3. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
3
1 Ειςαγωγι
Χφμφωνα με το πρακτικό τθσ 89θσ ςυνεδρίαςθσ του Δ.Χ. τθσ ΧΑΗ Αναπτυξιακισ Α.Ε. O.T.A ορίςτθκε από
το ςτελεχιακό δυναμικό τθσ εταιρείασ θ κ. ζνου Ξων/να ωσ υπεφκυνθ Σμάδασ ζργου για τθν «Ψεχνικι
υποςτιριξθ Διμου Αλυκϊν» από τθν ΧΑΗ και ςυγκεκριμζνα για τθν «εκπόνθςθ Επιχειρθςιακισ Ζρευνασ
δυνατοτιτων και τρόπων αξιοποίθςθσ του χϊρου των ανενεργϊν αλυκϊν Ξαταςταρίου και τθ ςφνταξθ
φακζλου αιτιματοσ από τθν ΞΕΔ» θ οποία ζχει ωσ κφριο ςτόχο τθν οικονομικι και περιβαλλοντικι
ανάπτυξθ και τθσ ευρφτερθσ περιοχισ του Διμου Αλυκϊν Ηακφνκου. Θ επιςτθμονικι ομάδα αποτελείται
από τουσ:
1. ζνου Ξων/να, υπεφκυνθ ομάδασ ζργου, με τθν ειδικότθτα τθσ Υολιτικοφ Πθχανικοφ Ζργων
Ωποδομισ Ψ.Ε.
2. Οειβαδίτθ Χριςτίνα, με τθν ειδικότθτα τθσ Υολ. Πθχανικοφ Ψ.Ε.
3. Χοφλθ Αςπαςία, με τθν ειδικότθτα τθσ Βιολόγου.
4. Παλαπζτςασ Διονφςιοσ, με ειδικότθτα Υολιτικζσ επιςτιμεσ και Δθμόςια Διοίκθςθ, υπεφκυνοσ
διαχείριςθσ ποιότθτασ τθσ Εταιρείασ.
5. Αντιόχου Χτζλλα, με τθν ειδικότθτα τθσ Γεωπόνου.
Σι δράςεισ και οι παρεμβάςεισ αναπτυξιακοφ χαρακτιρα, ιδιαίτερα αυτζσ που δθμιουργοφν μόνιμα
αποτελζςματα, κετικά και βιϊςιμα ωσ προσ το περιβάλλον, τθν τοπικι κοινωνία και τθν οικονομία, είναι
το ςτακερό ηθτοφμενο ειδικά για γεωγραφικζσ ενότθτεσ που αντιμετωπίηουν δφςκολεσ κοινωνικό –
οικονομικζσ διακρϊςεισ και χαμθλζσ αναπτυξιακζσ επιδόςεισ.
Θ ζρευνα αυτι αφορά ςε δράςθ αναπτυξιακοφ χαρακτιρα, ςε μια ςυγκεκριμζνθ περιοχι που αποτελεί
ζνα εξαίρετο οικοςφςτθμα, ζνα ιςτορικό βιομθχανικό μνθμείο, που ζλκει τθν καταγωγι του από τον 13ο
αιϊνα και που δυςτυχϊσ ζχει γίνει αντικείμενο καταπατιςεων και χϊροσ απορριμμάτων, όπου ςαπίηουν
τα απομεινάρια μιασ παραδοςιακισ τεχνολογίασ.
Χιμερα, απομζνει να αναηθτθκεί και να διερευνθκεί μζςα από τθν Επιχειρθςιακι Ζρευνα ζνα νζο
μζλλον για τισ Αλυκζσ. Ρα αναηθτθκοφν προτάςεισ και λφςεισ για τθν επανζνταξι τουσ ςτθ ςφγχρονθ ηωι
ςτο πλαίςιο των οικονομικϊν, κοινωνικϊν και πολιτιςτικϊν δραςτθριοτιτων τθσ περιοχισ και
ενταγμζνων αρμονικά ςτο φυςικό περιβάλλον. Ρα καταγραφεί θ ιςτορικι τουσ πορεία, να
προςδιοριςτοφν τα προβλιματα, να εκτιμθκεί με μεγάλθ ςαφινεια θ ςθμερινι τουσ κατάςταςθ και να
διατυπωκοφν γόνιμεσ και ρεαλιςτικζσ προτάςεισ για τθν ανάπλαςθ και αξιοποίθςι τουσ που να
βρίςκουν ςφμφωνθ τθν τοπικι κοινωνία. Χε τελικι ανάλυςθ με μια ουςιαςτικι παρζμβαςθ όλων των
εμπλεκόμενων φορζων, να αλλάξει το τοπίο του ςυγκεκριμζνου φυςικοφ χϊρου και να αναδειχκεί το
ιςτορικό και βιομθχανικό μνθμείο.
4. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
4
2 Θ Επιχειρθςιακι Ζρευνα
Σ οριςμόσ τθσ Επιχειρθςιακισ Ζρευνασ είναι θ Εφαρμογι επιςτθμονικϊν μεκόδων για τθν αντιμετϊπιςθ
ςφνκετων προβλθμάτων ελζγχου οργανωμζνων ςυςτθμάτων κοινωνικϊν – περιβαλλοντικϊν –
πολιτιςτικϊν, με ςτόχο τθν εφρεςθ λφςεων που εξυπθρετοφν τουσ ςυνολικοφσ ςκοποφσ του
διαχειριηόμενου φορζα, με τον καλφτερο τρόπο. Θ μεκοδολογία τθσ Επιχειρθςιακισ Ζρευνασ
περιλαμβάνει τον προςδιοριςμό των πραγματικϊν προβλθμάτων τα οποία ςυνικωσ είναι αςαφι και
ανακριβι, μζςα από μια πολφ προςεκτικι παρατιρθςθ, τθ ςυλλογι ςτοιχείων, όχι μόνο ποςοτικϊν αλλά
και ποιοτικϊν, τθν απεικόνιςθ τθσ πραγματικότθτασ ςε ςυνάρτθςθ με τισ προτάςεισ, τουσ υπάρχοντεσ
περιοριςμοφσ και παραμζτρουσ τόςο περιβαλλοντικοφσ όςο και πολιτιςτικοφσ και τζλοσ ςτθν εφαρμογι
κατάλλθλθσ μεκόδου επίλυςθσ με τθν εφρεςθ τθσ βζλτιςτθσ λφςθσ, θ οποία κα ςτθριχκεί και κα
ελεγχκεί τόςο από τον φορζα διαχείριςθσ όςο και από τα ιςτορικά δεδομζνα. Χτόχοσ τθσ λφςθσ που κα
προτακεί κα είναι θ ανάδειξθ και προϊκθςθ τθσ ιςτορικισ, πολιτιςμικισ και χρθςτικισ ταυτότθτασ του
αλατιοφ και των αλυκϊν, θ επανεκτίμθςθ τθσ ςθμαςίασ του προϊόντοσ αυτοφ και θ ςφνδεςι του ςε
πόλο ανάπτυξθσ, ςε ςυνάφεια με τον τουριςμό. Υροχπόκεςθ τθσ επιτυχίασ ςτθν εφαρμογι τθσ λφςθσ
είναι θ ςτενι ςυνεργαςία με τουσ αποφαςίηοντεσ. Ειδικότερα, θ Επιχειρθςιακι ζρευνα κα ςτοχεφςει:
- Χτθ μείωςθ τθσ αβεβαιότθτασ ςε ςχζςθ με τθν εφαρμογι μιασ ςυγκεκριμζνθσ αναπτυξιακισ πολιτικισ ι
δράςθσ ςε μια γεωγραφικι ενότθτα με ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά.
- Χτον εντοπιςμό των κυρίαρχων και κρίςιμων παραγόντων που επθρεάηουν τθν επιτυχία τθσ
αναπτυξιακισ πολιτικισ ι δράςθσ.
- Χτθν τεκμθριωμζνθ υποςτιριξθ μιασ ολοκλθρωμζνθσ ςτρατθγικισ, ςφνδεςθσ τθσ αναπτυξιακισ δράςθσ,
με το ενδογενζσ δυναμικό τθσ περιοχισ εφαρμογισ τθσ, κακϊσ και με το εξωτερικό περιβάλλον.
5. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
5
3 Συνοπτικι περιγραφι του Νομοφ Ηακφνκου και ειδικότερα του
Διμου Αλυκϊν
Φυςιογνωμία του Νομοφ Ηακφνκου
Σ Ρομόσ Ηακφνκου περιλαμβάνει το Ρθςί τθσ Ηακφνκου και τισ Ρθςίδεσ Χτροφάδια. Θ Ηάκυνκοσ είναι ο
τρίτοσ ςε ζκταςθ και ο νοτιότεροσ από τουσ τζςςερισ Ρομοφσ τθσ Υεριφζρειασ Λονίων Ριςων (Υ.Λ.Ρ.) με
405.600 τμ. που αντιςτοιχεί ςτο 17,58% τθσ ζκταςθσ τθσ ΥΛΡ και ςτο 0,31% τθσ ζκταςθσ τθσ Χϊρασ.
Βρίςκεται δυτικά τθσ βορειοδυτικισ πλευράσ τθσ Υελοποννιςου με ελάχιςτθ απόςταςθ περίπου 9 ν.μ.
από τα παράλια του Ρ. Θλείασ και 15 Km από το ακρωτιριο τθσ Ξυλλινθσ από όπου και γίνεται θ, μζςω
φζρυ-μπϊτ, ςφνδεςθ με τθ λοιπι Ελλάδα. Σ Ρομόσ απζχει 100 Km από το πλθςιζςτερο μεγάλο αςτικό
κζντρο-τθν Υάτρα- και 300 Km από τθν Ακινα.
Γεωμορφολογικά χαρακτθριςτικά
Σ Ρομόσ Ηακφνκου είναι μια κακαρά νθςιωτικι περιοχι θ οποία, λόγω τθσ κζςθσ τθσ, όπου
διαςταυρϊνονται τα ριγματα του Λονίου (μεταξφ Υαξϊν και Οευκάδασ) με τα ριγματα του κόλπου τθσ
Άρτασ και με τισ προεκτάςεισ των ρθγμάτων του Υατραϊκοφ κόλπου (μεταξφ Ξεφαλονιάσ και Ηακφνκου),
χαρακτθρίηεται από ζνα ιδιότυπο φυςικογεωγραφικό περιβάλλον.
Χυνοπτικά ςτοιχεία που αφοροφν ςτο φυςικό περιβάλλον παρατίκενται ςτον παρακάτω πίνακα:
Μορφι ανάγλυφου του εδάφουσ
Χυνολικι ζκταςθ 405.600 ςτρ.
Υεδινζσ εκτάςεισ 178.300 ςτρ.
Σρεινζσ εκτάςεισ
3.600 ςτρ. (όροσ Βραχίονασ με
υψθλότερθ κορυφι 756m)
Θμιορεινζσ εκτάςεισ 223.700 ςτρ.
Ψο κλίμα τθσ περιοχισ χαρακτθρίηεται ιπιο, μεςογειακό, χωρίσ ζντονεσ ι ακραίεσ κερμοκραςιακζσ
μεταβολζσ ι ςφοδροφσ ανζμουσ.
