Ekonomiaren Garapen eta Azpiegirua Saila. Eusko Jaurlaritza

1. EUSKADIN AKUIKULTURA
GARATZEKO PLANA
1

2. EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA
INGURUNEKO BALDINTZAK
AKUIKULTURA MUNDUAN
• Arrantzako baliabide naturalak etekin
handieneko unean daude
• Biztanleriaren munduko hazkundeak eta
munduko biztanleko errentaren
hazkundeak erakusten dutenez,
aurreikusten da arrainen eta itsasoko
beste baliabide batzuen eskaria handitu
egingo dela.
• Gaur egun, munduan arrantzako
produktuen 75 Mt baino gehiago
ekoizten dira, ia egoera basatian
arrantzatzen direnak beste, eta
kalkulatzen da 2030ean akuikulturak
100Mt baino gehiago emango dituela.
AKUIKULTURA EUSKADIN
• Orografiak, lurraldeagatiko presioak eta
ekoizpen kostu handiek akuikulturako
industriarik ez garatzea ekarri dute
iraganean.
• Enpresa proiektu asko egon dira itsas
espezieen hazkuntzarako, baina proiektu
horietako batek ere ez du fruiturik eman.
• Azken urteetan, AZTIren eskutik,
ikerketa proiektu batzuk garatu dira
akuikulturako industriaren garapenaren
bideragarritasun teknikoa eta
ekonomikoa zehazteko.
2

3. Akuikultura Espezializazio estrategien eta aukera
lurraldeen barruan (RIS 3)
Akuikulturaren ekoizpena,
ELIKADURA aukera
lurraldearen lehentasunetako
bat baita, EAEko RIS3
estrategian definitutako hiru
eremuekin erlazionatuta dago:
Fabrikazio aurreratua, energia
eta biozientziak.
EAEn ingurune ekonomikoa eta
enpresariala aldekoa da, eta
ahalmen zientifiko eta
teknologikoak aproposak dira
akuikulturako sektore
emankorra eta erabat
teknologikoa sortzeko eta
garatzeko.
Elikadura eta
Osasuna
Energia
Itsasoa Fabrikazio
aurreratua
Akuikultura
PLAN DE DESARROLLO DE LA ACUICULTURA DE EUSKADI

4. EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA
4
JARDUTE ESPARRUAK
• Merkaturatzea,
eraldaketa eta
nazioarteratzea.
• Komunikazioa eta
irudia.
• Instalazioak eta
sistemak
• Ingurumen
kudeaketa.
• Abereen osasuna.
• I+G+b
• Prestakuntza
• Kokaguneen
aukeraketa eta
antolaketa
koordinatua
• Antolaketa
eszenatokia eta
arau esparrua
Administrazioa
sinplifikatzea
Ingurumen
garapen
iraunkorra
Merkatuaren
garapena
Lehiakortasuna
eta garapen
ekonomiko lokala

5. HELBURU ESTRATEGIKOA
Azpiegiturak sortzea Euskadin proiektu akuikolen enpresak
ezartzen laguntzeko eta akuikulturako industria iraunkorra
eta espezializatua garatzeko, kalitateko produktuekin eta
ezagutza teknikorik aurreratuenetan eta abangoardiako
garapen teknologikoetan oinarrituta, ekonomiaren
dibertsifikazioa eta bizi mailaren hobekuntza ahalbidetzeko
itsasertzeko eta landa inguruneetan.
5
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

6. BI PARKE AKUIKOLA SORTUKO DIRA: BAT
ITSASOAN ETA BESTEA LEHORREAN
6
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA
• Moluskuak, arrainak
edo algak gizentzea
itsaso zabalean.
BALURA LEHORREKO
POLIGONOA
• (Hatchery) Moluskuen
haziak gero Mendexan
gizentzeko
• Espezie batzuk
gizentzea, hala nola
izokinak, otarrainxkak,
mihi-arrainak,
erreboiloak,
amuarrainak…
MENDEXAKO ITSASOKO
POLIGONOA

7. MENDEXAKO ITSASOKO POLIGONOA

8. 8
Gorria: Eragozpenak eta haitza
Berdea: Hondo sedimentarioak
Gorria: olatuekiko esposizio handiago
Berdea: gune babestuagoak
70
m
40
m
KOKAGUNE POTENTZIALEN LABURPENA
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

