Peter Mertens, november 2001

1. 1
Enkele woorden over de Linkse Socialistische Partij…
…en het internationaal verzet van het Committee for a Workers' International (CWI) tegen
het socialisme
Peter Mertens, november 2001
INHOUD
1. De contra-revolutie
2. Veertig jaar lang de sociaal-demokratie beschermen en “de arbeiders van de PVDA
bevrijden”
3. Het CWI, één van de 29 trotskystische “internationales” om het “stalinisme” te
bekampen
4. De Sovjet-Unie verdwijnt: “een belangrijk obstakel naar het socialisme uit de weg
geruimd”
5. 1000 trotskystische kaders om de “politieke anti-bureacuratische revolutie” te leiden
6. Cuba: “revolutie om Castro en de bureaucratische elite aan de dijk zetten”
7. De Filipijnen: “een revolutie zonder boeren”
8. Zeventig jaar trotskysme en geen enkele socialistische revolutie
1. DE CONTRA-REVOLUTIE
Onder het mom van de strijd tegen het ‘stalinisme’ heeft het Commitee for a Workers
International (CWI, de moederorganisatie van de Linkse Socialistische Partij) alle
contrarevoluties in Oost-Europa met hand en tand verdedigd, tot er geen restje socialisme
meer te bespeuren was.
De contrarevolutie van 1989-1990, die het zieke socialisme in een zesde van de wereld
onderuit haalde, luidde een nieuw tijdperk in van oorlog in over de hele planeet. Met
precisie-bombardementen werd de “nieuwe wereldorde” in Irak en Joegoslavië gedropt.
Met dezelfde B52’s, clusterbommen en Daisy Cutters voeren de imperialistische legers
vandaag oorlog tegen Afghanistan, en bereiden ze nieuwe oorlogen voor om grondstoffen
en afzetmarkten te controleren. In de nieuwe wereldorde na de val van de muur hebben
1,4 miljard mensen geen toegang tot drinkwater en nog eens 1 miljard moet het stellen
met minder dan één dollar per dag.
Het omverwerpen van het socialisme in het oosten van Europa heeft ook de tegenstelling
tussen kapitaal en arbeid in de geïndustrialiseerde wereld verscherpt. Zolang het
socialisme in Europa bestond, met gratis gezondheidszorg, onderwijs, openbaar vervoer
en met volledige tewerkstelling, moesten de kapitalisten toegevingen doen aan de
arbeidersbeweging. Maar sinds de val van de muur maken vaste jobs plaats voor interims
en deeltijds werk, goedbetaalde jobs worden vervangen door hamburgerjobs. De stress op
het werk neemt toe. De vakbondsmacht brokkelt af. Delokalisaties en herstructureringen
volgen mekaar op. Niemand is nog zeker van zijn job. Het failliet van Sabena volgt op een
massale golf ontslagen, waarbij 300.000 arbeiders als ‘oud ijzer’ gedumpt worden, niet
meer bruikbaar in de zoektocht naar maximale winst.
De val van het socialisme, hoe verziekt het ook was, heeft alle tegenstellingen op
wereldvlak verscherpt. Waarom hebben de trotskysten van het CWI en De Militant de val
van het socialisme als “een bevrijding” toegejuicht? En waarom roepen zij vandaag
opnieuw op om de regimes in Cuba en Vietnam omver te werpen? Waarom willen zij de

2. 2
strijdbare arbeiders “van de PVDA bevrijden”? Vanwaar hun virulent anticommunisme dat
ze verkopen onder de vlag van strijd tegen het communisme ?
2. BESCHERMEN VAN DE SOCIAAL-DEMOKRATIE EN “DE ARBEIDERS VAN DE PVDA BEVRIJDEN”
“Following Trotsky’s advice, members and supporters of Militant (Socialist Party) patiently
worked within the Labour Party in Britain. The Labour Party, as with its cousins
internationally, had a dual character. Sectarians of all stripes disputed this.”, aldus Peter
Taaffe, de grote revolutionair van het CWI.i
Met die theorie hebben de Britse trotskysten verschillende generaties jongeren - die zich
afkeerden van de kapitalistische politiek van Labour - opnieuw naar de sociaal-
demokratische schaapstal geloodst. Een originele theorie die Ted Grant en Peter Taaffe
daarvoor uitvonden: Labour Party heeft een ‘dubbel karakter’: zowel zowel burgerlijk als
proletarisch. In Labour werken was nodig om het proletarisch karakter te versterken.
Van dat proletarisch karakter hebben de miljoenen inwoners, zeg maar slaven, uit het
Britse koloniale rijk van Commomnwealth of Nations niets gemerkt. Al begin deze eeuw
was Labour voorstander van de kolonisatie, in 1929 noemde de Communistische Partij
(CPGB) haar de “derde kapitalistische partij”, naast de Tories en de Liberals.
Van dat proletarisch karakter hebben de honderduizenden vermoorde opstandelingen in
Oost-Indië, Indochina en Griekenland niets gezien, toen ze door hulp van Britse troepen
uit de Labour-regering op het einde van de jaren ’40 werden afgeslacht.
Van dat proletarisch karakter hebben de tienduizenden mijnwerkers niets gezien, toen
Labour braafjes de de Coal Bond en de administratie van Tatcher volgde om de staking te
breken.
Jammer voor de kolonies, de bevrijdingsstrijd en de mijnwerkers, de trotskysten van het
Committe for a Workers International (CWI) blijven veertig jaar lang beweren dat ze
Labour zouden verlinksen, tot op het moment dat ze zelf definitief werden
buitgengeworpen: “Lenin called the Labour party a ‘bourgeois workers party’. By this he
meant that it was a bourgeois party politically, but with a working class base. Trotsky in his
writing on Germany called the social democracy ‘bourgeois through and through’… But in
the hands of the Grant-Taaffe leadership, Lenin's theory was transformed into the idea that
the class character of the Labour Party was contradictory: it was part bourgeois and part
proletarian. This easily fed into the idea of a struggle to transform the Labour Party, to
resolve its class character.”ii
Met het sprookje dat Labour zou ‘verlinkst’ worden werden honderden strijdbare jongeren
en arbeiders verhinderd om een zelfstandige communistische partij te versterken.
“Entrisme”, zo werd die fatale strategie genoemd: “Entrism was a badge of honour, a key
point of difference with others on the left. In a fatalistic and mechanical way, the evolution
of Militant ("the Marxists") into the dominant force in the Labour Party (or at least the left)
was seen as inevitable. When a split came in the Labour Party it would be the right wing
splitting from a radicalised and Marxist-led base. But this was always highly optimistic,
given the always dominant role of the Labour and trade union bureaucracy.”iii
2.1.Als het regent in Londen, duppelt het in Oostende.
Vanaf 1975 volgt de Oostendse groep Vonk het grote Britse voorbeeld en sluit zich eerder
‘bij toeval’ aan bij de stroming van het Committe for a Workers International.iv
Opdracht
van De Vonk: de SP verlinksen en het stalinisme bekampen.v
De socialistische partij kan
op dezelfde lauweren rusten als haar broeders van Labour. Steun aan het kolonialisme,
steun aan het kapitaal van De Generale & Co, steun aan de barbaarse oorlog tegen Irak.

3. 3
Tot in december 1991, na de verkiezingsnederlaag van de SP (-5,9%), blijft Vonk
hardnekkig de sociaal-democratie verdedigen: “De SP is en blijft de traditionele politieke
uitdrukking van de arbeidersklasse. (…) Door geduldig en hardnekkig werk zullen we onze
partij heroveren én de volgende verkiezingen winnen.”vi
De sociaal-democratische partijbonzen hebben hun partijgeschiedenis ondertussen
samengevat als “een eeuw samenwerking met het kapitalisme”vii
. “De Socialistische
Internationale, heropgericht in 1951, bevestigt ondubbelzinnig het afzweren van het
marxisme.”, aldus Anne-Marie Lizinviii
. Neen, neen beweren de “marxisten” van De Vonk,
“onze partij” (de SP) blijft “de traditionele politieke uitdrukking van de arbeidersklasse”.
Datzelfde jaar heeft “onze partij” de agressie-oorlog tegen Irak gesteund die tienduizenden
Irakezen de dood injoeg. En diezelfde maand legde “onze partij” de Maastricht-normen
voor de Europese Muntunie vast. Maar geen nood, verlaat de de SP niet en blijf geduldig
in de partij van navo-generaal Willy Claes en concurrentie-commisaris Karel Van Miert
werken, zo zullen “we” de volgende verkiezingen winnen.
Over het kanaal worden Taaffe & Co, na veertig jaar “verlinksen” van Labour, uiteindelijk
uit de Labour Party geworpen. Een groep onder leiding van Grant blijft binnen Labour
werken, een groep onder aanvoeren van Taaffe richt “Militant Labour”op.
Ook in België volgt in februari 1992 de scheuring, maar blijft iedereen binnen de sociaal-
demokratie werken. 32 leden richten ‘De Militant’ op en blijven in de SP werken, 30 leden
blijven bij de ‘Vonk’ en ook zij vervolgen (tot vandaag) hun werk in de SP. ix
De 100 leden van het “nieuwe” Militant-groepje blijven oproepen om binnen de SP te
werken, net zoals de Vonk dat altijd heeft gedaan. Drie jaar later drukken SP-PS het
Globaal Plan door tegen de wil in van 70.000 betogende arbeiders in Brussel. Die van
Clabecq zijn met 11 autobussen present. Het bewustzijn groeit dat de sociaal-demokratie
een vijand van de arbeidersbeweging is.
Niet zo bij De Militant. François Bliki blijft het vertrouwen in de sociaal-demokratie
prediken, en roept allen op naar het SP-congres te komen: “Wanneer de SP/PS leiding het
na zo een betoging nuttig acht in de regering te blijven… dan roept dat vragen op. Ofwel is
die leiding niet in staat om leiding te geven en moet ze vervangen worden, ofwel is ze zich
niet bewust van wat ze doet en dan moet haar dat duidelijk gemaakt worden… Waar dit
nog kan moeten we… oproepen voor een massale aanwezigheid op het SP-congres om te
voorkomen dat de leiding alle socialistische principes overboord gooit.”x
En na het congres
roept Militant gewoon op om voor de ‘linkse kandidaten op de SP-lijsten’ te stemmen.
Zelfs bij het uitbreken van het Augsta-schandaal vindt hoofdredacteur Eric Byl het nodig
de PS in bescherming te nemen: "in Wallonië is een sterke PS, ondanks haar politiek van
kollaboratie met de patroons en haar slaafs toegeven aan het globaal plan, een hindernis
om het botte saneringsmes door de strot van de arbeiders te rammen."xi
Dat is Operatie
Illusie van De Militant ten voeten uit. De PS heeft niet "slaafs toegegeven" aan het Globaal
Plan, maar het zelf doorgedrukt. En het botte saneringsmes, dat is het Globaal Plan zélf.
Vier jaar later, in januari 1995, gaan Byl en Bliki eindelijk uit de SP en besluiten ze, naar
het stichtend voorbeeld van Militant-Labour om Militant-Links op te richten. Zonder
verpinken schrijft Eric Byl bij de oprichting “nooit hebben we illusies gekoesterd in de SP
als instrument om de maatschappij te veranderen.”xii
Waarom hebben ze dan twintig jaar
lang jongeren opgeroepen om de SP van Navo-generaal Claes en concurrentie-goere Van
Miert te vervoegen, op hun lijsten te komen en voor hen te stemmen ?