Ψα κφρια χαρακτθριςτικά του κλίματοσ είναι:
6. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
6
Πζςθ ετιςια κερμοκραςία: 18,9 ο
C (μζςθ ελάχιςτθ Φεβρουαρίου 6,3ο
C, μζςθ ελάχιςτθ Αυγοφςτου 21,8
ο
C),
Χυνολικόσ αρικμόσ θμερϊν βροχισ: 115 μζρεσ,
Πζςο ετιςιο φψοσ βροχισ: 825 mm,
Επικρατοφντεσ άνεμοι: κατεφκυνςθ ΒΔ και ΡΔ, ζνταςθ περιοριςμζνθ, ςυχνότθτα ανζμων εντάςεωσ 6-8
μποφόρ: 3% περίπου,
Πζςθ ετιςια ςχετικι υγραςία: >65%,
Θλιοφάνεια: 296 θμζρεσ.
Σ Ρομόσ Ηακφνκου ςτο ςφνολό του γεωλογικά αποτελεί τμιμα του δυτικοφ περικωρίου του Ελλθνικοφ
γεωςφγκλινου και δομείται κφρια από δφο γεωτεκτονικζσ ηϊνεσ που ζχουν διεφκυνςθ Β∆-ΡΑ. Υρόκειται
για τισ ηϊνεσ Λόνια και Υαξϊν. Θ Λόνια Ηϊνθ είναι απωκθμζνθ ςτθ ηϊνθ των Υαξϊν, χωρίσ όμωσ αυτι θ
γραμμι απωκιςεωσ να είναι ορατι αφοφ ζχει καλυφκεί από ιηθματογενείσ αποκζςεισ του Ανϊτερου
Υλειοκαίνου. Χτθ Ηϊνθ των Υαξϊν απαντϊνται αςβεςτόλικοι και ψαμμίτεσ που ςχθματίςτθκαν κατά το
Σλιγόκαινο, Θϊκαινο και Πειόκαινο, ενϊ θ Λόνια Ηϊνθ αποτελείται από λατυποπαγι πετρϊματα,
γφψουσ και αςβεςτόλικουσ που ςχθματίςτθκαν κατά το Ψριαδικό. Θ κζςθ τθσ Ηακφνκου επί τθσ
γεωτεκτονικισ ηϊνθσ Υαξϊν και τθσ Λόνιασ Ηϊνθσ ζχει ωσ αποτζλεςμα το νθςί να εμφανίηει μεγάλθ
ςειςμικι επικινδυνότθτα (τθ μεγαλφτερθ ςτθ χϊρα) και γι’ αυτό ζχει υποςτεί τισ καταςτροφικζσ
ςυνζπειεσ πλικουσ ςειςμϊν.
Από εδαφολογικισ άποψθσ ςτθν περιοχι απαντϊνται (i) εδάφθ πεδινά τα οποία είναι ςχετικά βακιά,
που από μθχανικισ άποψθσ μποροφν να χαρακτθριςτοφν ςαν μζτρια μζχρι λίγο βαριά, πλοφςια ςε
ανκρακικό αςβζςτιο και γόνιμα και (ii) εδάφθ θμιορεινά διαφόρων κλίςεων (5-20%) από αβακι μζχρι
μετρίου βάκουσ και από χαλικϊδθ ελαφρά μζχρι μζτρια. Ψα εδάφθ αυτά είναι αλκαλικισ αντίδραςθσ,
φτωχά ςε οργανικι ουςία και άηωτο και λιγότερο φτωχά ςε φϊςφορο και κάλιο.
Από υδρολογικισ άποψθσ κυριαρχεί θ απουςία ποταμϊν και λιμνϊν με αποτζλεςμα θ κάλυψθ των
υδατικϊν αναγκϊν του νθςιοφ να γίνεται αποκλειςτικά με τθν εκμετάλλευςθ των υπογείων νερϊν με
μεγάλο αρικμό γεωτριςεων και φρεατίων, ο αρικμόσ των οποίων εκτιμάται ςε 1.500-2.000. Ψο
ςπουδαιότερο ρζμα είναι ο χείμαρροσ Αγ. Χαραλάμπουσ που εκβάλλει ςτο νότιο τμιμα τθσ πόλθσ τθσ
Ηακφνκου.
Τςον αφορά ςτουσ ορυκτοφσ πόρουσ ςθμειϊνεται ότι θ παρουςία τουσ κάκε άλλο παρά αξιόλογθ
μπορεί να κεωρθκεί. Υαρά το γεγονόσ αυτό, για τθν παραγωγι αδρανϊν υλικϊν προσ εξυπθρζτθςθ των
τοπικϊν αναγκϊν χρθςιμοποιοφνται τα αςβεςτολικικά πετρϊματα των οποίων θ ποιότθτα δεν είναι
ικανοποιθτικι λόγω τθσ αποςάκρωςθσ και αποκαρςτικοποίθςθσ που παρουςιάηουν. Χτον Ρομό
7. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
7
Ηακφνκου ςυγκεντρϊνονται όλα ςχεδόν τα ενεργά και κλειςτά λατομεία (ανατολικζσ πλαγιζσ και
κοιλάδεσ του Βραχίωνα με ιδιαίτερθ ςυγκζντρωςθ λατομείων ςτο Ψ.Δ. Οικακιάσ, και με πρόβλεψθ να
οριοκετθκεί λατομικι ηϊνθ ςτθν περιοχι Αγ. Παρίνασ) ενϊ κατά το παρελκόν λειτουργοφςαν αλυκζσ
ςε ζκταςθ 190 ςτρ. (Ψ.Δ. Ξαταςταρίου) και ετιςια παραγωγι περίπου 1.000 τόνων.
Από οικολογικισ άποψθσ δεςπόηουςα κζςθ κατζχει το Εκνικό Καλάςςιο Υάρκο Ηακφνκου, το οποίο
χαρακτθρίςτθκε ωσ προςτατευόμενθ περιοχι με Υ.Δ. Ψο ΕΚΥΗ αποτελεί τθν πρϊτθ προςτατευόμενθ
περιοχι ςτθν οποία ορίςκθκε, ςτελεχϊκθκε και λειτουργεί Φορζασ Διαχείριςθσ από το 2001.
Χε γενικζσ γραμμζσ ο Ρομόσ Ηακφνκου δε κεωρείται ωσ περιβαλλοντικά υποβακμιςμζνθ περιοχι, χωρίσ
ωςτόςο αυτό να ςθμαίνει ότι οι οικονομικζσ δραςτθριότθτεσ που αναπτφςςονται ςε αυτι δε
ςυμβάλλουν ςτθ δθμιουργία ρφπων.
Σι κυριότερεσ πθγζσ ρφπανςθσ που ζχουν αναγνωριςτεί είναι:
τα απόβλθτα των ελαιουργείων, και των μικρϊν, ςυνικωσ, αγροτικϊν και κτθνοτροφικϊν
εκμεταλλεφςεων, τα οποία καταλιγουν ςυνικωσ ςε επιφανειακά ρζματα (µικροχείµαροι) ι ςτο ζδαφοσ
ςυμβάλλοντασ ςτθ ρφπανςθ των ακτϊν και των υπόγειων υδάτων,
οι εκπομπζσ αερίων ρφπων από τθ λειτουργία των λατομείων και τθν κίνθςθ των οχθμάτων ιδιαίτερα
κατά τθ κερινι περίοδο,
ο κόρυβοσ από τισ κινιςεισ των αεροςκαφϊν (θ όχλθςθ εντοπίηεται ςτο Ψ.Δ. Ξαλαμακίου),
θ μθ ορκολογικι χριςθ φυτοφαρμάκων και λιπαςμάτων και
τα οικιακά και νοςοκομειακά απορρίμματα.
Χυμπλθρωματικά ωσ προσ τα ανωτζρω, ωσ ςθμαντικι περιβαλλοντικι απειλι κεωρείται και θ ζλλειψθ
επαρκϊν υδατικϊν πόρων γι’ αυτό και ζχει ξεκινιςει θ υλοποίθςθ ζργων εκςυγχρονιςμοφ του δικτφου
άντλθςθσ και διανομισ πόςιμου νεροφ (αξιοποίθςθ των γεωτριςεων ςτο Ξερί και ςτεγανοποίθςθ
δικτφου από αυτζσ προσ τθ δεξαμενι διανομισ).
ΤΝΣΟΜΘ ΠΕΡΙΓΡΑΦΘ ΣΟΤ ΧΩΡΟΤ ΣΟΤ ΕΘΝΙΚΟΤ ΘΑΛΑΙΟΤ ΠΑΡΚΟΤ ΗΑΚΤΝΘΟΤ
Ψο Ε.Κ.Υ.Η. (βλ. Εικόνα) χαρακτθρίςτθκε με βάςθ Υροεδρικό Διάταγμα (ΦΕΞ 906/Δ/22-12-1999,
τροποποίθςθ ΦΕΞ 1272/∆/27-11-03) και περιλαμβάνει τθν καλάςςια ζκταςθ και τισ νθςίδεσ του Ξόλπου
του Οαγανά, τισ παραλίεσ ωοτοκίασ τθσ καλάςςιασ χελϊνασ και μία ηϊνθ γθσ, που περιβάλει αυτζσ, τον
υγρότοπο τθσ Οίμνθσ Ξεριοφ και τισ Ριςουσ Χτροφάδεσ, οι οποίεσ βρίςκονται 35 περίπου μίλια νότια του
λιμανιοφ τθσ Ηακφνκου. Χυνολικά, το Υάρκο περιλαμβάνει 89,2 km2
καλάςςιασ ζκταςθσ, 14,2 km2
8. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
8
χερςαίασ ζκταςθσ, ενϊ θ περιφερειακι ηϊνθ του καταλαμβάνει ζκταςθ 31,2 km2
. Ψο ςφνολο τθσ
χερςαίασ περιοχισ και τθσ περιφερειακισ ηϊνθσ του Ε.Κ.Υ.Η. υπάγεται διοικθτικά ςτουσ Διμουσ Οαγανά
και Ηακυνκίων.
Σ κόλποσ του Οαγανά ζχει ακτίνα 6 περίπου χιλιομζτρων, το ςυνολικό μικοσ τθσ ακτογραμμισ του είναι
20 περίπου χιλιόμετρα, ενϊ το άνοιγμα του προσ το Λόνιο πζλαγοσ είναι περίπου 12 χιλιόμετρα.
Χαρακτθριςτικά ςτοιχεία του κόλπου είναι:
το ςθμαντικά μικρό του βάκοσ (πάνω από το 70% τθσ ζκταςθσ του ζχει βάκοσ μικρότερο των 30 μζτρων)
οι πολλζσ αμμϊδεισ παραλίεσ που ςυναντϊνται ςε αντίκεςθ με τισ δυτικζσ και βόρειεσ ακτζσ τθσ
Ηακφνκου, που είναι βραχϊδεισ και απότομεσ
θ απουςία κάποιου υβϊματοσ ςτο άνοιγμά του προσ το πζλαγοσ, πράγμα που επιτρζπει τθν εφκολθ
ανταλλαγι καλάςςιων μαηϊν μεταξφ κόλπου και πελάγουσ.
