AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME ÖĞRETEN VE ÖĞRENEN ROLLERİ
E ÖĞRENME ORTAMLARI
1. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME
MOOCS
UDEMY
KHAN ACADEMY
GOOGLE DRIVE VE MEET
MIND 42
BEYAZ PANO
DANIŞMAN:DOÇ.DR.AĞAHTUĞRUL KORUCU
HAZIRLAYAN: Havva Nur ÖZDEMİR
2. MOOC Nedir?
Türkçe karşılığı kitlesel açık çevrimiçi
ders olan MOOC (Massive Open Online Course)
yeni bir uzaktan eğitim yaklaşımıdır. Birçok
uzmana göre MOOC eğitimde devrim yapacak bir
yeniliktir. Teknolojik olanaklardaki gelişmeler ile
birlikte internet tabanlı uzaktan eğitimin evrim
geçirmesi ile ortaya çıkmıştır. Bulut bilişimdeki ve
e-öğrenme yöntemlerindeki yeniliklerle
uygulanmaya başlanan MOOC derslerin
sunumundan, ders kaynaklarına kadar pek çok
yenilik getirmiştir.
3. Kavramın ilk kelimesi olan kitlesel (massive), öğrenen
grubunun sayısına işaret ediyor. Eğitim programı
tasarlanırken bir sınır belirlenmemişse derse katılan
öğrenci sayısı yüzbinlere ulaşabiliyor. Açık (open)
kelimesi MOOC’ un herkes tarafından erişilebilir olduğunu
tanımlıyor. Kitlesel açık çevrimiçi derslere katılmak için
genellikle bir tek eposta adresi yeterli
oluyor. Çevrimiçi (online) kelimesi derslerin internet
ortamında işlendiğini ve teknolojik olanaklar sayesinde
gerçekleştiği gösteriyor. Tanımdaki son kelime
olan ders (course), öğrenme-öğretme faaliyetinin
akademik boyutu ile ilgili. Dersin bir plan ve programa
bağlı, pedagojik temelleri olan bir süreci işaret ediyor.
4. MOOC öğrenme-öğretme faaliyetinin dışında ölçme-
değerlendirme süreçlerini de kapsayan bir kavram. Bunun
dışında kitlesel açık çevrimiçi dersler çeşitli ders materyalleri
ile birlikte yenilikçi öğrenme ortamları da sunar. Sanal
sınıflarda işlenen dersler, sanal laboratuvarlar ile yapılan
deneyler, çoklu ortam ürünü materyaller, e-kitaplar, ders
forumları ve sanal çalışma grupları kitlesel açık çevrimiçi
derslerde yer alan öğrenme faaliyetleri arasında. Deneylere,
forum ve çalışma gruplarına yardımcı olan tecrübeli (ilgili
MOOC eğitimini tamamlamış olan) öğrenenler ve üst düzey
akademik yeteneklere sahip öğreticiler MOOC’ ların kalitesini
arttırıcı diğer unsurlar.
5. MOOC ARAÇLARI
■ Öğrenme Platformu: Diğer tüm araçları içine alan ve bir sunucu
üzerinde yayın yapan web yazılımıdır. MOOC’ un temel yapı taşı
öğrenme platformudur. Forum, wiki sayfaları, ölçme değerlendirme
araçlarını barındıran ve öğrenme faaliyetinin gerçekleştiği ortamdır.
Geleneksel eğitimdeki okula karşılık gelmektedir.
■ Eposta Listeleri: İlgili MOOC programına kayıt olan öğrenenler ile
eposta servisleri aracılığı ile etkileşime olanak tanıyan eposta
listeleridir. Eposta listeleri bir konu üzerinde tartışmak için ideal bir
yöntemdir.
6. ■ Sanal Sınıflar: Öğrenenlerin ders öğreticisi ile
eşzamanlı eş zamanlı olarak etkileşime geçebildiği
eğitim ortamlarıdır. Dersin video kaydının alınıp eş
zamansız olarak erişime sunulması da mümkün.
■ Çoklu Ortam Dosyaları: Görüntü ve sesi bir
arada sunan video dosyaları, yazılı ve görüntülü
içerikler sağlayan sunu dosyaları gibi çeşitli
dosyalar kitlesel açık çevrimiçi derslerde
öğrenenlere sunulan ders materyallerindendir. Bu
ortam dosyaları öğrenmeyi sağlamak amacıyla
kullanıldığı gibi, pekiştirme ya da alıştırma
uygulamaları içinde kullanılabilmektedir.
