This session describes key aspects of organizational fundraising. These presentations are are part of a workshop series that was implemented in Nepal and 2016 as part of the INGENAES initiative.

1. s[lifk|;f/;]jf leq n}+lus / kf]if0fkIfsf]Plss/0f (INGENAES)
INGENAES का सहकर्मि गैर सरकारी संस्थाहरुको लागग
संगठनात्मक क्षमता अर्िब्रिदी कार्िशाला
सत्र ११
कोष सन्कलन
मुथुसामी क
ु मारन , पि एच डि (िा. क
े )
िररवार युवा तथा सामुदाययक बिज्ञान बिभाग
युयनभर्सिटी अफ फ्लोररिा

2. • लोकोिकार तथा दान
• कोष सन्कलनका ५ मुख्य र्सद्धान्तहरु
• पवज्ञािनको कारण
• समस्या कथन
• कोष सन्कलन चक्र
• कोष सन्कलन िेशा
• गैर सरकारी संस्थाका मुनाफाका श्रोतहरु
• Hank Rosso का कोष सन्कलनका िक्ष धारणाहरु
• कोष सन्कलनका बिधी तथा शैलीहरु
• कोष सन्कलनको पिरार्मि
• अनलाइन कोष सन्कलन
सत्र ११ को योजना

3. • लोकोिकार भन्ने शब्द ग्रीक भाषाको Philanthropia िाट उत्िती
भएको हो ,जस्को अथि 'मायनसको लागग माया" भन्ने हुन्
• “लोकोिकारले अरुको फाईदाको लागग गररने स्वेच्छ क
सेवा,स्वेच्छ क आिद्वतालाई समेट ” (R.L.Payton)
• दान भन्ने शब्द ल्याटटन भाषाको शब्द िाट उत्िती भएको हो
जस्को अथि माया (सहानुभुती, दया) भन्ने हुन्
• दान भनेको यनिःस्वाथिता, दया र समानुभुतीको धार्मिक िरम्िरा
हो
• गैर सरकारी संस्थाको कोष सन्कलनमा लोकोिकार र दान लाई
ध्यानिुििक समेटटनु जरुरी हुन्
लोकोिकार तथा दान

4. • “ कोष सन्कलन लोकोिकारको अर्भन्न भाग हो , त्यस्तै गरी
लोकोिकार प्रजातन्त्रको लागग जरुरी” –आर एल िेटोन
• कोष सन्कलन बिशेष र यनरन्तर हुन्
• कोष सन्कलन भनेको नाफा रटहत संस्था र दाताहरु बिचको
सम्िन्धको ब्यिस्थािना हो
• कोष सन्कलनको उद्देश्य रकम सन्कलन गनुि मात्र होइन िरु
नाफा रटहत संस्थाहरुको दाता संस्थाहरु बिचको
अन्तरसम्िन्धलाई ब्यिच्स्थत गनुि हो
• कोष सन्कलन कला र बिज्ञान दुिै हो
• कोष सन्कलकहरु र्सियुक्त संचारकतािहरु हुन जो दाताहरु
सँगको सम्िन्ध ब्यिच्स्थत र संरक्षण गनिमा तार्लम प्राप्त
हुन् न
कोष सन्कलन र लोकोिकार

5. १. मायनस हरुले मायनसहरुलाई सहयोग गनिका लागग टदन् न
• दाता हरुले संगठनात्मक आवश्यकतामा योगदान गदैनन ( उयनहरुले
मायनसको आवश्यकतालाई मात्र योगदान ग िन्)
२. मायनसहरुले आफ्नो साधन सँग सम्िच्न्धत क
ु रा अरुलाई
प्रदान ग िन ्
– पिरार्मि सरचनाको उिहार रणयनतीले िर्लयो नयतजा उत्िादन ग ि
३. संस्थाको नच्जकका हरुले गती र्लनु ि ि
• संस्थाहरुको उद्धेश्यसँग नच्जकिाट सम्िच्न्धत मयनसहरुले क
े ही
प्रदान गरेर नेतृत्व ग िन्
४. ८०/ २० को यनयम
• प्राय ८०% कोष २०% लच्ययत दाताहरुिाट सन्कर्लत हुन् न
५. सन्तुलनको आवश्यकता
• बिच्स्त्रततामा आधाररत कोष संकलन रणयनती प्रमुख हुन्
कोष सन्कलनका ५ मुख्य र्सद्धान्तहरु
((Weinstein)वोइन्स्टेइन २००९ )