4. 4
2.2. ‘De Parti Socialiste is nog niet zover afgegleden…’
In december 1996 herdoopt de Britse Militant Labour zich in Socialist Party: “We hold the
position that the process has been completed and that the Labour Party is now a
bourgeois party.”xiii
. En wat blijft over: “the Socialist Party is now a further example of the
sectarian organisation wich has dominated the British Trotskyist movement.”xiv
En vandaag houden Byl en Bliki – in navolging van de onuitputtelijke Britse inspiratiebron -
de ‘Linkse Socialistische Partij’ boven het doopvont: “We willen eveneens aansluiting
vinden bij de traditie van de arbeidersbeweging. Het ontstaan van een, van de burgerij,
onafhankelijke arbeiderspartij, eind vorige eeuw, was een enorme stap vooruit. De
toevoeging ‘socialisme’ aan de naam drukte de maatschappij uit waarnaar heel wat SP en
PS basismilitanten streefden. De reformistische politiek van de leiding moest echter
onvermijdelijk leiden tot recuperatie. (…)
LSP wil de draad opnieuw opnemen, rekening houdend met de fouten uit het verleden. We
willen enkel de beste tradities overnemen, die van het revolutionair socialisme. De term
revolutionair werd echter zodanig besmeurd dat heel wat arbeiders en jongeren het niet
meer interpreteren als een bewuste beweging van de massa’s, maar als een staatsgreep.
Vandaag drukt de term ‘links’ nog het best de tegenstelling uit tussen revolutionair
socialisme en reformisme, vandaar de keuze voor LSP.”xv
Zo blijven de trotskysten met “linkse” taal de sociaal-democratie beschermen. De term
“revolutionair” is besmeurd, de term “socialistische partij” blijkbaar niet, daarvan moeten de
“beste tradities” worden overgenomen.
En, in Wallonië wordt de LSP nog niet opgericht omdat, volgens Eric Byl, de PS nog niet
zover is afgegleden als de SP: “In Wallonië hebben we die autoriteit en inplanting nog niet.
Bovendien is de PS nog niet zover afgegleden als de SP en nog niet van plan socialisme
uit haar naam te schrappen. Het zou voorbarig zijn ons daar al LSP te noemen. We kozen
voor MAS omdat dit het best de ontwikkeling van Militant in Wallonië weerspiegelt en beter
tegemoet komt aan de actuele situatie.”xvi
Voorwaar een grondig argument om de Parti
Socialiste van Di Rupo en Onkelinkx te beschermen: zij dragen de term ‘socialisme’ nog in
hun naam. Dat ze Sabena failliet lieten gaan, de overheidsbedrijven uitverkopen, Forges
de Clabecq hebben gekelderd, de oorlogen tegen Irak, Joegoslavië en Afghanistan
steunen is van geen tel.
2.3. De LSP in België: “de strijdbare arbeiders uit de PVDA bevrijden”
In 1934, aan de vooravond van de tweede wereldoorlog gaf Trotsky aan zijn volgelingen
de opdracht in de volksfronten te werken om de Franse Communistische Partij (PCF) te
bekampen.: “de socialistische arbeiders moeten hun voornaamste actieterrein worden.
Alleen door zo te handelen kan men de communistische arbeiders uit de bankschroef van
de bureaucratie rukken.”xvii
In maart 2000, meer dan een halve eeuw later, herhaalt Eric Byl de oproep. De PVDA is
“een stalinistische karikatuur die zichzelf tot arbeiderspartij heeft uitgeroepen”, zo heeft De
Militant altijd geschreven.xviii
Maar er is een probleem, de PVDA trekt ook echt ‘strijdbare
arbeiders’ aan, aldus Byl. De zaak is die arbeiders te ‘bevrijden van het stalinisme’. Dat
doe je niet door uit de buurt van de PVDA te blijven, maar juist in de kringen van de PVDA
‘het debat’ te voeren.
“Militant Links is van oordeel dat het stalinisme als historisch verschijnsel geen kans meer
maakt. Dat sluit niet a-priori een tijdelijke, geïsoleerde, heropleving onder specifieke
condities uit. De stabiliteit van het stalinisme in de periode voor de val van de muur van

5. 5
Berlijn behoort echter definitief tot het verleden. (…) Ofwel zal de PVDA dat inzien en
zichzelf hervormen - we denken helaas in reformistische zin - ofwel zal de PVDA ten
gevolge van haar vasthouden aan een achterhaalde ideologie herleid worden tot een
skelet. In de PVDA begint men zich dat stilaan te realiseren. Via allerlei organisatorische
maatregelen probeert de leiding het politieke probleem te omzeilen. Dat zal niet lukken.
Intussen trekt de PVDA echter wel een aantal strijdbare arbeiders aan, enerzijds door de
inzet van haar militanten, o.a. in Geneeskunde voor het Volk, anderzijds door een
doorgedreven organisatorische stiptheid. Het zou een stommiteit zijn die arbeiders af te
stoten op basis van het stalinisme en het sectarisme van de PVDA. Wij denken
integendeel dat een linkse alliantie hen een perspectief kan bieden waardoor ze zich
geleidelijk kunnen bevrijden van het sectarisme en het stalinisme. Dat doe je niet door hen
uit te sluiten van deelname aan het debat”xix
Hier staat naakt het werkelijke doel van de Linkse Socialistische Partij: de arbeiders uit de
PVDA bevrijden door een ‘linkse alliantie’ voor te stellen. Al zeventig jaar lang beweren
Trotsky en de trotskysten dat ‘het stalinisme’ (lees ‘het socialisme in Cuba of in de Soviet-
Unie’) historisch veroordeeld is. De kleinburgerij spuwt haar minachting op de
‘organisatorische stiptheid’ en lonkt jaloers naar de realisaties die Geneeskunde Voor Het
Volk dertig jaar lang voorlegt. De kleinburgerij begrijpt niet dat het geduldige
organisatiewerk in alle grote bedrijven, in de volkswijken en in de centra van Geneeskunde
Voor Het Volk onafscheidelijk verbonden zijn met het communistisch wereldbeeld van de
PVDA..
3. HET CWI, ÉÉN VAN DE 29 TROTSKYSTISCHE ‘INTERNATIONALES’ OM HET ‘STALINISME’ TE
BEKAMPEN
Op de vooravond van de Tweede Wereldoorlog verklaarde Trotsky dat de kommunistische
partijen zich defintief bij het kamp van de contra-revolutie hadden aangesloten. Weldra
zou de de Vierde Internationale aan het hoofd van miljoen revolutionairen opmarcheren
naar de verovering van de macht en de wereldrevolutie leiden: “Tijdens de tien komende
jaren zal het programma van de Vierde Internationale door miljoenen mensen worden
bijgetreden, en deze miljoenen revolutionairen zullen in staat zijn hemel en aarde te
veroveren.”xx
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in januari 1940, roept Trotsky op om het
Soviet-regime omver te werpen: “it is necessary to overthrow the bureaucracy; this task
can be carried out only by creating an illegal Bolshevik party in the USSR.”xxi
Enkele jaren na deze profetische uitspraken is het trotskysme dood en de Vierde
Internationale in ontbinding.xxii
Het Soviet-regime werd niet omvergeworpen, noch door de
illegale partij van Trotsky, noch door Operatie Barbarossa van nazi-Duitsland. Integendeel,
De Soviet-Unie was de drijvende kracht van de antifascistische strijd. Het land had enorme
oorlogsinspanningen geleverd om Duitsland, de grootste industriële wereldmacht van dat
moment, te breken. De Sowjet-Unie kwam zwaar gehavend uit de strijd. 710 steden,
70.000 dorpen, 99.875 kolchozen en sovchozen, 84.000 scholen, 7.632 ziekenhuizen,
31.850 industriële bedrijven en 65.000 km spoorwegen waren verwoest. Het land verloor
tijdens de oorlog 27 procent van haar aktieve bevolking, zijnde 14 procent van de totale
bevolking of tussen de 25 en 28 miljoen doden. In plaats van vernietigd of verzwakt kwam
de Sowjet-Unie, het land dat één op vier van zijn aktieve bevolking had verloren, versterkt
terug op het internationale toneel.
Met het aan de macht komen van Kroestjov vonden de trotskysten wereldwijd een tweede
adem om hun strijd tegen het ‘stalinisme’ te hervatten.Vandaag bestaan er 29
Trotskystische internationales die allen beweren het centrum van de wereldrevolutie te

6. 6
zijn, en de volgelingen van de echte Vierde Internationale te zijnxxiii
. Dat geldt ook voor de
46 trotskysten die in april 1974 alweer een nieuwe trotskystische “internationale”, het
Commitee for a Workers International (CWI), boven het doopvont houden.
Doel van de kersverse wereldvoorhoede is het stalinisme te bekampen, vertelt Peter
Taaffe fier: “The CWI, founded in 1974, defends the tradition of Trotsky’s struggle against
Stalinism and to create a "World Party of Socialist Revolution", a Fourth International.”xxiv
3.1. De ideologie van de kleinburgerij: “Unhappy with fusions, happy with splits”
Het CWI is één van de tientallen afscheuringen van de Vierde Internationale. Taaffe zelf
vertelt hoe binnen de zogenaamde “trotskystische internationales” de afscheuringen
verliepen: “We were, at this stage, part of the United Secretariat of the Fourth International
(USFI). We had been forced into a very unprincipled fusion with Mandel’s organisation in
Britain, the Internationalist Group, later the International Marxist Group (IMG), in mid-1964.
The old, rather self-mocking, slogan of the Trotskyists at that time was, "unhappy with
fusions, happy with splits". And sure enough within six months - towards the end of 1964 -
because the amalgamation had taken place on an unprincipled basis, there was a split. “xxv
“Ongelukkig met eenheid, gelukkig met splitsing”, en dat gebeurt ook snel met het CWI.
Eind jaren ’90 verdwijnen alle afdelingen van de CWI die nog ergens banden met de
massa hebben: de afdeling in Liverpool, de Schotse afdeling … “More expulsions and
splits have taken place in the past ten years than in the whole previous history of
organization.”xxvi
Roger Silverman, één van de oprichters van Militant en de man die de Belgische afdeling
“per ongeluk” oprichtte: “There has been a rash of disputes, splits and expulsions recently
within the CWI/SP. These have particularly shaken the tendency, since in many cases
they involve prominent members, sizable groups or traditional strongholds. In addition, a
number of members who had previously played crucial roles on a regional, national or
international level have resigned or been expelled. These events mark a new stage in a
protracted crisis. In the last few months, the Scottish section has carried through a merger
into a common party with other left currents; the Merseyside regional committee has
launched its own regional paper; the French section has fused with another tendency. (…)
These groups have in common either a certain independent political base or at least a
considerable local tradition. Liverpool in the mid-'80s and Scotland in the early '90s were
the outstanding strongholds of the tendency, the only areas where it has ever had a real
mass base.”xxvii
Het ledenaantal van de hele internationale voorhoede zakt snel van 11.000 naar 4.000xxviii
.
Phil Hearse, lid van het eerste uur, beschrijft hoe de decadente idelogie van de
kleinbrugerij regeert in dit internationaal groepje. Het Britse leiderschap beslist over alles,
afdelingen uit de Derde Wereld krijgen geld voor verplaatsingen in ruil voor ‘een akkoord’
met de leiding, op elke stemming waarbij verdeeldheid blijkt volgt een nieuwe splitsing.
“The CWI however is a grotesque caricature of an international… The CWI is the
paternalistic organisation of international supporters of the (mainly English) Taaffe-Walsh
tendency. The relationship between the SP leadership, who are also the leadership of the
CWI, and the national sections is politically corrupt and clientalist. For comrades in poor
countries, favour with the British leadership is often needed for the allocation of money…
The international centre is in the SP office, and generally all but one of the full-timers is
British. (…) The central problem is a conception of leadership which sees it as the work of
a couple of 'philosopher kings' with a bevy of acolytes around them… (…) The result is