Ψο ςχιμα του είναι θμικυκλικό και οριοκετείται από δφο λοφϊδεισ χερςονιςουσ, το Χκοπό Βαςιλικοφ
και το Χκοπό Ξερίου. Εντόσ αυτοφ απαντϊνται οι νθςίδεσ Παρακωνιςι (ζκταςθσ περίπου 280
ςτρεμμάτων, όπου απαντάται θ μοναδικι κζςθ ωοτοκίασ τθσ καλάςςιασ χελϊνασ Caretta caretta),
Υελοφηο (ζκταςθσ περίπου 170 ςτρεμμάτων) και Άγιοσ Χϊςτθσ.
Χτο Δυτικό άκρο του κόλπου βρίςκεται ο υγρότοποσ του Ξερίου με μικοσ περίπου 300 m και πλάτοσ
περίπου 200 m, ο οποίοσ αποτελεί το μόνο εναπομείναντα υγρότοπο τθσ Ηακφνκου μετά τθν
9. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
9
αποςτράγγιςθ τθσ λίμνθσ Πακρι ςτο Ξαλαμάκι και τθ ςυνεχιηόμενθ υποβάκμιςθ των Αλυκϊν ςτισ ΒΑ
ακτζσ τθσ νιςου. Οόγω τθσ μικρισ του ζκταςθσ δεν προςφζρεται για ανάπτυξθ οικονομικϊν
δραςτθριοτιτων (π.χ. αλιεία, κτθνοτροφία) ωςτόςο θ βιολογικι του αξία είναι ανυπολόγιςτθ.
Σι Ριςοι Χτροφάδεσ (νθςιά Αρπφϊα και Χτεμφάνθ) βρίςκονται 35 ναυτικά μίλια νότια του λιμανιοφ τθσ
Ηακφνκου και ζχουν ςυνολικι ζκταςθ 380 ςτρζμματα. Διοικθτικά ανικουν ςτο Διμο Ηακυνκίων και
αποτελοφν εκκλθςιαςτικι ιδιοκτθςία τθσ ιεράσ Πονισ Αγίου Διονυςίου ςτθ Ηάκυνκο. Σι Ριςοι ζχουν
υψθλι οικολογικι ςθμαςία κυρίωσ λόγω τθσ μεταναςτευτικισ ορνικοπανίδασ που παρατθρείται. Οόγω
τθσ τοποκεςίασ τουσ αποτελοφν μεταναςτευτικό ςτακμό ι πζραςμα αποδθμθτικϊν ςτρουκιόμορφων,
ενϊ είναι μαηικι θ παρουςία των μεταναςτευτικϊν τρυγονιϊν Streptopelia turtur τθν άνοιξθ.
10. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
10
Πλθκυςμόσ Δθμογραφικά ςτοιχεία
Χτουσ πίνακεσ που ακολουκοφν παρατίκενται ςυγκεντρωτικά δθμογραφικά ςτοιχεία για τον Ρομό
Ηακφνκου ειδικά για το Διμο Αλυκϊν και για τισ ευρφτερεσ διοικθτικζσ ενότθτεσ ςτισ οποίεσ εντάςςεται.
Κατανομι πλθκυςμοφ κατά φφλο για τα ζτθ 1991 και 2001
Γεωγραφικό
επίπεδο
1991 2001
Σφνολο Άρρενεσ Θιλεισ Σφνολο Άρρενεσ Θιλεισ
Ν.
ΗΑΚΥΝΘΟΥ
32.557 16.505 16.052 39.015 20.068 18.947
Δ. ΑΛΥΚΩΝ 4.313 2.255 2.058 4.796 2.544 2.252
ΡΕ.
ΙΟΝΙΩΝ
ΝΘΣΩΝ
193.734 95.493 98.241 212.984 106.164 106.820
ΕΛΛΑΔΑ 10.259.900 5.055.408 5.204.492 10.964.020 5.427.682 5.536.338
Υθγι: ΕΧΩΕ Απογραφι Υλθκυςμοφ 1991, 2001
Θλικιακι κατανομι πλθκυςμοφ για τα ζτθ 1991 και 2001
Γεωγραφικό
επίπεδο
1991 2001
0-14 15-64 65+ 0-14 15-64 65+
Ν.
ΗΑΚΥΝΘΟΥ
6.497 20.397 5.663 6.664 25.515 6.836
Δ. ΑΛΥΚΩΝ 767 2.727 810 778 3.019 999
ΡΕ. ΙΟΝΙΩΝ
ΝΘΣΩΝ
32.121 137.971 42.892
ΕΛΛΑΔΑ 1.664.085 7.468.395 1.831.540
Υθγι: ΕΧΩΕ Απογραφι Υλθκυςμοφ 1991, 2001
11. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
11
Πλθκυςμιακοί δείκτεσ (2001)
Γεωγραφικό επίπεδο
Δείκτθσ
γιρανςθσ
Δείκτθσ κοινωνικϊν
βαρϊν
Δείκτθσ
νεανικότθτασ
Ν. ΗΑΚΥΝΘΟΥ 1,03 0,53 0,17
ΡΕ. ΙΟΝΙΩΝ ΝΘΣΩΝ 1,33 0,54 0,14
ΕΛΛΑΔΑ 1,10 0,47 0,15
Υθγι: ΕΧΩΕ Απογραφι Υλθκυςμοφ 2001, Επεξεργαςία ΧΑΗ Αναπτυξιακι ΑΕ ΣΨΑ
Από τθν ανάλυςθ των ςτοιχείων των ανωτζρω ςυγκεντρωτικϊν πινάκων προκφπτουν οι εξισ
διαπιςτϊςεισ και ςυμπεράςματα:
Αφξθςθ του πλθκυςμοφ 28,6%. Θ αφξθςθ αυτι είναι πλαςματικι κακϊσ ςε αυτιν αποτυπϊνεται ο
ιδιαίτερα αυξθμζνοσ εποχιακόσ πλθκυςμόσ (θμεδαπϊν και αλλοδαπϊν επιχειρθματιϊν και
εργαηομζνων) ο οποίοσ ειςρζει ςτθν περιοχι λίγο πριν τθν ζναρξθ τθσ τουριςτικισ περιόδου και
αποχωρεί αμζςωσ μετά τθ λιξθ τθσ.
Από τθν ανάλυςθ των δεδομζνων που αφοροφν ςτισ πλθκυςμιακζσ ομάδεσ (άρρενεσ/κιλεισ, θλικιακι
κατανομι) προκφπτει ότι θ αφξθςθ του πλθκυςμοφ είναι πιο ζντονθ ςτον ανδρικό πλθκυςμό και
ιδιαίτερα ςτθν θλικιακι ομάδα 15-64 (το 75% τθσ αφξθςθσ του πλθκυςμοφ προκφπτει από αφξθςθ αυτισ
τθσ θλικιακισ ομάδασ), γεγονόσ που επιβεβαιϊνει και ιςχυροποιεί τθν προθγοφμενθ παρατιρθςθ ότι θ
αφξθςθ του πλθκυςμοφ είναι πλαςματικι και ςυγκυριακι.
Θ κατανομι του πλθκυςμοφ ανά φφλο χαρακτθρίηεται ωσ ομοιόμορφθ. Υιο ςυγκεκριμζνα, το 51,2% του
πλθκυςμοφ είναι άρρενεσ και το 48,8% είναι κιλεισ.
Ψο 64,1% του πλθκυςμοφ ομάδα 15-64.
Σι τιμζσ των πλθκυςμιακϊν δεικτϊν, ζχουν ωσ ακολοφκωσ:
Δείκτθσ γιρανςθσ: αποτελεί δείκτθ τθσ θλικιακισ ανανζωςθσ του πλθκυςμοφ. Τςο πιο υψθλόσ είναι
τόςο περιςςότερο γεραςμζνοσ είναι ο πλθκυςμόσ τθσ περιοχισ ςτθν οποία αναφζρεται. Χτο Ρ.
Ηακφνκου ο δείκτθσ με τιμι 1,13 αποκλίνει ελάχιςτα από τον εκνικό μζςο όρο ενϊ είναι ςθμαντικά
μικρότεροσ ςυγκρινόμενοσ με το δείκτθ ςε επίπεδο περιφζρειασ. Χθμειϊνεται ότι ο δείκτθσ γιρανςθσ με
βάςθ πρόςφατα ςτοιχεία τθσ ΕΧΩΕ (2006) εμφανίηεται αυξθμζνοσ ςε ςχζςθ με το 2001, ςτον Ρ.
Ηακφνκου 1,54 κακϊσ και ςε επίπεδο Χϊρασ (1,29).
12. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
12
Δείκτθσ εξάρτθςθσ: προςδιορίηει πόςο οι μθ παραγωγικζσ ομάδεσ, δθλ. παιδιά (0-14) και θλικιωμζνοι
(65+), επιβαρφνουν τισ παραγωγικζσ θλικιακά ομάδεσ (15 – 64), δίνοντασ ζνα μζγεκοσ του ενεργοφ
πλθκυςμοφ. Δείχνει ότι για κάκε 1 άτομο των παραγωγικϊν θλικιακά ομάδων αντιςτοιχοφν τόςα άτομα
των μθ παραγωγικϊν θλικιακά ομάδων όςα και θ τιμι του δείκτθ για κάκε περιοχι αντίςτοιχα. Σ
δείκτθσ εμφανίηεται ςτο ίδιο περίπου επίπεδο με αυτόν τθσ Υεριφζρειασ και αρκετά μεγαλφτεροσ ςε
ςχζςθ με αυτόν ςε εκνικό επίπεδο.
Σ δείκτθσ εξάρτθςθσ ςε ςυνδυαςμό με τον ςχετικά υψθλό δείκτθ γιρανςθσ τθσ περιοχισ, εκτιμάται ότι
ςφντομα κα επθρεάςουν τθν τοπικι παραγωγικι αλυςίδα. Θ περιοχι κα εμφανίηει χαμθλι
παραγωγικότθτα και θ τοπικι οικονομία κα βαςίηεται κυρίωσ ςε ςυνταξιοφχουσ ςτοιχείο που
αναμζνεται ότι κα επθρεάςει αρνθτικά τθν αναπτυξιακι διαδικαςία τθσ περιοχισ, και τθν
επιχειρθματικι ανάπτυξθ του τοπικοφ δυναμικοφ.
