Recticel Insulation - Ontdek het perfecte buitengevelisolatiesysteem met powe...
Artikel DSKII uit Bouwwereld - HBB
1. de gestelde eisen voldoet en op dat moment wordt het gebouw
officieel opgeleverd.
Die verschoven oplevering blijkt een effectieve maatregel. “Ik
was eerst nogal sceptisch over die regeling, want je moet twee
jaar op je laatste termijn wachten en dat is wel vervelend”, vertelt
projectleider Johan van Waveren van bouwbedrijf Huib Bakker.
“Maar ik moet zeggen dat je nu door die continue monitoring en
al die meetapparatuur die is geplaatst, dingen ontdekt die an-
ders niet snel waren ontdekt. De installatie werkt wel goed voor
dagelijks gebruik, maar voor het optimale energiegebruik moet
in de communicatie tussen de verschillende installatie-onder
delen nog een en ander exact worden afgesteld en ingeregeld.
Als we al die meters voor de monitoring niet hadden gehad,
hadden we dat waarschijnlijk niet zo nauwkeurig kunnen doen.
We zijn nu bezig met de fine-tuning.”
Verwarmen en koelen
Het gebouw wordt verwarmd met lagetemperatuur-vloerver-
warming met behulp van een warmtepomp achter de WKO. De
Het dit jaar in gebruik genomen gebouw Plein Oost in Haarlem
biedt onderdak aan een brede school met een gewone basis
school, een school voor speciaal onderwijs, een sportaccommo-
datie, een peuterspeelzaal en naschoolse opvang. De scholen
delen veel gemeenschappelijke voorzieningen, zoals de gym
zaal en bibliotheek maar ook de docentenkamers en keuken.
Plein Oost is een Frisse School klasse B.
Uitgestelde oplevering
De school heeft warmte/koudeopslag in twee gescheiden, zo
ver mogelijk uit elkaar gelegen bronnen naast het gebouw. Die
installatie is voorbereid op medegebruik door woningen, die in
een latere fase naast de school worden gebouwd. Het energie
verbruik wordt continu gemeten en op afstand gemonitord door
Merosch, die ook de DUBO-regeling heeft begeleid. Alle advi-
seurs en installateurs blijven bij het gebouw betrokken, om niet
alleen op papier maar ook in de praktijk ervoor te zorgen dat de
berekende EPC = 0 daadwerkelijk klopt. Pas twee jaar na de
ingebruikname kan worden geconcludeerd of het gebouw aan
In het nieuwe complex Plein Oost is de eerste energieneutrale school
van Haarlem gehuisvest. Goed geïsoleerde en luchtdichte gevels met
triple glas zorgen voor een laag energiegebruik; hoge lokalen en een
ventilatiekoof voor een prettig klimaat.
Energieneutraal
onderwijs
in Haarlem
Op het dak ligt circa 810 m2
aan
zonnepanelen in oost-west
oriëntatie voor een hogere
opbrengst. De geschatte
opbrengst is 97.000 kWh/jaar.
Ook liggen er een aantal
zonnecollectoren.
36 // Bouwwereld
// Project duurzaamheid Tekstproductie Marein Kolkmeijer // Fotografie Brian Elings, Huib Bakker Bouw,
Schöck en Marein Kolkmeijer // Tekenwerk Henk Heusinkveld
36-39_projectduurzaamheid.indd 36 13-01-15 11:58
2. leidingen in de vloer kunnen in de zomer ook gebruikt worden
om te koelen, hetgeen heel prettig is in een school. Daarnaast is
er bouwkundig veel aandacht besteed aan zonwering met vaste
schermen en beweegbare lamellenschermen. De bediening
daarvan is handmatig. Het ventilatiesysteem is voorzien van
WTW en is uiteraard CO2-gestuurd. De kwaliteit van de lucht in
de klaslokalen heeft extra aandacht gekregen, want het gaat
tenslotte om een Frisse School. Het ventilatiesysteem voert de
gebruikte lucht af via een koof langs de gevel, die hoger is dan
het plafond. In de zomer wordt daardoor de warmte die door het
glas binnenkomt, direct afgezogen. In de winter wordt op deze
manier warme lucht langs het glas omhoog gezogen wat koude-
val tegengaat.
Hoge lokalen
Dat de lokalen een vrije hoogte hebben van 3,20 meter werkt
ook mee aan een goed klimaat. Die extra vrije hoogte is onder
andere te danken aan de vlakke vloer en draagconstructie. De
breedplaatvloeren dragen op kolommen en op de gevel. Ze zijn
zonder verzwaringen rond de oplegging uitgevoerd, dus zonder
balken of paddestoelconstructie ter plaatse van de kolommen.