7. 7
that Taaffe, who chairs every meeting and summarises every point, and Walsh, will 999
times out of 1000 get their way on the EC. When there is no unanimous vote on the EC, as
happened with newspaper editor Nick Wrack over the name change and head of political
education Margaret Creear on several issues, there is an explosion. (…) These are not the
methods of loyal debate but of political gangsterism. Ostracism is the fate of anyone who
raises differences…”xxix
Trotsky was een tegenstander van de bolsjevistische partij vanaf het ogenblik dat Lenin ze
stichtte in 1903. Lenin stelde dat "het proletariaat heeft geen ander wapen dan haar
organisatie" en hij plette voor een ééngemaakte en gedisciplineerde communistische
partij. Maar de individualist Trotsky had een hekel aan discipline, en organiseerde aparte
groepjes. Lenin schreef daarover: “Trotski unit tous ceux qui n’aiment rien tant que la
pagaïe dans le domaine des idées, tous ceux qui se moquent éperdument de la défense
du marxisme, tous les petits bourgeois qui ne comprennent rien au sens de la lutte en
cours et qui ne veulent pas étudier, réflechir et rechercher les racines idéologiques de
cette divergence de vues.”xxx
Dat kleinburgerlijk karakter komt terug in alle trotskystische
internationales nadien, en leidt hen van scheuring tot scheuring.
Om aan de crisis te ontsnappen wordt in 2000 “Internationaal Verzet” gelanceerd, volgens
de oude formule waarmee ook “Youth against Racism in Europe” (YRE) en de “anti-polltax
comitees” werden opgericht. De afdelingen veranderen van naam om nieuwe jongeren
aan te trekken en de organisatie op te bouwen: “In the poll tax campaign, Militant was
absurdly sectarian tot others tendencies and independents, routinely taking over 90% oof
leading positions on campaign commitees… This was all of a piece with the notion of
campaigning bodies as being basically front organisations and recruitment forums for the
‘party’ – Militant – itself.”xxxi
Vandaag volgt de Linkse Socialistische Partij dezelfde
strategie in de mobilisatie tegen de Eurotop in Laken (Brussel): ze hebben zich omgedoopt
tot Internationaal (Socialistisch) Verzet, en lanceren de aanval tegen alle andere
mobilisatiefora zoals D14, die ze in het beste bombastisch-trotskystisch taalgebruik “een
gevangenis met PVDA-cipiers” noemen.xxxii
4. DE SOVJET UNIE VERDWIJNT: ‘EEN BELANGRIJK OBSTAKEL NAAR HET SOCIALISME UIT DE WEG
GERUIMD”
Eén van de belangrijkste opgaven voor de communisten na de Oktoberrevolutie in
Rusland (1917) was alle voorwaarden te scheppen om de inspraak, het debat en de
democratie zo groot mogelijk te maken. “Iedere keukenmeid moet de staat leren
besturen”, zei Lenin. Maar driekwart van de bevolking kon niet lezen en niet schrijven. De
communisten hebben onmiddellijk een grootscheepse alfabetiseringscampagne op touw
gezet, en de onderwijsplicht en vooral het onderwijsrecht ingevoerd. Twintig jaar later was
het analfabetisme gezakt tot 10 procent van de bevolking, en nog eens twintig jaar verder
tot 1,5 procent.
Vrouwen kregen dezelfde rechten en mogelijkheden. Dertig jaar later telden de Sovjets
456.000 verkozen vrouwelijke afgevaardigden. Op de hoogste posten van onderzoek en
industrie werkten 141.000 vrouwelijke ingenieurs aan de opbouw van het socialisme.
Het gezondheidssysteem werd helemaal omgegooid in het land dat het hoogste
sterftecijfer van Europa kende. De Sovjetmacht richtte een Nationale Gezondheidsdienst
op en de gezondheidszorg werd vanaf 1930 voor de hele bevolking gratis. De nadruk lag
op preventieve en curatieve geneeskunde en gezonde werkomstandigheden.
Arbeiders en arbeidsters konden volop deelnemen aan hun raden, de sovjets die de basis
van de staatsmacht vormden. In de raden zaten afgevaardigden van fabrieken en
bedrijven per regio bijeen. Het waren representatieve organen van de vroegere

8. 8
uitgebuitenen. Ze creëerden een nieuw juridisch apparaat met verkozen en afzetbare
arbeiders- en boerenrechters, ze bouwden mee aan het Rode Leger.
De raden waren een initiatief van de communisten en weerspiegelden de verschillende
politieke en ideologische stromingen onder het volk.
Vanuit de gloeilampenfabriek in Moskou groeide in 1932 de zogeheten
peterschapsbeweging: 40.000 arbeiders namen het peterschap op zich van de
staatsinstellingen. In het geval van de lampenfabriek van Moskou ging het om het
ministerie van Financiën. De beweging deinde uit over het hele land. Vanuit Leningrad
groeide dan weer de beweging van socialistische dubbelarbeiders die naast hun gewone
job een taak in de staatsadminstratie opnamen. De socialistische opbouw was geen
spontaan proces, maar werd in goede banen geleid door de communistische partij.
De nieuwe en reële arbeidersmacht was maar mogelijk door van de grond, de fabrieken
en de machines collectief bezit te maken. De privé-eigendom van die productiemiddelen
en de privé-toeëigening van de geproduceerde goederen werd buiten de wet gesteld. Net
zoals er ook geen patenten of brevetten meer op uitvindingen werden geduld.
“Het socialisme, dat is de macht van de Sovjets en de elektrificatie van het land”, stelde
Lenin. De elektrificatie maakte de ontwikkeling van nieuwe productiemiddelen mogelijk. De
socialistische industrialisatie die de basis vormt voor materieel en cultureel welzijn en een
echte culturele revolutie mogelijk maakt, lukte omdat de Sovjet-Unie het volk mobiliseerde.
Het Britse, Franse en Noordamerikaanse kapitalisme zoog rijkdom en bloed uit het
zuidelijk halfrond, de brandstof waarzonder het geen bloei zou gekend hebben. Maar de
communisten realiseerden een economische boom die zijn gelijke niet kende in de
geschiedenis, louter en alleen op eigen kracht.
De ‘andere wereld’ werd een materiële en zichtbare kracht, een effectieve realisatie die
heel snel uitstraling kreeg over de hele planeet. Hongaarse, Duitse, Chinese, Albanese,
Vietnamese, Koreaanse, Cubaanse en zovele andere revolutionairen hebben er hun
inspiratie uit geput om in hun land het socialisme vorm te geven.
4.1. December 1989: “de herinvoering van het kapitalisme staat niet op de
agenda…”
De val van het socialisme in de Soviet-Unie is één van de blangrijkste gebeurtenissen in
200 jaar kapitalisme. Na de val van de muur zouden hamer en sikkel voor goed
opgeborgen worden, en de arbeidersklasse zou moeten leren leven met het minst slechte
van alle systemen, het kapitalisme. ‘De vrijheid heeft overwonnen’, zo klonk het, en zelfs
het Vatikaan kocht een stukje Berlijnse muur op. Het inspireerde André Leysen, toenmalig
voorzitter van de werkgroep Centraal- en Oost-Europa van de Europese
Werkgeversfederatie, onmiddellijk tot een boekje ‘Van Lenin tot McDonalds’. Hij schrijft:
"voor de eerste keer in de geschiedenis heeft men nu de indruk dat er een reële kans op
westerse eenheid bestaat. De ideologische barrière van het communisme is weggevallen."
xxxiii
Het kersverse heilige eenheidsdenken werd ook in het Belgisch parlement bekroond
met een unanieme motie van álle parlementairen (van de groenen, over de sociaal-
demokraten en de liberalen tot extreem-rechts) tegen het communisme.
Om het einde van de ideologieën te bezegelen werden ook de begrippen gestolen. De
vredesduif van Picasso werd gegrild in het verarmd uranium van de “vredesmissies”, de
“humanitaire interventies”, en de acties om “de mensenrechten” te doen respecteren of om
“de democratie” en “de vrijheid” te herstellen. Zelfs de World Anti-Communist League - de
geglobaliseerde extreem-rechtse krabbenmand - werd gecharmeerd door de nieuwe wind
en verandere haar naam in World League for Freedom and Democracy. De “nieuwe
wereldorde” was aangebroken.

9. 9
“It was the Trotskyists alone – particulary the adherents to the Committe for a Workers’
International (CWI) – who fully understood the consequences of the collapse of Stalinism,
not only for the former Soviet Union and the countries of Eastern Europe, but for world
relations as well.”, aldus Peter Taaffe in 2000.xxxiv
Wanneer zij werkelijk de gevolgen van
de val van het socialisme “volledig verstonden”, maakt dat hun positie alleen maar
klaarder: dat van contrarevolutionairen en anticommunisten. Oordeel zelf.
In december 1989, een maand na het neerhalen van de Berlijnse muur en een maand na
het ‘wiedervereinigung’-programma waarmee Helmut Kohl de annexatie van het Oosten
voorbereidt , roepen Taaffe & Co dat het niet fout kan gaan: "Ondanks alle propaganda in
de westerse media over de overwinning van de ‘westerse democratie op het
communisme’, staan noch de hereniging van Duitsland, noch het herinvoeren van een
vrije-markt economie op de agenda van de Oostduitse arbeiders (...) De bureaucratie zal
nooit vrijwillig van het oneel van de geschiedenis verdwijnen… De bureaukratie kan men
niet ‘hervormen’. Ze moet omvergeworpen worden."xxxv
Dat is klare taal aan de fans van
Kohl, het Verbond der Vertriebenen en de onvermoeibare Duiste revanchisten: uw taak zit
er nog niet op, het gehele regime moet overgeworpen worden.
Ondertussen is even verder in Praag de communistische partij in Tsjecheslowakije
gezwicht voor de ondermijning van “het Burgerforum”, dat onder leiding van Havel nauw
samenwerkt met de CIAxxxvi
. Maar de trotskysten beweren: “Indien ze een programma van
de politieke revolutie formuleren, dan ligt een socialistische democratie… binnen hun
bereik”. Havel, de man van de CIA, wordt bovendien op de vingers getikt omdat hij niet ver
genoeg gaat: “de leiders van het Burgerforum blijven de acties enkel gebruiken om een
‘meer hervormingsgezinde’ overgangsregering op de been te krijgen.”xxxvii
4.2. Januari 1990: “De politieke revolutie van Trotsky is begonnen…”
Een maand later, in januari 1990 is de fluwelen contarevolutie in Hongarije, Polen,
Tsjecheslowalijke, Bulgarije en Roemenië een feit. Mevrouw Tatcher looft “het prachtige
Roemeense volk” en papa Bush spreekt over een heuse “revolutie”.
De trotskysten van het CWI doen niet onder. De arbeiders en jongeren moeten precies die
contrarevoluties tot voorbeeld nemen: "De heldhaftige strijd... van de arbeiders in
Roemenië, Tsjecheslowakije en de DDR, en van de massabewegingen in de andere
Oostbloklanden is een bron van inspiratie voor jongeren en arbeiders over de hele
wereld."xxxviii
De strijd van Radio Free Europe, de CIA en andere Walesa’s en Havel’s moet dienen als
model in die landen die het socialisme nog hooghouden. "Het is hieruit dat de taak voor
vandaag in alle bureaucratisch beheerste planeconomieën vooortvloeit: de noodzaak van
een politieke revolutie om de bureaucratie omver te werpen !" , zo schrijven ze om de
arbeiders in Albanië, de Soviet Unie, Cuba, Korea, Vietnam en China tot de
contrarevolutie aan te zetten.xxxix
De beurskrant L’Echo De la Bourse juicht diezelfde maand het einde van de socialistische
economie toe: “Deze schripbreuk van het communisme gaat gepaard met economische
hervormingen die een einde stellen aan het dogma van ‘de socialisatie van de
productiemiddelen’. De nieuwe wetten die zowat overal worden aangenomen zullen van
1990 het jaar van de privatiseringen maken.”xl
Neen, 1990 is niet het jaar van het kapitalisme en van de privatiseringen, “1990, jaar van
de revolutie” titelt het trotskystische orgaan van de wereldrevolutie. Onder de foto van
Trotsky en de ronkende titel "steun de politieke revolutie" schrijft De Vonk: "De

10. 10
gebeurtenissen in de Sovjetunie en Oost-Europa houden de gehele wereld in spanning.
Meer dan vijftig jaargeleden al voorspelde Leon Trotsky de politieke revolutie, en betaalde
met zijn leven voor zijn heldhaftige strijd tegen Stalin en de bureaucratie… Vandaag is die
politieke revolutie begonnen. De arbeiders en jongeren organiseren zich voor de strijd,
maar hebben helaas amper middelen tot hun beschikking om hun doel te bereiken. (…)
Vonk – Unité Socialiste wil hen hierbij helpen. We hebben ons als doel gesteld 50.000
frank op te halen om activisten in het Oostblok daadwerkelijk te steunen."xli
Terwijl de heren van het CWI geld inzamelen om de politieke revolutie van Leon Trotsky te
steunen schrijft de PVDA: “De communistische partijen van Oost-Europa zijn van de kaart
geveegd. Ze spelen nog slechts een marginale rol in het politieke leven. De oude rechtse,
extreem-rechtse en fascistische partijen daarentegen winnen aan kracht met de steun van
het Westen. De economische crisis verscherpt… De enige uitweg voor de leidende
klassen zal het gebruik van de traditionele remedies zijn, namelijk het meesleuren van de
massa’s in het nationalisme, het chauvinisme en de extreem-rechtse avonturen.
Gewelddadige botsingen tussen de nationaliteiten zullen hieruit volgen.”xlii
4.3. Juli 1992: “een belangrijk obstakel naar het socialisme uit de weg geruimd…”
Midden 1992 is de Nieuwe Wereldorde een feit. In operatie Desert Storm hebben de
imperialistische legers de oorlog om olie in Irak en Koeweit gevoerd. In voormalig
Joegoslavië is de burgeroorlog gestart nadat Kroatië onder hoede van Duitsland
afscheurde. En overal marcheert extreem-rechts voorwaarts na de “historische
overwinning” op het socialisme, in België halen Vlaams Blok & Co 479.917 stemmen.
Polen telt meer dan 2 miljoen werklozen en Tsjecheslowakije een half miljoen. In de
Sovjet-Unie zit één jaar kapitalistisch herstel al acht procent van de bevolking zonder
werk. De “Treuhand-Anstalt” van Andre Leysen & Co vernietigt de bedrijven en biedt ze
voor een symbolische prijs van één Duitse Mark aan speculanten en Westduitse
multinationals. De industriële productie is gezakt naar 29,8% van het niveau van 1989.xliii
Na drie jaar geldinzamelen en steun aan “de politieke revolutie” zou men een zekfkritiek
van de trotskysten verwachten. Niets van dat alles. Integendeel, verblind door
anticommunisme blijven de volgelingen van Peter Taaffe de 'overwinningen van de
contrarevolutie' toejuichen: "Wij steunen de strijd die de arbeiders in de Oosteuropese
landen voeren om de controle over de economie uit de handen te nemen van de verrotte
stalinistische bureaucratie (...) De ineenstorting van de 'stalinistische economieën' heeft
een belangrijk obstakel op de weg naar het socialisme uit de weg geruimd."xliv
De aap is uit de mouw. De Sovjetunie was een “obstakel op de weg naar het socialisme”.
De historische taak van de trotskysten bestond erin dat obstakel “uit de weg te ruimen”,
om aan de “wraak” van Trotsky te voldoen: “The world revolution will go forward under the
banner of the Fourth International. Its first successes will not leave standing one stone
upon another of the omnipotence of the Stalinist clique, its lies, its slanders, and its hollow
reputations… The historic collapse of Stalinism is predetermined and it will be a merited
punishment for its innumerable crimes against the world working class. We want and look
forward to no other revenge!”xlv
4.4. 1997: “Geen grote nederlaag voor de arbeidersklasse…”
Eénmaal het socialismeis omvergeworpen, voorspelt Peter Taaffe meteen “de rode jaren
‘90”xlvi
. Die “rode jaren ‘90” betekenen in werkelijkheid een strategische overwinning voor
het imperialisme. Ze schudden de hele wereld door elkaar, en veroorzaken een katastrofe