7. ■ Ders Forumları: Öğrenenlerin konu açıp, paylaşımda
bulunabilecekleri ve açılan konularda görüş alışverişinde
bulunabilecekleri forum sayfaları MOOC ile birlikte
kullanılan araçlardandır. Bu forumların etkin
kullanılabilmesi için tecrübeli öğrenenlerin ve eğiticilerin
rehberlik ettiği pek çok MOOC uygulaması mevcuttur.
■ Oyunlaştırma Uygulamaları: Pazarlama ve e-ticarette
sıkça kullanılan oyunlaştırma (gamification) uygulamaları
MOOC’ larda derse olan ilgiyi arttırmak için kullanılan bir
yöntemdir. Kitlesel açık çevrimiçi derslerde öğrenmeyi
destekleyici pek çok oyunlaştırma (veya yarışma) örneği
mevcuttur.
■ Laboratuvar Uygulamaları: Dersin içeriği ile ilgili olarak
tasarlanmış yazılımlar aracılığı ile sunulan ve deneyler
yapmaya olanak tanıyan laboratuvar uygulamaları MOOC’
lar ile uygulanmaya başlanmıştır.
8. MOOC’UN
FAYDALARI
İnternet bağlantısı olan her yerde eğitim olanağı.
Ana dilde eğitim olanağı.
Bir çok ders aracı ve materyali arasından seçim yapabilme olanağı.
Zaman ve mekandan bağımsız olmak.
Kolay ve hızlı ders hazırlanabilmesi.
Paylaşılabilir ve yeniden kullanılabilir ders materyalleri.
Resmiyetten uzak bir öğrenme ortamı.
Öğrenenler arasındaki etkileşim ile öğretimin desteklenmesi
Eğitim almak için ön koşulun olmaması ve eğitim veren kurumu seçebilme özgürlüğü.
Düşük ücretli ya da ücretsiz kaliteli eğitim olanağı.
Bireyin kendi hızında ve istediği zaman da öğrenmesini sağlaması.
Hayat boyu öğrenmeyi desteklemesi.
9. UDEMY
Udemy, hem yetişkin hem de genç bireylerin bilgi sahibi
olmak istediği alanlarda kurs almasını sağlayan bir çeşit
eğitim platformudur. Hemen her yaş grubuna ait eğitim
kategorisine sahip site, evinizden rahatlıkla
bağlanabileceğiniz çevrimiçi bir kurs platformu olarak hizmet
veriyor.
Dünyanın dört bir yanında 65'den fazla dil seçeneğiyle
hizmet vermekte olan Udemy, milyonlarca öğrenciyi başarılı
olmak için ihtiyaç duydukları becerilere bağlayan öğretim ve
öğrenim platformu olarak ön plana çıkıyor.
10. • Çok çeşitli kurs teklifleri sunar. Udemy toplamda 13 ana kategori içerisinde
1.000'den fazla alanda yüz binlerce farklı kurs hizmeti sunmaktadır. Örneğin müzik
kategorisine girdiğinizde alt kategoriler arasından enstrümanı seçin. Burada size
hangi enstrümanla alakalı eğitim almak istediğiniz sorulacaktır. Sonrasında o
enstrümana ait onlarca farklı eğitim seçeneği çıkmaktadır.
• Herhangi bir derse katılmak için ön yeterlilik gerekmez. Öğrenciler ilgilerini
çekebilecek herhangi bir alanda istediği dersi alabilirler.
• İnternet bağlantılı tüm cihazlardan görüntülenebilir. Udemy üzerinden
katılacağınız her ders, masaüstü veya taşınabilir bilgisayarların yanı sıra tabletler ve
akıllı telefonlardan da görüntülenebilmektedir.
• Anında erişim imkanı sağlar. Udemy'nin en güzel özelliklerinden bir tanesi de
anında erişim imkanıdır. Bu kapsamda almış olduğunuz derslere ekstradan bir ücret
ödemeden dilediğiniz kadar tekrar edebilirsiniz.
• Kendi hızınızı ayarlamanıza izin verir. Udemy'de yer alan dersler ortalama 5
dakika ile 15 dakika arasında değişmektedir. Öğrenciler derslerini izlerken istedikleri
zaman durdurabilir, geri sarabilir ve tekrar devam ettirebilmektedir.
• Alanında uzman eğitmenlerden ders alma fırsatı sağlar. Udemy.com'da yer
alan eğitmenlerin çoğu bir kısmı akademisyenlerden oluşurken diğer bir kısmı
alanında gerçek bir deneyime sahip iş insanlarından oluşmaktadır.
