IPSC Community Need Assessment: challenges, resources and development perspectives in Yerevan, 2013

1
Copyright © 2013, IPSC LLC. All rights reserved.
Համայնքային կարիքների գնահատում.
Երևանի հիմնախնդիրները, ռեսուրսները և
զարգացման հնարավորությունները
Սոցիոլոգիական հետազոտության
վերջնական հաշվետվություն
20 մարտի, 2013թ.
Հեղինակ` «Այ Փի Էս Սի» Քաղաքական և սոցիոլոգիական
խորհրդատվությունների ինստիտուտ, IPSC

2
1.Մեթոդաբանություն

3
Քանակական հարցման մեթոդաբանությունը
 Զանգվածային հարցում Երևան քաղաքում` 1,077 հարցվող
 Հետազոտության համար կիրառվել է բազմաստիճան քվոտային
ընտրանք՝ տվյալների α=95% ճշտությամբ:
 Սահմանային սխալի գործակից` Δ=2.9%
 Անկեղծության մակարդակ` 85.8%
 Դաշտային փուլ՝ 14.03.2013թ.- 18.03.2013թ.
 Որակի ստուգում՝ 54.1%

4
Որակական հետազոտության մեթոդաբանությունը
Որակական հետազոտության ընթացքում կիրառվել է հետևյալ մեթոդը.
Փորձագիտական խորին հարցազրույց
 Թվով 10 հարցազրույց Երևան քաղաքի փորձագետների հետ:
 Փորձագետները ներկայացնում են ճարտարապետների,
բնապահպանների, ազգագրագետների և հոգեբանների
հանրությունը:
 Փորձագետների ընդհանրացված կարծիքները ներկայացված են
առանձին սլայդների տեսքով, որոնց վրա նշված է «Փորձագիտական
կարծիք»:

5
2.Սոցիալ-ժողովրդագրական
տվյալներ

6
Հարցվողների ժողովրդագրական բաշխումն` ըստ սեռի և
տարիքի
44.6
55.4
0
10
20
30
40
50
60
Արական Իգական
Հարցվողների սեռը (%-ով)
N=1,077
23.5
29.8 28.6
18.1
0
5
10
15
20
25
30
35
18-30տ. 31-45տ. 46-60տ. 61տ. և
ավել
Հարցվողների տարիքային բաշխումը
(%-ով)
N=1,077

7
Հարցվողների ժողովրդագրական բաշխումն` ըստ
ընտանիքի անդամների թվի
2.5
39.5
50.5
6.2
1.3
2.6
38.5
48.1
8.8
2.01.7
37.7
53.8
6.2
0.6
3.7
50.5
40.6
4.7
0.61.6
39.3
49.3
8.5
1.3
3.2
52.2
38.7
5.8
0.1
0
10
20
30
40
50
60
1 2-4 5-7 8-10 11-17
Ընտանիքի անդամների թիվը (%-ով)
Կոտայք
Շիրակ
Վայոց ձոր
Լոռի
Արմավիր
Երևան
N=897

8
Հարցվողների ժողովրդագրական բաշխումն` ըստ սեռի, տարիքի, ընտանիքի
անդամների թվի
22.8
17.5
13.9
12.5
9.9
8.1
3.5
3.3
3.0
1.5
1.4
1.2
1.3
Գործազուրկ
Տնային տնտեսուհի
Ծառայող մասնագետ
Թոշակառու
Սպասարկող անձնակազմ
Ուսանող, աշակերտ
Ղեկավար անձնակազմ
Արհեստավոր, շինարար
Անհատ ձեռներեց
Ոստիկան, ուժային
կառույցներ
Արվեստագետ, սպորտսմեն,
երաժիշտ
Զինծառայող
Այլ
Զբաղվածությունը (%-ով)
N=1,077
35.8
29.2
35.0
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Միջնակարգ և ցածր Միջին
մասնագիտական/թերի
բարձրագույն
Բարձրագույն և բարձր
Կրթական աստիճանը (%-ով)
N=1,077
36.1
15.8
46.1
2.1
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Պետական Ինքնազբաղված Մասնավոր ՀԿ/ՄԿ
Զբաղվածության հատվածը (%-ով)
N=440

9
Հարցվողների ժողովրդագրական բաշխումն` ըստ սեռի, տարիքի, ընտանիքի
անդամների թվի
18.0
21.3
6.9
13.4
12.4
4.6
2.1
4.8
1.0
0.4
0.4
0.9
13.2
0.6
10.3
24.3
7.4
7.7
5.0
2.8
0.9
10.6
2.3
0.9
0.6
0.9
26.1
0.2
22.8
17.5
13.9
12.5
9.9
8.1
3.5
3.3
3
1.5
1.4
1.2
0
1.4
Ծառայող մասնագետ
Թոշակառու
Սպասարկող անձնակազմ
Ուսանող, աշակերտ
Ղեկավար անձնակազմ
Արհեստավոր, շինարար
Անհատ ձեռներեց
Ոստիկան
Արվեստագետ, սպորտսմեն, երաժիշտ
Զինծառայող
Հողագործ, գյուղատնտես, անասնապահ
Այլ
Հարցվողների զբաղվածությունը (%-ով)
Լոռի
Արմավիր
Երևան
N=897

10
Հարցվողների զբաղվածությունն ըստ գործունեության տիպի
39.1 22.8
17.5
12.5
8.1
Հարցվողների զբաղվածությունն ըստ խմբերի (%-ով)
Զբաղված
Թոշակառու
Ուսանող

11
Ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական վիճակի փոփոխությունները
14.5
13.7
13.1
14.9
10.3
18.5
20.2
19.2
19.2
24.9
12.6
51.0
44.9
47.2
51.6
40.7
48.0
45.3
50.6
59.8
49.8
48.2
34.5
44.1
39.7
33.5
49.0
33.5
34.5
30.2
20.9
25.3
39.2
նոյմ. 2012թ., ՀՀ
փետ. 2010թ., Արարատ
մայ. 2010թ., Գեղարքունիք
սեպտ. 2010թ., Տավուշ
մարտ 2011թ., Արագածոտն
հունիս 2011թ., Վայոց ձոր
հուլիս 2011թ., Շիրակ
մարտ 2012թ., Կոտայք
հուլիս 2012թ., Լոռի
սեպտ. 2012թ., Արմավիր
մարտ, 2012թ., Երևան
Վերջին մեկ տարվա ընթացքում ինչպե՞ս է փոխվել Ձեր
ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական վիճակը (%-ով):
Լավացել է Մնացել է նույնը Վատացել էN=897

12
Ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական վիճակի լավացման պատճառները
34.1
15.9
9.5
7.9
7.1
6.3
5.6
2.4
1.6
1.6
7.9
Լավացման պատճառները (%-ով)
Աշխատանքի առկայություն
Աշխատողների շատացում ընտանիքում
Ցածր աշխատավարձ, բարձր թոշակ,
նպաստ
Շատ աշխատանք, մեծ ջանքեր
Գործունեության փոփոխություն`
առաջընթաց
Արտագնա աշխատանք
Արտասահմանից ընտանիքի անդամի
օգնություն
Երկրի տնտեսական վիճակի լավացում
Ֆինանսական միջոցները մեծացել են
Ընտանիքի անդամների աջակցություն
Այլ
N=126

13
Ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական վիճակի վատացման պատճառները
42.8
23.2
7.4
5.0
4.1
2.9
1.7
1.7
1.2
1.0
9.0
Վատացման պատճառները (%-ով)
Աշխատանքի բացակայություն
Գների աճ
Ցածր աշխատավարձ, ցածր թոշակ,
նպաստ
Երկրի տնտեսական վիճակի վատթարացում
Ֆինանսական միջոցները բավարար չեն
Հիվանդություն, վիրահատություն
Աշխատողների նվազում ընտանիքում
Գործունեության փոփոխություն` հետընթաց
Կոմունալ վճարները աճել են
Պարտքեր
Այլ
N=418