11. 11
voor de miljoenen inwoners in het Oosten, maar ook in de Derde Wereld en zelfs in de
geïndustrialisteerde Westerse landen. De “rode jaren ‘90” van Peter Taaffe luiden meteen
de Nieuwe Wereldorde van het imperialisme in.
Zo vervult het trotskysme haar historische taak, het omverwerpen van het socialisme
onder de vlag van de strijd tegen ‘de stalinistische bureaucratie’. Luister naar dit stukje uit
De Militant: “Tijdens de oost-duitse revolutie van ’89 kwamen miljoenen mensen op straat.
Dit verzet bracht het 40-jarige totalitaire regime ten val. Deze enorme beweging
inspireerde miljoenen Oost-Europeanen. We zagen hoe massa-actie een dictatuur kan
omverwerpen.”xlvii
Klassen bestaan niet, evenmin als klassenmaatschappijen zoals socialisme versus
kapitalisme. In volleerde Readers-Digest-stijl schrijven de trotskysten over “totalitaire
regimes” en “dictaturen”, zoals Kautsky het hen al had voorgedaan. Lenin: “De staat van
de uitgebuitenen moet… een democratie voor de uitgebuitenen en onderdrukking van de
uitbuiters zijn. (…) Kautsky vraagt met de geleerdheid van een supergeleerde
studeerkamerdomkop of met de onschuld van een tienjarig meisje: waartoe zou een
dikatuur nodig zijn, als er een meerderheid is ? En Marx en Engels verklaren het ons: om
de tegenstand van de bourgeoisie te breken, om de reactionairen schik aan te jagen, om
de autoriteit van het gewapende volk tegen de bourgeoisie te steunen, om het proletariaat
in staat te stellen zijn tegenstanders met geweld onder de duim te houden.”xlviii
Zeven jaren na de contarevolutie is de reactionaire golf die de wereld overspoelt ook bij
Peter Taaffe doorgedrongen. Hij bedenkt volgende theorie: “We pointed out there that the
effects of the collapse of Stalinism were mainly on the 'subjective factor'. The bourgeois
had scored an ideological victory but neither the position of the working class, its potential
power, nor the position of the bourgeois had been fundamentally altered. The situation is
entirely different to the 1930s when the working class suffered a number of serious defeats
with the victory of fascism in Germany, Italy and Spain.”xlix
De positie van de arbeidersklasse noch de positie van de burgerij zijn fundamenteel
gewijzigd, aldus Taaffe. Er is geen grote nederlaag voor de arbeidersklasse, alleen een
ideologisch verschil, volgens deze grote trotskystische denker. Dat bewijst hoe het virulent
anticommunisme de trotskysten blind maakt voor de naakte realiteit. Op het moment dat
Taaffe zijn wijze woorden schrijft is het Bruto Nationaal Product van Rusland in elkaar
gestort met 61%. De graanproductie is met 45,5% achteruit geslagen. De schuldenlast is
vervijfvoudigd tot 144 miljard dollar. De arbeiders hebben hun lonen zien zakken tot 27%
van het niveau in 1991, áls ze al een loon trekken, want de loonachterstallen belopen 160
miljard BEF. 45 miljoen mensen verdienen minder dan het minimuminkomen. De
levensverwachting is gezakt van 64,2 jaar in 1989 naar 58,2 jaar in 1994. In die vijf jaar
sterven er 1.700.000 mensen meer dan normaal.l
In die zeven jaar heeft de
arbeidersklasse in een zesde van de wereld werkelijk alles verloren wat ze decennia-lang
had opgebouwd en wat hun eigendom was: de fabrieken, de gronden, de gezondheid, de
opvoeding, de huisvesting en de levensverwachting. Maar oef, ze heeft geen “serieuze
nederlaag” geleden…
5. 1000 TROTSKYSTISCHE KADERS OM DE “POLITIEKE ANTI-BUREAUCRATISCHE REVOLUTIE” TE
LEIDEN
De rampzalige neergang van de Sovjet-Unie en de socialistische landen in het oosten van
Europa hebben de stellingen van Lenin actueel gemaakt: “De historische waarheid bestaat
hierin dat in iedere diepgaande revolutie een langdurige, hardnekkige, vertwijfelde
tegenstand van de uitbuiters de regel is, dat de uitbuiters gedurende een reeks van jaren
grote feitelijke voordelen op de uitgebuitenen houden. (…) De overgang van het

12. 12
kapitalisme naar het communisme omvat een heel historisch tijdvak. Zolang dit niet is
afgesloten, behouden de uitbuiters onvermijdelijk de hoop op een herstel en deze hoop
verandert in pogingen tot zulk een herstel. En na de eerste ernstige nederlaag werpen de
ten val gebrachte uitbuiters – die hun omverwerping niet hadden verwacht, die er niet aan
hadden geloofd, die de gedachte daaraan zelfs niet toelieten – met een razende hartstocht
en met een honderdmaal sterkere haat in de strijd voor het herkrijgen van het hun
ontnomen ‘paradijs’ voor hun gezinnen die zulk een heerlijk leven hadden geleid en die nu
door het ‘gepeupel’ tot ondergang en armoede (of tot ‘eenvoudige’ arbeid…) worden
veroordeeld.”li
Onder het socialisme gaat de klassenstrijd verder. De nieuwe maatschappij moet zich
verdedigen tegen zijn vijanden, tegen de resten van de oude verslagen klassen, tegen de
nieuwe carrièristen en dieven die zich onder het socialisme ontwikkelen, en tegen de
agenten van het imperialisten.
Niet nodig, zo zeggen de trotskysten, want het herstel van het kapitalisme is onmogelijk.
Precies zoals Trotsky eind 1934 over de Sovjet-Unie had gezegd: “Enkel manifeste
gekken kunnen denken dat de kapitalistische verhoudingen, dat is te zeggen het privé-
bezit van de productiemiddelen, de gronden inbegrepen, opnieuw in de USSR kunnen
ingevoerd worden via vreedzame weg en leiden tot het instellen van een burgerlijke
democratie.”lii
De CWI heeft die stelling letterlijk herhaald: “Most comrades of the 1960s
and '70s will remember that in our propaganda illustrating the inconceivability of a return to
capitalism in the USSR, the analogy was repeatedly made with a return to feudalism in
Britain. It is "frankly astounding" that Peter (Taaffe, nvpm) has forgotten this. In any case,
he does not contest that we categorically ruled out capitalist restoration… It led us to
serious errors.”liii
Sinds de jaren dertig hebben de trotskysten de theorie van het “bijna onmogelijk herstel”
verdedigd, en alle stromingen en krachten ondersteund tegen “het stalinisme”. Tot op de
dag dat er niets meer overbleef van het socialisme in de Sovjet-Unie, Roemanië,
Tsjecheslowakijke, Hongarije, Polen, Bulgarije, de DDR en Albanië.
Zelfs wanneer de vernietigende effecten van de contrarevolutionaire golf einde jaren ’90
duidelijk worden vindt Taaffe het niet nodig in eigen boezem te kijken en de “onmogelijke-
herstel-theorie” te bevragen. Hij beperkt zich tot de leugenachtige bewering ‘niemand kon
het voorzien’:
“Was it predictable in the 1980s that a bourgeois restoration was the most likely outcome
in the Stalinist states? In our book we quote from John Lloyd, Financial Times
correspondent in Russia, which shows just how unprepared the most intelligent
representatives of capitalism were for this possibility. (…) Did any other organisation with
forces in some of the Stalinist states fare any better? The USFI (Mandelites) had contacts
and even supporters in countries such as Czechoslovakia, Hungary and Poland and yet
they denied the possibility of bourgeois restoration as it was unfolding before their eyes.
The LIT denied that it had been carried through until very recently.”liv
Een mooie
hersenkronkel is dat om het eigen standpunt te verdoezelen: John Lloyd had het - in
tegenstelling tot alle andere kapitalisten en de CIA - niet gezien, en de andere trotskysten
deden het nog slechter.lv
5.1. De klassenstrijd onder het socialisme, en de anti-bureaucratische revolutie
Om het socialisme omver te werpen hebben alle krachten zich verenigd: van de sociaal-
demokraten, de christen-demokraten, de reactionaire nationalisten, de oude tsaristische
krachten, de CIA-agenten tot en met extreem-rechts. De honger waarmee de grote
multinationals zich vandaag op het oosten van Europa hebben gestort om ‘hun’ bezittingen

13. 13
van bijna een eeuw terug opnieuw te verkrijgen tonen aan dat de burgerij haar hoop nooit
verliest. Lenin zag dat in en bekampte elke illusie daartegen: “De diktatuur van het
proletariaat is de meest opoffering vergende, meest meedogenloze oorlog van de nieuwe
klasse tegen een machtigere vijand, tegen de bourgeosie, welker verzet door haar
omverwerping (al is het maar in één land) vertienvoudigd wordt en welker macht niet
alleen gelegen is in de sterkte van het internationale kapitaal, maar ook in de macht van
de gewoonte, in de sterkte van de productie in het klein… Om al deze redenen is de
diktatuur van het proletariaat noodzakelijk, en de overwinning op de burgerij is onmogelijk
zonder een langdurige, hardnekkige, verbitterde strijd op leven en dood, een oorlog die
uithoudingsvermogen, discipline, standvastigheid, onbuigzaamheid en eenheid van wil
vereist.”lvi
Inderdaad zeggen de trotskysten, de klassenstrijd onder het socialisme gaat door, maar
dan tussen de sociale basis aan de ene kant, en de bureaucratie aan de andere kant. Dat
had Trotsky hen geleerd: “However the contradiction between the social basis laid down
by the revolution, and the character of the caste which arose out of the degeneration of the
revolution is not only an irrefutable historical fact but also a motor force. In our struggle for
the overthrow of the bureaucracy we base ourselves on this contradiction.”lvii
.
5.2. Trotsky’s revolutie
Het basisconcept van alle trotskystische organisaties is de zogenaamde “politieke anti-
bureacuratische revolutie”. Volgens de trotskysten zijn alle socialistische revoluties
ontspoord en hebben ze een “bureaucratische kaste” aan de macht gebracht die door een
“politieke revolutie” aan de dijk moest worden gezet.
Trotsky ontwikkelde die theorie tussen 1933 en 1940 tijdens de opgang van het fascisme.
Volgens hem brachten niet Krupp en IG Farben Hitler aan de macht, maar lag de
hoofdverantwoordelijkheid bij de Communistische Internationale: “The chief cause for the
defeats of the world proletariat is the criminal policies of the Comintern, the blind servant of
Stalinist Bonapartism and, at the same time, the best ally and defender of the reformist
bureaucracy.”lviii
Het leidde Trotsky om – in objectieve alliantie met de nazitroepen – de
Polen in 1939 op te roepen om Moscou omver te werpen en de Oekraïners en Witrussen
diezelfde maand aan te sporen hun onafhankelijkheid uit te roepenlix
. Nog tijdens de
wereldoorlog roept Trotsky op om het Soviet-regime ten val te brengen: “In the USSR the
overthrow of the bureaucracy is indispensable for the preservation of state property. Only
in this sense do we stand for the defence of the USSR.”, aldus Leon Trotsky.lx
Maar Trotsky vindt maar weinig gehoor in de Sovjet-Unie, en zijn oproep mislukte. In
plaats van de Sovjetmacht omver te werpen schaart het volk zich achter de
Communistische Partij en het Rode Leger en verslaat het Duitse nazi-agressor.
Vandaag vatten de heren van de CWI vatten het belang van Trotsky’s theorie samen:
“Trotsky called for a new revolution in the USSR, a political revolution to overtrow the
bureaucracy… His analysis allowed future generations to understand regimes in Eastern
Europe, China, Cuba etc. as ‘defromed workers’ states’.”lxi
Met deze toverdrank heeft Taaffe alle contrarevoluties tijdens het heetst van de strijd
opgezweept: “Het was precies Trotsky’s vooruitzicht die hem meer dan een halve eeuw
geleden de onvermijdelijkheid deed inzien van een revolte van de arbeidersklasse in de
stalinistische staten. Hij voorspelde een massa-beweging om de bureaucratische
parasieten die de staat kontroleren omver te werpen en om ze te vervangen door de
arbeidersdemocratie. Ons baserend op deze analyse, waren wij als marxisten de enigen
die de revolte van de volkeren van Oost-Europa voorzagen.”lxii
Met ultra-linkse taal hebben
de ideologen van de Linkse Socialistische Partij zo tot het allerlaatste moment alle rechtse

