2.  Dalam masyarakat Iban, usia pengantin
lelaki perlu 22 tahun.
 Si gadis pula, tiada umur khusus yang
ditetapkan.
 Perkahwinan yang sempurna bagi
masyarakat Iban ialah perkahwinan yang
mematuhi kehendak adat.
 Pihak yang melanggar mana-mana
adatperkahwinan dikehendaki membayar
denda untuk mengelakkan pasangan
suami isteri ditimpa kesusahan.

3.  Terdapat beberapa peringkat tertentu
dalam perkhawinan kaum Iban iaitu
peringkat
merisik,meminang, bertunang, majlis
perkahwinan dan selepas majlis
perkahwinan.
 ibu bapanya atau wakil akan
bertandang ke rumah gadis untuk
merisik.
 Perjumpaan kedua belah pihak ini juga
dikenali sebagai berbunga-bunga atau
berjarum-jarum.

4.  Rombongan pihak lelaki biasanya tidak kurang
daripada lima orang dan paling ramai dua
puluh orang yang terdiri daripada orang-orang
tua.
 Setelah mencapai kata sepakat, ayah pihak
lelaki menanggalkan lapit atau ikat pinggang
perak atau sebilah pedang sebagai tanda
pertunangan.
 Mulai saat itu, perempuan itu tidak boleh lagi
menerima kunjungan teruna selain tunangnya.
 Dua atau tiga hari kemudian wakil pihak lelaki
akan memaklumkan berita pertunangan
tersebut kepada saudara-mara dan jiran
tetangga.

5.  Pihak keluarga lelaki mereka akan
menyediakan perbelanjaan serta
barang yang harus diberikan kepada
keluarga perempuan.
 Keluarga perempuan juga membuat
pelbagai persiapan termasuk memburu
binatang untuk disembelih pada hari
perkahwinan.
 Untuk mengundang tetamu, kedua-dua
pihak melantik wakil masing-masing
untuk menguruskan jemputan kahwin.

6.  Rombongan lelaki biasanya berarak ke rumah
panjang pengantin perempuan dengan
menaiki perahu yang dihiasi kain pua kumbu
sekiranya pengantin melalui jalan sungai .
 Rombongan itu akan memukul gong
sepanjang perjalanan.
 Di tangga rumah panjang, ketua rombongan
pengantin lelaki dipelawa menyembelih
seekor khinzir sebagai penghormatan dan
pada masa itu juga tembakan senapang akan
kedengaran secara balas-membalas.

7.  Wakil itu membawa beberapa utas tali
bersimpul yang menunjukkan berapa
hari lagi perkahwinan dilangsungkan.
 Sekiranya tali itu mempunyai lima
simpulan, bermakna perkahwinan itu
akan berlangsung dalam masa lima hari
lagi.
 Wakil khas akan meninggalkan tali
bersimpul itu kepada tuai rumah atau
ketua rumah panjang yang
bertanggungjawab membuka simpulan
tali itu setiap hari.

8.  Rombongan pihak lelaki di kalangan
kaum wanita akan masuk ke bilik
pengantin perempuan, manakala yang
lelaki duduk di ruai.
 Para tetamu seterusnya akan dijamu
dengan sejenis arak iaitu tuak.
 Air minuman akan dihantar kepada
setiap tetamu dan ini dinamakan air
penyuci.

9.  Upacara membelah pinang akan
dijalankan ketika majlis berlangsung.
 Seorang wanita akan membawa keluar
tepak sirih dan kemudiannya membelah
pinang tersebut.
 Pecahan pinang itu akan menentukan
tempoh masa pengantin perempuan
diwajibkan tinggal di rumah suaminya.
 Setelah itu, seorang lemambang atau
bomoh akan mengadakan upacara
menidurkan anak dan mengejutkan anak
itu semula dengan beberapa rangkap
pantun.

10.  Upacara perkahwinan telah dianggap
tamat dengan menjalankan adat ini
sekiranya tiada kesalahan adat yang
dilakukan oleh kedua-dua belah pihak.
 Tukang ganyang akan memulakan
upacara. Ayam yang telah diikat kakinya
kemudian dilepaskan dan mentera pun
dibaca. Darah ayam akan disembah
kepada pengantin.
 Mengikut kepercayaan masyarakat
Iban, majlis akan diadakan di rumah
pengantin perempuan selepas itu dan
pengantin lelaki tidak boleh tidur sama
dengan pengantin perempuan.

12.  Aspek pangkat dititik beratkan.
 Mementingkan status sosial – sembilan
pikul, tujuh pikul, tujuh bertirih dan lima
bertirih.
 Jenis barangan dan hadiah yang perlu
dibawa untuk "Tanda tunang" dan
barang yang mengiringi mas kahwin
seperti "Adat Menuga", "Adet Mebin"
dan "Pakan"
 Asas adat perkahwinan –
merisik, meminang & majlis perkahwinan.

13.  Perkahwinan antara pasangan daripada
status sosial yang sama dikenali dengan
'sama gara'.
 Perkahwinan antara pasangan yang
berlainan status sosialnya dikenali sebagai
'sida adat'.
 Wakil pihak lelaki mengunjungi rumah
keluarga perempuan untuk mengetahui
lebih lanjut dan memastikan status sosial
keluarga perempuan dan untuk
menentukan sama ada gadis itu sudah
berpunya atau belum.
 Sekiranya gadis itu belum
berpunya, ditanyakan sama ada gadis itu
boleh dipinang ataupun tidak serta mas
kahwinnya.

