6. Gesteentekringloop
In de vorige dia leek het net
alsof alleen metamorf
gesteente weer magma werd,
maar je ziet, ook
stollingsgesteente en
sedimentgesteente kunnen
weer magma worden.
Waardoor kan hitte en druk
ontstaan? Waardoor kan
gesteente smelten?
Waardoor kan sediment
(bijvoorbeeld zand) in steente
veranderen?
Denk hierbij aan Hoofdstuk 1.
Bekijk ook de youtubefilmpjes
onder en bovenaan de dia.http://www.youtube.com/watch?v=ihfKNRdlE2E#t=11
http://www.youtube.com/watch?v=-l1elHx32oU
8. koolstof kringloop
Bedenk goed hoe CO2 wordt
afgegeven aan de atmosfeer?
Hoe wordt het omgezet en
waarin?
Waarin wordt het
opgeslagen?
Hoe is de verhouding tussen
opname en uitstoot?
BEKIJK DE FILMPJES VOOR
EXTRA UITLEG
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20110425_koolstofkrin
gloop01
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_koolstofkri
ngloop04
9. koolstof kringloop
Bedenk goed hoe Co2 wordt afgegeven aan de atmosfeer?
- Ontbinding organismen
- Verbranding fossiele brandstoffen
- Ademhaling
- Ontbossing
- Verdamping
Hoe wordt het omgezet en waarin? Omgezet door fotosynthese in bijv. zuurstof
Waarin wordt het opgeslagen? Afzettingsgesteente, bomen en planten/plankton,
oceanen
Hoe is de verhouding tussen opname en uitstoot? Op dit moment wordt er meer
uitgestoten dan dat er wordt opgenomen.
10. Doelen
• Uit kunnen leggen dat de 4 sferen waaruit de
aarde bestaat allemaal met elkaar in contact
staan.
• Uit kunnen leggen dat de aarde uit kringlopen
bestaat.
• Voorbeelden van deze kringlopen kunnen geven
en deze kringlopen uit kunnen leggen.
• Gesteenten onder kunnen indelen in 3
hoofdtypen aan de hand van hoe ze ontstaan zijn,
en voorbeelden van deze gesteenten kunnen
noemen
15. Exogene krachten
• Exogene krachten= krachten die van buitenaf
invloed uitoefenen op het aardoppervlak.
- De aardkorst wordt afgebroken.
Door verwering en erosie.
16. Verwering 3 vormen
• Verwering is het uiteenvallen van gesteente onder invloed
van weer en plantengroei.
3 vormen:
-Mechanische (ook wel fysische verwering genoemd,
scheikundige samenstelling blijft gelijk)
-Chemische verwering (scheikundige samenstelling verandert.
Voorbeeld: kalksteen vormt verbinding met zuur water
- Organogene verwering Voorbeeld: planten, dieren,
bacteriën
18. Mechanische verwering
• Is verwering waarbij gesteenten uiteenvallen
zonder dat daarbij de chemische samenstelling
van het gesteente verandert.
2 manieren
- Door snelle temperatuursveranderingen
- Water wat in steenspleten gaat zitten en bevriest.
(spleetvorst)
19. Chemische verwering
• Bij chemische verwering verandert de
samenstelling van het gesteente.
• Er vindt afbraak van bepaalde mineralen
plaats.
• Vindt vaak plaats in natte en warme plaatsen.
20. Organogene verwering
• Ook wel biologische verwering genoemd
• Wortels die kunnen drukken op gesteente
• Of bacteriën die inwerken op chemische
samenstelling van een gesteente
21. Mate van verwering
Wanneer is de kans op chemische verwering het grootst?
Wanneer is de kans op mechanische verwering het grootst?
Mate van
verwering
wordt
beïnvloed
door:
- Klimaat
- Hardheid
gesteente
- Tijd
28. Massabeweging =
Afvoer van verweringsmateriaal onder
invloed van zwaartekracht
• Verweringsmateriaal= het puin dat ontstaat na
verwering.
• Van groot naar klein rotsblokken, grind,
zand en klei.
30. §2.2 Exogene processen aan het aardoppervlak
Massabewegingen
Indelen op basis van
verplaatsingssnelheid
Voorbeeld: aardverschuivingen
• trilling als trigger
• matig snel
Puinhelling
• vaak onstabiel
o los verweringsmateriaal
o grote hellingshoek
o hoog watergehalte
31. Afvoer van verweringsmateriaal .
• Er zijn 4 vervoerders:
1 Zwaartekracht (massabeweging)
2 Gletsjers of landijs
3 Beken en rivieren
4 Wind
36. Erosie en Sedimentatie
Afbraak en opbouw
Erosie:
• uitschuren van gesteente
door met puin beladen
water, ijs en wind
Sedimentatie:
• opbouw landschap door
water, ijs en wind
• afzetting van
verweringsmateriaal en
erosiepuin
o fossielen
37. Erosie
• Erosie is uitschuren en afschuren van
materiaal (gesteente)
• Het verweringsmateriaal is het schuurmiddel.
38.
39.
40.
41.
42.
43. 5 soorten erosie
1 Door de wind eolische erosie
2 Door de rivieren fluviale erosie
3 Door ijs glaciale erosie
4 Door de zee mariene erosie
5 Door de bodem bodemerosie
49. Vergelijk foto 1 en foto 2 met elkaar. In welk
gebergte is er meer erosie en verwering
plaatsgevonden?
Hoe kan men dat zien?
1 Alpen. 2 Sauerland.
50. Exogene krachten
Sedimentatie
Sedimentatie of afzetting = Het neerleggen
(afzetten) van verweringsmateriaal door
wind, water of ijs
• Wind zet fijnkorrelig materiaal af zand,
klei, loss
• Rivieren / zeeën zetten grover materiaal af
grind, zand en klei
• IJs zet grof materiaal af rotsblokken,
grind
Klei, zand, grind en rotsblokken worden ook
wel sedimenten / afzettingen genoemd