9. 9
KOKAGUNE POTENTZIALEN LABURPENA
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA
Matxitxako eta Elantxobe artean
70 m
40 m
Mendexan
70 m
40 m

10. 10
KOKAGUNE POTENTZIALEN LABURPENA
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA
Donostia eta Pasaia artean Punta Luzueroko dikearen ondoren
40
m

11. 11
ARAU GATAZKARIK GABEKO GUNEA
1.494 Hektarea
MUSKUILUAREN EKOIZPEN TARTEA
60.000 T – 90.000 T
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

12. 1.FASEA: MENDEXAKO
EKOIZPEN AKUIKOLAKO
ITSASOKO POLIGONOA
PLAN DE DESARROLLO DE LA ACUICULTURA DE EUSKADI
2016an Eusko Jaurlaritzak
itsas haztegietarako interes
berezikotzat deklaratutako
gunea (EHAA, 9 zenbakia,
2016ko urtarrilaren 15ekoa).

13. Bizkaiko itsasertzean kokatzen da, Lekeitio eta Ondarroa
artean. Guztira, 556 hektarea dauzka (lauki beltzaren
barruko azalera).
Deklaratutako ekoizpen gunea 214 ha-koa da (lerro gorriz
inguratutako azalera), emakida gunea 290 ha-koa da
(urdinez markatutako azalera, zeinak balizamendu mugak
hartzen dituen).
Ekoizpen gunearen barruan banakako 50-60 instalazio jarri
litezke akuikulturako ekoizpen eraginkorraren
garapenerako. Instalazio bakoitza 1 eta 1,2 ha arteko
litzateke.
MENDEXAko ekoizpen akuikolako itsasoko poligonoa
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

14. Interesekotzat jo aurretik, Ekonomiaren Garapeneko eta
Azpiegituretako Sailaren menpeko Arrantza eta Akuikultura
Zuzendaritzak eta AZTI zentro teknologikoak ikerketa
proiektu batzuk garatu dituzte muskuiluak sakonera
desberdinetan murgildutako long-lineetan ekoiztea (itsaso
zabalean bibalboak hazteko sistema bat) teknikoki eta
ekonomikoki bideragarria den ala ez erabakitzeko, eta
emaitza onak lortu dira molusku batzuen ekoizpenerako,
esaterako, muskuiluen eta ostren ekoizpenerako.
Itsas azala
Burualdeko buia
Ainguratze lerroa
Hormigoizko hildakoa
Moluskuak ekoizteko
sokak
Tarteko buiak
Moluskuen hazkunderako urpean murgildutako long-line sistemaren
eskema
Aurrekariak
muskuiluak
ostrak
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

15. Muskuiluen eta ostren ekoizpena
Argazkiak:
(i) Hasierako muskuilu
sokak eta ostren
haziak
(ii) Muskuilu sokak
bitan zabaltzeko eta
ostra gazteak hazteko
linternak.
(iii) Muskuiluen
hazkuntzako sokak eta
ostrak gizentzeko
hazkuntza linternak.
(iv) Salmentarako
muskuiluak eta ostrak.
(i) (iii)(ii) (iv)
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

16. MENDEXAREN EGOKITASUNARI BURUZKO ONDORIOAK
1. Uraren kalitatea A gisa tipifikatuta: arazketarik
gabea
2. Itsasoko toxinen gertakariak noizbehinkakoak dira
3. Hazkuntza abiadura lehiakorra
4. Diseinatutako instalazioak arrakastaz gainditu ditu
muturreko olatu aldiak, esaterako, 2014ko neguan
gertatutakoa.
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

17. INPLIKAZIO PRIBATUA AKUIKULTURAREN ITSASO
ZABALEKO GARAPENA
2017ko lehen seihilekoan, Arrantza eta Akuikulturako
Zuzendaritzak gune horretan ekoizteko emakidak okupatzeko
interesa agertzeko epea ireki zuen, eta Matxitxako Moluskoak,
Angulas de Aguinaga eta Rinamar (Galizia) enpresak aurkeztu
ziren. Hiru enpresen artean poligono osoa okupatzea eskatu
zuten.
Matxitxako Moluskoak izango da instalatuko den lehen enpresa.
Euskal arrantza sektoreko hainbat enpresaren eta erakunderen
partaidetzarekin eratutako enpresa da, esaterako hauen
partaidetzarekin: Arrankoba, Itsaskorda, Lekeitioko eta
Ondarroako Kofradiak, Gipuzkoako Kofradien Federazioa
(OPEGUI) eta AZTI.
Matxitxako Moluskoak enpresak aurreikusita dauka 1.000 t
muskuili ekoiztea 40 long-linetan. Duela gutxi Kosten
Zuzendaritza Nagusiak baimena eman dio instalazioak uretan
sartu eta martxan jartzeko.
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

