1. Panitikan sa Panahon ng Katutubo:
Ganap sa Modernong Teknolohiya
(Social Media)
Pinuno: Mancenido, Chloe
Mga Miyembro: Gatarin, Jobelle
Lopez, Marinel
Nakayama, Ryuji
Palermo, Mariah
Preliminaryong Pangangailangan: Presentasyon ng Pangkat Lima (5)
Pahina 01
Dokumento I-edit Tingnan
Panimula
Titulo
Mga Anyo
2. Pahina 02
Dokumento I-edit Tingnan
Panimula
Titulo
Mga Anyo
Ang ating mga ninuno ay may sarili ng panitikan
bago pa man dumating sina Magallanes sa
Pilipinas. Nagtataglay ang panitikang ito ng
kasaysayan ng ating lahi – mga kuwentong bayan,
alamat, epiko, kantahing bayan, karunungang-
bayan: salawikan, kasabihan, bugtong, palaisipan,
at iba pa.
3. MGA KWENTONG BAYAN AWITING BAYAN KARUNUNGANG
BAYAN
WIKA TULA
Pahina 03
Dokumento I-edit Tingnan
Panimula
Titulo
Mga Anyo
6. Pahina 06
PABULA
PABULA I-edit Tingnan
Ang pabulang ito ay nai-post sa
Facebook ng pahina ng “Mga
Alamat, Pabula at Maikling Kwento”
na tumatalakay sa pagtutulungan ng
isang pagong at isang kambing. At
ang kuwento ay maaari ring
mapanood sa Youtube.
(Si Pagong at si Kambing)
7. Pahina 07
PABULA
PABULA I-edit Tingnan
Ang larawan naman na ito ay nakuha sa
Facebook at ang napapaloob sa larawan ay isang
pabulat tungkol sa Paroparo at langgam.
Makikita natin ang usapan nila paroparo at
langgam tungkol sa ginagawa ni langgam na
nagiipon ng pagkain dahil para handa siya sa tag-
ulan. Ang kwentong pabula na ito ay may hatid
na aral na isipin ang kinabukasan nang ikaw
maging handa sa anumang sakuna ang darating.
(Si Paruparo at Langgam)
9. Pahina 09
PARABULA
PARABULA I-edit Tingnan
Ang halimbawa ng parabula na ito ay ang
Superbook na nai-post sa Youtube na may
sari’t-saring kuwento patungkol sa Bibliya.
Ang Superbook ay mapapanood sa Youtube
na may tagalog at ingles ng bersyon. Ito rin
ay maraming episode na purong patungkol sa
kuwentong Bibliya lamang.
(Superbook)
10. Pahina 10
PABULA
ALAMAT
EPIKO I-edit Tingnan
EPIKO
Tumatalakay sa kabayanihan at
pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao
laban sa mga kaaway. Nagtataglay ng
kahiwagaan, kagilas-gilas, kababalaghan st di
pani-paniwalang pangyayari
PARABULA
11. Pahina 11
EPIKO
EPIKO I-edit Tingnan
Ang epikong ito ay nai-post sa
Facebook na tumatalakay sa epikong
buhay ni Liam Ang. Sinasabing
pinakapopular na epikong-bayan, ang
Biag ni Lam-ang ay nagmula sa
Hilagang Luzon, partikular na sa mga
lalawigan ng Ilocos at La Union.
(BIAG ni Lam-Ang)
12. Pahina 12
EPIKO
EPIKO I-edit Tingnan
Ang larawan ay nakuha sa Pinterest.
Ito ay ang Epikong Bisaya na ang
pamagat ay Labaw Donggon. Ang
Kwentong ito ay tungkol sa pag ibig
niya nagtagal ay umibig siyang muli sa
isang magandang babae na
nagngangalang Anggoy Doronoon.
Niligawan niya ito at hindi nagtagal ay
nagpakasal.
(Labaw Donggon)
13. Pahina 13
PABULA
EPIKO
ALAMAT I-edit Tingnan
ALAMAT
Nagpapaliwanag tungkol sa pinagmulan
ng mga bagay-bagay sa daigdig.
Tumatalakay ito sa katutubong kultura,
kaugalian, at kapaligiran.