14.  Persetujuan kedua-dua belah pihak
keluarga lelaki dan perempuan,
 maka diadakanlah adat tanda
tunang, wakil keluarga lelaki, iaitu
beberapa orang lelaki dan perempuan
yang telah berumur akan menyerahkan
barang hantaran peminangan :
 sebentuk cincin emas, sebilah
senjata, segantang padi, sebiji kelapa dan
satu pikul barang tembaga
 Dengan penyerahan barang tersebut oleh
wakil keluarga lelaki dan diterima oleh wakil
keluarga perempuan maka rasmilah
pertunangan itu.

15.  Kedua-dua pihak hendaklah mematuhi
segala syarat yang telah dipersetujui
bersama.
 Jika persetujuan dilanggar, pertunangan
boleh diputuskan.
 Sekiranya pihak perempuan yang
memutuskannya, barang tanda tunang
mesti dikembalikan kepada pihak lelaki.
 Jika pihak lelaki yang
memutuskannya, tanda tunang itu
menjadi milik pihak perempuan.

16.  Persandingan pertama diadakan di rumah
pengantin lelaki dan ini diikuti dengan
persandingan kedua di rumah pengantin
perempuan.
 Wakil keluarga pengantin lelaki akan
menghadiahkan 'adat pahe' kepada
pengantin perernpuan.
 Penyerahan hadiah ini sangat penting
kerana selagi pengantin perempuan belum
menerima hadiah tersebut, dia dilarang
memakan sebarang makanan di rumah
pengantin lelaki itu.

17.  Persandingan di rumah pengantin
perempuan untuk menjalani "Adat Petudui"
iaitu penyerahan pelbagai
barang, antaranya termasuklah sebentuk
cincin emas dan seutas gelang perak
kepada pengantin perempuan.
 Sebelah malam, di rumah pengantin
perempuan diadakan pula upacara
makan nasi temuan.
 Semasa jamuan berlangsung upacara
suap-menyuap antara kedua-dua
pengantin itu dilakukan. Selepas
itu, diadakan pula upacara
"Pegendang", iaitu tari-menari.

18.  Pada hari ketujuh, diadakan upacara
membebaskan mereka daripada
pantang yang dikenakan.
 Upacara membuang pantang bertujuan
untuk membuang ke laut segala bala
atau bencana yang mungkin
mengancam pasangan suami isteri itu.
 Upacara ini sebenarnya lebih
merupakan upacara bersukaria dan
mandi-manda beramai-ramai di tepi
pantai.

20.  Rata-rata mendiami kawasan bukit di luar bandar
Kuching.
 Perkahwinan : satu cara untuk menjadi anggota dan
menikmati hak sebagai anggota Biik atau Ramiin itu.
 Mengamalkan monogami sahaja.
 Perkahwinan semula selepas bercerai adalah
perkara biasa.
 Melarang perkahwinan antara sepupu.

21.  Kumpulan seperti Dayak Selako : melarang ahlinya
daripada berkahwin dengan anggota kaum yang
pernah menjadi musuh perang mereka.
 Kumpulan Dayak Bukar-Sadong : L & P boleh bebas
bergaul dan berkenalan sebelum berkahwin.
(peraturan perkahwinan agak longgar).
 Masyarakat ini tiada upacara merisik.
 Boleh berkahwin apabila cukup dewasa.
 Bersikap terbuka terhadap pilihan anak-anak
mereka.
 Kumpulan Bukar-sadong & kumpulan Selako (mereka
dibenarkan untuk pilih pasangan yang disukainya
tanpa mengira asal kaum).

22.  Masyarakat ini tidak ada upacara merisik.
 Cara kahwin berbeza ikut kumpulan.
 Kumpulan Selako, Jagoi dan
Lara, perkahwinan boleh didahului dengan
pertunangan.
 Pertunangan : bertukar cincin.
 Andai kata mereka secocok, perkahwinan
boleh dilangsungkan.

23.  Kahwin berkait dengan menuai padi.
 Lebih baik hasil, lebih banyak perkahwinan
dilangsungkan.
 Majlis kenduri besar & mewah bagi anak sulung
lelaki/anak tunggal.
 Usia minimum L=18thn, P=16thn.
 Perantaraan perempuan akan menghantar tepak
sirih/kapur tunang/sebentuk cincin kepada perempuan
(di samping mendapat pandangan pihak P)

24.  Bergantung kepada kemampuan ekonomi
keluarga pengantin.
 Tempat tinggal selepas kahwin bergantung
kepada banyak faktor (faktor utama:ekonomi
pasangan berkahwin).
 Pihak suami boleh pengaruh isteri untuk tinggal
bersama-sama keluarganya (amalan virilokal)
& begitu sebaliknya (uksorivokal)
 Boleh duduk rumah sendiri (amalan neolokal).

25.  Kumpulan Dayak Selako melarang pergaulan
bebas L&P.
 Perkawinan terpaksa = amalan ‘batangkap’.
 Iaitu L&P yang kerap dilihat berdua-duaan.
 Dihadap kepada para pemimpin kampung.
 Tindakan dibicarakan hubungan disahkan
upacara setelah denda.
 Biasa pasangan yang hadapi tentangan
daripada ibu bapa.

26.  Amalan ‘nyagam’ (bakal suami dihantar
bersama-sama segala tikar bantalnya ke
kediaman bakal isteri) apabila kedua-
dua belah pihak setuju.
 Duda/balu.
 Perkahwinan sempurna : melibatkan
pengetahuan, peranan dan
perancangan oleh ibu bapa kedua-dua
belah pihak. (suku Selako,Jagoi &
Larab).