18. BALURA LEHORREKO POLIGONOA
(Basorda kalan dauden Zentral Nuklearraren
instalazio zaharrak aprobetxatzea)

19. Akuikulturaren sektorearen aukerak EBn
Izokina 400-600 g
Izokina > 3 kg (RAS)
Izokin-amuarraina > 3 kg
Mihi-arraina
Otarrainxka
Hatchery urraburua, lupia
Merkatu Bolumena Espainian (t)
Ganba/Otarrainxka 77.012
Mihi-arraina37.022
Erreboiloa 4.484
Izokina 49.826
Izokin-amuarraina 14.371
GUZTIRA 182.715
Urraburu kumeak 34.186
Lupia kumeak 44.137
Merkatu Bolumena (t) EAEn
Ganba/otarrainxka 4.247
Mihi-arraina 2.434
Erreboiloa 461
Izokina 2.864
Izokin-amuarraina241*
GUZTIRA 10.247
(Espainiakoaren %5,6)
Urraburu kumeak, lupia
kumeak 1.5 M
(Espainiakoaren %2)
*Kolektibitateak
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA
AKUIKULTURAKO PRODUKTUEN MERKATUAREN
GAINEKO DATU NAGUSIAK

20. EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA
LEHORREAN AKUIKULTURAKO INSTALAZIOAK GARATZEKO GUNE
EGOKI BATEK BETE BEHAR DITUEN BALDINTZAK
1) Kostaldetik hurbil egon behar da, ura hartzeko (gutxienez, mareen batez
besteko mailatik 10 metroko altueran) eta gastu energetikoagatik aparteko
ekoizpen gasturik ez egoteko.
2) Lurraren zati bat laua izan behar da eta neurri egokiak eduki behar ditu.
3) Kalitateko ura, eta uraren kalitatea aldatzen dituzten ingurumeneko gorabehera
gutxi egon behar da.
4) Ez da lehian egongo kostaldeko beste erabilera batzuekin, hala nola gune
babestuekin, hondartzekin eta hiriguneekin.
5) Jarduerarako behar diren baimen publikoak lortzeko aukera egon behar da;
izan ere, mota honetako instalazioek eskatzen dute jabari publikoa okupatzea
beren eskumenen erabileran inplikatuta dauden erakunde askorekin.

21. Poligonoaren diseinua:
Ekoizpen ahalmena; Espezie askotarako eredua. A ESZENATOKIA (4Ha)
Ekoizpen lekuaren banaketa espezieka:
Izokina + Amuarraina: 1,8 Ha
Arrain lauak: 0,9 Ha
Otarrainxka: 0,8 Ha
Hatchery: 0,2 Ha
Azalera guztira 58.200
Ekoizpenerako azalera 37.803 %65
Industria Osagarria 11.247 %19
Zerbitzuak & Administrazioa 4.411 %8
Azpiegitura 4.648 %8
Ekoizpen bolumena:
Izokina: 2.551 t/ urtea
Amuarraina: 2.646 t/ urtea
Arrain lauak: 793 t/ urtea
Otarrainxkak: 2.067 t/urtea
Kalkulatutako urteko
merkatu bolumena
(Estatuko %):
Izokina: %5
Izokin-amuarraina: %18
Arrain lauak: %2
Otarrainxka:%3
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

22. Poligonoaren diseinua:
Ekoizpen ahalmena; Espezie askotarako eredua. B
ESZENATOKIA (5,5 Ha)
Ekoizpen lekuaren banaketa espezieka:
Izokina + Amuarraina: 2,3 Ha
Arrain lauak: 1,6 Ha
Otarrainxka: 1,3 Ha
Hatchery: 0,2 Ha
Azalera guztira 61.835
Ekoizpenerako azalera 54.843 %89
Industria Osagarria
Zerbitzuak & Administrazioa 2.338 %4
Azpiegitura 4.648 %8
Ekoizpen bolumena:
Izokina: 3.263 t/urtea
Amuarraina: 3.385 t/urtea
Arrain lauak: 1.393 t/urtea
Otarrainxkak: 3.356 t/urtea
Kalkulatutako merkatu
bolumena:
Izokina: %7
Izokin-amuarraina: %24
Arrain lauak: %3
Otarrainxkak: %4
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