14
Մոտ ապագայում ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական վիճակի
փոփոխության գնահատականը
28.8
26.6
15.5
18.0
17.9
34.4
35.6
34.8
40.3
43.3
37.8
43.2
35.6
38.6
44.2
38.7
44.3
22.4
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
մարտ 2013թ.,Երևան
Ըստ Ձեզ, ինչպե ՞ ս կփոխվի Ձեր ընտանիքի տնտեսական վիճակը մոտ
ապագայում (%-ով) :
Կվատանա Կմնա նույնը Կլավանա
N=842

15
Ընտանիքի ֆինանսական վիճակի բնութագիրը
(սուբյեկտիվ գնահատական)
5.2
35.8
38.8
14.9 3.016.3
50.7
24.8
6.4
1.8
0
10
20
30
40
50
60
Մինչև 40,000 41,000-130,000 131,000-260,000 261,000-420,000 421,000 և ավելի
Որքա՞ն է կազմում Ձեր ընտանիքի միջին եկամուտը 1 ամսում` բոլոր
աղբյուրներից միասին վերցրած (%-ով):
Երևան, մարտ-13
ՀՀ, սեպտ.-12
Poly. (Երևան, մարտ-13)
Poly. (ՀՀ, սեպտ.-12)
N=854

16
Հարցվողների բաշխումն` ըստ ծախսերի
Որքա՞ն գումար եք ծախսել հետևյալի վրա վերջին ամսվա ընթացքում (%-ով, ՀՀ դրամով) -1
12.4
22.4
25.6
39.6
Մինչև 5,000
5,001-8,000
8,001-12,000
12,001 և ավելի դրամ
Էլեկտրաէներգիա
10.1
54.3
27.1
7.7
0.8
Գումար չի ծախսել
Մինչև 2,000
2,001-5,000
5,001-12,000
12,001 և ավելի
Հեռախոսակապ
4.3
12.8
28.5
33.5
20.9
Մինչև 2,000
2,001-5,000
5,001-12,000
12,001 և ավել
Բջջային հեռախոս
26.2
9.3
52.0
7.3
5.2
Մինչև 4,000
4,001-8,000
8,001-12,000
Ինտերնետ

17
10.8
5.2
14.0
70.0
Մինչև-3,000
3,001-8,000
8,001- և ավելի
Գազամատակարարում
1.5
9.9
61.4
23.1
3.2
0.9
Մինչև 1,000
1,001-3,000
3,001-6,000
6,001- 10,000
10,001- և ավելի
Ջրամատակարարում
1.6
13.5
21.9
30.8
32.2
Մինչև 30,000
30,001-60,000
60,001-100,000
Սնունդ տան համար
29.7
52.5
8.7
4.5
4.6
Մինչև 30,000
30,001-60,000
60,001-100,000
Առողջապահություն

18
5.3
42.1
29.0
20.4
3.2
Մինչև 5,000
5,001-10,000
10,001-30,000
Տնային տնտեսության պարագաներ
77.5
22.5
Գումար ծախսել է
Մշակույթ, սպորտ
9.0
39.3
45.0
5.9
0.9
Մինչև 10,000
10,001-50,000
50,001-100,000
Տրանսպորտ/մեքենա, բենզին
37.7
21.4
37.2
2.8
0.9
Մինչև 1,000
1,001-5,000
5,001-10,000
Հողի հարկ/ բնակարանի վարձ
76.3
4.4
14.3
5.0
Մինչև 10,000
10,001-40,000
40,001-և ավելի
Ուսման վարձ
5.5
68.1
23.4
3.0
Մինչև 1,000
1,001-3,000
3,001 և ավել
Աղբահանություն

19
Ընտանիքի ծախսերի միջինների տոկոսային հարաբերակցությունը - Լոռի
Սնունդ
41.6%
15.1%
Տրանսպորտ
9.9%
Տնային տնտեսության
պարագաներ
5.7%
4.8%
Էլեկտրականություն
3.8%
3.7%
Գյուղատնտեսական
ծախսեր
2.5%
2.3%
Ջրամատակակարում
1.3%
1.1%
Սպորտ, մշակութային
իրադարձություններ
0.7%
Հողի հարկ,
բնակարանի վարձ
0.7%
0.3%
Այլ
6.5%
Որքա՞ն գումար է ծախսել Ձեր ընտանիքը վերջին մեկ ամսվա ընթացքում
հետևյալի վրա (%-ով):

20
Ընտանիքի ծախսերի միջինների տոկոսային հարաբերակցությունը –
Արմավիր
Սնունդ
36.7%
8.0%
Տրանսպորտ
13.9%
պարագաներ
6.0%
4.3%
3.7%
3.0%
Գյուղատնտեսական
ծախսեր
9.1%
2.1%
1.2%
0.5%
0.6%
Հողի հարկ, բնակարանի
վարձ
1.0%
0.2%
Այլ
9.7%
հետևյալի վրա (%-ով) :

21
Ընտանիքի ծախսերի միջինների տոկոսային հարաբերակցությունը -
Երևան
Սնունդ
40.1%
11.4%
Տրանսպորտ
8.3%
պարագաներ
4.1%
3.6%
5.6%
9.6%
2.8%
1.2%
1.0%
1.2%
Հողի հարկ, բնակարանի
վարձ
0.6%
0.4%Ինտերնետ
2.1%
Այլ
8.1%
հետևյալի վրա (%-ով) :

22
22
 Համայնքների անհամաչափ զարգացում: Երևանի Կենտրոնի և այլ համայնքների միջև
անհավասար տնտեսական զարգացածությունը հանգեցնում է ռեսուրսների կենտրոնացմանը
միայն Կենտրոնում: Կենտրոնն աստիճանաբար մենաշնորհ է ձեռք բերում ինչպես ժամանցային
վայրերի առումով, այնպես էլ բնակարանաշինության և բիզնես տարածքների առումով: Եթե այլ
մայրաքաղաքներում ժամանակի ընթացքում կամ սիստեմատիկ պլանավորման միջոցով
ձևավորվում է բիզնես կենտրոն, ապա Երևանում բիզնես տարածքը և բնակելի տարածքները
գտնվում են միևնույն ճարտարապետական տարածության մեջ: Այս ամենը վերջիվերջո
հանգեցնում է բնակելի տարածքներում բնակչության համար կենսագործունեության
պայմանների վատացման:
 Տուրիզմի առումով նույնպես չեն օգտագործվում առկա ռեսուրսները: Ըստ փորձագետների`
տուրիզմի համար ստեղծված ամբողջ ենթակառուցվածքները սահմանափակվում են Կենտրոնով,
բայց նույնիսկ Կենտրոնի առումով դրանց թիվը սահմանափակ է` ի համեմատություն 1980-
ականների Երևանի: Տուրիստական առումով գործում են միայն մի քանի երթուղիներ, որոնք
սահմանափակում են քաղաքի տուրիստական ներուժը: Անհրաժեշտություն կա «բրենդավորել»
երևանյան արժեքները` դրանք ներկայացնելով առավել գրավիչ ու յուրօրինակ կերպով:
 Երևանն ունի արդյունաբերական տարածքային ռեզերվների կարիք. այս առումով
անհրաժեշտ է մշակել քաղաքականություն քաղաքի արդյունաբերական տարածքների առավել
օպտիմալ օգտագործման առումով: Քաղաքի հետագա զարգացումը կհանգեցնի նոր
արդյունաբերական տարածքների անհրաժեշտության, իսկ դրանք փոքրանում են բնակելի
տարածքների հաշվին: Նախկին արդյունաբերական տարածքների փոշիացումը կարող է
հանգեցնել նոր ներդրումների անարդյունավետությանը, քանի որ անհրաժեշտություն
կառաջանա ստեղծել նոր ենթակառուցվածքներ:
Տնտեսական կապիտալ
(փորձագիտական կարծիք)