PARABULA
14. Pahina 14
ALAMAT
ALAMAT I-edit Tingnan
Ang alamat na ito ay mula sa
Facebook sa pahina ng “Mga Alamat
at Maikling Kwento”. Ito ay
pagbabalik tanaw sa kwentong alamat
ni Maria Makiling na maaari ring
mabasa ang kabuuan na kwento sa
isang blog website.
(Maria Makiling)
15. Pahina 15
ALAMAT
ALAMAT I-edit Tingnan
Ang alamat na ito ay naipost sa
Facebook. Ito ay pagbabalik tanaw sa
kwentong alamat ni Maria Makiling
na maaari ring mabasa ang kabuuan
na kwento sa isang blog website.
(Alamat ng Matsing)
16. Pahina 16
ALAMAT
ALAMAT I-edit Tingnan
Ito ay larawan na nakuha sa Facebook at ang
nakapaloob dito ay isang Alamat ng Sampaguita.
Mababasa dito ang isang alamat at kasama dito ang
aral na makukuha sa kwento. Ito ay patungkol sa kila
Liwayway at Tanggol na sa huli ay hindi sila
nagkatuluyan. Namatay ang babaeng si Liwayway, si
Tanggol ay naghihinagpis sa pagkawala ng dalaga,
Dahil sa araw araw pagiyak ni Tanggol sa punto ng
babae may tumubong isang halaman at tinawag itong
sumpa kita na sa kinalaunan ay tinawag na
sampaguita.
(Alamat ng Sampaguita)
17. Pahina 17
ALAMAT
ALAMAT I-edit Tingnan
Ito ay mula sa Pinterest na tumatalakay sa
kuwentong alamat ng Mangga at kung paano
ito nagsimula. Ito ay tungkol sa isang batang
may mabuting kalooban na nag ngangalang
Ben. Ngunit dumating ang araw na siya ay
lubhang nagkasakit at pumawi. Isang diwata
ang kinuha ang kaniyang puso at itinanim sa
bundok na nag bunga ng maganda, at
nakatulong sa nakararami.
(Alamat ng Mangga)
18. Pahina 18
ALAMAT
ALAMAT I-edit Tingnan
Itong alamat ng Bulkang Mayon ay nakuha ko sa
Pinterest. Itong aking nahalungkat sa social
media ay tungkol sa alamat ng Bulkang Mayon na
ang aral rito ay Huwag humadlang sa dalawang
taong tunay nag-iibigan. Magparaya at huwag
maging matigas ang puso. Kung ayaw sa iyo ng
isang tao ay tanggapin ito ng maluwag sa
kalooban. Hilingin mo sa Diyos na dumating
nawa ang tamang panahon na ipagkaloob niya sa
iyo ang nararapat na tao sa iyong pagmamahal.
(Bulkang Mayon)
19. Pahina 19
PABULA
EPIKO
MITOLOHIYA I-edit Tingnan
MITOLOHIYA
Kadalasang paksa ay tungkol sa mga diyos at
diyosa at mga espiritu na siyang nagtatakda ng
kapalaran ng isang tao. Maaari rin naman
itong tumukoy sa mga kakaibang nilalang na
pinaniniwalaang nakatira rin sa mundo.
PARABULA
ALAMAT
20. Pahina 20
MITOLOHIYA
MITOLOHIYA I-edit Tingnan
Ang mitolohiya na ito ay mula sa
Facebook sa pahina ng “UP KAPPP”
na isang organisasyon. Ito ay may
layuning ipakilala ang mga karakter ng
mitolohiya- isa na dito si Handiong o
tawong lipod o ang elemento ng
hangin.
(Handiong- elemento ng hangin)
21. Pahina 21
MITOLOHIYA
MITOLOHIYA I-edit Tingnan
Ang mitolohiya na ito ay nai-post sa
Facebook. Tumatalakay ito sa
mitolohiya ng tikbalang noong 4000
taon na ang nakalilipas, na may mga
ugat sa Hinduismo na nagpapaliwanag
kung paano umunlad ang
impluwensyang iyon sa misteryosong
kalahating kabayo na alam natin
ngayon.