11. KHAN ACADEMY
Khan Academy, 2006 yılında eğitimci Salman Khan
tarafından "herkese, her yerde, dünya standartlarında,
bedelsiz eğitim" sloganıyla kurulmuş, kâr amacı gütmeyen
bir eğitim kuruluşudur. Platform, internet üzerinden birçok
farklı alan ve seviye için hazırlanan ders videoları, interaktif
alıştırmalar ve testler ile bireysel öğrenme için oyunlaştırma
mekanizmalarıyla desteklenen bir kütüphane ve aynı
zamanda öğrencinin seviyesini tespit ederek yönlendirebilen,
öğrenme verisini öğretmen ya da velilere raporlayabilen
kişiselleştirilmiş bir eğitim aracı sunmaktadır. Her yıl 100
milyon öğrenci ve 2 milyon öğretmen tarafından kullanılan
Khan Academy'nin yayınladığı tüm içerik dünya çapında
herkesin kullanımına bedelsiz olarak açıktır.
12. Khan Academy’nin İngilizce web sitesinde 10.000'e yakın
videosu ve 150 binden fazla interaktif alıştırma
sunulmaktadır. Her gün eklenen yeni video ve alıştırmalarla
bu sayılar sürekli artmaktadır. Ayrıca, yönlendirme sistemi
öğrencinin seviyesini tespit ederek öğrenmesi gereken bir
sonraki derse yönlendirmekte, raporlama sistemi ise hem
öğrencinin kendisine, hem de velisi ya da öğretmenine
gelişimi ve hangi konulara hakim olup olmadığı hakkında
bilgi vermektedir. Ödüllendirme sistemi, izlenen her ders
videosu, çözülen her soru ya da ders çalışarak geçirilen her
dakika için kazanılan puanlar ve madalyalarla kullanıcıların
oyunlaştırma mekanizmaları sayesinde Khan Academy ile
sıkılmadan ve eğlenerek öğrenmelerini amaçlamaktadır.
13. GOOGLE DRIVE VE MEET
Google Drive Google 'ın oluşturduğu dosya
depolamaya ve düzenlemeye imkan sağlayan bir
hizmettir. Dosya ve belgelerinizi İnternet'te
depolayabilir paylaşabilirsiniz. Sahip olduğunuz
belge ve dosyaları dilerseniz herkese açık dilerseniz
de Drive'ın oluşturduğu bağlantı linkine sahip
kişilerle kolaylıkla paylaşabilirsiniz.
14. Google Drive’ın kullanımı oldukça kolaydır. Basit bir
menüsü ve ana ekranı bulunmaktadır. Ana ekranında daha
önceden oluşturduğunuz ve en son düzenleme yaptığınız
dosyaları görebilirsiniz. Sol tarafta yer alan menüde ise
bilgisayarınızla senkronize olmuş bilgisayarlar, paylaştığınız
ya da sizinle paylaşılan dosyalar, son düzenleme yaptığınız
dosyalar, sabitlediğiniz ve çöpe attığınız dosyalar kategorileri
yer almaktadır. Sol alt tarafta depolama alanınızın boyutunu
ve ne kadar kullandığınızı görebilirsiniz. Sol üst tarafta yer
alan artı işaretiyle belirtilen Yeni sekmesi ise yeni belge,
tablo, slayt, form, çizim ve daha birçok içerik
oluşturabilmenizi sağlar.
15. GOOGLE MEET
Google Meet, Google tarafından işletmelere özel sunulan bir video
konferans yöntemiydi. Google, Covid-19 sürecinde Google Meet'i tüm
kullanıcılarına ücretsiz olarak sunmaya başladı.
Önceden Hangouts Meet olarak pazara sunulan Google
Meet, Google’ın G Suite olarak da bilinen kurumsal yazılımlarının bir
parçası idi. Ancak koronovirüs sürecinde insanların yoğun bir şekilde
video konferans araçlarını kullanması Google'ı, Google Meet konusunda
yeni bir adım atmaya zorladı. Firma ücretli olan Google Meet
uygulamasının ücretsiz versiyonunu kullanıma sundu.
16. Google Meet, 250'ye kadar kullanıcıyla görüntülü
toplantı yapabileceğiniz bir hizmet. Google Meet
uygulama sayfasında "Google Meet kullanan herkes
güvenli şekilde, yüksek kaliteye sahip görüntülü
toplantılar oluşturabilir ve toplantılara katılabilir."
iddiasında bulunuyor. Google Meet
kullanıcılara Google'ın sesle yazma teknolojisiyle
desteklenen gerçek zamanlı altyazı hizmetini de
sunuyor.