14. 14
krachten ondersteund. Net zoals Lenin hun voorganger Trotsky kenmerkte: “C’est bien
Trotsky ! Il est toujours égal à-lui-même: lou-voyeur, filou, posant à l’homme de la gauche,
aidant la droite aussi longtemps que c’est possible…”lxiii
.
Het Commitee for a Workers International heeft in die overgang van 1989 naar 1990 alle
opstanden tegen het socialisme aangemoedigd, telkens verkondigend dat de “grote
politieke anti-bureacuratische revolutie” aangebroken was. Waarom bestond er geen
gevaar dat het kapitalisme zou worden ingevoerd ? “Wanneer de arbeiders in de
stalinistische staten masaal in beweging komen zullen ze instinctief naar het programma
van de politieke revolutie grijpen. Dit zal moeten geconcretiseerd worden door een
onafhankelijke organisatie die teruggrijpt naar de echte ideeën van het marxisme.”lxiv
Om het “instinct”, een fundamenteel anti-marxistisch begrip over bewustzijn, te leiden
vertelde de trotskystische leiding van de wereldrevolutie dat 20 trotskystiche kaders in
Oost Europa zouden volstaan om de opstanden in goede banen te leiden. Tot de
Deutsche Mark en de Amerikaanse Dollar alle resten socialisme vernietigd hadden. Een
kader van het CWI, Roger Silverman, schrijft nadien: “But we still maintained this position
unchanged right up to the end of 1989. Here again our perspectives had become
fossilised. Our earlier oft-repeated assertions that "twenty cadres" could have transformed
the situation could no longer be seriously sustained. (…) More regard should have been
given to such clear warning signs as the adulation of the Pope in Poland, and the erection
of a replica of the Statue of Liberty in Tienanmen Square.”lxv
Blind voor de geschiedenis herhaalt Taaffe vandaag nog steeds “het gelijk” om de
contrarevolutie te steunen. Demagogisch voegt hij eraan toe dat er geen 20 trotskystische
kaders nodig waren om de leiding uit handen van de CIA, het Vatikaan en de Bundesbank
te halen, maar meer: “It was correct for us to have argued at that stage – and now – that
events could take a different course given the presence of a party with a programme for
political revolution. We obviously were referring to a mass party which, if the initial cadres
had been present, could have developed quickly.” Voor een situatie als in Hongarije
hadden we er 1000 nodig gehad: “A significant cadre force of hundreds, perhaps thousand
at most, with a clear idea of the political revolution and its tasks, would have been able to
create a massa party and transform the situation in Hungary in 1956.”lxvi
Jarenlang heeft Taaffe en zijn CWI Lech Walesa en zijn Solidarnosc in Polen, Havel en
zijn Burgerforum in Tsjecheslowakijke aangemoedigd in de contrarevolutie. Eens het
kapitalisme hersteld, en de wonderen van de ‘democratie’ en de ‘vrije markt’ zijn
ingevoerd, schudden de trotskysten een andere historische stelling van Trotsky uit hun
mouw: we hebben het altijd gezegd, het socialisme in één land is niet mogelijk: “De val
van deze regimes is nogmaals het bewijs van het failliet van het stalinisme en de theorie
van het ‘socialisme in één land”. Om de strijd tegen kapitalisme en stalinisme op een
doeltreffende wijze te voeren is er samenwerking nodig tussen de arbeiders van de
verschillende landen. Internationalisme is geen romantische houding, zo van ‘alle mensen
worden broeders’, maar een strategische noodzaak.”lxvii
Het onromantische
internationalisme van het CWI bestond erin alle contrarevoluties te propageren “als bron
van inspiratie voor jongeren en arbeiders uit de hele wereld”lxviii
.
6. CUBA “REVOLUTIE OM CASTRO EN DE BUREAUCRATISCHE ELITE AAN DE DIJK ZETTEN”
In 1820 was de verhouding van levensstandaard tussen de rijkste en armste landen 3
tegenover 1. In 1950 was dat al 35 tegenover 1, en vandaag is dat 72 tegenover 1. De
situatie verslechtert dus.
De wereld bezit vandaag alle mogelijke kennis, ontwikkeling en productieve krachten bezit

15. 15
om haar zes miljard bewoners vredevol, ontwikkeld, gezond en geletterd te laten leven.
Maar de armoede, ongeletterdheid en structureel geweld is groter dan ooit. Infectieziekten
bijvoorbeeld doden elk jaar 17 miljoen mensen. Dat terwijl ze eenvoudig te voorkomen en
genezen zijn.
Cuba biedt weerstand tegen het imperialistisch offensief dat ingeluidt werd bij de val van
de muur. Het socialistisch systeem verschafft de inwoners van het Carraibisch eiland
werkgelegenheid, onderwijs, gezondheidszorgen en cultuur van hoog niveau.
Wie zou denken dat de trotskysten tien jaar na de contrarevolutie in het Oosten hun
standpunt over de “politieke antibureaucratische revolutie” hebben gewijzigd, komt
bedrogen uit. In oktober 2001 schrijft de Duitse afdeling van het CWI een artikel tegen
Fidel Castro, helemaal volgens het gesmaakte trotskystische receptenboek. Castro en de
‘Cubaanse bureacuratie’ vormen het probleem. Zijn ‘ondemocratisch’ regime drukt zelfs op
de arbeidersklasse en de latino’s in de USA!
“Doch Castro und die kubanische Bürokratie haben sich nie auf die Arbeiterklasse und ihre
Fähigkeit zum Aufbau einer sozialistischen Gesellschaft gestützt - weder in Kuba noch
sonst wo. Durch ihr Auftreten, ihre undemokratische und auch die wirtschaftliche
Entwicklung verhindernde Rolle sind sie nicht Teil der Lösung, sondern Teil des Problems.
Auch die Unterstützung der Arbeiterklassse und der hispanischen Bevölkerung in den
USA wird enorm erschwert durch das undemokratische Regime Castros. (…) Von Castro
ist keine sozialistische Alternative zu erwarten - was ihn zwingt, den marktwirtschaftlichen
Weg weiter zu gehen. Es wird die Aufgabe der Arbeiterklasse sein, die äußeren und
inneren Angriffe auf die Errungenschaften der Revolution zurückzuschlagen.”lxix
Als dit een grap was, zouden we makkelijk kunnen zeggen: jazeker ‘weegt’ het
socialistisch regime in Cuba op het gemoed van de latino-bevolking in de States. En wel
op de maffieuze Cubaanse elite in Miami die al tientallen jaren pogen op de
Communistische Partij in Havana uit het zadel te lichten. Maar het is geen grap…
Zo blijkt uit de geschriften van hun CWI-vrienden van de Linkse Socialistische Partij toen
ze nog Militant Links heetten. Alleen was het daar wat meer verpakt: "De
verwezenlijkingen van de revolutie vallen niet te ontkennen. (...) Op vlak van
gezondheidzorg staathet vooraan in de wereld... Bovendien is deze gezondheidszorg
gratis, alsook het onderwijs."lxx
En verder: "De prioriteit van iedere oprechte anti-imperialist
is de verdediging van de Cubaanse revolutie, onder andere door te ageren voor de
opheffing van de boycot. Dit mag echter geen aanleiding zijn om een marxistische analyse
en kritiek te beletten"lxxi
Dat klinkt goed: 'steun aan de Cubaanse revolutie', verzet tegen
het embargo.
6.1. Defaitisme zaaien tijdens de moeilijkste periode
Eénmaal alle linksen beneveld zijn met de holle frasen om de Cubaanse revolutie te
steunen, luidt de zogenaamd 'marxistische kritiek' alsvolgt. "Het is duidelijk dat de
burokratische kaste in Cuba (...) meer en meer in kapitalistische richting zal gedreven
worden. Het aantrekken van investeerders zal bij een belangrijk deel van de burokratie de
hoop bevorderen om zich om te vormen tot een nieuwe kapitalistische klasse."lxxii
Midden in de moeilijke periode van socialistisch herstel, na de val van de muur, vertellen
de trotskysten aan de Cubanen ‘uw inspanningen hebben geen zin, het kapitalisme zal
zich herstellen’. Dat defaitisme heeft Trotsky ook tien jaar lang in de Soviet-Unie verspreid.
Hoewel de Sovjetmacht al vijf jaar stand hield beweerde Trotsky, tegen Lenin en Stalin in,

16. 16
dat het socialisme in één land niet mogelijk was: "de onmogelijkheid van een geïsoleerde,
socialistische opbouw in het kader van een nationale staat is evident."lxxiii
In de
Communistische Partij werd Trotsky's anti-leninisme vijf jaar lang bediscuteerd en
weerlegd, tot 1927. Heel die periode bleef Trotsky pessimisme zaaien onder de werkers
en jongeren die in volle ijver de Sovjetstaat aan het opbouwen waren. Trotsky’s pogingen
om het volk te demobiliseren en ontmoedigen was geroep in de woestijn, en de Soviet
Unie bouwde zich op tot een macht die later het fascisme wist te verslaan.
Natuurlijk heeft Cuba het sinds het begin van de speciale periode in 1989 zeer moeilijk
gehad. Beeld je gewoon eens in wat het voor een rijk land als België zou betekenen om in
enkele jaren tijd 75 procent van zijn import, en 79 procent van zijn export te verliezen. In
die katastrofale omstandigheden nam de Cubaanse regering een aantal uitzonderlijke
maatregelen, die ze in andere omstandigheden nooit zouden hebben moeten nemen: de
dollar werd gelegaliseerd, buitenlands kapitaal werd onder strikte voorwaarden toegelaten,
het toerisme werd gestimuleerd, .... Zonder echter aan de basis van het socialistische
systeem te raken. Het is juist dankzij deze maatregelen dat Cuba zelfs in de moeilijkste
jaren de Cubanen een menswaardig leven kon verzekeren. Geen enkel ziekenhuis, school
of openbare dienst moest afgeschaft worden. De Militant kan trouwens geen enkel
alternatief bedenken waarmee Cuba, zonder toerisme, de levensnoodzakelijke deviezen
zou kunnen winnen.
6.2. “Cuba is de weg van het kapitalistisch herstel opgegaan…”
En nu, na zeer harde enkele jaren, gaat de Cubaanse economie er duidelijk op vooruit. In
1996 steeg het Bruto Nationaal Produkt met 7,8 procent. De inkomsten uit toerisme
namen in datzelfde jaar toe met 50 procent. Ondanks de verstrenging van de blokkade
van de V.S. met de wet Helms-Burton, stegen de buitenlandse investeringen met 54
procent. Er was méér voeding te koop op de markten en de prijzen zakten.
De Cubaanse Communistische Partij is er zich goed van bewust dat de genomen
maatregelen, die noodzakelijk waren om harde deviezen te winnen en te kunnen invoeren,
ook de deur openzetten voor kapitalistische invloeden. Daarom gaan ze ook samen met
een harde politieke en ideologische opvoeding en strijd. Stellingen over “een
onvermijdelijke terugkeer naar het kapitalisme" worden terecht als contra-revolutionair
afgewezen. Alleen de permanente strijd kan vermijden dat de noodgedwongen
liberalisering van bepaalde aspecten van het economisch leven uitloopt op een herstel van
het kapitalisme. Als voorbeeld van de nieuwe Cubaanse politiek staat de Nieuwe
Economische Politiek die Lenin in 1920 afkondigde: noodgedwongen moesten de
bolchevieken toen ook bepaalde toegevingen doen aan het kapitalisme. Maar Lenin en
Stalin zeiden: we doen een paar stappen achteruit om onze positie te consolideren en
binnen een aantal jaren een nieuw socialistisch offensief te starten.
Niet zo voor Trotsky, die in 1923 precies dezelfde doemscenario’s over het invoeren van
de NEP rondstrooide: “the negative social phenomena… which now nurture
bureaucratisation could place the revolution in peril sould they continue to develop. (…)
Quantity will at a certain stage be transformed into quality”lxxiv
. Trotsky’s ontmoedigingen
kwamen echter niet uit en de NEP vormde Rusland om tot de socialistische Soviet-Unie.
Vandaag stelt de Cubaanse Kommunistische Partij: "De Partij blijft niet bij de pakken
zitten. Ze neemt en zal alle nodige maatregelen blijven nemen om aan alle situaties en
aan de actuele en toekomstige uitdagingen, vooral die op ideologisch vlak, het hoofd te
bieden. Wij hebben het socialisme, en we zullen het houden."lxxv