6. 1. तिाईंको संस्थाको कथा प्रभावकारी ढंगमा भन्नु
2. तिाईंको संस्थाले समाजमा िारेको प्रभावलाई बिस्तारमा
प्रकाश िानुि
3. उगचत ब्यािाररकरण वा बिज्ञािनको रणयनती नौट गनुि
4. ब्यािाररक गचन्ह वा लोगो,िोटिफोर्लयो
– लोगो
– नारा
– उदाहरण : http://nishthausa.org/
5. अनलाइन उिच्स्थती
6. िरम्िरागत तथा सामाच्जक सन्जाललाई पवज्ञािनको रुिमा
उियोग गनुि
कारणको लागग पवज्ञािन

7. कृ याकलाि
टुइटीङ् अभ्यास:
१ . िाकस भएको टेिलको कृ याकलाि िन्नामा यनम्न क
ु राहरु
लेख्नुहोस् …
• तिाईंको संस्थाको नाम
२. १४० अक्षर वा काममा बिज्ञािनको सन्देश लेख्नु होस् (एउटा
िाकशमा एउटा मात्र)…..यो तिाइको बिज्ञािन टुईट हुने
३. लाइन भन्दा तलको टेिुलमा तिाईंको टुईट िुन लेख्नुहोस्
४. अि टुईट गरौ !!!

8. • कोष सङ्कलनका लागग आधारभुत प्रश्नहरु :
१. तिाईंको संस्था ककन अच्स्तत्वमा ?(र्मसन ,र्भजन)
२. आफ्ना सदस्यहरुको आवश्यकतालाई िुरा गनि संस्थाले
कस्तो सेवा प्रदान ग ि ( लययहरु ,उद्धेस्यहरु, प्रयतफलहरु
आदी )
३. सम्भाबित दाताहरुले (ब्यच्क्तगत,आधारहरु,संस्थानहरु
)ककन कोष प्रदान गनुिि ि ?
सहायताको लागी मामला (क
े स)िनाउनु

9. • एउटा असल कोष संकलन योजना समस्या कथनिाट
सुरु हुन्
• समस्या कथनले संस्थाको कथा भन्
• समस्या कथन प्राय १-३ िन्नाको हुन् र यस्ले
संस्थालाई ककन सहायता गररनु ि ि भन्ने िताउ
• यस्मा र्मसन कथन, आवश्यकता कथन र दाताहरुको
समुदायमा हुने सम्भापवत प्रभावको कथन हुनुि ि
समस्या कथन

10. • प्रभावकारी कोष संकलन प्रभावकारी योजना र त्यो
योजनाको कायािन्वयनमा भर िदि
• असामययक प्राथिना वा बिन्तीले गचनो मात्र प्राप्त
हुन् उिहार प्राप्त हुँदैन
• कोश संकलन प्रकृ या चक्रीय हुन्
• १४ चरणको चक्रमा बिन्ती वा प्राथिना १३ मा आउ
• िटहले १२ चरणहरुले योजनालाई समेट
• सुरुवाती बिन्दु - चरण १ भन्दा अगाडि- कोष
संकलनका लागग बिज्ञािनका र्सद्धान्तहरु (सम्भापवत
दाताहरुको आवश्यकताहरु, सोचाइहरु, चाहनाहरु र
मुल्य मान्यताहरु) िुझ्नु हो
कोष सन्कलन चक्र

11. १ . सहायताको लागग संस्थाको समस्याको जाच गनुि
२. िजारको जरुरतको बिस्लेशण गनुि
३. आवश्यकता कथन को तयारी गनुि
४. उद्धेश्यहरुलाई िारीभापषत गनुि
५. स्वयम्सेवकअहरुको संलग्नता
६. आवश्यकता कथनको स्वयम्सेवकहरु द्वारा
प्रमाणीकरण
७. उिहार िजारको मुल्याङ्कन
कोष सन्कलन चक्र

12. ८. संकलनका रणयनती तथा बिधीहरु
९. सम्भापवत उिहारका श्रोतहरु िटहचान गनुि
१०. कोष संकलन योजनाको तयारी गनुि
११. संचार योजनाको तयारी गनुि
१२. स्वयम्सेवकहरुलाई सकृ या गनुि
१३. उिहारको लागग प्राथिना
१५. सम्िन्धको रख वाली तथा िुनतािजगी
कोष संकलन चक्र

13. • धेरै प्रयतस्िधाित्मक
• यो एउटा िहु-अनुशासन प्रकृ या हो जस्ले िोिि ,
कायिकारी नेतृत्व ,कमिचारी र स्वयम्सेवकको
संलग्नता आवश्यक ठान्
• सफलता नाफारटहत संस्थाको िदर्लदो िररच्स्थतीलाई
अिनाउन सक्ने क्षमतामा भर ि ि
• प्राथािनाका क्रममा बिचार गनुि िने क
ु रा हरु :
– सांस्कृ यतक सचेतना
– सटह ब्यच्क्तगत तथा दल को संचार
– नम्रता िूविक सम्झाउने काम
कोष संकलन प्रकृ या