(Tikbalang)
22. AWITING BAYAN
MGA KWENTONG BAYAN KARUNUNGANG
BAYAN
WIKA TULA
Pahina 03
Dokumento I-edit Tingnan
Panimula
Titulo
Mga Anyo
23. Awiting Bayan (Bahay Kubo)
Pahina 23
I-Edit Tingnan
Awiting
Bayan
Ang Bahay Kubo ay mapapanood at
mapapakinggan sa Youtube. Ang
bahay-kubo ay isang kilalang awiting
bayan na tumatalakay sa mga gulay na
matatagpuan sa Pilipinas.
(Pindutin ang arrow upang mapakinggan)
24. Awiting Bayan (Lawiswis Kawayan)
Pahina 24
Edit View
Awiting
Bayan
Ang larawan na ito ay mula sa Facebook. Ang
post ay mula sa isang estudyanteng nagbahagi
ng kanilang performance na naglalaman ng
awiting bayan mula sa Samar-Leyte na
Lawiswis Kawayan.
(Pindutin ang arrow upang mapakinggan)
28. Pahina 28
Salawikain
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Itong salaawikain ay nakuha ko sa
Pinterest. “Ang wastong edukasyon ay
pahalagahan, Ito ay susi sa iyong
kinabukasan” bagamat tama naman
ang salawikain na ito pag nutihin
natin ang ating pag aaral sapagkat
tayo ang gaagwa ng ating kapalaran.
29. Pahina 29
Salawikain
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ito ay mula sa Pinterest. Ang tanyag na katagang
nagmula sa ating pambansang bayani na si Gat. Jose
Rizal na nagbibigay kahalagahan sa wika sa buhay ng
isang Pilipino. Isang inspirasyonal na kataga at
kapupulutan ng aral tungkol sa pagpapahalaga ng wika.
Kahit maraming wikang banyaga ang alam na sabihin ni
Rizal, hindi niya tinalikuran ang kanyang bansa at
pinalagahan ang wikang Tagalog na isa sa mga parating
ginagamit ng mga Pilipino noon.
30. Pahina 30
Salawikain
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ito ay isang salawikain na nakuha sa
Pinterest. Sinasabi nitong dahil
ipinihihiwatig nito na “matibay ang
walis, palibhasa’y magkabigkis” na pag
magkakakasama kayo magagawa niyo
ang dapat na gawain at kayo’y hindi
madaling matibag dahil magkakasama
kayo harapin ang lahat ng problema.
31. Pahina 31
Salawikain
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ito ay salawikain na nakuha ko sa
Twitter. Ang sabi sa salawikain na
nakalagay ay “mag-sisi ka man sa huli,
wala nang mangyayari”. Nakalagay din
dito anf maikling eksplanasyon kung
ano nga ba ang kahulugan ng
salawikain na nakalagay, nang sa ganun
ay maintindihan ng mga mambabasa
ang nakapaskil.
33. Pahina 33
BUGTONG
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang bugtong na ito ay nai-post sa
Instagram ng “shoeless.ph”, ginamit nila
sa matalinong pamamaraan ang nasabing
bugtong “mabisang pamato sa tumbang
preso, sobrang mura, tumbang presyo”-
ginamit ang bugtong sa pag-aadvertise
nila ng kanilang business.
34. Pahina 34
BUGTONG
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang bugtong na ito ay kuha sa Instagram
ng “tahananbooks”. Ang bugtong na
“Hawakan mo at nariyan, lingunin mo’y
wala naman.” ay ginamit sa isang aktibong
pamamaraan upang magkaroon ng
koneksyon at komunikasyon sa kanilang
mga followers.
35. Pahina 35
BUGTONG
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang bugtong na ito ay nakuha ko
ito sa Facebook. Ang bugtong na
naka post sa facebook ay may
tanong dito na “anong kulisap na
pangahas, ang sumugba sa ningas”
ang sagot ay gamugamo.
36. Pahina 36
BUGTONG
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang bugtong na ito ay tungkol sa
saging. Kaya ginamit ang saling
bulaklak dahil sa kung paano
natin balatan ang saging. Kaya
naman eto ang nabuong bugtong
na aking nakuha sa Pinterest.
37. Pahina 37
BUGTONG
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ito ay isang bugtong na
nakapaskil sa Pinterest. Makikita
sa larawan ang bugtong na
“maliit na parang sibat, sandata
ng mga panta” at ang sagot nito
sa makikita rin sa larawan.