17. 17
Neen zeggen Taaffe en zijn CWI, het is te laat: "verschillende internationale
gebeurtenissen kunnen de evolutie in Cuba beïnvloeden, maar ondanks de retoriek van
het regime is het de weg van het kapitalistisch herstel opgegaan."lxxvi
6.3. De ‘stalinist’ Castro omverwerpen…
De volgende stap: er moet een revolutie komen om de 'stalinist' Castrolxxvii
en het
Cubaanse socialisme omver te werpen . De trotskysten bereiden zich voor op de periode
na het embargo, wanneer het imperialisme met meer sluwe taktieken een groot politiek,
ideologisch en economisch offensief zal inzetten tegen het Cubaans socialisme. Op dat
moment willen zij hun "eigen" offensief beginnen tegen de "burokratie", dit wil zeggen
tegen de Cubaanse Communistische Partij. De Militant predikt die contra-revolutie
openlijk: "De gevolgen van het burokratisch wanbeheer, (...) de beperking van
democratische rechten, (...) bewijzen de nood aan een politieke revolutie om Castro en de
burokratische elite aan de dijk te zetten."lxxviii
Gelukkig voor de Cubaanse arbeiders
hebben Fidel en Raoul Castro aandachtig de tactieken bestudeerd waarmee de
contrarevolutionairen het socialisme in de Sovjet-unie hebben vernietigd.
Che Guevara had gelijk toen hij schreef: "wij zijn van mening dat de trotskystische partij
tegen de revolutie handelt."lxxix
De extreme armoede, ellende, honger, ziektes.... in
Rusland zijn het resultaat van ‘de politieke revolutie’ van de trotskysten. Datzelfde recept
staat Cuba te wachten als de oproep voor contrarevolutie van de Linkse Socialistische
Partij gevolgd wordt. En dan zullen ook alle 'verwezenlijkingen' vallen. Want die
verwezenlijkingen, zoals de gratis gezondheidszorg, zoals het gratis onderwijs zijn
onlosmakelijk verbonden met de revolutie en het socialismelxxx
.
7. DE FILIPIJNEN: “EEN REVOLUTIE ZONDER BOEREN”
Volgens de trotskysten van het CWI moeten de landen van de Derde Wereld in één klap
naar het socialisme overgaan, los van de concrete klassenanalyse van elk land. Zo
prediken ze zelfs in agrarische landen die het juk van het imperialisme ondergaan de
‘opstand van de arbeidersklasse in de steden’. In de boeren moeten de arbeiders geen
revolutionaire kracht zoeken, aldus het CWI:. “For the social revolution to be victorious,
workers and young people must put no trust in representatives of classes other than their
own. They must plan and execute independent class action that will bring results. They
must forge a conscious leadership - a party - which can foresee what is going to happen
and draw up a strategy, programme and tactics for winning the battle for socialism world-
wide.”lxxxi
Daarmee snijden de trotskysten zich van elke revolutionaire ontwikkeling in agrarische
landen zoals Congo, Colombië, Nepal of de Filipijnen.
Midden 1993 scheurt een kleine groep zich af van de Communistische Partij van de
Filipijnen (CPP). Onmiddellijk wordt het handvol sheurmakers onder leiding van Sonny
Melencio als afdeling geadopteerd in het warme nest van het Committee for a Workers
International. “De Sisonleiding… beweert dat de Filipijnen een ‘semi-feodaal’ land zijn en
dat de revolutie een revolutie is waarin een alliantie met ‘pogressieve’ kapitalisten zal
samenkomen in de strijd tegen de ‘semi-feodale’ landheren. De Manila-Rizal partij zegt
integendeel dat de Filipijnen een kapitalistisch land zijn en dat de arbeidersklasse een
alliantie moet vormen tegen de gehele kapitalistische klasse, niet enkel tegen de
landheren.”, aldus De Militant.lxxxii
Volgens de nieuwe trotskystische formatie heeft de Marcos-dictatuur de Filipijnse
maatschappij geïndustrialiseerd en verstedelijkt. Ze eisen een ‘strategisch tegenoffensief’

18. 18
om via een militair avantuur de stedelijke opstand van de arbeidersklasse tegen de hele
kapitalistische klasse te starten
7.1. De realiteit in de Filipijnen
Maar wat is de situatie van de Filippijnse maatschappij? De Filipijnen zijn een zeer rijk
land. Ze zijn het derde goud-exporterende land in de wereld. Toch is de armoede erorm
groot. Vier vijfde van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Dat komt omdat de
filipijnen een export gericht- import afhankelijk land zijn. Grondstoffen worden goedkoop
uitgevoerd en afgewerkte producten duur ingevoerd. De Amerikaanse en Japanse
imperialisten stapelen de rijkdommen op. Dankzij de hulp van een klasse die hen trouw
dient, de compradoreburgerij. Zij beheersen zij het handelswarensysteem en beslissen
over het productie- en distributiesysteem.
Twee procent van de bevolking bezit bijna alle rijkdom. De meeste Filipino’s zijn boeren.
Zij moeten werken met primitieve landbouwtuigen. Het zijn de landheren die door de huur
van landarbeiders, door woekerrente, oneerlijke verhandeling van oogsten, het verhuren
van machines en dieren voor hoge rente, enz... profiteren van hun arbeid. Veertig procent
van de werkende bevolking heeft zijn hoofdactiviteit in de landbouw. Met alle
nevenactiviteiten zoals handel- en transport erbij, staat de landbouw in voor de helft van
de Filipijnse economie. De landheren besitten het monopolie op het land, en kunnen vijftig
tot zeventig procent van de oogst voor zich opeisen. Zeven op tien boeren bezitten zelf
geen of weinig land en moeten zich als pachters schikken naar de grillen van de
grootgrondbezitters en naar de burgerij die werkt in dienst van het imperialisme, de
“compradore-burgerij”.
Acht procent behoort tot de nationale burgerij. Zij bezitten zelf een aantal industrieën maar
kunnen zich niet ontwikkelen door de imperialistische overheersing. Elf procent van de
mensen zijn kleinburgers uit de steden. Veertien procent van de bevolking vormt de
arbeidersklasse.lxxxiii
Na enkele moeilijke jaren stelt het Nationaal Democratisch Front het opnieuw prima. De
arbeidersbeweging, boeren-, studenten en vrouwen-beweging leven herop in steden en op
het platteland. In oktober 1999 zette de boerenvakbond KMP acties op touw waaraan
80.000 boeren deelnamen. En de gewapende strijd boekt opnieuw sucessen. De
stedelijke revolte-theorie van de CWI-pionnen heeft nergens tot één enkele opstand in een
Filipijnse stad geleid, en de afscheuringen van de Communistische Partij hebben zich
ondertussen alweer verder gesplitst. In het najaar van 1995 liep legergeneraal Jarque over
naar het NPA. Toen hij werd gevraagd waarom hij voor de “dogmatische” strekking koos
en niet voor de dissidente groepen, antwoorddde hij dat hij informatie had over hoe de
dissidenten gemanipuleerd worden door de Filippijnse veiligheidsdiensten.lxxxiv
7.2. De gauchistische theorie van de permanente revolutie
Voor hun steun aan de militaire avonturiers op de Filipijnen baseert het CWI zich op
Trotsky’s ‘permanente revolutie’. Andere trotskysten zijn zelfkritischer: “De hele theorie
van de permanente revolutie heeft een verwoestend effect gehad op de Vierde
Internationale, op haar capaciteit, als was het maar om deel te nemen, aan de leiding van
de revoluties van nationale bevrijding.”lxxxv
Lenin stelde dat er eest een democratische revolutie nodig was om de tsaar omver te
werpen, de feodale instellingen te vernietigen en grond te geven aan de boeren: “ Het
proletariaat moet de democratische omwenteling tot het einde doorvoeren, door de massa
van de boeren met zich te verenigen, om het verzet van het absolutisme met geweld te

19. 19
breken en de wankelmoedigheid van de bourgeoisie te verlammen.”lxxxvi
. Die revolutie
moest gebeuren onder leiding van de arbeidersklasse, die zo de volgende revolutie, de
socialistische revolutie, zou voorbereiden.
Trotsky bekampte Lenin en zei dat de 'arbeidsmacht' in één klap, door de 'permanente
revolutie' moest worden ingevoerd. Maar daarvoor ontbraken alle politieke en
economische voorwaarden! Trotsky “vergeet”” gewoon de rol van de boeren als
revolutionaire kracht, door in 1905 meteen het ordewoord “geen tsaar, maar een
arbeidersregering” voor te stellen. Dat wil zeggen een ordewoord voor de revolutie zonder
boeren. Lenin: “Cette vérité est si évident que même des milliers de phrases et des
dizaines d’articles parisiens de Trotski ne pourraient la ‘réfuter’ Trotski aide en fait les
politicens ouvriers libéraux de Russie, qui ‘nient’ le rôle des paysans parce qu’ils ne
veulent pas les pousser à la révolution !”.lxxxvii
En verder: “L’erreur fondamentale de
Trotski est qu’il ne veut pas voir le caractère bourgeois de la révolution et il n’a pas une
conception de classe claire du passage de cette révolution à la révolution socialiste.”lxxxviii
Trotsky bleef echter zijn theorie herhalen, ook na de oktoberrevolutie in 1917, toen de
feiten hem ongelijk hadden gegeven. Lenin schreef over hem: “il proclame l’absurde
théorie gauchiste de la ‘révolution permanente’”lxxxix
8. ZEVENTIG JAAR TROTSKYSME EN GEEN ENKELE SOCIALISTISCHE REVOLUTIE
In haar zeventigjarig bestaan heeft het trotskisme niet de minste impakt gehad op de
revolutionaire geschiedenis in de wereld. In geen enkel land ter wereld, zelfs niet in het
kleinste Liechtenstein, hebben de trotskysten een revolutie aangevoerd.
Alle grote pronostieken werden door de geschiedenis weerlegd: dat de opbouw van het
socialisme in de Soviet-Unie niet mogelijk was, dat de USSR onmogelijk de oorlog tegen
Hitler zou winnen, dat miljoenen zich zouden aansluiten bij IVe internationale, en dat de
‘politieke revolutie’ in 1989 de rode jaren ’90 zou brengen.
Toch blijven zij zich hardnekkig op Trotsky baseren. “While Marxist do not hero-worship
individuals, Leon Trotsky nevertheless was the most courageous of revolutionairies…
That’s why many of us today – and it will be the same for the new generation of Marxists –
consider Leon Trotsky as a hero of the working class. We’re proud when our enemies
denounce us as Trotskyists!”, aldus de heren van het CWI in 2000.xc
De inspanningen om een ‘andere wereld’ dan het kapitalisme te realiseren, een wereld
met inspraak, democratie, arbeid en ontwikkeling voor iedereen, zullen een scherpere
strijd, dynamiek en ervaring vragen dan tijdens de vorige eeuw. Precies daarom is het
absurd schoon schip te maken met de ervaringen van strijd en socialisme uit het verleden.
De arbeidersklasse is de 20ste eeuw binnengestapt met de ervaring van de Commune
van Parijs uit 1871 op zak: “Er is geen nieuwe maatschappij mogelijk zonder de
omverwerping en vernietiging van de oude staatsmacht. Er is geen nieuwe samenleving
mogelijk zonder een nieuwe staatsmacht.”
Vandaag kunnen wij de 21ste eeuw niet ingaan zonder een balans van de eerste poging
om een maatschappij op te richten bevrijd van de dictatuur van het kapitaal. In de eerste
helft van de 20ste eeuw hebben revolutionairen in de hele wereld overwinningen behaald
door zich te steunen op het wetenschappelijk socialisme. Op een derde van de aardbol
werd aan een socialistische maatschappij getimmerd. In de tweede helft van de voorbije
eeuw werden wezenlijke ervaringen en socialistische principes overboord gegooid, en
werd de druk opgevoerd om het marxisme te ‘herzien’, dat wil zeggen van haar essentie te
ontdoen (het revisionisme). Die negatieve ervaring heeft tot bittere nederlagen geleid.

