TIỂU NHIỀU TIỂU ÍT VÔ NIỆU độ lọc cầu thận 125ml/ph 150 lít nhước tiểu mỗi ngày

1. 1
TIEÅU NHIEÀU - TIEÅU ÍT - VOÂ NIEÄU
ThS BS NGUYEÃN THY ANH

2. 2
SÔ LÖÔÏC VEÀ SINH LYÙ SÖÏ KIEÅM SOAÙT
THAÊNG BAÈNG NÖÔÙC VAØ NATRI
Ñoä loïc caàu thaän
125ml/ph 150lít
nöôùc tieåu moãi ngaøy
! ! !
Thöïc teá chæ coù #
1500ml -> 2000ml
baøi tieát moãi ngaøy 
99% ñöôïc taùi haáp
thu ôû oáng thaän.
180 LÍT
1,5 LÍT

3. 3
SÖÏ ÑIEÀU HOØA BAØI TIEÁT NATRI CUÛA
THAÄN
SÖÏ CAÂN BAÈNG GIÖÕA CAÀU THAÄN – OÁNG THAÄN
Khi caàu thaän taêng loïc - oáng thaän seõtaêng taùi haáp thu vaø ngöôïc laïi.
SÖÏ KIEÅM SOAÙT NGÖÔÏC OÁNG THAÄN – CAÀU THAÄN
MACULA DENSA/ oángthaän xa heä thoáng renine angiotensine  angiotensine II
 co tieåu ñoäng maïch ñi cuaû caàu thaän  thay ñoåi ñoä loïc caàu thaän cuûa cuøng
Nephron.
HEÄ THOÁNG RENINE-ANGIOTENSINE – ALDOSTERONE (RAA)
HEÄ RAA bòkích hoaït khi thieáu Natri vaø bòöùc cheá khi thöøa Natri.  Angiotensine
laøm  taùi haáp thu Natri baèng :
Gaây co tieåu ñoäng maïch ñi cuûa caàu thaän   phaân xuaát loïc cuûa caàu thaän   taùi
haáp thu Natri vaø H2O cuûa oáng thaän gaàn.
 taêng tieát Aldosterone cuûa tuyeán thöôïng thaän   taùi haáp thu Natri ôû oáng xa.
CAÙC YEÁU TOÁ LÔÏI TIEÅU NATRI (NATRIURETIC – FACTORS)
Bòkích hoaït bôûi tình traïng öù nöôùc vaø Na hoaëc bôûi söï  theå tích maùu.
Laøm  loïc caàu thaän, öùc cheá tröïc tieáp söï taùi haáp thu H2O vaø Na hoaëc giaùn tieáp
baèng caùch thay ñoåi huyeát ñoäng hoïc taïi thaän.

4. 4
Na+
Tieåu ñoäng maïch ñeán
Tieåu ñoäng maïch ñi
MACUL DENSA
OÁNG THAÄN XA
Teá baøo haït
boä mayù keà vi caàu thaän
Angiotensinogen
GAN
RENIN
Angiotensin I
Angiotensin II
CO MAÏCH + taêng tieátAldosterone
VOÛ THÖÔÏNG THAÄN
Men chuyeån
Angiotensin
MAO MAÏCH PHOÅI
Huyeát
aùp
HEÄ RAA

5. 5
SÖÏ ÑIEÀU HOAØ BAØI TIEÁT H2O CUÛA THAÄN
OÁNG THAÄN GAÀN:
taùi haáp thu H2O lieân heä maät thieát vôùi Natri
HEÄ RAA & NATRIURETIC FACTOR
OÁNG XA VAØ OÁNG GOÙP:
Natri ôû oáng xa do ALDOSTERONE vaø tuøy vaøo
löôïng Natri ( HEÄ RAA )
Söï taùi haáp thu H2O ôû oáng goùp do ADH
(AntiDiuretic Hormon)vaø tuøy vaøo aùp löïcä thaåm
thaáu cuûa dòch ngoaïi baøo + huyeát aùp