23. Bideragarritasun ekonomikoaren aurretiazko azterketa:
SUSTAPEN PUBLIKOA/PRIBATUA
A ESZENATOKIA (4 Ha) B ESZENATOKIA (5,5 Ha)
HASIERAKO INBERTSIOA – EGOKITZAPEN PLANA: 18,4M€ 25,8 M€
USTIAPEN KANONA: 3,85€/m2xhilab. 3,60 €/ m2xhilab.
KALKULATUTAKO EKOIZPENA: 8.000 t/urtea 11.500 t/urtea
(salmonidoak, arrain lauak, otarrainxkak)
HILEKO USTIAPEN KOSTUA: 2.6 M€/hilab. 3.8M€/hilab.
HASIERAKO INBERTSIOA RAS SISTEMA
(akuikulturako birzirkulazio sistema) ETA EKIPAMENDUA 25-60 M€ 32–88 M€
SARRERAK (10. Urtea): 6,5-24,5M€/urtea 9,6-37,7M€
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

24. *
Kudeaketa Eredua
Esperotako etekinak:
Enplegua sortzea
A ESZENATOKIA (Hasierako inbertsioa, 18 M€)
B ESZENATOKIA (Hasierako inbertsioa, 26 M€)
0,00%
0,05%
0,10%
0,15%
0,20%
0,25%
0,30%
0,35%
0,40%
0,45%
0
100
200
300
400
500
600
700
Escenario A Escenario B
Nºempleos
Empleos Directo Producción Empleos Asociados a Producción
Empleos en Post Producción % Paro CAPV cubierto
28
141
320
43
213
381
576
212
• Enplegu zuzen bakoitzak zeharkako 1,5 enplegu
sortarazten ditu.
• Akuikulturako profesional gehiago
• Profesionalen etengabeko trebakuntza
(Akuikultura Eskola)
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

25. *
Ezarpen plana: Aurreikusitako kronograma
Proiektua idatzi ondoren eta administrazioko izapideen
ondoren, obrak gauzatzen hasiko dira. Parkearen
azpiegiturak egiten eta eraikinak eta inguruak birgaitzen
hasiko dira.
Inbertsio Plana eta Ekoizpen Plana akuikulturarekin
okupatutako denborari eta espazioari dagozkionak dira.
Aurreikusten da baimenen faseak eta obrek 4 urte irautea
eta 3 etapek (ekoizpen enpresen instalazioa sartuta) 9
urte irautea poligonoa guztiz okupatuta egon arte
(gutxiago izan daiteke, okupazio mailaren arabera).
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Tramitación y consecucion de permisos
Adecuación instalaciones
Implantación de pryectos industriales
Año
EUSKADIN AKUIKULTURA GARATZEKO PLANA

26. *
Ondorioak
1. Lemoizko zentral nuklearra zaharra berreskuratzea eta egokitzea
akuikulturan erabiltzeko, egingarria eta onuragarria
2. Hainbat espezieren ekoizpenaren bideragarritasun ekonomikoa.
3. Poligonoa aukera bat da inbertsio lokala garatzeko eta Norvegiako,
Frantziako eta nazioarteko beste herrialde batzuetako akuikulturako
enpresak erakartzeko, garatu diren aurretiko kontaktuek berretsi
dutenez
4. Sinergiak EAEko beste sektore produktibo eta teknologiko
batzuekin.
5. Itsasoko produktuen merkatuak perspektiba onak eskaintzen ditu
ekoizpena bereganatzeko.
6. Akuikulturako produktuak eraldatzeko eta banatzeko industria
garatzeko aukera, bai eta garapen teknologikoetarako ere.
7. Offshore hazkuntza guneekin eta beste kokagune kontinental
batzuekin interakzioan eta aliatu estrategiko gisa aritzeko ahalmena
PLAN DE DESARROLLO DE LA ACUICULTURA DE EUSKADI

27. ESKERRIK ASKO!!