39. Pahina 39
SAWIKAIN
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang sawikain na ito ay kuha sa
isang Instagram post. “Makati
ang paa”- ito ay
nangangahulugan patungkol sa
isang taong mahilig pumasyal
at pumunta sa iba’t-ibang lugar.
42. Pahina 42
KASABIHAN
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang larawan ay kuha sa isang Facebook post.
Ang kasabihan ay ilan din sa halimbawa ng
panitikan sa panahon ng katutubo. Isa na sa
halimbawa dito ay “Walang mahirap na gawa
kapag dinaan sa tiyaga” sapagkat iyan ang
pumasok sa aking utak na totoo naman ang
kasabihan na ito dahil tayo naman talaga ay nag
papakahirap para makuha natin ang gusto natin..
43. Pahina 43
KASABIHAN
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang larawan na ito ay kuha sa isang
Facebook post na naglalaman patungkol
sa malas na hatid ng itim na pusa kapag
ito’y iyong makasalubong. Marami ang
hindi naging sang-ayon sa kasabihan na
ito base sa mga facebook reactions nito.
45. Pahina 45
PALAISIPAN
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Kuha ang larawan na ito sa isang Facebook
post. Ang isang halimbawa dito ay “Ako ay
may limang palaka tumalon ang isa ilan ang
natira” Ang sagot dito ay lima sapagkat sila
naman ay lumundag lang. Yan ang ilan sa
palaisipan na mag bibigay buhay sa ating utak
upang pag isipan natin ng mabuti ang tanong
para masagutan natin ng maayos.
46. Pahina 46
PALAISIPAN
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang larawan ay kuha sa isang Facebook
post ng “CSL Filipino Prepaid Sim”. Ito
ay isang uri ng palaisipan na nakalilito
sa isipan ng isang tao, sapagka’t ang
sagot ay nasa mismong katanungan rin
ngunit kung hindi mo ito iintindihin,
ikaw ay magkakamali ng sagot.
47. Pahina 47
PALAISIPAN
Karunungang
Bayan
I-edit Tingnan
Ang larawan na ito ay kuha sa isang
Facebook post na naglalaman
patungkol sa paisipang may
kasagutan na ‘palay’. Marami ang
nagkomento ng tamang sagot,
marami rin ang nagkamali ang
hulang sagot.
48. WIKA
MGA KWENTONG BAYAN AWITING BAYAN KARUNUNGANG
BAYAN
TULA
Pahina 48
Dokumento I-edit Tingnan
Panimula
Titulo
Mga Anyo
49. Baybayin
Wika
Pahina 49
I-edit Tingnan
Alibata
BAYBAYIN
Bago pa man dumating ang mga Kastila’y may sarili nang
kalinangan ang Pilipinas. Mayroon nang sariling
pamahalaan (sa kaniyang barangay), may sariling batas,
pananampalataya, sining, panitikan at wika.
Ang ginagamit na pinakapapel noon ay ang mga biyas ng
kawayan, mga dahon ng palaspas o balat ng punongkahoy
at ang pinakapanulat nila’y ang mga dulo ng matutulis na
bakal o iyong tinatawag sa ngayong lanseta. Sa kasamaang
palad, ang mga katibayan ng kanilang pagsulat noo’y hindi
na matatagpuan sapagkat sinunog ng mga mananakop na
Kastila dahil ang mga iyon daw ay gawa ng mga diyablo.
Ang litratong ito ay mula sa Instagram ng isang
sikat na tattoo artist. Ito ay may kahulugang salitang
“Malaya”. Sa modernong panahon, marami ang
tumatangkilik ng baybayin sa porma ng sining,
hindi ito ginagamit na pangunahing pag-sulat
bagkus ito ay ginagamit madalas na mga simbolo at
may mga malalim na kahulugang salita at ito ay
ipinapa-tattoo ng tao.
51. Tula
Tula
Pahina 51
I-edit Tingnan
Wika
TULA
Nakuha ang larawang ito sa facebook. Ito ay
tungkol sa tulang bagong bayani na ukol sa
ating mga kapwa Pilipino. Gaano pa man
kahirap and sitwasyon natin sa buhay o
pinag dadaanan ay tayo parin na mga
Pilipino ang nag dadamayan sa ating mga
pag subok.