6. 6
KHAÛ NAÊNG COÂ ÑAËC VAØ PHA LOÕANG
NÖÔÙC TIEÅU CUÛA THAÄN
ÔÛ NGÖÔØI BÌNH THÖÔØNG,
baøi tieát qua thaän # 600 mosm/24G
Ñeå nöôùc tieåu coù ÑTT baèng huyeát töông (#300 mosm/kg H2O)
 theå tích nöôùc tieåu/24 giôø :
600 / 300 = 2lít.
KHI ÑÖÔÏC CUNG CAÁP NÖÔÙC NHIEÀU :
thaän caàn thaûi nöôùc töï do dö vaøo nöôùc tieåupha loaõng nöôùc tieåu
ÑTT nöôùc tieåu coøn 50 mosm/ kg H2O, theå tích/ 24giôø:
600 : 50 = 12 lít
KHI BÒTHIEÁU NÖÔÙC :
thaän caàn giöõnöôùc laïi cho cô theå  coâ ñaëc nöôùc tieåu
ÑTT nöôùc tieåu 1200 mosm/ kg H2O,
 theå tích nöôùc tieåu 24giôø.
600 : 1200 = 0,5 lít

7. 7
 H2O NHAÄP
 H2O NHAÄP
BILAN H2O ÑÖÔÏC CAÂN BAÈNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
KÍCH HOAÏT ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 ÑTT HUYEÁT
TÖÔNG
ÖÙC CHEÁ ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 ADH
 BAØI TIEÁT H2O TÖÏ DO/ OÁNG
THAÄN
KHAÙT
 H2O NHAÄP
 ADH
 TAÙI HAÁP THU H2O TÖÏ
DO/ OÁNG THAÄN
CÔ CHEÁ CUÛA SÖÏ PHA LOAÕNG VAØ COÂ ÑAËC NÖÔÙC TIEÅU

8. 8
TIEÅU NHIEÀU
TIEÅU NHIEÀU V > 3000ML/24G
Do ñaùp öùng sinh lyù cuaû thaän
Quaù taûi thaåm thaáu
Quaù taûi muoái
Beänh cuoàng uoáng
Do ñaùp öùng trong beänh lyù
Ñaùi thaùo nhaït do thaän
Ñaùi thaùo nhaït trung öông
BÌNH THÖÔØNG
V = 700 – 2000ML/ 24G
THÆNH THOAÛNG
TIEÅU ÑEÂM 1 LAÀN

9. 9
TIEÅU NHIEÀU DO ÑAÙP ÖÙNG SINH LYÙ
1- QUAÙ TAÛI CHAÁT THAÅM THAÁU
taêng ñöôøng huyeát …   loïc caàu thaän   noàng ñoä
trong loøng oáng thaän   taùi haáp thu NaCl taïi oáng
gaàn vaø quai Henleù  lôïi tieåu thaåm thaáu
Beänh ñaùi thaùo ñöôøng.
Truyeàn dòch Mamitol, ureâ.
Nuoâi aên qua ñöôøng tónh maïch ( acid amin, glucose)
2- QUAÙ TAÛI MUOÁI
Thöøa muoái  uoáng nhieàu nöôùc  tieåu Natri  tieåu
nhieàu.
AÊn maën
Taùi haáp thu dòch trong PHUØ.

10. 10
QUAÙ TAÛI THAÅM THAÁU
GLUCOSE
MANNITOL
A. AMIN - UREA
TAÊNG ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
TAÊNG TIEÁT ADH
TAÊNG ÑTT
TRONG
LOØNG OÁNG
THAÄN XH2O

11. 11
BILAN H2O vaø NATRI ÑÖÔÏC CAÂN BAÈNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
KÍCH HOAÏT ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 ÑTT HUYEÁT
TÖÔNG
ÖÙC CHEÁ ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 ADH
KHAÙT
 H2O NHAÄP
 ADH
 TAÙI HAÁP THU H2O TÖÏ
DO/ OÁNG THAÄN
AÊN MAËN ÖÙC CHEÁ RAA
BAØI TIEÁT Na+
 BAØI TIEÁT NÖÔÙC/OÁNG THAÄN

12. 12
3- POTOMANIA:beänh cuoàng uoáng
uoáng H2O quaù möùc  tieåu nhieàu +ø Ñoä thaåm thaáu huyeát töông giaûm
 ñoä thaåm thaáu nöôùc tieåu giaûm + khoâng ñaùp öùng vôùi vasopressine
Test nhòn nöôùc + (Nghieäm phaùp coâ ñaëc nöôùc tieåu + )
NGHIEÄM PHAÙP KEÁT QUAÛ BÌNH
THÖÔØNG
TRONG 24GIÔØ
(TEST NHÒN NÖÔÙC)
H2O haáp thu < 500ml Theå tích nöôùc tieåu < 750ml
Chæ aên thöùc aên khoâ Tæ troïng nöôùc tieåu >1,027
TRONG 4GIÔØ
(TEST VASOPRESSINE )
Treân TM. arginine-vasopressine Laáy nöôùc tieåu moãi giôø
hoaëc xòt muõi MINIRIN Ñoä thaåm thaáu nöôùc
tieåu > 700 mosm/Kg