Οικονομικι δραςτθριότθτα
Θ οικονομία του Ρομοφ, κατά τθ διάρκεια τθσ τελευταίασ 25ετίασ, χαρακτθρίηεται από μια ςταδιακι
μετάβαςθ από τθν αγροτικι οικονομία παραδοςιακοφ τφπου ςε μια οικονομία με κυρίαρχο τον τομζα
των υπθρεςιϊν κυρίωσ ςχετιηόμενων άμεςα ι ζμμεςα με τθν ανάπτυξθ του τουριςμοφ, με ςθμαντικι,
ωςτόςο, εντόσ του Ρομοφ, διαφοροποίθςθ. Ωσ αποτζλεςμα τθσ πορείασ αυτισ θ Ηάκυνκοσ κεωρείται
πλζον ζνασ ςθμαντικόσ τουριςτικόσ προοριςμόσ, ο οποίοσ ζχει να επιδείξει μεγάλθ ποικιλία φυςικϊν και
πολιτιςτικϊν πόρων για τθν προςζλκυςθ επιςκεπτϊν που ακολουκοφν το μοντζλο του
μαηικοφ/παρακεριςτικοφ τουριςμοφ (αλλοδαπϊν και θμεδαπϊν) αλλά και επιςκεπτϊν που υιοκετοφν το
μοντζλο του εναλλακτικοφ τουριςμοφ (αγροτουριςμοφ, οικοτουριςμοφ, κρθςκευτικοφ τουριςμοφ κλπ).
13. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
13
Δείκτεσ ευθμερίασ Νομοφ Ηακφνκου 2005
Ρομόσ
Ηακφνκου
Πζςοσ
όροσ
χϊρασ
Ξατάταξθ ςε
ςχζςθ με τουσ
52 νομοφσ
ΑΕΥ κατά κεφαλι 2004 21,3 χιλ.ευρϊ 19,3 6
Ξατά κεφαλι αποταμιευτικζσ
κατακζςεισ
2005 9,6 χιλ.ευρϊ 12,2 15
Δθλ. ειςόδθμα ανά φορολογοφμενο 2005 10,2 χιλ.ευρϊ 13,7 45
Φόροσ ειςοδ. ανά φορολογοφμενο 2005 0,71 χιλ.ευρϊ 1,22 33
Φυςικι αφξθςθ
πλθκυςμοφ/ 1000 κατοίκουσ
2005 2,1 0,2 6
Πακθτζσ δευτεροβάκμιασ
εκπαίδευςθσ/ 1000 κατοίκουσ
2005 70 63 5
Πακθτζσ δθμοτικοφ/ 1000 κατοίκουσ 2005 71 58 3
Συμμετοχι ςτα ςυνολικά μεγζκθ τθσ χϊρασ
ΑΕΥ 2004 0,4 % 40
Φορολογοφμενοι 2005 0,4 % 48
Δθλωκζν ςτθν εφορία ειςόδθμα 2005 0,3 % 48
Φόροσ ειςοδιματοσ φ.π. 2005 0,2 % 47
Αποταμιευτικζσ κατακζςεισ 2005 0,3 % 47
Υθγι: economics: οι Ρομοί τθσ Ελλάδασ
Από τθν ανάλυςθ των δεικτϊν ευθμερίασ για το Ρομό Ηακφνκου γίνεται εφκολα αντιλθπτό ότι βρίςκεται
ςε περίοπτθ κζςθ ςτθν Ελλθνικι επικράτεια κακϊσ κατατάςςεται ςτθ 6θ
κζςθ ςτο κατά κεφαλι ΑΕΥ και
ςτθν 15θ
κζςθ ςτισ κατά κεφαλι αποταμιευτικζσ κατακζςεισ. Ακόμα βρίςκεται ςτθν 6θ
κζςθ ςτθ φυςικι
αφξθςθ πλθκυςμοφ/ 1000 κατοίκουσ, γεγονόσ που εξθγείται και από τον μεγάλο αρικμό οικονομικϊν
μεταναςτϊν που εγκακίςτανται ςτο Ρομό. Ψα παραπάνω αποτελζςματα ζχουν ωσ κφρια αιτία τθν
εναςχόλθςθ μεγάλου ποςοςτοφ των κατοίκων με τον τουριςμό και τθ ραγδαία αυξθτικι τάςθ που είχε
αυτόσ τθν τελευταία εικοςαετία.
14. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
2010
14
Θ κατανομι του πλθκυςμοφ του Ρομοφ, ανάλογα με τθ κζςθ ςτο επάγγελμα παρουςιάηεται ςτον πίνακα
που ακολουκεί όπου ςυγκρίνεται με τισ αντίςτοιχεσ κατανομζσ του πλθκυςμοφ των ευρφτερων χωρικϊν
ενοτιτων.
Κατανομι πλθκυςμοφ με βάςθ τθ κζςθ ςτο επάγγελμα (2001)
Γεωγραφικό
επίπεδο
Εργοδότεσ
Εργαηόμενοι
για δικό τουσ
λογαριαςμό
Μιςκωτοί
Συμβοθκοφντα
& μθ
αμειβόμενα
μζλθ
νοικοκυριοφ
Νζοι
Ν.
ΗΑΚΥΝΘΟΥ
12,7% 22,1% 50,8% 9,0% 5,5%
ΡΕ. ΙΟΝΙΩΝ
ΝΘΣΩΝ
12,6% 20,3% 56,4% 5,7% 5,0%
ΕΛΛΑΔΑ 10,9% 16,2% 62,8% 4,8% 5,3%
Υθγι: ΕΧΩΕ Απογραφι Υλθκυςμοφ 2001, Επεξεργαςία ΧΑΗ Αναπτυξιακι ΑΕ ΣΨΑ
16. ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΠΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΑΛΤΚΩΝ
ΚΑΣΑΣΑΡΙΟΤ
16
2010
Από τα ςτοιχεία του παραπάνω πίνακα και τα αναλυτικά ςτοιχεία που ζχουν ςυλλεγεί από τθν
ΕΧΩΕ προκφπτουν οι εξισ διαπιςτϊςεισ:
Τςον αφορά ςτθν κατανομι κατά φφλο του πλθκυςμοφ των μιςκωτϊν παρουςιάηεται μια
υπεροχι των ανδρϊν (περίπου 60%) ζναντι των γυναικϊν, θ οποία υπεροχι απαντάται ςε όλα τα
εξεταηόμενα επίπεδα χωρίσ ιδιαίτερεσ αποκλίςεισ από τθν ανωτζρω τιμι.
Ψα ποςοςτά των εργοδοτϊν και των εργαηομζνων για δικό τουσ λογαριαςμό ςτο Ρ. Ηακφνκου είναι
ελαφρϊσ αυξθμζνα ςε ςχζςθ με τα αντίςτοιχα ποςοςτά ςε επίπεδο Ρομοφ, Υεριφζρειασ και
Χϊρασ. Ειδικότερα και όςον αφορά ςτθν κατά φφλο κατανομι των εργοδοτϊν και των
εργαηομζνων για δικό τουσ λογαριαςμό παρατθρείται μια ςυντριπτικι υπεροχι των ανδρϊν (και
ςτισ δφο περιπτϊςεισ) θ οποία υπερβαίνει ςθμαντικά τον εκνικό μζςο όρο.
Σ μιςκωτόσ πλθκυςμόσ, του οποίου θ εκατοςτιαία ςυμμετοχι είναι ςαφϊσ χαμθλότερθ από
εκείνθ ςε επίπεδο Υεριφζρειασ και Χϊρασ. Ψο γεγονόσ αυτό οφείλεται ςτο μεγάλο αρικμό πολφ
μικρϊν επιχειριςεων (ατομικζσ επιχειριςεισ), των οποίων θ λειτουργία υποςτθρίηεται κατά κφριο
λόγο από τουσ ιδιοκτιτεσ τουσ και 1- 2 απαςχολοφμενουσ ςε εποχιακι βάςθ, προκειμζνου να
επωφελθκοφν από τθν ανεπτυγμζνθ τουριςτικι κίνθςθ που διαπιςτϊνεται ιδίωσ τουσ
καλοκαιρινοφσ μινεσ.
Ψα βαςικά ςτοιχεία διάρκρωςθσ και μεταβολισ, του οικονομικά ενεργοφ πλθκυςμοφ του Ρ.
Ηακφνκου και των ευρφτερων γεωγραφικϊν ενοτιτων παρουςιάηονται ςτουσ Υίνακεσ που
ακολουκοφν:
Διαρκρωτικά χαρακτθριςτικά του οικονομικά ενεργοφ πλθκυςμοφ (2001)
Γεωγραφικό
επίπεδο
ΣΥΝΟΛΟ
% κατανομι ανά φφλο % κατανομι ανά θλικιακι κλάςθ
Άρρενεσ Θιλεισ 10-24 25-49 50+
Ν. ΗΑΚΥΝΘΟΥ 17.419 65,6 34,4 15,0 65,9 19,0
ΔΘΜΟΣ ΑΛΥΚΩΝ 2.073 66,9 33,1 16,6 62,1 21,3
ΡΕ. ΙΟΝΙΩΝ
ΝΘΣΩΝ
86.912 63,1 36,9 13,0 65,4 21,7
Υθγι: ΕΧΩΕ Απογραφι Υλθκυςμοφ 2001, Επεξεργαςία ΧΑΗ Αναπτυξιακι ΑΕ ΣΨΑ
19. 19
Από τα ςτοιχεία των προαναφερόμενων πινάκων και τα αναλυτικά ςτοιχεία που ζχουν ςυλλεγεί
από τθν ΕΧΩΕ προκφπτουν οι ακόλουκεσ διαπιςτϊςεισ:
(α) Σικονομικά ενεργόσ πλθκυςμόσ:
Σ οικονομικά ενεργόσ πλθκυςμόσ το 2001 αυξικθκε κατά 41% ςε ςχζςθ με το 1991. Θ αφξθςθ
αυτι είναι ςε μεγάλο βακμό αποτζλεςμα τθσ ςυνολικισ αφξθςθσ του πλθκυςμοφ και οφείλεται ςε
μεγάλο βακμό ςτον αλλοδαπό πλθκυςμό που απαςχολείται εποχιακά ςε επιχειριςεισ που
δραςτθριοποιοφνται κυρίωσ ςτον τριτογενι τομζα (τουριςμόσ). Θ αφξθςθ είναι κατά πολφ
μεγαλφτερθ ςτο γυναικείο πλθκυςμό. Θ ςυμμετοχι του γυναικείου πλθκυςμοφ ςτον οικονομικά
ενεργό πλθκυςμό είναι ςχεδόν ίδια (περίπου το 1/3) ςε όλα τα εξεταηόμενα επίπεδα (για το ζτοσ
2001). Θ ςυμμετοχι αυτι είναι αυξθμζνθ ζναντι εκείνθσ του 1991 όπου ανζρχεται ςτο 25%
περίπου ςε όλα τα επίπεδα.
Θ θλικιακι κατανομι του οικονομικά ενεργοφ πλθκυςμοφ δεν παρουςιάηει ουςιαςτικζσ
αποκλίςεισ από τισ αντίςτοιχεσ κατανομζσ που παρουςιάηονται ςε επίπεδο Ρομϊν και
Υεριφζρειασ.
(β) Απαςχόλθςθ και ενεργόσ πλθκυςμόσ:
Θ απαςχόλθςθ όςον αφορά ςτο ςφνολο του πλθκυςμοφ υπολογίηεται ςτο 87,1% χωρίσ να
παρουςιάηει ςθμαντικζσ διακυμάνςεισ μεταξφ των δφο τμθμάτων τθσ. Ψα υψθλότερα ποςοςτά
απαςχόλθςθσ ςθμειϊνονται ςτθν θλικιακι ομάδα 50+ (93,4%) ενϊ τα χαμθλότερα, όπωσ και είναι
αναμενόμενο, ςτθν θλικιακι ομάδα 10-24 (64,3%). Θ ίδια τάςθ καταγράφεται ςε όλα τα
εξεταηόμενα γεωγραφικά επίπεδα.