23
3.Երևան քաղաքի
հիմնախնդիրները և դրանց
լուծման պատասխանատուները

24
Հարցվողների սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական
ակտիվությունը
26.7
13.6
19.8
20.4
19.8
16.9
28.1
18.4
28.6
10.6
14.6
17.2
15.5
11.1
10.6
9.6
13.2
13.1
12.2
8.0
49.1
57.2
50.5
56.5
59.9
58.2
49.9
56.7
51.2
64.9
9.6
12
14.2
12
9.7
15.3
8.7
11.8
8.0
16.5
մարտ 2011թ.,Արագածոտն
սեպտ. 2012թ.,Արմավիր
մարտ 2013թ., Երևան
Հետևո՞ւմ եք Ձեր մարզի սոցիալ-տնտեսական կյանքին (%-ով):
Բացարձակապես չեն հետևում Հիմանականում չեն հետևում
Մասամբ հետևում են Ակտիվորեն հետևում են
N=885

25
32.3
14.3
12.3
12.2
11.9
7.5
6.6
6.1
5.6
4.0
2.9
2.7
2.2
2.0
1.8
1.6
1.6
1.4
1.3
1.3
1.3
1.1
1.0
21.7
26.7
Աղբահանության խնդիրը, մաքրության պահպանման…
Խաղահրապարակների բացակայությունը
Ճանապարհաշինության խնդիրներ
Բնակելի շենքերի անբարեկարգ վիճակը
Գործազրկություն
Կանաչապատման խնդիրներ
Փողոցների և բակերի անբարեկարգ վիճակը
Ջրամատակարարման խնդիրը
Փողոցների լուսավորության խնդիրը
Տրանսպորտային խնդիրներ
Կոմունալ-կենցաղային վատ վիճակ
Սոցիալ-տնտեսական խնդիրներ
Ոռոգման ջրի խնդիրը
Ժամանցի վայրերի բացակայություն, այգիներ_
Մանկապարտեզների խնդիրներ
Առևտրի կետերի բացակայություն կամ քիչ կետեր,…
Համատիրությունների/թաղապետարանների վատ…
Անցումների խնդիրները
Խցանումներ
Ապօրինի շինարարության առկայություն
Տրանսպորտի ուղղությունների խնդիրը
Ժամանցի վայրերի խնդիրը
Թոշակառուների հիմնախնդիրները_ ցածր թոշակ
Այլ
Ոչ մի խնդիր
Նշեք, խնդրեմ, այն առավել կարևոր հիմնախնդիրները, որոնք կան Ձեր
ընտանիքում (%-ով):
N=887
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները (Երևան ընդհանուր)

26
25.0
16.7
15.7
11.1
7.4
6.5
5.6
4.6
4.6
4.6
3.7
3.7
2.8
2.8
1.9
1.9
1.9
6.5
Աղբահանության խնդիրը
Բնակելի շենքերի անբարեկարգ վիճակը շքամուտքերի…
Ջրամատակարարման/ջրահեռացման խնդիրները…
Կանաչապատ տարածքների սակավությունը;…
Աշխատանքի բացակայություն, գործազրկություն
Ճանապարհաշինության/ասֆալտապատման խնդիրը ,…
Փողոցների լուսավորության խնդիրը, բակերի…
Ապօրինի շինարարության առկայությունը, ապօրինի…
Գազաֆիկացման խնդիրներ` բարձր գներ, վատ…
Ժամանցի վայրերի խնդիրը` զբոսայգիներ չկան,…
Տրանսպորտի հետ կապված խնդիրները խցանումներ,
Տրանսպորտային միջոցների անբավարար քանակ /քիչ են,…
Փողոցներում մայթերի խնդիրը` մայթեր չկան
Ոչ մի
N=59
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Աջափնյակ

27
15.3
10.2
8.5
5.1
3.4
3.4
3.4
3.4
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
30.5
Տրանսպորտային միջոցների անբավարար քանակ /քիչ…
Էլեկտրաֆիկացման խնդիրներ_ անջատումներ,…
Առողջապայհության ոլորտում հիմնախնդիրներ_ վատ…
Կարգուկանոնի/անվտանգության հիմնախնդիրը
Կոմունալ ծառայությունների թանկ լինելը
Նորակառույց բնակարանների խնդիրներ_ թանկ լինելը;…
Տրանսպորտի աշխատանքային ժամերի հետ կապված…
Անօթևանների հիմնախնդիրները_ թափառաշրջիկները,…
Սոցիալ-տնտեսական վատ պայմաններ_ ապրուստի…
Անցումների խնդիրները_ անցումների…
Անարդարություններ
Մանկապարտեզների խնդիրները_ չկան…
Տրանսպորտի ուղղությունների խնդիրը_ մի քանի…
Ոչ մի
N=59
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Ավան

28
25.6
9.9
9.1
8.3
5.0
5.0
4.1
4.1
2.5
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
1.7
23.1
Անցումների խնդիրները_ անցումների բացակայությունը,…
Թանկացումներ, գնաճ
Ձյան մաքրման խնդիրը, աշխատանքներ չեն իրականացվում
Բնակիչների ձայնի անտեսվածություն_ իշխանությունների…
Ոչ մի
N=121
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Արաբկիր

29
23.6
16.4
9.1
9.1
9.1
7.3
3.6
3.6
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
16.4
Թանկացումներ, գնաճ
Շինարարության հետ կապված խնդիրներ_ այգիների…
Անօթևանների հիմնախնդիրները_ թափառաշրջիկները,…
Առողջապայհության ոլորտում հիմնախնդիրներ_ վատ…
Թափառող շների խնդիրը, շատ են, աղմուկը
Հանրային զուգարանների խնդիրը_ չկան, այգիներում…
Ժամանցի վայրերի խնդիրը- զբոսայգիներ չկան,…
Փողոցներում մայթերի խնդիրը_ մայթեր չկան,
Կոմունալ-կենցաղային պայմաններ_ կոյուղու վատ վիճակ,…
Սոցիալական բևեռացվածություն
Երթևեկության կաննոների խախտումներ_ անցումներով…
Օլիգարխների խնդիրը, իշխանությունը
Ոչ մի
N=55
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Դավիթաշեն

30
18.5
10.8
9.2
8.5
6.9
6.2
5.4
5.4
5.4
5.4
3.8
3.8
3.1
2.3
2.3
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
13.1
Սոցիալ-տնտեսական վատ պայմաններ_ ապրուստի ծանր…
Ջրանցքների, գետերի մաքրման խնդիրը, տհաճ հոտ,…
Աղքատություն
Արտագաղթ_ արտագաղթ Երևանից, արտագնա…
Համայնքապետի/թաղապետի/ավագանու…
Կրթական համակարգում խնդիրներ- կրթության որակի…
Ոչ մի
N=130
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Էրեբունի/Նորք Մարաշ

31
33.3
10.8
9.9
7.2
7.2
5.4
4.5
3.6
3.6
2.7
2.7
2.7
2.7
2.7
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
1.8
10.8
Գազաֆիկացման խնդիրներ_ բարձր գներ, վատ…
Աշխատանքային վատ պայմաններ_ տարիքային…
ասարակական տրամադրություններ
Ոչ մի
N=111
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Կենտրոն

32
18.9
11.8
10.2
7.9
7.9
3.1
3.1
3.1
3.1
2.4
2.4
1.6
1.6
1.6
1.6
1.6
1.6
17.3
Ընտրությունների հետ կապված խնդիրներ_ անարդար…
Էլեկտրաֆիկացման խնդիրներ_ անջատումներ,…
Ոչ մի
N=127
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Մալաթիա-Սեբաստիա

33
27.6
15.0
11.8
9.4
7.1
7.1
6.3
5.5
3.9
2.4
2.4
1.6
1.6
1.6
1.6
1.6
1.6
11.0
Ձյան մաքրման խնդիրը, աշխատանքներ չեն իրականացվում
Ոչ մի
N=127
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Նոր Նորք

34
20.6
14.5
12.2
12.2
10.7
9.9
9.9
7.6
5.3
2.3
2.3
2.3
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
6.9
Աղմուկ, մեքենաների աղմուկը,
Էկոլոգիական խնդիրներ, օդի աղտոտվածություն_ մաքուր…
Կոռուպցիա, կաշառակերություն, /բոլոր ոլորտներում,…
Ժամանցի վայրերի խնդիրը- զբոսայգիներ չկան,…
Ոչ մի
N=131
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Շենգավիթ