13. 13
TIEÅU NHIEÀU DO ÑAÙP ÖÙNG BAÁT
THÖÔØNG TRONG CAÙC BEÄNH LYÙ
1- ÑAÙI THAÙO NHAÏT DO THAÄN :
 tieåu nhieàu, vìoáng thaän toån thöông giaûm hoaëc khoâng ñaùp
öùng vôùi ADH.
Beänh thaän : suy thaän maõn, suy thaän caáp giai ñoaïn
phuïc hoài, vieâm thaän keõmaõn, caùc beänh oáng thaän
baåm sinh (toan maùu oáng thaän).
Taêng Caici maùu.
Haï Kali maùu.
Thuoác : gaây meâ vôùi METHOXYFLURANE.
Lithium carbonate
Demeclocycline
CHAÅN ÑOAÙN : - Nöôùc tieåu loaõng, ñoä thaåm thaáu huyeát töông
bình thöôøng hoaëc taêng. Ñaùp öùng keùm vôùi test nhòn nöôùc vaø
khoâng ñaùp öùng vôùi vasopressine.

14. 14
BILAN H2O ÑÖÔÏC CAÂN BAÈNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
KÍCH HOAÏT ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 ÑTT HUYEÁT
TÖÔNG
 TIEÁT ADH
 BAØI TIEÁT H2O / OÁNG THAÄN
KHAÙT
ÑAÙI THAÙO NHAÏT DO THAÄN
TIEÅU NHIEÀU
OÁNG THAÄN KHOÂNG ÑAÙP ÖÙNG
UOÁNG NHIEÀU  H2O NHAÄP

15. 15
BILAN H2O KHOÂNG ÑÖÔÏC CAÂN BAÈNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
KÍCH HOAÏT ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 TIEÁT ADH
 BAØI TIEÁT H2O / OÁNG THAÄN
KHAÙT
ÑAÙI THAÙO NHAÏT DO THAÄN
TIEÅU NHIEÀU
OÁNG THAÄN KHOÂNG ÑAÙP ÖÙNG
TEST NHÒN NÖÔÙC +
TEST VASOPRESSINE
KHOÂNG ÑAÙP ÖÙNG

16. 16
2- ÑAÙI THAÙO NHAÏT TRUNG ÖÔNG :
Tuyeán yeân giaûm hoaëc ngöng tieát ADH -> thaän maát khaû naêng
coâ ñaëc nöôùc tieåu -> tieåu nhieàu.
– Neáu uoáng ñuû nöôùc  khoâng trieäu chöùng
– 1giôø tieåu 1 laàn > 6 – 10 lít/24g
– Raát khaùt, theøm nöôùc ñaù
CHAÅN ÑOAÙN :
– nöôùc tieåu loaõng,
– ñoä thaåm thaáu huyeát töông taêng nheï
– ñaùp öùng vôùi vasopressine.

17. 17
BILAN H2O ÑÖÔÏC CAÂN BAÈNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
KÍCH HOAÏT ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 ÑTT HUYEÁT
TÖÔNG
 HOACË KHOÂNG
TIEÁT ADH
 BAØI TIEÁT H2O TÖÏ DO/ OÁNG
THAÄN
KHAÙT
UOÁNG NHIEÀU   H2O NHAÄP
ÑAÙI THAÙO NHAÏT TRUNG ÖÔNG
TIEÅU NHIEÀU

18. 18
BILAN H2O KHOÂNG ÑÖÔÏC CAÂN BAÈNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
KÍCH HOAÏT ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 HOACË KHOÂNG
TIEÁT ADH
 BAØI TIEÁT H2O TÖÏ DO/ OÁNG
THAÄN
KHAÙT
ÑAÙI THAÙO NHAÏT TRUNG ÖÔNG
TIEÅU NHIEÀU
TEST NHÒN NÖÔÙC:
KHOÂNG ÑAÙP ÖÙNG
   ÑTT HUYEÁT TÖÔNG

19. 19
BILAN H2O ÑÖÔÏC CAÂN BAÈNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
KÍCH HOAÏT ATTQ CUÛA
HYPOTHALAMUS
 HOACË KHOÂNG
TIEÁT ADH
 BAØI TIEÁT H2O TÖÏ DO/ OÁNG
THAÄN
ÑAÙI THAÙO NHAÏT TRUNG ÖÔNG
TIEÅU NHIEÀU
TEST VASOPRESSINE
ÑAÙP ÖÙNG
 ÑTT HUYEÁT TÖÔNG
TIEÅU ÍT
KHAÙT