52. KABUUANG KAISIPAN/REPLEKSIYON
Napaka halaga ng wikang Pilipino at Panitikan pag aralan sapagkat naka sa
ilalim rito ang mapanuri, malikhain at mapagpalayang kakayahan ng mga
mag- aaral at mamamayan.
Mahalaga itong panitikan sapagkat nababalikan namin ang mga iba’t – ibang
uri ng panitikan sa panahon ng mga katutubo tulad ng mga Alamat na kung
saan naaalala namin ang mga kwentong napag aralan namin o nabasa namin
noong kami ay bata pa mahalaga ang alamat sapagkat ito ay tungkol sa
kwentong pang kasaysayan. Isa pa sa panitikan ay ang Epiko na kung saan
nag sasaad ito ng kabayanihan ng pangunanhing tauhan na kadalasan na
siya’y buhat sa lipi ng mga diyos o diyosa. Bagamat hindi lang yan ang
panitikan kasama rin dito ang Bugtong na huhulaan natin ang mga
matalinhagang salita upang masagutan natin ng tama. Nakapasok rin sa
panitikan ang Tula na kung saan naiipahayag din natin ang ating emosyon
para makagaawa nito sumasailalim dito sa tula ang ukol sa pag – ibig, bayan,
kasaysayan at marami pang iba. Kasama rin dito ang Salawikain, Ito naman
ay ang malalim na salita na bibigyan natin ng kahulugan upang mas
maintindihan ang pangungusap.
53. KABUUANG KAISIPAN/REPLEKSIYON
Ang kasunod naman nito ay ang Sawikain bagamat mag katunog
sila ng salawikain ay sila ay mag kaiba sapagkat itong sawikain ay
ito ay maikling salita na may malalim din na kahulugan. Narito din sa
panitikan ang Kasabihan sapagkat ito ay mga kasabihan noong
unang panahon na hindi padin nakakalimutan hanggang ngayon.
Madalas na may alam nito ay ang matatanda bihira na sa mga
kabataan ang may alam ng kasabihan sapagkat hindi sila naniniwala
dahil hindi na nila natutukan ang pag basa ng mga ganitong
panitikan iilan lang sa kanila ang may alam dito at iilan nalang din
ang naniniwala sapagkat sila ay na iimpluwensyahan ng social
media Nandito rin ang Palaisipan na kung saan gumigising ang ating
utak upang mapag isipan ng mabuti ang binigay na pangugusap at
masagutan ito ng tama. Hindi lang iyan ang mga panitikan sa
panahon ng mga katutubo sapagkat madami pang iba.
54. KABUUANG KAISIPAN/REPLEKSIYON
Huwag natin kalimutang pag aralan ang mga ito sapagkat ito ay ang ating
yaman pahalagahan natin ang mga ito upang hindi mawala sa atin ang sariling
atin. Sa panahon natin ngayon, mapapansin natin na hindi ka masyadong
makakikita ng mga literatura sa panahon ng katutubo sa iba’t ibang social media.
Tulad na lamang ng mga kwentong bayan, parabula, epiko, at iba pa. Ito’y sa
kadahilanang hindi na sila gaanong napapansin dahil nga iba na ang nauuso.
Ngunit kahit papaano ay mayroon paring tumatangkilik nang ganitong literatura
dahil may iba parin nagpapaskil ng konseptyong literatura sa panahon ng
katutubo. Ang mga literatura sa panahon ng mga katutubo ay dapat hindi
kalimutan tulad ng mga karunungan bayan dahil ito’y nagbibigay aral sa atin
patungkol sa kaugalian, asal, at gawi. Ito’y minana pa natin at ito ay ating
magagamit sa pang araw araw na pamumuhay o pakikisalamuha sa iba’t - ibang
tao. Ang social media ay dapat gamitin natin nang wasto at ito’y ating gamitin sa
pagpapalaganap ng karunungang bayan nang lahat tayo’y matuto. Aalalahanin
natin, ang mga literaturang ito ay kayaman natin at malaki ang impluwensya nito
sa mga Pilipino sa iba’t ibang panahon.