14. • कोष सन्कलन एउटा इज्जतिूणि िेशा िनेको
• कोष सन्कलन एउटा िेशा हो जस्को सधैं ठु लो माग
हुन्
• िेशागत कोष सन्कलकहरुको कामको िद्को क्रम र
काम नाफारटहत संस्थाहरुको र्मसन अनुसार बिबिध
हुन्
• ठु लो मात्रामा कोष सन्कलकहरु शैक्षक्षक तथा स्वास््य
संस्थाहरु द्वारा यनयुक्त गररएका हुन् न
• संस्थाहरुले बिशेष कायिहरुको लागग कोष सन्कलनका
लागग िाह्या ब्यक्ती ियन यनयुक्त ग िन ्
• कोष सन्कलकहरुले संस्थाको प्रणाली र िेशागत
बिकासिाट र्सि प्राप्त ग िन ्
कोष संकलन िेशा

15. गैर सरकारी संस्थाका मुनाफाका
श्रोतहरु
• सेवाहरुको लागग ( अमेररकामा कररि ५०%)
– यनजी श्रोतहरुिाट , र्मसनसँग सुहाउदो हुनुि ि
• सरकारी श्रोतहरु (अमेररकामा कररि ३०%)
– सम्झौताहरु र अनुदानहरु
• ब्यच्क्तगत उिहारहरु (अमेररकामा कररि ११%)
-मायनसहरुले आफ
ु ले सोच बिचार गने कारणको लागग मात्र दान
ग िन्
• संस्थागत उिहारहरु (अमेररकामा कररि ४%)
– यनजी संस्थाहरु, सामुदाययक फाउन्िेशनहरु
• लगायनको आम्दानी (अमेररकामा करीि ३%)
– सेवाहरुसँग सम्िच्न्धत भएको
• अरु आम्दानी (अमेररकामा करीि २%)
• स्वयम्सेवक र आन्तररक योगदानकतािहरु

16. • टदगो उिहारहरु:
• वापषिक कोष सन्कलन
• उिहारलाई समथि िनाउनु :
• िूंजी अर्भयान
• बिशेष िारीयोजनाहरु
• उिहार योजना
• सम्िपि प्रदान
कोष सन्कलनका बिधीहरु

17. कोष सन्कलनको पिरार्मि
(Greenfield, 2002)

18. पिरार्मि को अको दृश्य

19. • वापषिक कोष ख ाता संस्थाका सिै सफल कोष
सन्कलनको आधार हो
• वापषिक कोषहरु कायाित्मत कोष हुन- यसिाट
हुने योगदान अयनयच्न्त्रत हुन्
• रणयनतीहरु लामो अवगधका सहायता उत्िादन
गनि तयार गररएका हुन् न
• एक िपषिय योगदानमा जोि टदनु ि ि
• ठु लो संख्यको अनुरोधरुिमा भर ि ि
वापषिक कोष ख ाता

20. • िुच्जगत िारीयोजनाहरुमा जोि
• िररयोजनाको लागग दाताहरुलाई िहु
िपषिय प्रयतज्ञा गनि उत्साटहत गनुि
• ब्यक्ती- ब्यक्ती भेटघाट र बिन्ती
• सम्िन्धलाई सुधार गने प्रकृ या यसका
अर्भन्न भाग हुन
• नयाँ िररयोजनाहरुका लागग बिज कोष र
भैराख ेका िररयोजनाहरुको वृद्गध मा
बिशेष जोि
िुजी अर्भयान र बिशेष िररयोजनाहरु

21. • उिहारहरु ितिमान समयमा िनेका हुन् न तर
यययनहरुको ि ी मात्र महसुस हुन् (सामान्यतया
दाताको मृत्यु ि ी)
• उिहारअका साधारण ककर्समहरु : इछ ा तथा
दान,िरोिकारी उिहार वापषिकी
• बिशेष यनयतहरु र कानुनी अवधारणाहरु
उिहार योजना

22. • सम्भापवतहरु जो अरु बिगधको िहुचिाट
टाढा न उयनहरुलाई सुगचत गनि र
संलग्न गनि मद्धत ग ि
• साना दान हरुको लागग यो य टो हुकक
ि दो
बिधी हो
• बिहत िहुचको लागग सामाच्जक
सन्जालको उियोग गररनु ि ि
• यनरन्तर अििेट र सुरक्षाका बिशेषताहरु
अनलाइन कोष सन्कलन