20. 20
TIEÅU ÍT VOÂ NIEÄU@
TIEÅU ÍT < 500ML/24G
VOÂ NIEÄU < 100ML/24G
– ≠ BÍ TIEÅU
SUY THAÄN TRÖÔÙC THAÄN
GIAÛM V TUAÀN HOAØN
TUÏT HUYEÁT AÙP
NGHEÕN TAÉC MAÏCH
MAÙU THAÄN
TAÊNG KHAÙNG LÖÏC
MAÏCH MAÙU
SUY THAÄN TAÏI THAÄN
HOAÏI TÖÛ OÁNG THAÄN CAÁP
VIEÂM CAÀU THAÄN CAÁP
VIEÂM OÁNG THAÄN MOÂ KEÕCAÁP
VIEÂM MAÏCH MAÙU-XÔ CÖÙNG BÌ
ÑA U TUÛY
SUY THAÄN SAU THAÄN
NGHEÕN TAÉC 2 NIEÄU QUAÛN
COÅ BAØNG QUANG / NIEÄU ÑAÏO
DO SOÛI / U / CUÏC MAÙU / MAÛNH CHUÛ MOÂ
SUY THAÄN
CAÁP ?

21. 21
TIEÅU ÑAÏM
TRIEÄU CHÖÙNG QUAN TROÏNG/ BEÄNH THAÄN
MÖÙC ÑOÄ TIEÅU ÑAÏM (TÑ) & THAØNH PHAÀN ÑAÏM
NIEÄU CHO BIEÁT CAÙC LOAÏI TOÅN THÖÔNG
THAÄN
ÑÒNH NGHÓA
ÑAÏM NIEÄU / 24G > 150MG
– BÌNH THÖÔØNG : ÑN/24G < 150MG . ALBUMIN ≤
30MG/24G
– ÑAÏM COÙ PHAÂN TÖÛ KHOÁI < 20 KDa LOÏC TÖÏ DO/
CAÀU THAÄN & TAÙI HAÁP THU / OÁNG THAÄN
TAMM-HORSFALL IgA UROKINASE/ OÁNG
THAÄN BETA 2 micro G - APOPROTEIN
ENZYME - PEPTIDE HORMONE

22. 22
PHAÂN LOAÏI TÑ THEO SINH LYÙ BEÄNH
TIEÅU ÑAÏM
TRÖÔÙC THAÄN TAÏI THAÄN
CAÀU THAÄN OÁNG THAÄN
CHOÏN LOÏC KHOÂNG CHOÏN LOÏC

23. 23
MAØNG LOÏC CAÀU THAÄN
LOØNG MAO MAÏCH KHOAÛNGNÖÔÙCTIEÅU
PTK < 20 kDa
PTK > 100 kDa
& ALBUMIN 65kDa
ÑIEÄN TÍCH AÂM
MAØNG LOÏC

24. 24
TIEÅU ÑAÏM TRÖÔÙC THAÄN
ÑAÏM PTK LÔÙN >100kDa
ÑAÏM PTK NHOÛ
CAÀU THAÄN
OÁNG THAÄN
BÌNH THÖÔNG TÑ TRÖÔÙC THAÄN
CHUOÃI NHEÏ Ig G
Hb Mb
Protein
bence jones

25. 25
TIEÅU ÑAÏM CAÀU THAÄN
BÌNH THÖÔNG TÑ CAÀU THAÄN
ALBUMIN & GLOBULIN
HUYEÁT TÖÔNG

26. 26
TIEÅU ÑAÏM OÁNG THAÄN
BÌNH THÖÔNG
 
TÑ OÁNG THAÄN
KHOÂNG
TAÙI HAÁP THU

27. 27
CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XN
CHAÅN ÑOAÙN TIEÅU ÑAÏM
DIPSTICK
MICRAL TEST
KEÁT TUÛA BAÈNG ACID
ÑIEÄN DI ÑAÏM NIEÄU MIEÃN DÒCH
ÑÒNH LÖÔÏNG ÑAÏM NIEÄU
ÑN 24G
XEÙT NGHIEÄM TAÏI 1 THÔØI ÑIEÅM : TYÛ LEÄ
ÑAÏM/ CREATININ NIEÄU