Ψο 40% των ανζργων αποτελεί «νζουσ άνεργουσ», υποδθλϊνοντασ μια δυςκολία ςτθν εφρεςθ
εργαςίασ από τουσ νεοειςερχόμενουσ ςτθν παραγωγικι θλικία. Χθμειϊνεται ότι το ποςοςτό των
νζων ανζργων επί του ςυνόλου των ανζργων ςτθν θλικιακι ομάδα 10-24 ανζρχεται ςε 72%
περίπου.
Ψο ποςοςτό των απαςχολοφμενων είναι υψθλότερο ςτον ανδρικό πλθκυςμό (89,2%) ςε ςχζςθ με
τον γυναικείο πλθκυςμό (83,3%). Θ διαφορά ςτθν απαςχόλθςθ μεταξφ ανδρϊν και γυναικϊν είναι
περίπου ίδια (+6% κατά μζςο όρο) ςε όλα τα επίπεδα.
Ψζλοσ το ποςοςτό των νζων ανζργων είναι μικρότερο μεταξφ των γυναικϊν (33% ζναντι 45% ςτον
ανδρικό πλθκυςμό).
20. 20
(γ) Ξατανομι απαςχολοφμενων κατά τομείσ δραςτθριότθτασ:
Υεριςςότερο από το 50% των απαςχολοφμενων δραςτθριοποιείται ςτον τριτογενι τομζα (52,3%).
Ψο ποςοςτό αυτό είναι αυξθμζνο κατά 10 εκατοςτιαίεσ μονάδεσ ςε ςχζςθ με το 1991. Θ αφξθςθ
αυτι είναι αναμενόμενθ λαμβανομζνθσ υπόψθ τθσ αφξθςθσ τθσ τουριςτικισ δραςτθριότθτασ ςτθν
περιοχι κατά τθν τελευταία δεκαετία.
Θ αφξθςθ του απαςχολοφμενου πλθκυςμοφ ςτον τριτογενι τομζα που ςθμειϊνεται είναι
μεγαλφτερθ από τθ μζςθ αφξθςθ που ςθμειϊνεται ςε επίπεδο Υεριφζρειασ και Χϊρασ.
Ψο ¼ του απαςχολοφμενου πλθκυςμοφ (24,5%) ςυνεχίηει να δραςτθριοποιείται ςτον πρωτογενι
τομζα. Αν και το ποςοςτό αυτό είναι μειωμζνο κατά 13 περίπου ποςοςτιαίεσ μονάδεσ ςε ςχζςθ μ’
εκείνο του 1991 υποδθλϊνει ζναν ιςχυρό δεςμό των κατοίκων τθσ περιοχισ με τθν παραδοςιακι
γεωργία. Εξάλλου το ποςοςτό αυτό είναι ςθμαντικά υψθλότερο ςε ςχζςθ με το μζςο όρο τθσ
Υεριφζρειασ (18,5%) και τθσ Χϊρασ (14,5%).
Αξιοςθμείωτθ ςτακερότθτα παρουςιάηεται ςτον πλθκυςμό που απαςχολείται ςτο δευτερογενι
τομζα (αφξθςθ κατά μιςι εκατοςτιαία μονάδα το διάςτθμα 1991-2001), γεγονόσ που υποδεικνφει
ότι θ αφξθςθ του πλθκυςμοφ που απαςχολείται ςτον τριτογενι τομζα προζρχεται από παφςθ τθσ
απαςχόλθςθσ με τον πρωτογενι τομζα.
Ψζλοσ όςον αφορά ςτθν απαςχόλθςθ ανά τομζα και φφλο διαπιςτϊνεται ότι θ ςυμμετοχι ανδρϊν
και γυναικϊν ςτον πρωτογενι τομζα (2001) είναι ίδια ενϊ θ απαςχόλθςθ των γυναικϊν ςτον
τριτογενι τομζα είναι πολφ μεγαλφτερθ ςε ςχζςθ με αυτι των ανδρϊν1
.
Ανεξάρτθτα πάντωσ από τα ςτατιςτικά ςτοιχεία που ςαφϊσ προςδιορίηουν µια κατάςταςθ ςτον
τομζα τθσ απαςχόλθςθσ, το βαςικό χαρακτθριςτικό τθσ είναι θ πολυαπαςχόλθςθ του αγροτικοφ
πλθκυςμοφ, αποτζλεςμα του ςθμαντικοφ οικονομικοφ και κοινωνικοφ μεταςχθματιςμοφ των
αγροτικϊν περιοχϊν, αλλά και τθσ εποχικότθτασ τθσ γεωργικισ παραγωγισ. Ωςτόςο, το ςίγουρο
είναι ότι οι περιςςότεροι που δθλϊνουν γεωργοί δεν δθλϊνουν και τθ δεφτερθ απαςχόλθςι τουσ
που είναι ο τουριςμόσ, ενϊ είναι πολφ λιγότεροι εκείνοι που ενϊ δθλϊνουν ωσ επάγγελμα κάποιο
άλλο πλθν του γεωργοφ, αςχολοφνται ταυτόχρονα και µε τθ γεωργία.
1
ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα απαζρνιείηαη ην 44% πεξίπνπ ησλ αλδξψλ θαη ην 68,5% πεξίπνπ ησλ γπλαηθψλ. Σα
αληίζηνηρα πνζνζηά γηα ην 1991 ήηαλ 35% θαη 65,5% πεξίπνπ.
21. 21
(δ) Ανεργία:
Θ ανεργία είναι μεγαλφτερθ μεταξφ του γυναικείου πλθκυςμοφ. Θ ίδια τάςθ παρατθρείται ςε όλα
τα εξεταηόμενα γεωγραφικά επίπεδα. Θ αφξθςθ τθσ ανεργίασ είναι μεγαλφτερθ ςτο γυναικείο
πλθκυςμό κατά τθν περίοδο 1991-2001 ςε ςχζςθ με τθν αφξθςθ τθσ ανεργίασ ςτον ανδρικό
πλθκυςμό. Ψζλοσ ςφμφωνα με ςτοιχεία τθσ ζρευνασ εργατικοφ δυναμικοφ που διεξάγει θ ΕΧΩΕ
προκφπτει ότι θ ανεργία ςτο Ρομό Ηακφνκου παρουςιάηει μια αυξθτικι τάςθ με ζντονεσ
διακυμάνςεισ. Ψα ςτοιχεία αυτά δίνουν ποςοςτά ανεργίασ για τα ζτθ 2004, 2005 και 2006 12,6%,
7,3% και 15,2% αντίςτοιχα.
Σομείσ Παραγωγισ
Α. Υρωτογενισ Ψομζασ
Θ οικονομικι ηωι του Ρ. Ηακφνκου περιελάμβανε ανζκακεν τισ αγροτικζσ δραςτθριότθτεσ. Θ
γεωµορφολογία τθσ περιοχισ ευνόθςε τισ κλαςςικζσ μορφζσ αγροτικισ εκμετάλλευςθσ µε κφριουσ
άξονεσ τθ γεωργία και τθν κτθνοτροφία, ενϊ θ αλιεία δεν εμφανίηει ιδιαίτερα ςθμαντικι
ςυμμετοχι. Σι βαςικζσ καλλιζργειεσ είναι θ ελαιοκαλλιζργεια και θ αµπελοκαλλιζργεια, με τα
πλζον γνωςτά προϊόντα.
Β. Δευτερογενισ Ψομζασ
Πε βάςθ τα ςτοιχεία του ακόλουκου Υίνακα, εκτιμάται ότι ο δευτερογενισ τομζασ ζχει μειωμζνθ
ςθμαςία για τθν οικονομικι ηωι του Ρομοφ. Ξατά τθ διάρκεια τθσ περιόδου 2000-2005, θ
ςυμμετοχι αυτι εμφανίηει ςτακερότθτα και ο τομζασ καλφπτει, το 2005 το 12,5% του ΑΕΥ. Ψο
ποςοςτό τθσ Ηακφνκου κινείται ςτα όρια του αντίςτοιχου ποςοςτοφ που καταγράφεται ςε επίπεδο
Υεριφζρειασ και είναι ςθμαντικά μειωμζνο ςε ςχζςθ με εκείνο τθσ Χϊρασ.
22. 22
Διαχρονικι μεταβολι τθσ εκατοςτιαίασ ςυμμετοχισ του δευτερογενι τομζα ςτο ΑΕΠ ςε επίπεδο
Νομοφ, Περιφζρειασ και Χώρασ (2000-2005)
Γεωγραφικό
Διαμζριςμα
2000 2001 2002 2003 2004 2005
Ν. ΗΑΚΥΝΘΟΥ 11,6 14,0 12,9 10,6 13,6 12,6
ΡΕ. ΙΟΝΙΩΝ ΝΘΣΩΝ 11,6 13,9 13,1 12,5 13,9 13,1
ΕΛΛΑΔΑ 21,0 23,0 22,3 22,6 21,9 22,2
Υθγι ΕΧΩΕ
Θ περιοριςμζνθ ςθμαςία του δευτερογενι τομζα, τεκμθριϊνεται και με βάςθ το ποςοςτό των
απαςχολοφμενων το οποίο, όπωσ προαναφζρεται, είναι περίπου 19% (2001). Εξάλλου, από τα
ςτοιχεία του ακόλουκου Υίνακα, τα οποία περιγράφουν τθ διάρκρωςθ του δευτερογενι τομζα,
ςυνάγεται ότι μικρό ποςοςτό του ςυνολικοφ αρικμοφ των επιχειριςεων (8,9%) ςτθ Ηάκυνκο και
αφοροφν ςτθ Βιομθχανία Ψροφίμων και καλφπτουν αναλογικά μεγαλφτερο ποςοςτό του
ςυνολικοφ κφκλου εργαςιϊν (15,1%), ενϊ ο μεγάλοσ αρικμόσ αφορά, κυρίωσ, ςτισ καταςκευζσ
(68,8%).