17. Google Meet'i, Google Play üzerinden ücretsiz olarak telefonunuza
indirebilirsiniz. Firmanın uygulama sayfasında Meet özellikleri ise şöyle
sıralanmış;
• Yüksek kaliteye sahip sınırsız sayıda görüntülü toplantı
düzenleyebilirsiniz.
• Meet ile toplantıları güvenli şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Görüntülü
toplantılar veri aktarımı sırasında şifrelenir ve kötüye kullanıma karşı
proaktif önlemlerle toplantılarınızın güvenliği sağlanır.
• Kolay erişim olanağından yararlanabilirsiniz. Yalnızca ilgili bağlantıyı
paylaşmanız yeterlidir. Davetliler bir masaüstü web tarayıcısından veya
Google Meet mobil uygulamasından tek tıklamayla toplantıya katılabilir.
• Ekranınızı paylaşarak belge ve slayt gibi içerikleri katılımcılara
gösterebilirsiniz.
• Toplantıda konuşulanları, Google'ın sesle yazma teknolojisiyle
desteklenen gerçek zamanlı altyazılarla takip edebilirsiniz.
18. MIND42
Kavram haritalama ve zihin haritalama yazılımı,
kavramlar, fikirler veya diğer bilgi parçaları
arasındaki ilişkilerin diyagramlarını oluşturmak için
kullanılır. Zihin haritalama tekniğinin öğrenmeyi ve
çalışma verimliliğini geleneksel not almaya göre %
15'e kadar artırabileceği öne sürülmüştür .
19. Zihin haritası kelimeleri ve düşünceleri birbirine
bağlamak ve bunları bir anahtar kelime veya
düşünce etrafında toplamak için kullanılan bir
diyagramdır. Düşünceleri oluşturmak,
görselleştirmek, tasarlamak ve sınıflandırmak ile
birlikte, eğitim alanında, organizasyonda, problem
çözümünde ve karar alma süreçlerinde kullanılır.
Bilgiler arasındaki anlamsal ya da diğer bağlantıları
gösteren ortası resimli bir diyagramdır. Genellikle,
diyagramlar, resimler, sözcükler ve çizgiler içerir.
20. ZİHİN HARİTALARI İÇİN NEDEN MİND42
HİZMETİNİ KULLANMALI?
■ Verdiği hizmet ücretsiz, basit ve kolay anlaşılır
■ Kurulum gerekmiyor, oluşturduğunuz zihin
haritalarına her yerden erişilebilir
■ Düğümlere simgeler, bağlantılar eklenebiliyor
■ Eş zamanlı takım çalışmasına olanak sağlıyor
■ Başka zihin haritası programlarından içe aktarım
gerçekleştirilebilir
21. BEYAZ PANO
Türkiye’nin en büyük eğitim platformu olma amacıyla yola
çıkmış olan www.beyazpano.com eğitmenlere güvenli bir
sınıf yönetim platformunun yanı sıra dünya genelinde diğer
eğitmenlerle etkileşime geçebilmelerine olanak verecek
güçlü bir sosyal altyapıyı da ücretsiz olarak sağlıyor. Beyaz
pano, bir eğitmenin sınıfında üstlenmiş olduğu pek çok
fonksiyonu dijital bir platforma taşıyan ve eğitmenin sınıfını
ve bilgi akışını yönetmesini sağlayan bir öğrenme yönetim
sistemidir.
22. Beyazpano’da oluşturulan dijital sınıflar altında eğitmenlerin kullanımına sunulan
araçların bazıları şöyledir.
■ ÖDEV MODÜLÜ
Beyaz pano, eğitmenlerin dijital sınıfları üzerinden öğrencilerine ödevler verebilmesini ve
öğrencilerin de tamamladıkları ödevlerini Beyaz pano üzerinden eğitmenlerine
gönderebilmesini sağlayan bir altyapıya sahiptir. Eğitmenler, hazırladıkları ödevlere yazılı
veya görüntü içeren dosyalar ekleyebilir. Ödev panosunda öğrencilerinize ödevle ilgili bilgiler
verebilir, onların soru ve yorumlarını organize bir biçimde takip edebilirsiniz. Ödev teslim
alanında hangi öğrencinin ödevini teslim ettiği ve zamanında teslim edip etmediği izlenebilir.