28. 28

29. 29
dipstick
1- Ñeå taàm soùat tieåu ñaïm
Tetrabromophenol  albumin
2- (-) 10mg (veát)10 -30mg (+)30mg
(++)100mg (+++)300mg (++++)1000mg
3- (+)giaû pH> 7, nhuùng quaù laâu, nc tieåu
ñaëc,coù maùu, iode caûn quang, muû,
penicillin, tolbutamide, sulfonamide
(-)giaû nc tieåu loõang,ñaïm kh phaûi albumin
4- MICRALTEST raát nhaïy ñeå chaån ñoùan
tieåu albumin vi löôïng

30. 30
Keát tuûa ñaïm baèng acid
sulfocalicylic20%
1- Nhoû 8gioït/10ml  keát tuûa ñaïm  ñuïc
2- Phaùt hieän ñöôïc taát caû caùc loïai ñaïm
3- +)giaû pH> 7, nc tieåu ñaëc, coù maùu ñaïi
theå, iode caûn quang, penicillin,
tolbutamide, sulfonamide
(-)giaû nc tieåu quùa loõang
4- Ñònh löôïng ñaïm nieäu 24g hoaëc xeùt
nghieäm nc tieåu taïi 1 thôøi ñieåm

31. 31
Ñieän di ñaïm nieäu
Xaùc ñònh chuyeân bieät töøng loïai ñaïm
Chaån ñoùan phaân bieät
– Beänh caàu thaän / oáng thaän
– Beänh ña u tuûy
– Thoùai bieán daïng boät
– Beänh waldenstrom
– lymphoma

32. 32
Dipstick (+)
Coù caùc yeáu toá  (+)gia?û
coù khoâng
Xn laïi sau khi giaûi
quyeát caùc yeáu toá
treân
Caùc yeáu toá  tieåu ñaïm taïm thôøi?
coù khoâng
Xn laïi sau khi giaûi
quyeát caùc yeáu toá
treân
Laøm laïi dipstick
Tieåu ñaïm lieân tuïc Tieåu ñaïm khoâng lieân tuïc
Ñaïm nieäu 24g hoaëc ñaïm/creatinin nieäu
<3,5g/24g hoaëc < 3.5
Tieåu ñaïm tö the ?
coù khoâng Tìm beänh thaän, heä thoáng
Hoäi chaån ck noäi thaän
>3,5g/24g hoaëc >3.5
Traán an
Traán an

33. 33
TIEÅU MAÙU
Ñònh nghóa > 2 hc/ qt 40
Ñaïi theå – vi theå
Xeùt nghieäm chaån ñoaùn:
– Dipstick : phaûn öùng peroxydase/ heme  xanh laù
caây
(+) giaû : tieåu myoglobine, chaát oxy hoaù hypochlorite,
povidone, peroxidase vi khuaån, maùu kinh nguyeät
(-) giaû : ascorbic acid, p H nöôùc tieåu < 5.1
– Caën laéng nöôùc tieåu
Kieåm tra laïi kq (+) cuûa dipstick
Soá löôïng?
Bieán daïng hoàng caàu?
Truï hoàng caàu?

34. 34
Chaån ñoaùn nguyeân nhaân
Tieåu maùu töø caàu thaän hay khoâng töø caàu thaän?
Tieåu maùu töø caàu
thaän
– HC bieán daïng
– Coù truï hoàng caàu
– Tieåu ñaïm (+)
– Khoâng bao giôø coù
cuïc maùu
– Laâm saøng coù phuø
cao huyeát aùp. . .
Tieåu maùu khoâng töø
caàu thaän
– HC khoâng bieán daïng
– Khoâng coù truï hc
– Tieåu ñaïm raát nheï
hoaëc (-)
– Coù theå coù cuïc maùu
– Laâm saøng coù ñau
löng thaän to tieåu soûi
chaán thöông . . .

35. 35
Chaån ñoaùn nguyeân nhaân
Tieåu maùu töø caàu thaän hay khoâng töø caàu thaän?
Tieåu maùu töø caàu thaän
– Vieâm caàu thaän caáo hoaëc
maïn
– Caàn sinh thieát thaän ñeå
chaån ñoaùn
Tieåu maùu khoâng töø caàu
thaän
– Ñaàu doøng : vieâm, soûi,
chaán thöông nieäu ñaïo
– Cuoái doøng : vieâm, soûi, u,
chaán thöông baøng quang
– Toaøn doøng : vieâm ñaøi beå
thaän, soûi thaän, u, nang
thaän, chaán thöông thaän
– Caàn xeùt ngieäm hình aûnh
ñeå chaån ñoaùn : sieâu aâm, x
quang, ct scan