Ethiopian writers' biography

1. u›=ƒÄåÁ ôÈ^L© Ç=V¡^c=Á© ]øwK=¡ S”Óeƒ
uvIM“ ~]´U T>’>e‚`
THE FEDERAL DEMOCRATIC REPUBLIC OF ETHIOPIA
MINISTRY OF CULTURE & TOURISM
¾›=ƒÄåÁ wN?^© u?} S³Ówƒ“ u?} SéQõƒ ›?Ë”c=
ETHIOPIAN NATIONAL ARCHIVES AND LIBRARY AGENCY
¾›=ƒÄåÁ wN?^© u=wKAÓ^ò 1998 ¯.U.
NATIONAL BIBLIOGRAPHY OF ETHIOPIA 2005-2006
pî 24 l. 2. 1998 ¯. U.
Volume 24, No. 2, 2005-2006
uQƒSƒ TÓ—“ ¿’>¾” "KAÓ SU]Á
u“i“M u=wKAÓ^ò u<É” }²ÒË
c’@ 1998
Prepared by
National Archives and Library of Ethiopia
Union Catalogue and Acqusition Department
(National Bibliography Team)
June, 2006

2. wN?^© u=wKAÓ^ò
(¾Å^c=Á” ›ß` ¾Qèƒ ]¡)
NATIONAL BIBLIOGRAPHY
(A SHORT BIOGRAPHY OF WRITERS)
1998
2005/06

3. ¾Å^c=Á” S´Ñu Ièƒ ]¡
Ñw[H“ Ñw[T]ÁU (›Kn)
( "T@^ 189® uS<c? T@`•e )
(1797 - 1894 ¯.U.)
∩ lU’Ñ^†¨< G<K< ukMÉ ¾}gð’v†¨< K=p ∪
Ñw[H“ Ñw[T]ÁU uu?ÑUÉ` Ö/Ó³ƒ uÅw[x` ›¨<^Í uöÑ^ ¨[Ç M¿ eTE “uÒ
Ñ>Ä`Ñ>e uUƒvM x u1797 ¯.U. }¨KÆ::
Ñw[H“ ‚Ñ@ S’”” S´S<`”' ¨<Çc? T]ÁU”“ K?KA‹”U ›e}U[¨< ŸÚ[c< uL
KŸõ}— ¾u?}¡`e+Á” ƒUI`ƒ u‚Ñ@Ã~ ƒ{³´ ¨Å ↓”Å` }LŸ<:: ƒUI`†¨<” ŸÚ[c< uLU
u‚Ñ@Ã~ ƒ{³´ ¾›Kn’ƒ T{[Ó }c׆¨<:: Ÿ²=ÁU Ñw[H“ u↓”Å` ›"vu= ¾T>Ñ–<ƒ”
u?}¡`e+Á“ƒ wnƒ u}VLuƒ G<’@ Áe}ÇÅ ËS`:: ”Å ƒMp UG<` (›ªm) Á¿ ËS` ::
u}Kà õƒN ’Ñeƒ” uS}`↓U ¾T>¨ÇÅ^†¨< ¨ÃU ¾T>e}"ŸL†¨< ›M’u[U::
›í@ ‚−Éae eM×” ŸÁ²<“ ^d†¨<”U ÇÓT© ‚−Éae G<K}— wK¨< ²<󓆨<”
uÝ’<uƒ Ñ>²? uGÑ]~ ŸõƒN ’Ñeƒ K?L ¾}íð QÓ vKS• ›Kn Ñw[H“ u}Kà õƒN ’Ñeƒ”
SW[ƒ uTÉ[Ó "d (”Ñ<W<) GÑ`” ”Ç=Áe}ÇÉ Ã[ƪ†¨< ’u`::
›Kn Ñw[H“ up’@Á†¨< ¾HÃT•ƒ ›Kq‰†¨<” ( ¾uLĉ†¨<” ) w‰ dÃJ” ¾Ñ’ƒ Ñ@”
∩ŸA”• Ø›” Ÿ<KAS< ›ÃÅM¨Ÿ U”}' ›õp ìL}ŸS< ”² ƒwM ›”} ∪ Ø›”” uÑH’S
dƒ Tcn¾ƒ“ SŸA”” ›ÃÑvIU' ÖLƒI”U ”Å^eI ›É`ÑI ¨<ÅŨ< ¾T>M ƒ{³´ ”ÅcÖI
G<K< GÖ=›}™‹”U T¨Ñ´“ ¨Å c=®M SL¡“ Tcn¾ƒ ¾KwIU uTKƒ ∩ ð×]Á†¨<” ∪
uSð}” w²< ¾U`U` ¨<Ö?„‹” ›u`¡}ªM:: u²=I ØT†¨<U ¾U`U` p’@ ¾T>M M¿ ¾SÖ¾mÁ
¨ÃU ¾SS`S]Á Sd]Á ÃÖkS< ’u` ::
u}ÚT]U Ów`“ K›=ƒÄ}Á *`„Å¡e u?}¡`e+Á” wK<à Ÿ=Ç””“ ›Ç=e Ÿ=Ç”” uS}`↓U
ƒMp ›ÑMÓKAƒ u=ÁÅ`Ñ<U ƒMl” ›e}ª+® ÁÅ[Ñ<ƒ uQÓ“ uu?}¡`e+Á” ²?T“ ›ssU ’u`::
”Ų=G<U ¾ðÖƒ ›Ç=e ¯Ã’ƒ ¾u?}¡`e+Á” ›ssU ŸÅw[x` ¨Å iª “ ƒÓ^Ã