Αρικµόσ επιχειριςεων δευτερογενι τομζα και τηίροσ αυτών (ςε εκατομμφρια €) ςτο Ν. Ηακφνκου
κατά ΣΑΚΟΔ (14-45) για το 2002
Ηάκυνκοσ
Αρικμόσ %
Επιχειριςεισ δευτερογενι τομζα (ΣΤΑΚΟΔ 14-45) 1118 100,0
Βιομθχανία Τροφίμων και Ροτϊν (ΣΤΑΚΟΔ 15) 100 8,9
Καταςκευζσ (ΣΤΑΚΟΔ 45) 769 68,8
Λοιπζσ (ΣΤΑΚΟΔ 14-45 πλθν ΣΤΑΚΟΔ 15 & 45) 249 22,3
Κφκλοσ εργαςιϊν επιχειριςεων δευτερογενι τομζα
(εκατ. €)
50,03 100,0
23. 23
Βιομθχανία Τροφίμων και Ροτϊν (ΣΤΑΚΟΔ 15) 7,57 15,1
Καταςκευζσ (ΣΤΑΚΟΔ 45) 23,70 47,4
Λοιπζσ (ΣΤΑΚΟΔ 14-45 πλθν ΣΤΑΚΟΔ 15 & 45) 18,76 37,5
Υθγι ΕΧΩΕ/Πθτρϊο Επιχειριςεων 2002
Τςον αφορά ςτον κλάδο τθσ βιομθχανίασ ςθμαντικό ποςοςτό των επιχειριςεων αυτϊν ςυνιςτοφν
οι επιχειριςεισ μεταποίθςθσ αγροτικϊν προϊόντων (τυροκομεία, λιοτριβεία/τυποποιθτιρια
ελαιολάδου, ςφαγεία, οινοποιεία κλπ). Ειδικότερα, ςτο Ρομό λειτουργοφν:
48 ελαιοτριβεία, ςθμειϊνεται ότι 10 από τα ελαιοτριβεία του Ρ. Ηακφνκου βρίςκονται εντόσ τθσ
χερςαίασ ηϊνθσ του Εκνικοφ Καλάςςιου Υάρκου Ηακφνκου τα οποία παράγουν περίπου το 20%
τθσ ποςότθτασ ελαιολάδου του Ρομοφ.
1 τυποποιθτιριο ελαιολάδου (τθσ ΕΑΧ Ηακφνκου) με δυναμικότθτα 15 τόννων/24ωρο, ςτο οποίο
ωςτόςο τυποποιείται μικρό μόνο ποςοςτό τθσ ςυνολικισ παραγωγισ ελαιολάδου.
οινοποιεία, ςε γενικό επίπεδο τα οινοποιεία διακζτουν εξοπλιςμό ικανοποιθτικοφ επιπζδου
(επάρκεια ςφγχρονων πιεςτθρίων, πνευματικϊν ι μθ, ανοξείδωτεσ δεξαμενζσ, ςτθν πλειοψθφία
τουσ ψυχϊμενεσ (με πλιρθ μανδφα (full jacket), ι μερικό ι με εμβαπτιηόμενα ψυκτικά ςτοιχεία).
το μοναδικό ςταφιδεργοςτάςιο, του οποίου τθν ευκφνθ λειτουργίασ ζχει θ ΕΑΧ Ηακφνκου. Ψο
εργοςτάςιο αυτό είναι παλιάσ τεχνολογίασ, ζχει 2.150 m2
αποκθκευτικοφσ χϊρουσ, 450 m2
µθχανολογικζσ εγκαταςτάςεισ και 155 m2
βοθκθτικοφσ χϊρουσ. Ζχει άδεια λειτουργίασ,
δυνατότθτα επεξεργαςίασ 20 τόνων θµερθςίωσ κορινκιακισ ςταφίδασ, ενϊ ετθςίωσ υπολογίηεται
ότι µεταποιεί κατά μζςο όρο 2.000 τόνουσ ςταφίδασ, εκ των οποίων το 99% εξάγεται ςτισ χϊρεσ
τθσ ΕΕ Βρετανία, Σλλανδία, Γερμανία και ςε Ψρίτεσ χϊρεσ (Αυςτραλία, Ψουρκία, Χιγκαποφρθ)
1 ςφαγείο βρίςκεται ςτο Ψ.Δ. Αργαςίου, είναι Δθμοτικό, και κεωρείται εντελϊσ ακατάλλθλο.
Από τθν προθγθκείςα ανάλυςθ και λαμβάνοντασ υπόψθ τθν προοπτικι τθσ ςφνδεςθσ του
πρωτογενοφσ με τον τριτογενι τομζα εκτιμάται ότι οι κλάδοι των επιχειριςεων μεταποίθςθσ
αγροτικϊν προϊόντων εμφανίηουν κετικι δυναμικι, θ οποία αναμζνεται να επιταχυνκεί εφόςον
αναπτυχκοφν ι ωριμάςουν οριςμζνεσ πρωτοβουλίεσ, όπωσ αυτζσ τθσ κατοχφρωςθσ οριςμζνων
ονομαςιϊν ωσ ΥΣΥ/ΥΓΕ, θ προϊκθςθ τθσ τοπικισ παραγωγισ μζςω επιλεγμζνων ξενοδοχειακϊν
μονάδων ςτουσ επιςκζπτεσ τθσ περιοχισ κ.α.
24. 24
Γ. Ψριτογενισ Ψομζασ
Σ τριτογενισ τομζασ ςτο Ρομό αποτελεί το ςθμαντικότερο τομζα τθσ τοπικισ οικονομίασ με τον
τουριςμό να αποτελεί, τθ δυναμικότερθ και ταχφτερα αναπτυςςόμενθ οικονομικι δραςτθριότθτα
ςυμβάλλοντασ ςθμαντικά ςτθν απαςχόλθςθ, ςτθν ευρφτερθ κατανομι του ειςοδιματοσ και,
γενικότερα, ςτθν κοινωνικοοικονοµικι ανάπτυξθ τθσ περιοχισ. Θ εκτίμθςθ αυτι αποτυπϊνεται
τόςο ςτθν ςυμμετοχι του τριτογενι τομζα ςτο Ακακάριςτο Υεριφερειακό Υροϊόν (ΑΥΥ) θ οποία
όπωσ προκφπτει από τον πίνακα που ακολουκεί, αποτελεί το 75-80% του ςυνόλου του ΑΥΥ, αλλά
και από τθ ςυμμετοχι των ακακάριςτων επενδφςεων παγίου κεφαλαίου, θ οποία για το ςφνολο
τθσ περιφζρειασ, κατά τθ διάρκεια τθσ περιόδου 2000-2005, υπολογίηεται (με ςτοιχεία τθσ ΕΧΩΕ)
ςτο 88%.
Διαχρονικι εξζλιξθ τθσ εκατοςτιαίασ ςυμμετοχισ του τριτογενι τομζα ςτο ΑΠΠ
Γεωγραφικό
Διαμζριςμα
2000 2001 2002 2003 2004 2005
Ν.
ΗΑΚΥΝΘΟΥ
78,6 77,6 78,4 80,2 80,1 79,3
ΡΕ. ΙΟΝΙΩΝ
ΝΘΣΩΝ
82,1 80,2 80,9 81,5 81,9 81,2
ΕΛΛΑΔΑ 72,5 71,2 72,0 71,9 73,4 73,5
Υθγι ΕΧΩΕ
Ξυρίαρχθ δραςτθριότθτα του τριτογενι τομζα είναι ο τουριςμόσ, ο οποίοσ αποτελεί άμεςο ι
ζμμεςο πεδίο για τθ δραςτθριοποίθςθ μεγάλου αρικμοφ επιχειριςεων. Σ αρικμόσ των
επιχειριςεων που δραςτθριοποιείται άμεςα ςτον τριτογενι τομζα καταχωρείται ςτον ακόλουκο
πίνακα.
25. 25
Αρικµόσ επιχειριςεων τριτογενι τομζα και τηίροσ αυτών (ςε εκατοµµφρια €) ςτο Ν. Ηακφνκου
κατά ΣΑΚΟΔ (50-99) για το 2002
Ηάκυνκοσ
Αρ. %
Επιχειριςεισ τριτογενι τομζα (ΣΤΑΚΟΔ 50-99) 4.350 100,0
Ξενοδοχεία και εςτιατόρια (ΣΤΑΚΟΔ 55) 1159 26,6
Λιανικό εμπόριο (ΣΤΑΚΟΔ 52) 1943 44,7
Λοιπζσ (ΣΤΑΚΟΔ 50-99 πλθν ΣΤΑΚΟΔ 52 & 55) 1248 28,7
Κφκλοσ εργαςιϊν επιχειριςεων τριτογενι τομζα (εκατ. €) 492,6 100,0
Ξενοδοχεία και εςτιατόρια (ΣΤΑΚΟΔ 55) 146,65 29,8
Λιανικό εμπόριο (ΣΤΑΚΟΔ 52) 122,92 25,0
Λοιπζσ (ΣΤΑΚΟΔ 50-99 πλθν ΣΤΑΚΟΔ 52 & 55) 223,03 45,3
Υθγι ΕΧΩΕ 2002
Ψα ςτοιχεία του Υίνακα αυτοφ αποτελοφν μια ζνδειξθ μόνο για τθν ιδιαίτερθ ςθμαςία του
τουριςμοφ ςτθν ανάπτυξθ του τριτογενι τομζα και, κατ’ επζκταςθ, ςτθν οικονομία. Χθμειϊνεται
ότι μεγάλοσ αρικμόσ των επιχειριςεων λιανικοφ εμπορίου αλλά και οριςμζνων από τισ υπόλοιπεσ
επιχειριςεισ παροχισ υπθρεςιϊν ςτθρίηει τθ δραςτθριότθτά του ςτον τουριςμό.
Ψο υφιςτάμενο τουριςτικό δυναμικό τθσ περιοχισ μελζτθσ αποτυπϊνεται ςτουσ πίνακεσ που
ακολουκοφν:
29. 29
Από τα ςτοιχεία του Υίνακα αυτοφ, προκφπτει ότι θ Ηάκυνκοσ δζχεται περίπου το 28% των
τουριςτϊν τθσ Υεριφζρειασ κατ’ ζτοσ. Θ πλθρότθτα των ξενοδοχειακϊν καταλυμάτων ςτθ Ηάκυνκο
κυμαίνεται ςτα ίδια περίπου επίπεδα με αυτά τθσ Υεριφζρειασ και είναι ςθμαντικά υψθλότερθ
από αυτά τθσ Χϊρασ. Σ μζςοσ αρικμόσ διανυκτερεφςεων για τουσ θμεδαποφσ τουρίςτεσ
κυμαίνεται γφρω ςτισ 3,5 θμζρεσ ενϊ για τουσ αλλοδαποφσ, εμφανίηεται πιο αυξθμζνοσ. Θ μικρι
διάρκεια παραμονισ των θμεδαπϊν επιςκεπτϊν που υπολογίηεται και δεν αφορά μόνο τουσ
τουρίςτεσ τθσ καλοκαιρινισ περιόδου αλλά και το ςφνολο των θμεδαπϊν που μετακινοφνται για 2-
3 θμζρεσ ςτα Ρθςιά κακ’ όλθ τθ διάρκεια τθσ χρονιάσ για επαγγελματικοφσ λόγουσ.