20. 20
De ervaring van het trotskysme en haar ongenadige haat tegen het communisme, vanaf
het moment dat Lenin de communistische partij oprichtte in 1903 tot de dag dat alle resten
socialisme in de Soviet-Unie werden weggeveegd in 1990, maken onderdeel uit van de
geschiedenis van het socialisme van vorige eeuw.
Enkel in strijd met de negatieve ervaringen zal het mogelijk zijn het socialisme vorm te
geven tijdens de nieuwe eeuw.
i
Peter Taaffe, Trotsky’s relevance today. In: Socialism Today, issue 49, juli 2000.
ii
Phil Hearse, Militant - what went wrong? The retreat to sectarian dogmatism
http://www.socialistsolidarity.com/docs_mil_ph.htm
iii
Phil Hearse, Militant - what went wrong? The retreat to sectarian dogmatism
http://www.socialistsolidarity.com/docs_mil_ph.htm
iv
In 1975 noemt een groepje Jongsocialisten in Oostende zich “Vonk” en sluit zich aan bij de Britse trotskisten van het
Commitee for a Workers International (CWI). Dat gebeurt “by accident”, aldus Peter Taaffe: “The Belgian section of
the CWI was founded in 1974 again by "accident". Roger Silverman was on his way back to Britain and missed the boat
from Belgium to Britain and was, therefore, compelled to stay overnight. He therefore looked up a contact from an
LPYS conference and from this original introduction, a group of youth active within the Belgian social democracy came
towards us and were eventually won over politically to our ideas.” Peter Taaffe, History of the CWI.
http://www.newsvendor.com/cwi/publications/history.html
v
Volgens François Bliki, trotskyst van het eerste uur, zou de Vonk de grootste afdeling van de CWI hebben “kunnen
worden”: "If we would have been in touch with the CWI prior to the 1970s, it is no exaggeration to say that we would
now be the largest section in the whole of the CWI, perhaps exceeding the numbers in the British section. There was
tremendous turmoil within the workers' movement in the early 1970s. This was reflected in the social democracy with
the shift towards the left, particularly by the youth. The biggest Trotskyist current at that stage was around Ernest
Mandel's organisation, which refused to involve itself in this struggle within the social democracy.” Geciteerd in: Peter
Taaffe, History of the CWI. http://www.newsvendor.com/cwi/publications/history.html
vi
Vonk, december 1991
vii
Anne-Marie Lizin, Demain la Social-démocratie. Editions Labor, 1990, blz 54
viii
Anne-Marie Lizin, Demain la Social-démocratie. Editions Labor, 1990, blz 55
ix
François Bliki: "From an historical point of view, this work was entirely justified. But of course, conditions change.
The split with the Grant group in 1992 was also felt in Belgium. This resulted in 32 comrades remaining with the
majority and 30 with the minority. This minority merely repeated ideas from the past which were quite adequate for
their time but had become completely outmoded by the change in the situation. Whereas they have stagnated, we have
undergone a big growth. Now we have over 100 and they have 20, largely older, comrades with a stagnant
membership.” Geciteerd in: Peter Taaffe, History of the CWI.
http://www.newsvendor.com/cwi/publications/history.html
x
François Bliki, SP-congres, geen ideologische uitverkoop. In: De Militant 128, november 1993, blz 5
xi
Eric Byl, Kapitalisme, een corrupt systeem. In: De Militant, 130, maart 1994, blz 6
xii
Eric Byl, Oprichting van Militant Links, in: De Militant 138, februari 1995, blz 6
xiii
Peter Taaffe, Reply To Roger Silverman. (1997) http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/taffe.html
xiv
Phil Hearse, Militant - what went wrong? The retreat to sectarian dogmatism
http://www.socialistsolidarity.com/docs_mil_ph.htm Dat wordt bevestigd door Roger Silverman: “Today the SP
cannnot claim the sharply distinct differantion from the ‘sects’ either in terms of perspectives, orientation or social
composition”. Roger Silverman, January 1999. What is happening to the CWI?
http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/happend.html,
xv
Eric Byl, Militant Links wordt Linkse Socialistische Partij, September 2001. In: De Militant, nr. 207
xvi
Eric Byl, Militant Links wordt Linkse Socialistische Partij, September 2001. In: De Militant, nr. 207 Vijf jaar eerder
had Byl precies het tegendeel beweerd: “Met de PS in Wallonië is het nog erger gesteld. Ook die partij word geteisterd
door een golf van schandalen. Bovendien kan ze zich in Wallonië niet verbergen achter het numerieke overwicht van de
CVP zoals de SP dat in Vlaanderen doet. Door de gewestvorming is de PS meer en meer rechtstreeks verantwoordelijk
voor het saneringsbeleid. De PS integreert zich steeds meer in het bureokratisch staatsapparaat.” Eric Byl, De arbeiders
hebben een nieuwe partij nodig. In: De Militant 148, februari 1996, blz 2.
xvii
Leon Trotsky, La lutte antibureaucratique (deel 2). Parijs, Editions 10-18, 1975. Blz 66
xviii
Edito 21 mei, geen enkele stem voor rechts. In: De Militant 141, mei 1995, blz 2
xix
Eric Byl, Een antwoord van MLinks op de vele vragen en opmerkingen van organisaties en individuen, 10 maart
2000. Je kan dit vandaag nog steeds op de website van de LSP vinden, onder ‘andere pagina’s’, ‘bouw mee aan een
linkse alliantie’, ‘bijdragen tot de discussie’, ‘compilatie, deel 2’. http://users.pandora.be/militant.links/ml/index.html
xx
Trotsky, gecoteerd in Isaac Deutscher, Trotsky, deel 6.

21. 21
xxi
Leon Troysky, From a Scratch -- To the Danger of Gangrene (24 januari 1940).
http://csf.colorado.edu/mirrors/marxists.org/archive/trotsky/works/1942-dm/ch04.htm
xxii
De Australische DSP, jarenlang lid van de Vierde Internationale, beschrijft de situatie: “The Fourth International,
with no state power behind it, lacking a mass base, lacking resources or apparatus, tried to copy the form of the early
Comintern. It described itself as the “World Party of Socialist Revolution”. (…) Splits inevitably resulted, leading to a
multitude of groups claiming to be the “Fourth International”. When we were in the FI, we had to draw up charts, the
Trotskyist family tree, reflecting all the splits. It was complicated enough then. In the last fifteen years, there have been
even more branches, or twigs.” John Percy, International left collaboration and socialist renewal. In: LINKS no. 15:
May to August, 2000 http://www.dsp.org.au/links/back/issue15/15percy.htm
xxiii
Bolshevik Current for the Fourth International (BCFI) - Committee for a Workers International (CWI) - Communist
Organization for the Fourth International (COFI) - Coordination Committee for the Construction of the International
Workers Party (KoorKom) - International Bolshevik Tendency (IBT) - International Center of Orthodox Trotskyism
(Centro Internacional del Trotskismo Ortodoxo - IV Internacional, CITO) - International Committee of the Fourth
International [1] (ICFI[1]) - International Committee of the Fourth International [2] (ICFI[2]) - International
Communist League (Fourth Internationalist) (ICL(FI)) - International Liaison Committee for a Workers' International
(Entente Internationale des Travailleurs) - International Secretariat of the Fourth International (Secrétariat International
de la Quatrième Internationale) - International Socialist Forum (ISF) - International Socialists (IS) - International
Trotskyist Committee for the Political Regeneration of the Fourth International (ITC) - International Trotskyist
Opposition (ITO) - International Workers' Committee (IWC) - International Workers League (Fourth International)
(Liga Internacional de los Trabajadores (Quarta Internacional), LIT-CI) - International Workers' Unity (Fourth
International) (Unidad Internacional de los Trabajadores (Quarta Internacional), UIT) - Internationalist Communist
Union (Union Communiste Internationaliste, UCI) - League for a Revolutionary Communist International (LRCI) -
League for the Fourth International - Liaison Committee for the Reconstruction of the Fourth International (Comité de
Enlace por la Reconstrución de la IV Internacional, CERCI) - Liaison Committee of Militants for a Revolutionary
Communist International (LCMRCI) - Leninist-Trotskyist Tendency (LTT) - Partido Obrero Tendency - Revolutionary
Workers Foment (Fomento Obrero Revolucionario, FOR) - Socialist Appeal Tendency - Socialist Workers Party
Tendency - United Secretariat of the Fourth International (USFI)
xxiv
Peter Taaffe, History of the CWI. http://www.newsvendor.com/cwi/publications/history.html
xxv
Peter Taaffe, History of the CWI http://www.newsvendor.com/cwi/publications/history.html
xxvi
Sean O’Torrain, The Interntal Regime. http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/intregime.html
xxvii
Roger Silverman, January 1999. What is happening to the CWI?
http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/happend.html Dit wordt bevestigd door tientallen andere ex-leden zoals Peter
Manson: “After all, his (Peter Taaffe, nvda) 'international' and its British section have seen what had previously been a
steady decline and loss of membership since the halcyon days of the 1980s transformed into split, defection and crisis.
This has been most dramatic in Scotland and Merseyside… When the split comes, and come it will, it will be following
in the footsteps of Liverpool, once the jewel in Militant's crown, where practically the entire SP organisation initially
decamped into the Merseyside Socialists. Internationally, the CWI has lost its Pakistani affiliate, the Labour Party
Pakistan, as well as important layers of its sections in the USA, South Africa and elsewhere. These splits have,
overwhelmingly, been characterised by rightward-moving, liquidationist politics - a fact that speaks volumes about the
nature of the CWI itself.” Peter Manson, Theoretically disabled polemic. In: Weekly Worker 351 Thursday September
14 2000 http://www.cpgb.org.uk/worker/351/taaffecuba.html
xxviii
“The CWI, like the Socialist Party itself, is rapidly disintegrating. Thus over the recent period we have seen UDI in
Scotland, the loss of Liverpool, autonomy for Dave Nellist in Coventry, including freedom to pursue his Socialist
Alliance project, and revolt in London over the LSA. Alongside that, an exodus in South Africa, schisms in France, as
well as the expulsions of the Pakistan section and the US former minority. Comrade Taaffe and his CWI lieutenant
Tony Saunois are, I am told, prepared to recognise comrade Stott's Dundee faction as the official section - much to the
delight of comrades McCombes, Curran, Sheridan, etc. We have seen the same process elsewhere. Overall membership
of the CWI has slumped from some 11,000 at the beginning of the last decade to the 4,000 claimed today.” Final
divorce in Scotland Crisis in CWI will leave it a rump In: Weekly Worker 328 Thursday March 23 2000
http://www.cpgb.org.uk/worker/328/patstrong.html
Sommige uitgestoten Socialist Party leden roepen nu op om een “revolutionaire, democratisch centralistische fractie te
organiseren in en rond de Socialist Party”. Ze hebben zih verenigd rond de “Militant Left Opposition”. In hun
“founding statement” scrhijven ze: “The leadership's opportunist and sectarian method is bringing our once proud
organisation to the brink of ruin. A harsh and intolerant internal regime has all but destroyed independent, critical
thought amongst the party rank and file… However, for those comrades who demand a genuine revolutionary
programme and adherence to real democratic centralism, only ostracism, suppression and expulsion await.” Founding
statement of Militant Left opposition. http://www.mlo.org.uk/Foundingstatment.htm
xxix
Phil Hearse, Militant - what went wrong? The retreat to sectarian dogmatism
http://www.socialistsolidarity.com/docs_mil_ph.htm Bevestigd door andere leden: “The immense authority of the
leadership created an enormous degree of trust ... In reality, the leadership of this tendency enjoyed more than trust. It
had virtually a blank cheque (even in the most literal sense of the word) to do what it liked, without any real check or
control. (…) Nothing was permitted to indicate the slightest disagreement in the leadership... There was uniformity,