35
38.9
16.7
12.2
7.8
7.8
4.4
4.4
4.4
4.4
3.3
3.3
2.2
2.2
2.2
2.2
12.2
Աղմուկ, մեքենաների աղմուկը,
Մշակութային միջոցառումների խնդիրները_ պակասը /քիչ…
Ոչ մի
N=90
Համայնքների առջև կանգնած հիմնախնդիրները. Զեյթուն

36
Համայնքի հիմնախնդիրների պատասխանատուները
72.5
34.4
19.1
12.7
8.4
2.0
1.8
1.2
0.8
1.4
Թաղապետարան
Քաղաքապետարան
Կառավարություն
Նախագահ
Հասարակություն/համայնք
Ջրմուղ
Ազգային ժողով
Համատիրություն
Ինքը/ընտանիքը
Այլ
Ոչ ոք
Ո՞վ/ ո՞ր կառույցն է պատասխանատու համայնքի առջև կանգնած
հիմնախնդիրների լուծման համար (%-ով):
N=675

37
Երևան քաղաքի առաջնային հիմնախնդիրները
29.8
23.1
18.9
8.4
6.7
6.3
6.2
3.7
3.6
2.8
2.8
2.2
2.1
2.0
1.7
1.5
1.4
1.4
1.3
1.3
1.3
1.2
1.2
1.2
25.9
19.3
Գործազրկություն
Տրանսպորտի հետ կապված խնդիրները
Կանաչապատման խնդիրներ
Սոցիալ-տնտեսական վատ պայմաններ
Գնաճ
Ցածր աշխատավարձ
Ճանապարհաշինություն
Թոշակառուների հիմնախնդիրները, ցածր թոշակ
Քաղաքի ճարտարապետական տեսքի կորուստը
Արտագաղթ
Աշխատանքային վատ պայմաններ, տարիքային…
Կենտրոն և այլ համայնքների անհավասար…
Անարդար ընտրություններ
Մարդկանց վարքը, հարաբերությունները
Օրենքի կիրառելիության խնդիրները, չեն գործում
Սննդամթերքի բարձր գներ
Էկոլոգիական խնդիրներ, օդի աղտոտվածություն
Շինարարության հետ կապված խնդիրներ
Անօթևանների հիմնախնդիրները
Ժողովրդի հիասթափվածությունը
Այլ
Ոչ մի
համայնքում (%-ով) :
N=841

38
Երևանի հիմնախնդիրների պատասխանատուները
47.5
40.3
33.3
9.1
8.9
4.3
0.9
0.8
3.8
9.3
0.7
3.2
Կառավարություն
Նախագահ
Հասարակություն/համայնք
Ազգային ժողով
Ճանապարհային ոստիկանություն,…
Ինքը/ընտանիքը
Այլ
Բոլորը
Ոչ ոք
Դժվարանում է պատասխանել
Ո՞վ/ ո՞ր կառույցն է պատասխանատու Երևանի առջև կանգնած
հիմնախնդիրների լուծման համար (%-ով):
N=705

39
Առավել կարևոր երեք հիմնախնդիրները առանձին համայնքներում և
Երևան քաղաքում ընդհանրապես և դրանց երեք հիմնական
պատասխանատուները
Համայնք
Երևան
1. Աղբահանություն
2. Խաղահրապարակների խնդիր
3. Ճանապարհաշինության խնդիր
1. Գործազրկություն
2. Աղբահանություն
3. Տրանսպորտի հետ կապված
խնդիրներ
1. Թաղապետարան
2. Քաղաքապետարան
3. Կառավարություն
1. Կառավարություն
2. Քաղաքապետարան
3. Նախագահ
Հիմնախնդիրներ
Հիմնախնդիրներ
Պատասխանատու
Պատասխանատու

40
Համայնքային առաջնային հինգ հիմնախնդիրներն ըստ
հիմնական պատասխանատուների (%-ով)
1 Աղբահանության խնդիրը 3.3 5.9 0.0 21.3 53.2 7.7
2
Խաղահրապարակների
բացակայությունը 5.8 4.2 0.5 26.5 51.3 7.4
3 Ճանապարհաշինության 3.0 4.2 0.6 24.4 52.4 6.0
4
Բնակելի շենքերի անբարեկարգ
վիճակը 1.8 6.0 0.0 13.9 61.4 6.0
5
Աշխատանքի բացակայություն,
գործազրկություն 22.8 33.1 5.5 10.3 14.5 2.1

41
Երևանի առաջնային հինգ հիմնախնդիրներն ըստ հիմնական
պատասխանատուների (%-ով)
1
Աշխատանքի բացակայություն,
գործազրկություն 34.9 41.6 4.3 6.2 1.0 3.3
2 Աղբահանության խնդիրը 5.0 13.5 0.9 46.5 14.0 11.1
3
Տրանսպորտի հետ կապված
խնդիրները խցանումներ, 8.0 26.6 1.1 41.0 5.9 8.0
4 Կանաչապատման խնդիրներ 7.5 16.5 1.5 54.1 7.5 3.0
5 Թանկացումներ, գնաճ 27.6 50.5 1.9 3.8 2.9 1.9

42
Copyright © 2013, IPSC LLC. All rights reserved.Copyright © 2012, IPSC LLC. All rights reserved.
42
 Քաղաքի կենտրոնի բեռնաթափման մեխանիզմներից մեկը ագլոմերացիաների
կառուցումն և ֆունկցիոնալ վերաբաշխման իրականացումն է: Հիմնական
ադմինիստրատիվ և կրթական գործառույթներ ունեցող հաստատությունները կարող
են տեղափոխվել շրջակա քաղաքային բնակավայրեր` Աբովյան, Վաղարշապատ,
Աշտարակ: Նմանատիպ ծրագրերն ունեն երկակի նշանակություն. մի կողմից
բեռնաթափվում է Երևանը, մյուս կողմից տնտեսապես զարգանում են շրջակա
բնակավայրերը:
 Կանաչապատումը, ըստ բնակիչների և փորձագետների, կարևորագույն
խնդիրներից մեկն է: Հատկապես ուշադրության են արժանի այն կանաչ
տարածքները, որտեղ իրականացվում են շինարարական աշխատանքներ: Կանաչ
տարածքների վերականգնման համար հատկապես կարևորվում են ծառատունկները,
չնայած դրանց արդյունավետությունը կարող է նկատելի դառնալ տասնամյակների
ընթացքում: Ըստ փորձագետների` Երևանում մեկ բնակչին ընկնում է 4-9մ2 կանաչ
տարածք, իսկ 60-80-ականներին այդ տարածքները կազմում էին առնվազն 12մ2
մեկ բնակչի հաշվով:
Երևանի հիմնախնդիրները -1

43
43
 Աղբահանությունը Երևանի ամենակարևոր խնդիրներից է: Իրավիճակը
հատկապես հրատապ է արվարձաններում: Փողոցների աղտոտվածության խնդիրը
մասամբ կարող է ազդել Երևանի տուրիստական իմիջի վրա: Այս առումով
նպատակահարմար է մշակել փողոցային մաքրության մշակույթ երևանյան
միջավայրում: Մյուս խնդիրը, որին անհրաժեշտ է ուշադրություն դարձնել,
շինարարական աղբն ու փոշին են:
 Բնակչության կողմից աղտոտվածության նվազեցման համար անհրաժեշտ է
մշակել և կիրառել սանկցավորման մեխանիզմ` տուգանքների տեսքով:
 Ըստ փորձագետների` Երևանում առկա է ջրային ավազանների պակաս:
Միևնույն ժամանակ խնդիր է ջրահեռացումը, անձրևների ժամանակ:
 Սոցիալական շփումների համար կարևոր է լոկալ հանրային հավաքատեղիների
ստեղծումը, որտեղ քաղաքացիները կարող են անցկացնել իրենց ժամանցը:
Այսպիսի տարածքները կարող են լինել տաղավարներ, որտեղ կարող են հավաքվել
բնակիչները: Այսպիսի ծրագրերը կնպաստեն համայնքային ինքնության և
սոցիալական պատասխանատվության ձևավորմանը, որը ներկայումս ցածր
մակարդակի վրա է:

44
44
 Բազմաբնակարան շենքերի նկուղների հիմնախնդիրն աստիճանաբար դառնում է
հրատապ, քանի որ խնդիրները կուտակվում են: Անմխիթար վիճակն ունի ոչ միայն
օբյեկտիվ, այլ նաև սուբյեկտիվ պատճառներ: Բնակիչները հաճախ վերափոխում են
նկուղները` համաձայն իրենց կենցաղային պահանջների, որի արդյունքում նվազում է
շենքերի սեյսմիկ կայունությունը:
 Քաղաքի արտաքին տեսքի վերահսկողության մեխանիզմները չեն գործում կամ
չկան: Եթե կառուցվող շինությունների դեպքում հնարավոր է կիրառել որոշակի
սոցիալական կամ իրավական մեխանիզմներ, ապա ալեհավաքների տեղադրման և
այլ փոքրածավալ շինարարական գործունեությունը դուրս է մնում
վերահսկողությունից, որը հանգեցնում է շենքերի տեսքի փոփոխությանը և այլ
խնդիրների:
 Սեյսմիկ վիճակի նկատառումներով անհրաժեշտ է գնահատել բոլոր վտանգները ոչ
միայն ըստ թաղամասերի, այլև ըստ բնակելի շենքերի:

45
45
Ըստ փորձագետների, Երևանի հիմնախնդիրների մեջ առանցքային նշանակություն
ունեն էկոլոգիական հիմնական հետևյալ խնդիրները.
 Նուբարաշենի աղբանոցի հիմնախնդիրը և էկոլոգիա-սանիտարական վիճակը.
հատկապես վտանգավոր են ծանր մետաղների բաց նետումները;
 Գետառի և մյուս գետերի աղտոտվածությունը. Գետառի փակելը, որը
հանգեցնում է օդի չորացմանը;
 Շինարարական աղբը և փոշին, որը հատկապես նկատելի է Կենտրոն
համայնքում;
 Անօրինական շինությունները կանաչ տարածքներում;
 Կամայական ծառահատումները. դրանք իրականացվում են ինչպես
տնտեսվարող սուբյեկտների, այնպես էլ` բնակիչների կողմից;
 Օդի մաքրության և փոշու խնդիրը;
 Ջրային ավազանների սակավությունը;
Փորձագետները նշում են, որ էկոլոգիական խնդիրների լուծման մեջ անհրաժեշտ է
նաև բնակչության գիտակցության փոփոխություն, այլապես, բնապահպանական
խնդիրներին ուղղված և կիրառվող մեխանիզմներն արդյունավետ չեն լինի:

46
4. Երևանի սոցիալ-
տնտեսական վիճակը. ներկան
և հեռանկարները

47
Վերջին տարիների ընթացքում մարզի/Երևանի սոցիալ-
տնտեսական վիճակի փոփոխության գնահատականը
43.7
43.7
39.4
51.8
48.6
42.6
32.2
32.5
28.0
57.0
37.9
29.7
29.2
37.2
35.2
35.1
42.0
45.0
40.5
29.0
18.4
26.6
31.4
11.0
16.2
22.3
25.8
22.5
31.5
14.0
մարտ 2011թ.,Արագածոտն
մարտ 2012թ.,Կոտայք
մարտ, 2013թ., Երևան
Ինչպե ՞ս է փոխվել Ձեր մարզի/Երևանի սոցիալ-տնտեսական վիճակը
վերջին մեկ տարվա ընթացքում (%-ով):*
Անկում է ապրել Մնացել է նույնը Զարգացել է
N=886
*Երևանի դեպքում հարցվել է 3-4 տարվա կտրվածքով:

48
Երևան քաղաքի արդիական խնդիրները
48.5
54.6
46.3
27.9
30.3
24.4
25.0
19.9
21.9
19.0
19.7
16.4
16.4
15.7
12.7
11.6
4.7
22.6
13.2
19.1
24.7
18.9
20.8
19.1
21.7
19.2
20.6
19.4
19.4
16.5
15.5
15.3
7.2
7.5
28.9
32.2
34.7
47.4
50.8
54.8
55.9
58.4
58.9
60.4
61.0
64.3
67.1
68.8
71.9
81.2
87.8
Փողոցային առևտրի առկայությունը
Ջրամատակարարման/ջրահեռացման խնդիրները
Ապօրինի շինարարության առկայությունը
Ճանապարհաշինության/ասֆալտապատման խնդիրը
Մշակութային միջոցառումների թանկ լինելը
Կանաչապատ տարածքների սակավությունը
Կենտրոն և այլ համայնքների անհավասար զարգացվածությունը
Նորակառույց բնակարանների թանկ լինելը
Որքանո՞վ են արդիական/ակտուալ նշված հիմնախնդիրները Ձեզ համար
(փակ հարց,%-ով):
Արդիական չէ Միջին Արդիական էN=886

49
Հիմնախնդիրների վիճակի փոփոխությունը
3.1
5.1
4.9
6.3
13.1
10.8
14.3
16.1
16.2
27.4
21.8
28.4
27.6
27.2
34.2
55.0
60.6
7.2
9.9
13.4
15.3
19.3
22.2
19.5
20.3
27.1
22.6
32.7
31.2
35.2
38.0
31.3
30.6
30.7
51.8
44.3
64.3
52.8
53.9
54.8
49.5
50.6
50.2
38.6
37.7
29.8
33.1
27.3
30.0
10.9
5.3
37.9
40.7
17.4
25.6
13.8
12.2
16.7
13.1
6.4
11.5
7.9
10.6
4.1
7.5
4.5
3.5
3.4
Ջրամատակարարման/ջրահեռացման խնդիրները
Փողոցային առևտրի առկայությունը
Ճանապարհաշինության/ասֆալտապատման խնդիրը
Կանաչապատ տարածքների սակավությունը
Ապօրինի շինարարության առկայությունը
Մշակութային միջոցառումների թանկ լինելը
Կենտրոն և այլ համայնքների անհավասար զարգացվածությունը
Նորակառույց բնակարանների թանկ լինելը
Ինչպե ՞ս է փոխվել Երևանի նշված հիմնախնդիրների վիճակը վերջին
տարիների ընթացքում (%-ով):
Միանշանակ վատացել է Ավելի շուտ վատացել է Ավելի շուտ լավացել է Միանշանակ լավացել էN=886

50
50
 Ներհամայնքային ճանապարհների և բակերի վիճակը Երևանի կարևորագույն
խնդիրներից մեկն է: Չնայած նկատվում է առաջընթաց, բայց հատկապես բակային
ճանապարհները կազմում են երևանյան սոցիալ-մշակութային միջավայրի
բացասական մասը: Գոյություն ունի սոցիալական երևույթ, որը կոչում են
«կոտրված լուսամուտի ֆենոմեն». այն վայրերում որտեղ կա անմխիթար արտաքին
վիճակ, ապա այդ վիճակը միտում ունի ավելի ու ավելի խորանալու:
 Բակերի առումով կարևոր է շեշտել ազատ տարածությունների
անհրաժեշտության մասին սեյսմիկ վտանգի դեպքում: Երևանյան
ճարտարապետական միջավայրում կառուցված խիտ բազմահարկ շենքերի շուրջ
անհրաժեշտ է ապահովել համապատասխան ազատ տարածքներ ինչպես
ժամանակավոր տարհանման, այնպես էլ կարիքի դեպքում նաև բնակության համար:
 Կարևորագույն խնդիրներից է կայանումը ինչպես Երևանի համայնքներում,
այնպես էլ` Կենտրոնում: Հատկապես խնդիրը դժվարանում է սուպերմարկետների և
առավել բանուկ ճանապարհների շրջակայքում: Մյուս կողմից անհրաժեշտ է
ձևայնացնել կայանատեղիների աշխատակիցների ինստիտուտը` ստեղծելով
որոշակի նորմատիվներ:
Ենթակառուցվածքներ – 1