Θ Ηάκυνκοσ παρουςιάηει κατανομι παραπλιςια με αυτι τθσ Υεριφζρειασ Λονίων Ριςων. Ψο
ςτοιχείο αυτό διαφοροποιεί ςθμαντικά τόςο τισ χρθματικζσ ειςροζσ όςο και τα επίπεδα
κωράκιςθσ των προοριςμϊν από επικείμενεσ αιφνίδιεσ κρίςεισ. Σι αλλοδαποί τουρίςτεσ που
επιςκζπτονται τθ Ηάκυνκο προζρχονται από τα χαμθλότερα οικονομικά ςτρϊματα τθσ δυτικισ και
βόρειασ Ευρϊπθσ. Αντίςτοιχα τα τελευταία χρόνια ζχουν αυξθκεί ςθμαντικά οι τουρίςτεσ από τθν
ανατολικι Ευρϊπθ, οι οποίοι ζχον ςχετικά χαμθλό οικονομικό επίπεδο. Αντίκετα, οι θμεδαποί
τουρίςτεσ ζχουν ικανοποιθτικά υψθλότερεσ δαπάνεσ κατά τθ διάρκεια των διακοπϊν τουσ. Θ
διαπίςτωςθ αυτι, ειδικά για τθ Ηάκυνκο, πρζπει να ςυνδυαςτεί µε τθ μεγάλθ εξάρτθςθ κυρίωσ
από τθν αγορά τθσ Πεγάλθσ Βρετανίασ και δευτερευόντωσ από τθν αγορά τθσ Γερμανίασ και των
Χκανδιναβικϊν και Ξάτω χωρϊν.
Διαχρονικι εξζλιξθ αρικμοφ αφιχκζντων μζςω διεκνών πτιςεων (charter)
Ζτοσ ΗΑΚΥΝΘΟΣ
2003 388.634
2004 488.691
2005 471.501
2006 480.483
2007 474.722
Υθγι ΕΧΩΕ Επεξεργαςία ΧΑΗ Αναπτυξιακι ΑΕ ΣΨΑ
30. 30
Από τθν προθγθκείςα ανάλυςθ του τριτογενι τομζα κακίςταται ςαφζσ ότι ο τουριςμόσ όπωσ ζχει
αναπτυχκεί κατά τισ τελευταίεσ δφο δεκαετίεσ (μαηικόσ, εποχικόσ, παρακαλάςςιοσ) ζχει αςκιςει
ςθμαντικι επίδραςθ όχι μόνο ςτθν ανάπτυξθ αλλά και ςτθν αιςκθτικι και τθ φυςιογνωμία του Ρ.
Ηακφνκου τθν οποία, ςε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ, χωρίσ δόςθ υπερβολισ, προςβάλει ςε ςθμαντικό
βακμό. Θ μορφι του τουριςμοφ αυτοφ εκτιμάται ότι δεν ζχει ιδιαίτερα περικϊρια περαιτζρω
ανάπτυξθσ. Απεναντίασ λαμβανομζνων υπόψθ των ιδιαίτερων ςτοιχείων του φυςικοφ και
πολιτιςτικοφ περιβάλλοντοσ (περιλαμβανομζνου του αγροτικοφ περιβάλλοντοσ και των τοπικϊν
παραγόμενων προϊόντων), εκτιμάται ότι πρζπει να ςυνεχιςτεί θ εφαρμογι πολιτικϊν που
ςυμβάλλουν ςτθν άμβλυνςθ των προβλθμάτων που ζχει δθμιουργιςει το εδραιωμζνο μοντζλο
τουριςτικισ ανάπτυξθσ και, παράλλθλα, να δθμιουργοφν ευκαιρίεσ για τθν αξιοποίθςθ, ανάδειξθ
και προβολι τοπικϊν πόρων.
Μορφωτικό επίπεδο- Εκπαίδευςθ
Ψο εκπαιδευτικό επίπεδο των κατοίκων παρουςιάηεται ςτον πίνακα που ακολουκεί4
:
Πίνακασ: Κατανομι πλθκυςμοφ περιοχισ ανά βακμίδα εκπαίδευςθσ
Γεωγραφικό
επίπεδο
Ρτυχιοφχοι
Γϋβάκμιασ
εκπαίδευςθσ
5
Απόφοιτοι
Βϋβάκμιασ
εκπαίδευςθσ
6
Απόφοιτοι
Αϋβάκμιασ
εκπαίδευςθσ
Αναλφάβθτοι
7
Ν. ΗΑΚΥΝΘΟΥ 10,9% 32,5% 45,3% 11,3%
ΡΕ. ΙΟΝΙΩΝ
ΝΘΣΩΝ
11,8% 35,1% 39,8% 13,3%
ΕΛΛΑΔΑ 16,9% 40,1% 39,1% 3,9%
Υθγι: ΕΧΩΕ Απογραφι Υλθκυςμοφ 2001, Επεξεργαςία ΧΑΗ Αναπτυξιακι ΑΕ ΣΨΑ
Πε βάςθ τα ςτοιχεία του πίνακα αυτοφ και λαμβάνοντασ υπόψθ αναλυτικότερα ςτοιχεία από τθν
ΕΧΩΕΑ προκφπτουν οι εξισ διαπιςτϊςεισ:
4
Ο πιεζπζκφο πνπ ιακβάλεηαη ππφςε γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ επηκέξνπο πνζνζηψλ είλαη ν πιεζπζκφο ειηθίαο άλσ ησλ 6
εηψλ κε πεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο απνγξαθήο θνηηνχζε ζην Γεκνηηθφ.
5
Πεξηιακβάλεη απνθνίηνπο ΑΔΗ, ΣΔΗ, κεηαδεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαζψο θαη θαηφρνπο Master θαη δηδαθηνξηθνχ ηίηινπ.
6
Πεξηιακβάλεη απνθνίηνπο Λπθείνπ θαη 3ηάμηνπ Γπκλαζίνπ.
7
Πεξηιακβάλεη φζνπο εγθαηέιεηςαλ ην δεκνηηθφ αιιά γλσξίδνπλ γξαθή θαη αλάγλσζε θαζψο θαη φζνπο δελ γλσξίδνπλ γξαθή
θαη αλάγλσζε.
31. 31
Ψο εκπαιδευτικό επίπεδο είναι ελαφρά χαμθλότερο από εκείνο τθσ Ελλάδασ κακϊσ
διαπιςτϊνονται ελαφρά μικρότερα ποςοςτά αποφοίτων τριτοβάκμιασ εκπαίδευςθσ και ςθμαντικά
μεγαλφτερο ποςοςτό αναλφάβθτων. Σ αναλφαβθτιςμόσ είναι πιο ζντονοσ μεταξφ των γυναικϊν
ςε όλα τα εξεταηόμενα επίπεδα. Ειδικότερα ο γυναικείοσ πλθκυςμόσ ςυμμετζχει κατά 57% ςτο
ςφνολο του αναλφάβθτου πλθκυςμοφ. Ωςτόςο το ποςοςτό αυτό είναι ςαφϊσ μικρότερο από το
αντίςτοιχο ποςοςτό που καταγράφεται ςε επίπεδο περιφζρειασ (70,6%).
Ψα χαμθλά ποςοςτά εκπαίδευςθσ που παρατθροφνται ςτθν περιοχι είναι ςφνθκεσ φαινόμενο ςτισ
νθςιωτικζσ περιοχζσ και αποδίδεται, εν μζρει, ςτισ ελλείψεισ υποδομϊν εκπαίδευςθσ και ςτθν
εξάρτθςθ από τον τουριςμό.
Τποδομζσ
Σεχνικι Τποδομι - Δίκτυο ςυγκοινωνιών και μεταφορών
Σι βαςικζσ πφλεσ ειςόδου και διαςφνδεςθσ είναι ςαφϊσ τα λιμάνια και τα αεροδρόμια. Ψο οδικό
δίκτυο όμωσ διαδραματίηει ιδιαίτερα ςθμαντικό ρόλο ςτο ςυνολικό ςφςτθμα μεταφορϊν (και τον
παραγωγικό ιςτό), κακϊσ αποτελεί το βαςικό κρίκο ςφνδεςθσ και ενοποίθςθσ του ςυνολικοφ
δικτφου.
Ωσ κφρια προβλιματά του καταγράφονται θ διζλευςθ οδικϊν αξόνων μζςα από οικιςμοφσ, το
ανεπαρκζσ πλάτοσ των οδικϊν αξόνων, θ μθ ικανοποιθτικι κατάςταςθ του οδοςτρϊματοσ, τα
ανεπαρκι γεωμετρικά χαρακτθριςτικά τθσ χάραξθσ των αξόνων, θ ελλιπισ ςιμανςθ, θ ανεπάρκεια
φωτιςμοφ ζξω από τουσ οικιςμοφσ, οι ελλείψεισ ςτθν καταςκευι τεχνικϊν ζργων, και οι ελλείψεισ
ςτθν υποδομι οδικισ αςφάλειασ, παρά τισ βελτιϊςεισ που επιχειρικθκαν ζωσ ςιμερα. Χθμαντικά
επίςθσ προβλιματα παρουςιάηονται ςε κομβικοφσ οικιςμοφσ ι ςτα αςτικά κζντρα όπου δεν
υπάρχουν παρακαμπτιριεσ οδοί και ςτα δθμοτικά δίκτυα λόγω τθσ πολεοδομικά ανοργάνωτθσ
διάρκρωςθσ. Ειδικότερα, το οδικό δίκτυο τθσ Ηακφνκου ζχει μικοσ 960 km περίπου (18% του
ςυνολικοφ μικουσ του οδικοφ δικτφου τθσ Υεριφζρειασ Λονίων Ριςων). Από το δίκτυο αυτό το
2,2% (21km περίπου) χαρακτθρίηεται ωσ εκνικό (ο οδικόσ άξονασ Ηακφνκου –Ξεριοφ) και το 20,6%
(περίπου 198km) χαρακτθρίηεται ωσ «επαρχιακό». Θ υπεραςτικι εξυπθρζτθςθ τθσ Ηακφνκου
γίνεται από το υπεραςτικό ΞΨΕΟ που ζχει ςτθν διάκεςι του ζνα ςφγχρονο ςτόλο από λεωφορεία
τα οποία εκτελοφν 15 διαδρομζσ εντόσ του νθςιοφ και 3 διαδρομζσ προσ Υάτρα, Ακινα (4-5
δρομολόγια ςε κακθμερινι βάςθ και Κεςςαλονίκθ (3 δρομολόγια ςε εβδομαδιαία βάςθ), Λιμάνια:
Θ διαςφνδεςθ του Ρομοφ με τθν θπειρωτικι Ελλάδα εξυπθρετείται κυρίωσ μζςω των λιμανιϊν.
32. 32
Χτο Ρ. Ηακφνκου, το μοναδικό κφριο λιμάνι, που εξυπθρετεί το ςφνολο ςχεδόν τθσ επιβατικισ και
εμπορευματικισ κίνθςθσ, βρίςκεται ςτθν πόλθ τθσ Ηακφνκου. Πζςω του λιμζνα αυτοφ
πραγματοποιείται θ ακτοπλοϊκι ςφνδεςθ τθσ Ηακφνκου με τθν Ξυλλινθ (με 4-5 δρομολόγια ςε
κακθμερινι βάςθ), θ οποία, κατά τθ διάρκεια του καλοκαιριοφ, παρουςιάηει ςθμαντικοφσ
φόρτουσ8
. Ρότια του λιμανιοφ ζχουν καταςκευαςτεί λιμενικζσ εγκαταςτάςεισ για μαρίνα 150
κζςεων. Σι λιμενικζσ υποδομζσ του νθςιοφ ςυμπλθρϊνονται με άλλα μικρότερα λιμάνια, όπωσ
αυτό του Αγ. Ρικολάου Βολιμϊν ςτα ΒΑ του νθςιοφ, μζςω του οποίου γίνεται εποχιακι διακίνθςθ
προσ Ξεφαλλθνία, κακϊσ και αυτά των Αλυκανά, του Γερακαρίου, τθσ Ξυψζλθσ του Υλάνου, του
Βαςιλικοφ και Αγ. Χϊςτθ, τα οποία λειτουργοφν κυρίωσ ωσ αλιευτικά καταφφγια.