22. 22
which at times came dangerously close to conformism... The tendency became unused to genuine discussion and
debate. To be frank, many comrades (including ‘leading comrades’) simply stopped thinking” En verder “To cross the
General Secretary would result in a tantrum or some kind of outburst. Comrades became fearful of initiative without the
sanctions of the General Secretary. Incredibly, even the opening of a window during an EC (Executive Committee)
meeting would not go ahead without a nod from him! Under these conditions, the idea of ‘collective leadership’ is a
nonsense... The EC as a whole - which is supposed to be a sub-committee of the CC - is out of control. In 99% of cases
the CC is simply a rubber stamp for the EC.” “Oppositionist” document, door enkele leden in 1992 uit de CWI
gestoten. Geciteerd in: Dennis Tourish Ideological intransigence, democratic centralism and cultism: a case study from
the political left University of Ulster http://www.rickross.com/reference/rc2.html
xxx
W.I. Lenin, Lettre au collège Russe du Comité Centrale (december 1910) Oeuvres, tome 17, blz 11-16. Parijs,
Editions Sociales, 1959. Blz 15.
xxxi
Phil Hearse, Militant - what went wrong? The retreat to sectarian dogmatism
http://www.socialistsolidarity.com/docs_mil_ph.htm
xxxii
(Linkse Socialistische Partij) Voor een democratisch en efficiënt D14. Pamflet uitgedeeld op de Algemene
Vergadering van D14 in Brussel, donderdag 25 oktober 2001
xxxiii
André Leysen, Van Lenin tot Mc Donald's, Lannoo, 1991, Tielt, blz 9.
xxxiv
Peter Taaffe, Trotsky’s relevance today. In: Socialism Today, Issue 49, juli 2000.
xxxv
DDR: De mars van de Politieke Revolutie Vonk nr 96, december 1989, blz 6-7
xxxvi
Pavel Pechacek, hoofd van de Tsjechische afdeling van de CIA-radio Radio Free Europe: “We have always played
an important role… We always had close contacts with Havel, Carnogursky and Dienstbeir, who today are members of
the new governement, but who years worked for us as independent correspondents.” Geciteerd in: Harpal Brar,
Trotskyism or Leninism ? Delhi, Progressive Printers, 1993. Blz 55.
xxxvii
Massa’s in Tsjecheslowakije werpen stalinisten op de mestvaalt van de geschiedenis. Vonk nr 96, december 1989,
blz 8
xxxviii
Vonk nr 97, januari-februari 1990
xxxix
Vonk nr 97, januari-februari 1990
xl
L’Echo de la Bourse, 3 januari 1990. Geciteerd in: Ludo Martens, USSR, de fluwelen contrarevolutie. Berchem, EPO,
1991
xli
Steun de politieke revolutie, Vonk nr 97, januari-februari 1990
xlii
Ludo Martens. De Sovjetunie op de rand van de afgrond. Januari 1990. Gepubliceerd in: Ludo Martens, USSR, de
fluwelen contrarevolutie. Berchem, EPO, 1991, blz 151-193 (blz 189)
xliii
cijfers Duitsland uit: Narobert Pauligk, Waar blijven de bloeiende landschappen die kanselier Kohl beloofde ? In:
Marxistische Studies nr 52. EPO, Berchem, 1998, blz 9-14.
xliv
De Militant, juli-augustus 1992
xlv
Leon Trotsky, How Did Stalin Defeat the Opposition? (november 1935)
http://csf.colorado.edu/mirrors/marxists.org/archive/trotsky/works/1935/1935-sta.htm
xlvi
Een decennium van revolutie. Naar de rode jaren ‘90 (Peter Taaffe), Vonk nr 98, februari-maart 1990, blz 5. Dat
wordt ook bevestigd door voormalig kader Harry Paterson: “Not content with this mistaken analysis though, we went
on to celebrate the arrival of Trotsky’s political revolution and the dawning of the “red 90’s”.” Harry Paterson, For
democratic centralism. In: Weekly Worker 328, 23 maart 2000, special supllement.
xlvii
James Long, 5 jaar hereniging van Duitsland. In: De Militant 146, november 1995, blz. 6.
xlviii
W.I. Lenin, De proletarische revolutie en de renegaat Kautsky (oktober 1918), Pegasus, Amsterdam, blz. 35-37
xlix
Peter Taaffe, Reply To Roger Silverman. (1997) http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/taffe.html
l
Jef Bossuyt en Ludo Martens, Verkiezingsklucht in een verwoest land. September 1996. Gepubliceerd in:
Marsxistische Studies, nr 32, september 1996, De Sovjet-Unie van 1991 tot 1996, blz 63-128.
li
W.I. Lenin, De proletarische revolutie en de renegaat Kautsky (oktober 1918), Pegasus, Amsterdam, blz. 39-40
lii
Tussen 1922 en 1927 voerde Trotski verbeten strijd onder de vlag dan de opbouw van het socialisme in de USSR (één
land) onmogelijk was. Vanaf 1934 beweert hij dat het socialisme niet meer omver kan geworpen worden. Trotski,
L’appareil policier du stalinisme (28 december 1934). Geciteerd in Ludo Martens, Een andere kijk op Stalin, Berchem,
EPO, 1994, blz 154.
liii
Roger Silverman, 2 april 1997. A Reply to Peter Taaffe.
http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/responsetotaffe.html
liv
Peter Taaffe, Reply To Roger Silverman (1997). http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/taffe.html
lv
Ernest Mandel (leider van USFI, eengemaakt secretariaat van de vierde internationale en voorman van de Belgische
SAP) ging zo ver te verklaren dat Jeltsin… de nieuwe Trotsky is: “Op dit ogenblik vertegenwoordigt de hervormer
Boris Jeltsin de stroming die voorstander is om het enorme bureaucratische apparaat af te slanken. Zo stapt hij in de
voetsporen van Trotsky." Financieel Economische Tijd, 23 maart 1990
lvi
W.I. Lenin, De Linkse Stroming (1920), Pegasus, Amsterdam, blz. 8
lvii
Trotsky houdt die stelling zelfs aan wanneer de nazi-troepen Polen zijn binnengevallen en de hele Soviet-Unie
bedreigen. Leon Trotsky, A Petty-Bourgeois Opposition in the Socialist Workers Party (15 december 1939)
http://csf.colorado.edu/mirrors/marxists.org/archive/trotsky/works/1942-dm/ch02.htm
lviii
Leon Trotsky, The Workers' State, Thermidor and Bonapartism (1 februari 1935)

23. 23
http://csf.colorado.edu/mirrors/marxists.org/archive/trotsky/works/1935/1935-bon.htm
lix
“We were therefore completely correct when we said to the Bolsheviks in eastern Poland: (…) educate the masses in
the course of the struggle, warn them against naive hopes in Moscow, but do not tear yourself away from them, fight in
their camp, try to extend and deepen their struggle, and to give it the greatest possible independence. Only in this way
will you prepare the coming insurrection against Stalin” Leon Trotsky, An Open Letter to Comrade Burnham (7 januari
1940) http://csf.colorado.edu/mirrors/marxists.org/archive/trotsky/works/1942-dm/ch03.htm
In september 1939 pleit Trotsky, net zoals de nazi’s voor een onafhankelijk Oekraïne en onafhankelijk Witrusland,
verkleed in het linkse pakje van de “soviet”: “We do not entrust the Kremlin with any historic mission. We were and
remain against seizures of new territories by the Kremlin. We are for the independence of Soviet Ukraine, and if the
Byelo Russians themselves wish, of Soviet Byelo Russia.” Leon Trotsky, The USSR in War (25 september 1939)
http://csf.colorado.edu/mirrors/marxists.org/archive/trotsky/works/1939/1939-war.htm
lx
Opnieuw geformuleerd midden in de fascistische agressie-oorlog. Leon Trotsky, The USSR in War (25 september
1939) http://csf.colorado.edu/mirrors/marxists.org/archive/trotsky/works/1939/1939-war.htm
lxi
Alec Thraves, Leon Trotsky, An enduring socialist legacy. In: The Socialist, 18 augustus 2000
lxii
Een decennium van revolutie. Naar de rode jaren ‘90 (Peter Taaffe), Vonk nr 98, februari-maart 1990, blz 5
lxiii
W.I. Lenin, Lettre à Inesse Armand (februari 1917), Oeuvres, tome 35, blz 291-293. Parijs, Editions Sociales, 1959.
Blz 292.
lxiv
Oostblok: naar een herstel van het kapitalisme ? Vonk nr 95, november/december 1989, blz 8
lxv
Roger Silverman, 3 januari 1997 Some Historical Reflections
http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/history%201.html
lxvi
Peter Taaffe, Reply To Roger Silverman (1997). http://www.laborsmilitantvoice.com/CWI/taffe.html
lxvii
Stalinisme. Socialisme in één land ? In: De Militant, september 1992
lxviii
Vonk nr 97, januari-febrauri 1990
lxix
Stephan Kimmerle (Die Sozialistische Alternative (SAV), Duitse afdeling van het CWI) Kuba - zwischen
Imperialismus und Revolution http://www.sav-online.de/xebene2/cwi/cwi-berichte/kuba.htm
lxx
De Militant 160, februari 1997, blz. 8
lxxi
De Militant 166, september1997, blz.11
lxxii
Cuba. De laatste arbeidersstaat. De Militant nr 117, juli-augustus 1992, blz. 9
lxxiii
Leon Trotsky, A postscript to the programme of peace, International Bookshop, Nottingham
lxxiv
Leon Trotsky. New Course (1923). Chapter 4 Bureaucratism and the Revolution.
http://csf.colorado.edu/psn/marx/Other/Trotsky/Archive/1923-NC/
lxxv
"De Verenigde Staten willen ons uithongeren", rapport van het Politiek Bureau van de PCC (1997)
lxxvi
CWI, The Future of Socialism. 1996, blz 39. (resoluties uit het CWI-congres in 1996 in Gent)
lxxvii
“Chroetsjov en zijn getrouwe apparatsjiks (...) mogen dus nog altijd 'stalinisten' genoemd worden, net zoals... Fidel
Castro.", zo schrijft Jan Dumoulin in het voorwoord van de brochure Lenin en Trotsky, Militant Links, 1995, blz. 1
lxxviii
Cuba. De laatste arbeidersstaat. De Militant nr 117, juli-augustus 1992, blz. 9
lxxix
Che Guevara, Oeuvres VI: Textes Inédits, Petite Collection Maspéro, blz. 184
lxxx
Voor Vietnam hetzelfde recept, aldus Eric Byl: “De Vietnamese bevolking zal in tegenstelling tot die van Oost-
Europa en de USSR haar illusies in de vrije markt snel laten varen. Massale bewegingen tegen de groeiende kloof
tussen rijk arm en rijk en de mensonterende uitbuiting zullen zowel het kapitalisme als de stalinistische burocratie in
hun bestaan bedreigen. Deze keer zullen de arbeiders hun revolutie niet meer uit handen geven.” Eric Byl, Vietnam, 20
jaar sinds de VS-nederlaag. In: De Militant 142, juni-juli 1995, blz 6-7.
lxxxi
CWI-pamflet, Philippines, January 2001 - 'People Power ll', 24 januari 2001
lxxxii
Phil Hearse, Een nieuwe revolutionaire formatie. Breuk met Mao’s verkeerde strategie. Militant 139, maart 1995,
blz 9
lxxxiii
Cijfers van LFS, augustus 1995
lxxxiv
Internationale Solidariteit, nr 154, april 2000 en Internationale Solidariteit, februari 1997, blz. 8
lxxxv
(Socialist Workers Party van Australië) The SWP and the 4th International, Sydney, Pathfinder Press, 1985, blz. 17
lxxxvi
Lenin, Tweeërlei taktiek van de sociaal-democratie in de democratische revolutie. In: Keuze uit zijn werken, Deel
I, blz. 236
lxxxvii
W.I. Lenin, A propos des deux voies de la révolution (20 november 1915), Oeuvres, tome 20, blz 431-436. Parijs,
Editions Sociales, 1959. Blz 436.
lxxxviii
W.I. Lenin, L’objectif de la lutte du prolétariat dans notre révolution (maart 1909), Oeuvres, tome 15, blz 385-
406. Parijs, Editions Sociales, 1959. Blz 397.
lxxxix
W.I. Lenin, La violation de l’unité aux cris de ‘Vive l’Unité’ (mei 1914), Oeuvres, tome 20, blz 341-364. Parijs,
Editions Sociales, 1959. Blz 347.
xc
Alec Thraves, Leon Trotsky, An enduring socialist legacy. In: The Socialist, 18 augustus 2000