάτω από τη θερμοκρασία
του πάγου όταν αυτός βρίσκεται μαζί με το νερό. Την υψηλότερη θερμοκρασία την έβαλε 100 που
αντιστοιχούσε στη θερμοκρασία του αλόγου του, η οποία ήταν περίπου 40 βαθμοί πάνω από τη
θερμοκρασία που βρίσκεται ο πάγος με το νερό.
Υδραργυρικό θερμόμετρο: Χρησιμοποιείται ως μέσο ένδειξης η διαστολή - συστολή του υδραργύρου.
• Οινοπνευματικό θερμόμετρο ή Θερμόμετρο υγρού: Είναι όλα του τύπου του υδραργυρικού
θερμομέτρου και απλά αντικαθίσταται ο υδράργυρος με άλλο υγρό (αιθυλική αλκοόλη ή πεντάνιο με
κάποια χρωστική ουσία, επειδή αυτά είναι διαφανή), αν προορίζονται για μετρήσεις χαμηλών
θερμοκρασιών.
6. •
Διμεταλλικό σπειροειδές έλασμα από θερμόμετρο αντιδρά στη θερμότητα από τη φλόγα αναπτήρα.
Μόλις η φλόγα απομακρυνθεί το έλασμα επανέρχεται σταδιακά στην αρχική του κατάσταση
Μεταλλικό θερμόμετρο ή Θερμόμετρο ελατηρίου: Χρησιμοποιούν ένα διμεταλλικό σπειροειδές
επίπεδο ελατήριο, το οποίο συστέλλεται και διαστέλλεται ανομοιόμορφα ανάλογα με τη θερμοκρασία
και μεταβάλλει τη διάμετρό του. Στο άκρο του ελατηρίου είναι προσαρμοσμένος ένας δείκτης ο οποίος
δίνει τις ενδείξεις σε κατάλληλα βαθμολογημένη κλίμακα. Δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή.
• Ηλεκτρικό θερμόμετρο: Στηρίζονται στο θερμοηλεκτρικό φαινόμενο, σύμφωνα με το οποίο αν
ένας αγωγός έχει διαφορετική θερμοκρασία στα άκρα του, τότε σε αυτά αναπτύσσεται διαφορά
δυναμικού, η οποία είναι δυνατό να μετρηθεί με γαλβανόμετρο. Σε αυτό τον τύπο ανήκουν τα
θερμόμετρα στον πίνακα οδήγησης αυτοκινήτων. Ανάλογα με την κατασκευή και την επιλογή υλικών
είναι δυνατό να παρέχουν μεγάλη ακρίβεια, ιδιαίτερα στις μετρήσεις υψηλών θερμοκρασιών, όπου οι
άλλοι δύο τύποι θερμομέτρων μειονεκτούν.
• Θερμόμετρο αερίου ή Θερμόμετρο αερικό,
• Θερμόμετρο ακροβάθμιο,
• Θερμόμετρο αναρροφητικό,
• Θερμόμετρο αυτογραφικό ή Θερμογράφος,
• Θερμόμετρο Μπέκμαν,
• Θερμόμετρο εδάφους,
• Θερμόμετρο ιατρικό,
• Θερμόμετρο σφενδονοειδές,
• Πυρόμετρο,
• Υδροθερμόμετρο.
Μικαέλα Ρόντου Α’3