2. PROSESO NG PRODUKSYON
INPUT – tumutukoy sa salik ng produksyon
( lupa , paggawa , capital at entreprenyur )
OUTPUT – tumutukoy sa produkto at
paglilingkod na nabuo mula sa pagproseso ng
lahat ng mga hilaw na material, paggawa,
capital at entreprenyur.
3. URI NG INPUT :
FIXED INPUT / NAKAPIRMING INPUT – mga salik
ng produksyon na hindi nagbabago kaagad-agad
( lupa, imprastrakturang pabrika / planta)
VARIABLE INPUT / NAGBABAGONG INPUT - mga
salik ng produksyon na maaaring magbago
depende sa pangangailangan sa produksyon
(kuryente , tubig, hilaw na materyales, at mga
kinakailangang manggagawa
4. MGA SALIK NG PRODUKSYON
LUPA – hindi mapapalitang yaman ng kalikasan
na hindi maaaring bawasan at dagdagan.
- pinagmumulan ng lahat ng mga hilaw na
materyal
- tumutukoy sa lugar na pinagtatayuan ng
mga pagawaan ng produksyon. (lupa per se ,
kagubatan, minahan, katubigan)
GAMITAN : patayuan ng mga imprastraktura ,
pagsasaka , minahan
5. PAGGAWA
Pinakamahalagang salik ng produksyon.
Ang lakas ng tao ang ginagamit sa paglikha ng
produkto at paglilingkod.
Mawawalan ng silbi ang mga hilaw na materyal
kung walang tao na lilinang at bubuo nito.
Mahalagang ang tao ay may sapat na kakayahan,
abilidad at talino upang ang hilaw na materyal ay
maiproseso niya na magbibigay ng higit na
kasiyahan sa mga taong gagamit nito.
6. URI NG LAKAS NG PAGGAWA
PISIKAL NA LAKAS NG PAGGAWA
May kasanayan (skilled)
may kaunting kasanayan ( semi-skilled)
walang kasanayan (unskilled)
MENTAL NA LAKAS NG PAGGAWA
7. MGA URI NG SAHOD
KOMISYON – Bayad na ibinibigay sa mga ahente.
Ito ang kabuuang bahagdan na nakukuha nila
mula sa pagbebenta ng mga produkto.
BONUS – Ibinigay sa mga tagapamahala at kawani
na tumulong sa kompanya na kumita nang malaki.
TIP – Ibinigay sa mga manggagawang nagbibigay
ng magandang paglilingkod sa kanilang kostumer
o mamimili.
8. ROYALTY – Ang bahagdan ng kita na
ibinabayad sa mga manunulat ng aklat,
kompositor , imbentor dahil sa kanilang mga
likha na tinatangkilik ng mga tao.
FEE – Tawag sa bayad sa mga propesyonal ay
professional fee; artista ay talent fee.
MGA URI NG SAHOD
9. KALAGAYAN SA PAGGAWA
PANSAMANTALA / SEASONAL – Hindi nagtatagal
sa trabaho sapagkat tinanggap lamang sila sa
trabaho upang mapunan ang kakulangan sa
paggawa at kung tapos na ang panahon na sila
ay kailangan sa trabaho, muli sila ay wala na
namang trabaho.
KONTRAKTWAL – May tiyak na panahon o
kontrata ng kanyang paninilbihan sa kompanya.
10. KASWAL – Matagal nang naninilbihan sa isang
kompanya ngunit hindi pa rin permanente o
palagian. Ang kontrata ay tuloy-tuloy ngunit
hindi nakatatanggap ng benepisyo.
REGULAR O PERMANENTE – Palagian na sa
kanyang trabaho. Nakatanggap ng iba’t-ibang
benepisyo mula sa kompanya.
KALAGAYAN SA PAGGAWA
11. KAPITAL / PUHUNAN
DALAWANG URI NG KAPITAL :
PAMUMUHUNAN / INVESTMENT – Tumutukoy
sa paggamit ng salapi para sa darating na
panahon upang mas lumaki pa ang tubo.
Ginagamit sa pagbuo ng panibagong
imprastraktura, pabrika o planta , makinarya at
teknolohiya.
12. DEPRESASYON / DEPRECIATION – tumutukoy
sa katangian ng isang kapital na nasa yugto ng
pagkaluma at pagkasira na nagiging sanhi ng
pagbawas ng kapakinabangan nito.
KAPITAL / PUHUNAN
13. INTERES – tawag sa bayad sa
kapital o puhunan.
IMPLICIT INTEREST / NAKATAGONG INTERES /
DI DIREKTANG INTERES– sariling pera
EXPLICIT INTEREST/ HAYAG NA INTERES /
DIREKTANG INTERES – humihiram ng pera sa
bangko / ibang tao.
14. KITA
GROSS INCOME – kabuuang kita matapos
maibawas ang mga puhunang ginagamit sa
pagbuo / paggawa ng produkto.
NET INCOME – kitang natira matapos
maibawas ang iba pang gastusin sa paggawa
at pagbebenta ng produkto.
15. Si Lea ay nanghiram ng kapital sa bangko
ng ₱500,000.00. Ito ay may interes na 5 %
bawat buwan.Pagkalipas ng 1 buwan, ito
ay naibalik sa kanya sa halagang
₱1,200,000.00. Siya ay nagbayad ng
buwanang upa sa halagang ₱50,000.00,
ilaw, telepono, at tubig na ₱150,000.00 at
sa kanyang limang trabahador na may
sweldong tig ₱8,000.00
16. A. MAGKANO ANG EXPLICIT INTEREST?
₱500,000.00 * 0.05 = ₱25,000.00
B. MAGKANO ANG IBABALIK NI LEA SA
PERANG INUTANG NIYA SA BANGKO?
₱500,000.00 + ₱25,000.00 = ₱525,000.00
C. MAGKANO ANG GROSS INCOME? NET
INCOME?
₱1,200,000.00 - ₱500,000.00 = ₱700,000.00 (
GROSS INCOME )
18. ENTREPRENYUR
Entrepreneurship – Ito ay tumutukoy sa
kakayahan at kagustuhan ng isang tao na
magsimula ng isang negosyo.
ENTREPRENEUR – angking talino, magaling sa
pagpapalago ng negosyo , may karisma sa tao
at pagpupunyagi sa buhay. (tagapangasiwa,
tagapamahala, utak ng negosyo, supervisor,
innovator, risk bearer, decision maker at may-
ari ng kompanya)