■ SINAV MODÜLÜ
Beyaz pano, sahip olduğu sınav modülü ile eğitmenlere sınav oluşturabilme, öğrencilere de
bu sınavları Beyaz pano üzerinden cevaplayabilme imkanını vermektedir. Beyaz pano
üzerinde 3 çeşit soru tipi kullanarak sınavlar oluşturulabilir. Bu soru tipleri aşağıdaki gibidir:
• Doğru / Yanlış
• Çoktan Seçmeli
• Yazılı Tipi Soru
23. ■ NOT DEFTERİ
Öğrencilere verilen notların kolaylıkla takip edilebileceği, üstelik sınav ve ödev modülleriyle
entegre çalışabilen Not Defteri ile artık not hesaplamak çok kolay. Oluşturduğunuz sınav
veya ödevler otomatik olarak Not Defteri’ne aktarılır.
■ TARTIŞMA BAŞLIKLARI
Beyaz pano üzerinde öğrencilerinizin farklı konuları sizin kontrolünüz altında daha organize
bir ortamda tartışabilmeleri amacıyla Tartışmalar modülü geliştirilmiştir. Belirleyeceğiniz
konular için başlatacağınız her tartışma ayrı bir başlık altında takip edilecektir.
■ SINIF KÜTÜPHANESİ
Her dijital sınıfınız altında bir Sınıf Kütüphanesi mevcuttur. Sınıf Kütüphanesi, öğrencilerinizle
paylaşmak istediğiniz tüm ders materyallerini yükleyebileceğiniz ve de öğrencilerinizin
düzenli bir şekilde takip edebileceği bir alandır.
■ DOSYALARIM MODÜLÜ
Beyaz pano, bulut teknolojisi desteğiyle dünyanın en gelişmiş sunucuları üzerinde
kullanıcılarına hizmet vermektedir. Bulut teknolojisinin sağlamış olduğu avantaj ile sistem
üzerinde her eğitmene 2 GB büyüklüğünde kişisel dosya saklama alanı tahsis edilmiştir. Bu
dosya saklama alanında derslerle ilgili veya kişisel dosyalarınızı saklayabilir ve bunları
dilediğiniz zaman sınıf panoları üzerinde paylaşabilirsiniz.
24. ■ GRUPLAR MODÜLÜ
Beyaz pano’nun en son geliştirilen modüllerinden biri de Gruplar Modülü’dür. Gruplar modülü ile
eğitmenler diledikleri başlıklar altında gruplar oluşturabilir, bu şekilde diğer eğitmenlerle bir araya
gelebilir ve gerek akademik gerek sosyal anlamda kendilerini geliştirebilecekleri ve aralarında bilgi
paylaşabilecekleri ortamları oluşturabilirler.
Beyaz pano, aynı zamanda güvenli bir sosyal ağdır. Kişisel gizlilik ayarları sayesinde profiliniz
veya diğer kişisel bilgilerinize erişimi dilediğiniz gibi ayarlayabilir, dilerseniz profilinizi dış dünyaya
kapatabilirsiniz.
Beyaz pano altında oluşturduğunuz sınıflar, tamamen gizli ve size ait olup, sizden ve sınıfınıza
davet etmiş olduğunuz öğrenciler dışında hiçbir kullanıcı tarafından görüntülenemez, yayınlamış
olduğunuz içeriğe erişilemez.
Asenkron uygulamalar yaptırılabilir. Öğrenciler sistemde yülü olan ders notlarına diledikleri yer ve
saatte erişebilir, bilgisayar ve mobil cihazlarına indirerek çalışabilir. Çevrimiçi dersler ise ilan edilen
gün ve saatte yapılır. Öğrenciler ders ile ilgili sorularına özelden ve gruptan paylaşımlar yaparak
cevap alabilir. Takvim özelliği ile ödevleri, sınav tarihleri ve gerçekleşecek aktivitelerin takibi için
kolaylık sağlar.
Mobil cihazlar için özel bir uygulaması olmamasına rağmen kurulan web sitesi
(www.beyazpano.com | www.easyclass.com) mobil cihazlar için uyumlu hale getirilmiştir. Sınav
saatlerini belirli zaman ve şartlar doğrultusunda yapmamızı sağlar. Ders içeriklerinin kontrolü
eğitmenin elindedir. Sosyal ağ özelliği sayesinde mesafenin hiçbir önemi kalmayıp, öğretmen-
öğrenci, öğrenci-öğrenci, öğrenci-içerik, öğrenci-arayüz desteği vermektedir.