Ψο αεροδρόμιο τθσ Ηακφνκου βρίςκεται ςτα νότια του νθςιοφ, ςτθν περιοχι «Ξαλαµάκι» και
απζχει 5 χλµ. από τθν πόλθ τθσ Ηακφνκου. Διακζτει κφριο διάδρομο 16-34 διαςτάςεων 2.270X30
µ., επιφάνεια αεροςτακμοφ 4.350 µ και, το 2001, θ επιβατικι κίνθςθ ανιλκε ςε 980.000 επιβάτεσ
(97% εξωτερικοφ). Επιπλζον, από το αεροδρόμιο Ηακφνκου, 3 φορζσ τθν εβδομάδα, ξεκινοφν
πτιςεισ προσ τθ Κεςςαλονίκθ με ενδιάμεςουσ ςτακμοφσ το Αργοςτόλι (Ξεφαλονιά), το Άκτιο
(Υρζβεηα-Οευκάδα) και τθν Ξζρκυρα. Θ αεροπορικι ςφνδεςθ με το εξωτερικό πραγματοποιείται
μόνο κατά τθν διάρκεια του καλοκαιριοφ, με οργανωμζνεσ πτιςεισ charter από τα τουριςτικά
γραφεία του εξωτερικοφ.
Τποδομζσ ενζργειασ & τθλεπικοινωνιών
Θ ενεργειακι υποδομι εξαρτάται πλιρωσ από τθν Θπειρωτικι Ελλάδα και δεν αντιμετωπίηει
ιδιαίτερα προβλιματα επάρκειασ, εκτόσ από μεμονωμζνα προβλιματα ενίςχυςθσ γραμμϊν και
υποςτακμϊν ειδικά για τουσ κερινοφσ μινεσ. Τλοι οι οικιςμοί ζχουν παροχι ρεφματοσ. Σι
αγροτικζσ και βιομθχανικζσ ενεργειακζσ ςυνδζςεισ αποτελοφν πολφ μικρό τμιμα του ςυνόλου των
ςυνδζςεων. Σι περιςςότερεσ ςυνδζςεισ είναι εμπορικζσ, ςυμπεριλαμβανομζνων των τουριςτικϊν
εγκαταςτάςεων. Χθμειϊνεται ότι δεν υπάρχουν γραμμζσ θλεκτρικισ ενζργειασ υψθλισ τάςθσ. Χε
ότι αφορά ςτθν τθλεπικοινωνιακι υποδομι, ζχει ολοκλθρωκεί θ προβλεπόμενθ από το Βαςικό
Χχζδιο Ψθλεφωνίασ του ΣΨΕ εγκατάςταςθ ψθφιακϊν κζντρων. Ωπάρχουν, επίςθσ,
τθλεπικοινωνιακά Ξυκλϊματα με ταχφτθτεσ μετάδοςθσ ικανζσ να εξυπθρετιςουν κάκε ευκεία
ςφνδεςθ, ενϊ υπάρχουν εγκατεςτθμζνοι φορείσ (οπτικά καλϊδια τόςο χερςαία όςο και
υποβρφχια, κακϊσ, επίςθσ, και μικροκυματικά δίκτυα για τθ διαςφνδεςθ με όλο το Εκνικό και το
8
χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Ληκελαξρείνπ Εαθχλζνπ νη αθίμεηο θαηά ηνπο κήλεο Ηνχιην θαη Αχγνπζην αλέξρνληαη
θαηά κέζν φξν ζηα 100.000 άηνκα/κήλα
33. 33
Διεκνζσ Δίκτυο). Θ τθλεπικοινωνιακι ςφνδεςθ όλων των Λόνιων Ρθςιϊν με τθν υπόλοιπθ Ελλάδα
γίνεται με κομβικό κζντρο τθν Υάτρα.
Τποδομζσ διαχείριςθσ απορριμμάτων
Χτθ Ηάκυνκο θ διαχείριςθ των ςτερεϊν αποβλιτων γίνεται από το Χφνδεςμο Ξακαριότθτασ Διμων
Ρομοφ Ηακφνκου. Χτο νθςί λειτουργεί ΧΩΨΑ με φορζα το Χφνδεςμο Ξακαριότθτασ, ο οποίοσ
βρίςκεται ςτθ κζςθ Βφκακα- Γρυπαρζϊκα τθσ πρϊθν Ξοινότθτασ Βαςιλικοφ, εξυπθρετεί όλο το νθςί
(47 ΣΨΑ) και κεωρείται κορεςμζνοσ. Είναι δυναμικότθτασ 11.500τόνων/ ζτοσ και το ζργο
αναβάκμιςισ του ζχει ενταχκεί ςτο ΥΕΥ Λονίων Ριςων 2000-2006. Ψζλοσ, ςτθ Ηάκυνκο λειτουργεί
το Ξζντρο Ανακφκλωςθσ Ρομοφ Ηακφνκου, το οποίο διαχειρίηεται κυρίωσ χαρτί και γυαλί.
Τποδομζσ διαχείριςθσ υδάτινων πόρων – Υδρευςθσ – Αποχζτευςθσ
Σ Ρ. Ηακφνκου ανικει ςτο Ωδατικό Διαμζριςμα τθσ Βόρειασ Υελοποννιςου. Χφμφωνα με τθν
μελζτθ «Χχζδιο Υρογράμματοσ Διαχείριςθσ των Ωδατικϊν Υόρων τθσ Χϊρασ» 9
οι απαιτιςεισ ςε
νερό φδρευςθσ εκτιμάται ςε 2,54 hm3
. Θ φδρευςθ του Ρομοφ Ηακφνκου γίνεται αποκλειςτικά με
γεωτριςεισ. Σ Ρομόσ τόςο από πλευράσ επάρκειασ όςο και από πλευράσ ποιότθτασ νεροφ
(υφάλμυρο) ζχει τα πλζον ςοβαρά προβλιματα ςε επίπεδο Υεριφζρειασ ποςοςτοφ 66% των ΣΨΑ
αντιμετωπίηει ςχετικό πρόβλθμα, το οποίο είναι εντονότερο κατά τθν διάρκεια του καλοκαιριοφ
και ιδιαίτερα ςτισ περιοχζσ που βρίςκονται ςε υψόμετρο. Για το λόγο αυτό ζχει αρχίςει θ
υλοποίθςθ ζργων εκςυγχρονιςμοφ του δικτφου άντλθςθσ και διανομισ πόςιμου νεροφ
(αξιοποίθςθ των γεωτριςεων ςτο Ξερί και ςτεγανοποίθςθ δικτφου από αυτζσ προσ τθ δεξαμενι
διανομισ). Χτθ Ηάκυνκο υποχρζωςθ λειτουργίασ αποχζτευςθσ και ΒΛΣΞΑ των λυμάτων υπάρχει
μόνο για τθν πόλθ τθσ Ηακφνκου (ςφμφωνα με το άρκρο 7 τθσ ΞΩΑ 5673/400/97), όπου και
λειτουργεί μονάδα βιολογικοφ κακαριςμοφ που καλφπτει και τθν περιοχι του Οαγανά. Θ
δυναμικότθτα τθσ μονάδασ ανζρχεται ςε 40.000 ιςοδφναμουσ κατοίκουσ και το αποχετευτικό
δίκτυο μικουσ 9,5 km. Από Εκνικοφσ Υόρουσ, ζχει γίνει επζκταςθ του αποχετευτικοφ δικτφου ςτθν
πόλθ τθσ Ηακφνκου. Αντίςτοιχα ολοκλθρϊνεται θ επζκταςθ του αποχετευτικοφ δικτφου ςε
περιαςτικοφσ οικιςμοφσ (Γαϊτάνι), ςτο Ψ.Δ. Ξαλαμακίου και ςτο Ρζο Ροςοκομείο. Ωπό εκπόνθςθ
βρίςκονται οι μελζτεσ του δικτφου αποχζτευςθσ των Ψ.Δ. Υλάνου- Ψςιλιβί του Δ. Αρκαδίων,
διαφόρων ζργων ςτθν περιοχι του Διμου Οαγανά και τθσ παραλιακισ ηϊνθσ του Διμου Αλυκϊν.
9
Δθπνλήζεθε απφ ην ΤΠΑΝ, ΔΜΠ, ΗΓΜΔ θαη ΚΔΔΠΔ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2003
34. 34
Κοινωνικι Τποδομι
Ωποδομζσ εκπαίδευςθσ
Χτο Ρ. Ηακφνκου υπάρχουν:
40 Ρθπιαγωγεία, εκ των οποίων τα 17 είναι Σλοιμερα
26 Δθμοτικά Χχολεία
10 Γυμνάςια
4 Γενικά Οφκεια
1 ΕΥΑΟ
1 ΕΥΑΧ
1 ΧΕΞ
1 Δθμόςιο Λνςτιτοφτο Επαγγελματικισ Ξατάρτιςθσ, με κφριεσ ειδικότθτεσ τθν Υλθροφορικι,
Οογιςτικι κλπ.
1 Ρομαρχιακό και 3 Λδιωτικά Ξζντρα Επαγγελματικισ Ξατάρτιςθσ
Ψο Ψμιμα Ψεχνολογίασ Υεριβάλλοντοσ και Σικολογίασ του ΨΕΛ Λονίων Ριςων, το οποίο ςτεγάηεται
ςε κτίριο που ζχει παραχωρθκεί από τθν Λερά Πθτρόπολθ Ηακφνκου.
Ψο Ψμιμα Υροςταςίασ και Χυντιρθςθσ Υολιτιςμικισ Ξλθρονομιάσ του ΨΕΛ Λονίων Ριςων, το οποίο
κα λειτουργιςει για πρϊτθ φορά κατά το τρζχων ςχολικό ζτοσ.
Ειδικά ςτον διμο Αλυκϊν υπάρχουν:
5 Ρθπιαγωγεία,
3 ςχολεία πρωτοβάκμιασ εκπαίδευςθσ
2 ςχολεία δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ
1 δθμοτικι βιβλιοκικθ
Σι υποδομζσ των ςχολικϊν εγκαταςτάςεων είναι επαρκείσ για τισ ανάγκεσ εκπαίδευςθσ του
πλθκυςμοφ, ανεξαρτιτωσ βακμίδασ εκπαίδευςθσ. Χε όλεσ τισ περιπτϊςεισ θ αναλογία
μακθτϊν/ςχολικι μονάδα είναι μικρότερθ του εκνικοφ μζςου όρου. Θ αναλογία διδακτικοφ
προςωπικοφ ανά ςχολικι μονάδα κινείται, για όλεσ τισ βακμίδεσ εκπαίδευςθσ, κοντά ςτο εκνικό
μζςο όρο.