51
51
 Տրանսպորտի խնդիրն ընդհանուր առմամբ դիտարկվում է որպես վերջին
ժամանակների արդյունավետ գործունեության օրինակ: Նոր ավտոբուսների
առկայությունը ինչպես փորձագետների, այնպես էլ բնակչության կողմից դիտարկվում
է բացառապես որպես խնդրի մեղմացմանն ուղղված լուծում: Միևնույն ժամանակ
քաղաքային տրանսպորտային հոսքերին զուգահեռ առաջանում է օդի
աղտոտվածության և աղմուկի խնդիր: Որպես այլընտրանքային տարբերակ
առաջարկվում է վերազարգացնել էլեկտրական տրանսպորտային միջոցները` մետրոն
և տրոլեյբուսները:
 Տրանսպորտի սահմանափակման մեխանիզմի մշակումը կարևորագույն
խնդիրներից մեկն է հատկապես առավել բանուկ ուղիներում: Մեխանիզմը կարող է
լինել ինչպես ժամային, այնպես էլ ավտոմեքենայի համարանիշով պայմանավորված
տարբերակների տեսքով:
 Անհրաժեշտ է Երևան քաղաքը շրջանցող լրացուցիչ ճանապարհների ստեղծում `
մարզային տրանսպորտի հոսքը կրճատելուն միտված:
 Դավիթաշենի կամրջի կառուցման ազդեցությունը կարող է օրինակ հանդիսանալ
համայնքի զարգացման առումով: Նմանատիպ ծրագրերը կնպաստեն ծայրամասային
համայնքների զարգացմանը` կապելով դրանք Կենտրոնին: Մյուս մոտեցման
համաձայն` համայնքները պետք է զարգացնել` 12 «քաղաք»` 12 անկախ
ենթակառուցվածքներով:
Ենթակառուցվածքներ – 2

52
Փորձագետների առկա է երկու մոտեցում` կապված քաղաքի ճարտարապետական
խնդիրների հետ.
 Հին ճարտարապետական կառույցների պահպանություն` թամանյանական
մտահղացման շրջանակներում: Տվյալ մոտեցումը հիմնավորում է շինությունների
պատմամշակութային արժևորմամբ: Որպես ավանդական արժեքների և
մոտեցումների օրինակ ներկայացվում է ԳԱ լեզվի ինստիտուտի ոչնչացումը, Փակ
շուկայի վերակառուցման հիմնախնդիրը:
 Քաղաքի ճարտարապետության մոդեռնիզացում, քանի որ հին
ճարտարապետական լուծումները չեն համապատասխանում ներկային
ժամանակակից պայմաններին: Տվյալ մոտեցումը փաստում է, որ նախկին
մոտեցումները ձևավորվել են այլ սոցիալ-տնտեսական պայմաններում, իսկ ներկայիս
տեխնոլոգիական, ճարտարապետական նվաճումները կարող են նոր դիմագիծ տալ
Երևանին: Որպես ժամանակակից ճարտարապետության մոտեցման օրինակ
ներկայացվում է Հյուսիսային պողոտայի կառուցումը, որը հիմնված լինելով
դասական մոտեցման վրա հանդիսանում է ժամանակակից Երևանի դիմագծերից
մեկը: Այս մոտեցման կողմնակիցները հերքում են Երևանի «հին» զարգացման
մոդելը: Որպես դրական նմուշներ են դիտարկվում Երևանում տեղակայված
արձանները` Ալ. Մանթաշով, Վ.Սարոյան, Կասկադ համալիրի արձանները և այլն:
Ճարտարապետական հիմնախնդիրները – 1

53
Առանցքային ճարտարապետական խնդիրներն են.
 Սրճարանների կառուցումը կանաչ գոտիներում: Որպես ակնառու օրինակ
սրճարանները և ժամանցի հաստատությունները զբաղեցրել են Օղակաձև
զբոսայգու տարածքի զգալի մասը:
 Պատմական նշանակության շենքերի քանդումը, քանդելու վտանգը կամ
վերակառուցումը առանց նախկին տեսքի պահպանման: Օրինակ՝
Երիտասարդական պալատ, Սևան հյուրանոց, ԱԳՆ շենքը և այլն:
 Բնակելի շենքերի կամայական և անօրինական շինարարությունը բնակիչների
կողմից, այդ թվում՝ նկուղների, լրացուցիչ սենյակների կառուցումը և այլն:
 Սեյսմիկ ռիսկերը հաշվի չառնող շինությունների կառուցումը, ինչպես նաև
սեյսմիկ վտանգի ներկայացնող շենքերի հիմնախնդրի լուծումը` հատկապես
Աջափնյակի խրուշչյովյան շենքերի համար:
Ճարտարապետական հիմնախնդիրները – 2

54
5. Երևանի պետական
մարմինների և պաշտոնյաների
գործունեությունը

55
Երևանի պետական մարմինների աշխատանքի գնահատականը
42.1
40.0
32.4
32.0
29.6
29.5
20.0
15.4
25.3
19.2
27.9
21.8
20.5
14.4
22.5
12.7
24.7
30.9
34.8
38.3
31.6
15.3
43.5
37.9
8.0
9.8
4.8
7.8
18.3
40.8
14.0
34.0
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Հիվանդանոց
Պոլիկլինիկա
Դպրոց
Կադաստր
Ոստիկանություն
Մանկապարտեզ
Ասացեք, խնդրեմ, որքանո՞վ է Ձեզ գոհացնում հետևյալ պետական մարմինների
աշխատանքը Երևանում (%-ով):
Չի գոհացնում Միջին Գոհացնում է Դժվարանում եմ պատասխանել
N=897

56
Պետական մարմինների աշխատանքի միջին գնահատականը
6.6
6.1
5.5
5.4
5.4
4.8
4.6
4.3
Դպրոց
Կադաստր
Որքանո՞վ է Ձեզ գոհացնում հետևյալ պետական մարմինների աշխատանքը
Երևանում (Գնահատվել է 0-10 սանդղակով, որտեղ 0-ն` բոլորովին չի
գոհացնում, 10-ը` լիովին գոհացնում է):
N=897

57
Բնակիչների՝ պետական մարմիններին դիմելու
հաճախականությունը
95.5
94.8
94.7
83.9
83.8
81.2
81.1
73.8
2.5
4.1
4.1
10.4
10.3
14.0
12.5
12.5
1.0
0.8
0.9
3.8
3.6
3.7
4.7
7.5
0.9
0.3
0.3
1.9
2.2
1.0
1.7
6.2
Դպրոց
Կադաստր
Դուք կամ Ձեր ընտանիքի անդամները որքա՞ն հաճախ եք որևէ խնդրով դիմել /
առնչվել այդ պետական մարմիններին վերջին մեկ տարվա ընթացքում (%-ով):
Չի դիմել 1-2 անգամ 3-5 անգամ 6 և ավելի անգամ
N=897

58
Պետական մարմինների արձագանքը բնակիչների դիմումներին
4.2
6.1
9.3
3.6
2.3
5.4
10.8
9.0
14.6
7.7
11.1
14.3
2.9
3.2
12.3
17.4
8.3
9.7
7.4
21.4
4.7
6.4
12.8
17.4
0.0
13.8
13.0
1.8
12.3
15.7
10.3
16.2
10.4
6.1
3.7
3.6
23.4
17.5
14.9
9.6
62.5
56.6
55.6
55.4
54.4
51.8
39.0
30.5
Դպրոց
Կադաստր
Ինչպիսի՞ն է եղել արձագանքը, երբ դիմել եք որևէ խնդրով (%-ով):
Արձագանք չի եղել Եղել են միայն խոստումներ
Դիմումը մերժվել է Եղել են որոշ անարդյունավետ քայլեր
Եղել են որոշ արդյունավետ քայլեր Հարցը/խնդիրը լուծվել է
Որոշ տարբերակների
դեպքում ընտրանքը
փոքր է:

59
Քաղաքապետարանի աշխատանքների բարելավմանն ուղղված
առաջարկներ
7.0
6.6
6.0
4.6
4.6
3.9
3.4
3.3
3.1
2.3
2.1
1.7
1.6
1.5
1.5
1.5
1.4
1.4
1.3
1.1
1.1
1.0
8.2
30.0
Նույն կերպ շարունակեն աշխատել
Կանաչապատում/ խաղահրապարակներ/…
Արձագանքել դիմումներին, մարդկանց կարծիքը…
Օրինապահություն, կաշառակերության վերացում
Փոփոխություններ անեն, նոր ծրագրեր բերեն,…
Պետական շինությունների վերանորոգում,…
Աշխատատեղերի ստեղծում, գործարաններ
Որակյալ կադրերի նշանակում, վերապատրաստված…
Ծայրամասերին էլ ուշադրություն դարձնեն
Փողոցների բարեկարգում, լուսավորություն
Վարձավճարների իջեցումհարկերի, կոմունալների…
Նոր ավտոբուսներ/ տարնսպորտը բարելավեն է/…
Մաքրության պահպանում
Աշխատանքի որակի բարձրացում, մենեջմենթի…
Աջակցություն խոցելի խմբերին, սոցիալապես…
Ապօրինի շենքները խնդրի լուծում
Աշխատավարձերի, թոշակների բարձրացում, նպաստ
Ազնիվ / արդար/ բարեխիղճ աշխատեն
Անվճար,մատչելի բուժօգնություն
Սոցիալական արդարություն, հավասարվերաբերմունք
Աղբահանության խնդիրների լուծում
Քաղաքի ճարտարապետական տեսքև պահպանեն/…
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք քաղաքապետարանի աշխատանքի լավացման համար
(%-ով):
N=780

60
Թաղապետարանի աշխատանքների բարելավմանն ուղղված
7.7
7.3
6.4
6.4
4.8
4.2
3.7
2.8
2.4
2.2
1.7
1.1
1.1
1.0
1.0
0.9
10.6
34.7
Նույն ձևով շարունակեն աշխատել
Կանաչապատում/ խաղահրապարակներ/…
Արձագանքել դիմումներին, մարդկանց կարծիքը…
Պետական շինությունների վերանորոգում
Փոփոխություններ, նոր ծրագրեր
Որակյալ կադրերի նշանակում
Փողոցների բարեկարգում,լուսավորություն
Վարձավճարների իջեցում, հարկերի, կոմունալների…
Բարեխիղճ աշխատեն
Ծայրամասերին էլ ուշադրություն դարձնեն
Աշխատատեղերի ստեղծում
Լուծարվի այդ կառույցև/ թաղապետարանը պետք չի
Ջրամատակարարման հարցը լուծեն
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք թաղապետարանի աշխատանքի լավացման համար
(%-ով):
N=780

61
Կադաստրի աշխատանքների բարելավմանն ուղղված
13.9
9.0
3.8
3.3
1.8
1.5
0.8
0.7
0.5
0.5
0.5
3.5
60.2
Վարձավճարների իջեցում հարկերի, կոմունալների իջեցում,
տուգանքների իջեցում
Օրինապահություն, կաշառակերության վերացում, ԽԾԲ
Որակյալ կադրերի նշանակում, վերապատրաստված
մասնագետներ
Լավ սպասարկեն, ընդունեն մարդկանց
Աշխատանքի որակի բարձրացում, վերահսկողություն,
կարգուկանոն,
Սեփականաշնորհման հարցերը լուծեն
Արձագանքել դիմումներին,
Բյուրոկրատիայի վերացում
Փոփոխություններ օրենքում
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք կադաստրի աշխատանքի լավացման համար (%-ով):
N=780

62
Ոստիկանության աշխատանքների բարելավմանն ուղղված
10.0
7.2
5.3
4.0
3.9
2.5
2.4
2.1
1.8
1.5
1.0
0.9
3.5
53.9
Օրինապահություն, կաշառակերության վերացում, ԽԾԲ
Աշխատանքի որակի բարձրացում, մենեջմենթի խստացում,…
Ժողովրդի համար աշխատեն
Որակյալ կադրերի նշանակում
Աշխատավարձերի, թոշակների բարձրացում
Փոփոխություններ
Բյուրոկրատիայի վերացում
Բնակչության կարծիքի հաշվի առնում
Հավասարաչափ վերաբերմունք
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք ոստիկանության աշխատանքի լավացման համար
(%-ով):
N=780

63
Պոլիկլինիկայի աշխատանքների բարելավմանն ուղղված
11.5
10.9
8.8
4.8
4.8
4.6
4.1
3.3
3.2
2.6
1.5
0.7
0.6
3.2
35.3
Որակյալ,վերապատրաստված մասնագետներ
Լավ սպասարկում
Վճարների իջեցում
Աշխատավարձերի բարձրացում
Դեղերի տրամադրում/ ժամանակին/ անվճար
Հիվանդանոցների բարեկարգում
Ժամանակակից և նոր արքավորումներ
Հերթեր չլինեն
Հիգիենան պահպանեն
Բյուրոկրատիայի վերացում, քաշքշուկներ,
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք պոլիկլինիկայի աշխատանքի լավացման համար
(%-ով):
N=780

64
Հիվանդանոցի աշխատանքների բարելավմանն ուղղված
31.8
9.2
7.1
5.6
3.5
3.3
2.6
1.2
1.1
1.1
1.0
0.7
2.1
29.8
Վճարների իջեցում
Օրինապահություն
Որակյալ, վերապատրաստված մասնագետներ
Նոր սարքավորումներ
Սոցիալական արդարություն
Հիգիենայի պահպանում
Աջակցություն խոցելի խմբերին
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք հիվանդանոցի աշխատանքի լավացման համար
(%-ով):
N=780

65
Դպրոցի աշխատանքների բարելավմանն ուղղված առաջարկներ
10.3
9.9
8.5
6.5
4.5
3.3
2.4
2.2
1.7
1.5
1.1
1.0
0.8
0.8
8.5
37.0
Որակյալ կադրեր, վերապատրաստված մասնագետներ
Կրթության արդյունավետության բարձրացում
Ավագ դպրոցների վերացում/ 12ամյա կրթությունը սխալ է
Կրթահամակարգի փոփոխություն/ անցնեն հին…
Վերահսկողություն, կարգուկանոն,
Անվճար դասագրքեր/ գրեն. պիտույքներ/…
Ծրագրերը հեշտացնեն
Կրկնուսուցում չլինի/ կարիքը չլինի
Սոցիալական արդարություն
Վարձավճարների իջեցում
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք դպրոցի աշխատանքի լավացման համար
(%-ով):
N=780

66
Մանկապարտեզի աշխատանքների բարելավմանն ուղղված
10.0
6.3
5.5
3.0
2.7
2.2
1.7
1.7
1.6
1.6
1.3
1.3
1.3
1.1
8.0
50.5
Սննդի բարելավում
Ուշադրություն երեխաներին
Վերանորոգել, ընդլայնել, նորը կառուցել
Վարձի իջեցում, անվճար մանկապարտեզ
Աշխատակազմի աշխատավարձի բարձրացում
Գույքի բարելավում/ձեռքբերում
Կիրթ աշխատողներ, վերապատրաստված մասնագետներ
Ճիշտ դաստիարակեն
Խաղահրապարակի կարիք
Մաքրություն/հիգիենայի պահպանում
Ջեռուցում/ձմռանն էլ աշխատի
Երեխաների տեղերը մանկապարտեզում ավելացնել
Երեխաների թիվը խմբերում քչացնեն
Կադրերի փոփոխություն
Այլ
Ոչ մի
Ի՞նչ առաջարկներ ունեք մանկապարտեզի աշխատանքի լավացման համար
(%-ով):
N=780