Dit was mogelijk dankzij aangepaste ponswapening. Deze is
door de constructeur Kooij & Dekker berekend en dus niet door
de vloerenleverancier zoals gebruikelijk. In plaats van wape
ningsbeugels zijn rondom de opleggingen in de breedplaat
vloeren Schöck Bole® ponsdeuvels toegepast. Uitgebreide
proeven hebben aangetoond dat de maximum ponsweerstand
daardoor groter is en de vloerconstructie daarmee beperkt kan
blijven. De toepassing van die deuvels is eenvoudig en leidt tot
een aanzienlijke besparing in tijd bij het afwapenen op de bouw-
plaats. De traditionele beugels vervielen daarmee.
Spouwmuur
De gebouwschil heeft een Rc-waarde van 8,0 m2
K/W. Het dak is
geïsoleerd met PIR-afschotplaten en de gevel met resolschuim-
platen, die nog beter isoleren dan PIR. Nadeel van resol is dat
het slecht tegen water kan. Tijdens de bouwfase moesten de
isolatieplaten daarom goed worden afgedekt.
De gevel is vrij traditioneel: een spouwmuur met resolschuim
isolatieplaten in de spouw. Het binnenspouwblad bestaat uit
gelijmde kalkzandsteenblokken van 150 mm dik. Het gemet-
selde buitenspouwblad is slechts 65 mm dik om materiaal te
Er zijn vaste schermen en beweegbare lamellenschermen om te veel
direct zonlicht te weren.
Via het ventilatierooster boven in het atrium wordt alle vuile lucht uit de
school afgezogen.
Duurzame brede school
// Locatie: Van Zeggelenplein, Haarlem
// Opdrachtgever: Stichting Spaarnesant
en gemeente Haarlem
// Bouw: april 2013 – april 2014
37Bouwwereld //
36-39_projectduurzaamheid.indd 37 13-01-15 11:58
3. sparen. Zo wordt er minder klei gebruikt.
Voor een minimale verankeringslengte
van 50 mm in de steen moesten de
spouwankers echter allemaal haaks
omgebogen worden.
Omdat de scharnierpunten van de lamel-
lenschermen niet bevestigd konden wor-
den aan de smalle stenen, zijn speciale
stalen ankers aangebracht voor de af-
dracht van de krachten naar het kalkzand
stenen binnenblad. Die gingen dwars
door de isolatie naar de kalkzandsteen-
muur. Daarbij is ook nog onderzocht of
dat geen te grote koudebrug zou ople
veren. In de spouw zijn geïsoleerde stel-
kozijnen geplaatst voor de montage van
de kozijnen met triple glas ramen.
Hoge luchtdichtheid
Ten behoeve van de luchtdichtheid is de
isolatie in de spouw tweelaags aange-
bracht met ten opzichte van elkaar kruis-
lings geplaatste naden. Kingspan heeft
de metselaars goed bijgestaan bij de
verwerking van het product. De manier
van verwerken heeft erg veel invloed op
de isolatiewaarde en luchtdichtheid. Er
moest zo min mogelijk lucht tussen de
lagen en aansluitnaden komen; er werd
geadviseerd om eventuele lucht op te
sluiten met PUR-schuim om te voorkomen
dat de lucht zich kon verplaatsen. Stil
staande lucht is geen probleem. De
bouwvakkers die er rondliepen werden
heel goed opgeleid, geïnstrueerd en
bijgestuurd. “Wij hadden te maken met
een hoge Rc-waarde en een enorm hoge
luchtdichtheidseis van qv;10 = 0,2 dm3
/s.m2
.
Die Rc van 8,0 is goed te halen”, zegt Van
Waveren, “maar we maakten ons nogal
zorgen om de luchtdichtheid. We hebben
ons goed laten adviseren. Architecten
bureau kristinsson heeft bij alle details
én op het voorblad aangegeven waar de
aandachtspunten zaten en dat werkte
feilloos. Niet alleen het uitvoeringsteam
maar ook de architect verdient dus een
grote pluim.”
“Eigenlijk was er maar een klein beetje
extra aandacht nodig als je eenmaal wist
hoe het moest. Qua extra tijd en kosten
hebben we er niet extreem veel van ge-
merkt. En de jongens kregen zelfs lol in
de manier van werken. Het is uiteindelijk
gewoon de kwaliteit die je behoort te
leveren. We hebben die hoge luchtdicht
heid ruimschoots gehaald. De qv;10 bleek
na meting 0,09 dm3
/s.m2
te zijn. Dat is
een enorme prestatie van het uitvoerings
team.”
1 // De gevels zijn dragend en uitgevoerd in kalkzandsteen. 2 // Bole ponswapening van Schöck
maakte het mogelijk om te werken met vlakke vloeren en zo verdiepingshoogte te winnen.
3 // De ventilatielucht wordt langs het raam via een rooster in een verhoogde koof afgevoerd.
38 // Bouwwereld
// Project duurzaamheid
1
2
3
36-39_projectduurzaamheid.indd 38 13-01-15 11:58