67
Երևան քաղաքում իրականացված ծրագերը
65.2
60.7
19.1
7.4
6.8
6.6
4.7
4.6
4.0
3.4
3.3
2.4
2.2
1.7
1.5
1.1
1.0
1.0
0.8
0.8
0.7
5.3
Կանաչապատում,խաղահրապարակներ, նստարաններ/
Ասֆալտապատում, փողոցների բարեկարգում, լուսավորում
Բարեկարգում/ նորոգում/ բակերի / շենքերի/
Քաղաքաշինություն/ բնակարանաշինություն
՛՛Արի տուն՛՛ ծրագիր
Փողոցային անցումների կառուցում, բարեկարգում
Քաղաքի բարեկարգում
Նոր ավտոբուսներ, տրանսպորտի բարելավում
Ջրամատակարարման բարելավում
Տուրիզմի զարգացում
Փողոցային առևտրի վերացում, կրպակների քանդում
Մշակույթի զարգացում/ միջոցառումներ
Խանությեն են բացվում/ սուպերմարկետներ
Սպորտի զարգացում/ ֆուտբոլի դաշտի կառուցում
Տեսախցիկների տեղադրում
Սրճարանները/ ժամանացի վայրեր շատացել են
Երթևեկության կանոններին հետևում են/ գործում են
Ոստիկանության վերահսկողության ավելացում,…
Աշխատատեղերի ստեղծում
Այլ
Վերջին երեք տարիների ընթացքում Երևան քաղաքի կամ Ձեր համայնքի
զարգացմանը ուղղված ի՞նչ աշխատանքներ են տարվել: (%-ով):
N=780

68
Երևան քաղաքում իրականացված աշխատանքների
ընդհանրացված գնահատականը
3.6%
8.8%
48.5%
39.0%
Որքանո՞վ են հաջողված եղել իրականացված աշխատանքները
(%-ով):
Ընդհանրապես հաջողված չեն եղել
Ավելի շուտ հաջողված չեն եղել
Ավելի շուտ հաջողված են եղել
Շատ հաջողված են եղել

69
Իրականացված աշխատանքների համեմատական
գնահատականը
2.8
3.8
26.4
7.4
10.1
9.6
1.8
14.8
24.5
2.6
47.7
52.1
48.7
50.9
50.0
30.2
53.8
43.2
34.9
37.8
45.5
33.3
18.9
43.6
Կանաչապատում/
խաղահրապարակներ/…
Ասֆալտապատում/ փողոցների
բարեկարգում/ լուսավորում/…
Բարեկարգում/ նորոգում/
բակերի / շենքերի/
՛՛Արի տուն՛՛ ծրագիր
Մաքրության պահպանում/
հետևում
Քաղաքաշինություն/
բնակարանաշինություն/
Աղբահանության խնդիրների
լուծում
Որքանո՞վ են հաջողված եղել իրականացված աշխատանքները (%-ով):
Ընդհանրապես հաջողված չեն եղել Ավելի շուտ հաջողված չեն եղել
Ավելի շուտ հաջողված են եղել Շատ հաջողված են եղել
Որոշ տարբերակների
դեպքում ընտրանքը
փոքր է:

70
6. Միգրացիա

71
Հարցվողների բնակության տևողությունը Երևանում
79.0
14.0 3.3 2.5
2.3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1988թ.-ից առաջ 1988-1994թթ.-ից 1995-2002թթ.-ից 2003 -2008թթ.-ից 2009թ.-ից հետո
Ո՞ր թվականից եք բնակվում այս համայնքում (%-ով):

72
Ընտանիքում արտագնա աշխատողների և արտասահմանում
երկարատև բնակվողների թիվը – Երևան
1-2
արտագնա
աշխատող
10.5
3 և ավելի
արտագնա
աշխատող
0.6
Արտագնա
աշխատող
ներ չկան
88.9
Արտագնա սեզոնային աշխատողների
առկայությունն ընտանիքում (%-ով):
1-2
ընտանիքի
անդամ
6.83 և ավելի
2.2
Արտասահ
մանում
բնակվող
ընտանիքի
անդամ չկա
91.0
Արտասահմանում երկարատև բնակվող
ընտանիքի անդամների առկայությունը
(%-ով):

73
Բնակության վայրը փոխելու մտադրությունը
85.9
7.1
4.2
0.9
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Ոչ Այո, արտերկիր Այո, Երևան Այո, այլ մարզ
Պատրաստվո՞ւմ եք արդյոք փոխել Ձեր ներկայիս
բնակության վայրը (%-ով):
N=894

74
Փորձագետները գնահատականներ են տվել ներքաղաքային միգրացիայի երևույթին:
Ընդհանուր առմամբ, միգրացիոն գործընթացները բնորոշ են Երևանին, քանի որ այն
հանդիսանում է ՀՀ մարզերից արտագաղթելու (ներքին միգրացիայի) հիմնական թիրախը,
ինչպես նաև ինքն է հանդիսանում դեպի արտասահման միգրացիայի հիմնական աղբյուրը:
 Փորձագետները մտահոգվում են երևանցու կերպարի կորստով: «Երևանցու»
ինքնության կորուստը բերում է քաղաքի տիրոջ բացակայության ընկալմանը: Այս
առումով կարևորվում է հին ավանդույթների վերականգնումը` երևանցու կերպարի
վերաստեղծումը: Փորձագետները նշում են, եր երևանցու կերպարը հիմնականում
վերաբերվում էր Կենտրոն համայնքի մի մասին, որի հին բնակիչների զգալի մասը
տեղափոխվել է քաղաքի ծայրամասեր, իսկ նորերի մոտ դեռևս չի ձևավորվել երևանցու
ինքնություն:
 Առկա է դեպի Երևան ներգաղթի երկակի գործընթաց: Մարզային բնակավայրերից դեպի
Երևան միգրացիան դիտարկվում է որպես դեպի արտասահման արտագաղթի այլընտրանք:
Մյուս կողմից մարզային և հատկապես հարակից քաղաքների բարեկեցիկ բնակչությունն
աստիճանաբար տեղափոխվում է Երևան:
 Գոյություն ունի յուրահատուկ մեխանիզմ, երբ արտերկիր գաղթած մարզային բնակչի
սոցիալական վիճակը լավանում է, նա Հայաստան վերադառնալուց հետո բնակություն է
հաստատում, ոչ թե հայրենի բնակավայրում, այլ` Երևանում: Ըստ փորձագետների սրան
նպաստում է ավելի զարգացած սոցիո-մշակույթային միջավայրի մաս կազմելու ձգտումը:
Սոցիալ-հոգեբանական կապիտալ – 1

75
75
 Սովետական շրջանում Երևանում ձևավորվել էր թաղամասերի որոշակի
«մասնագիտացում»: Գոյություն ունեին մտավորականներով բնակեցված
թաղամասեր, բանվորների, գիտաշխատողների, դասախոսների շենքեր: Եթե դեռևս
1990-ականների սկզբներին կային որոշակի սոցիալական շերտերի կոմպակտ
բնակության շրջաններ (օրինակ «Չերյոմուշկան»), ապա 1990-ականների կեսերից
միգրացիոն հոսքերի հետևանքով քաղաքի սոցիալ-ժողովրդագրական և սոցիալ-
մշակութային պատկերն աստիճանաբար փոխվում է: Փորձագետները
ժամանակակից Երևանը նկարագրում են որպես «սոցիալ-մշակութային խառնուրդ»
և «անդեմ»: Եթե նախկինում ներգաղթյալներն ինտեգրվում էին և յուրացնում
քաղաքային ապրելակերպի կաղապարները, ապա ներկայումս նկատվում է միտում,
երբ սոցիալ-մշակութային միջավայրն է փոխվում և հարմարվում նոր պայմաններին:
 Փորձագետները նշում են, երևանյան ավանդական բակերի վերացման մասին:
Մարդկանց միջև շփումները սահմանափակվում են, անձնական կոնտակտները
հասնում են մինիմումի, որի արդյունքում մարդիկ սկսում են իրար չճանաչել` բակային
մթնոլորտը վերանում է:
Սոցիալ-հոգեբանական կապիտալ – 2

IPSC Community Need Assessment: challenges, resources and development perspectives in Yerevan, 2013

Recommended

Recommended

More Related Content

More from IPSC - Institute for Political and Sociological Consulting

More from IPSC - Institute for Political and Sociological Consulting (14)

IPSC Community Need Assessment: challenges, resources and development perspectives in Yerevan, 2013