4. }c^ß…M:: ÃI””U ›ssU Ÿw†—¨< M͆¨< u%EL }¡K wK¨< c¾S<ƒ:: ÃIU ›ssU ›eÅd‹“
T^Ÿ= ’¨< }wKA ¾T>ÑSƒ ¾›ssU ²È ’¨<::
›Kn Ñw[H“ u›ÖnLà ðØ• SMe uSeÖƒ ' nLƒ” uSc’×Öp' G<Kƒ ƒ`Ñ<U
uSeÖƒ' “U ÖKp ÁK ƒ`Ñ<U ÁL†¨<“ Ÿ}“у u%EL qÄ K=[ƃ ¾T>‰M ›ÑLKï‹”
¾T>ÖkS< ’u:: ›Kn Ñw`H“ uw²< Ÿ¨l ¾›=ƒÄ}Á ’Ñeƒ ²S” up`uƒ ¾•“ u›=ƒÄ}Á cTÃ
¾UG<^” cTà LÃU ”Å ”Òƒ ¢Ÿw }Å`Ѩ< Á¿ ’u`::
u›Kn Ñw`H“ }í⎦ ŸT>vKƒ SéQõƒ K?L u›T`— s”s e’êOõ ¨<eØ d†¨<” T×ke
}Ñu=’ƒ ”ÇK¨< U¡”Áƒ }Å`↓ eKT>Ã uvI]¨< Ö”"^“ ¾}K¾ ^e” ucU“ ¨`p ScM
MTÇ© ›ÑLKï‹ u}ŸÃ ud†¨< ’õe ¾²^ ' ¾Åc “ ›ÇÇ=e ¾²=I ¯Ã’„‡ UdK=Á© Øuv©
ðÖ^−‹ ”Å’u ud†¨< eU ¾}²Òϑ “ ›”É ’Ñ` ud†¨< ”Å}’Ñ[ }Å`Ô }¨eÇDM::
uSpÅL Ù`’ƒ ›í@ ‚−Éae ŸV~ u%EL uÅ♥´T‹ }¡KÑ>Ä`Ñ>e“ uÅ♥´T‹ "d %EL LÃ
¿N”e ›^}— u}vKƒ S"ŸM ²<ó’<” KSÁ´ u}Å[Ѩ< Ù`’ƒ Å♥´T‹ "d Ù`’~” "g’ó u%EL
›Kn Ñw[H“” ¨Å ƒÓ^à uTeÖ^ƒ õƒI” uõƒN ’Ñeƒ SW[ƒ ”Ç=Áe}ÇÉ Ö¾s†¨<::
u²=I” Ñ>²? ›Kn Ñw[H“ Ømƒ SéQõƒ” uw^“ Là êð¨< ’u`:: ’²=I ¾w^“ Là êOö‹U
e"G<” É[e u¨<e׆¨< ¾›Kn Ñw[H“ eU }îö ”ÇKuƒ u›¡c<U î¿” u?}¡`e+Á” ¨eØ
ÃÑ—K::
›Kn Ñw[H“ ƒMp ´“ ÁÑ–<ƒ uÇÓT© T>’>M¡ õ/u?ƒ ’u`:: ›Kn Ñw`H“ uÑ>²?Á†¨<
u’uƒ UG<^” u×U Á¨l ’u`:: Ÿ‚Ñ@ ×Ã~“ ŸÇÓT© T>’>M¡ Ò` }vw[¨< uSe^†¨<U
´“†¨< }c^Ú:: SËS]Á ›Kn Ñw[H“ ”ÙÙ uT>Ñ–¨< u?}S”Óeƒ Ÿ²=ÁU upÆe ›<^›?M“
upÆe ^Ñ<›?M u?}¡`e+Á” ”Ç=q¿ }Å[Ñ<:: ’Ñ` Ó” GÑ^†¨< ÁK¨<”“ u×U ¾T>¨Æƒ” “uÒ
Ñ>Ä`Ñ>e” u×U Óõl ’u`:: J•U ¾GÑ]~ ª“ Ÿ}T ¨Å ›Ç=e ›uv uS³¨ ›Ç=e ›uv KSq¾ƒ
›cu<:: ¨<KA ›Éa Ó” ¨Å GÑ^†¨< }SKc<:: ’Ñ` Ó” u›¡c<U u↓”Å` ¾q¿ƒ” ÁIM u›Ç=c ›uvU
eŸTÃ[c< K[ϑU Ñ>²? qÃ}¨< ’u`::
² ’ w (Åw}^)
u18—¨< U{} ¯Sƒ ¾• "I”'ƒ¨<Mdž¨< iª }Ñ<Kƒ ’u`:: KƒUI`ƒ ÑA”Å` }hÓ[¨<
u’u[uƒ ¨pƒ ŸÅÍ‹ "X /u%ELU ›ç? ‚−Éae/ Ò` }ª¨<k¨< eK’u` K`d†¨< ›Å:: qÃ}V
Ÿ”Ñ<W< u%EL çNò ƒ³³†¨< uSJ” ›ÑMÓKªM:: u²=I Y^ Là ”ÇK< Á²Ò̃ ¾¯ç? ‚−Éae
2

5. ¾²S” ]¡ eŸ ²S“‹” Å`f›M:: uÃ쁨<U J’ u›k^[u< Ÿò}™‡ ¾²S” ]¡ Ÿéóƒ
ÃKÁM::
²’u ›ç? ‚−Éae” cŸ SÚ[h ƒ”óh†¨< É[e ›M}K¿›†¨<U:: SpÅLU u”ÓK=μ‹
c=Á´ ²=Á¨< ’u:: ”ÓK=μ‡U ¾Åw}^ ²’u” T”’ƒ uT¨n†¨< Ÿ¯KT¾G< Ò` uU`¢
¨eÆ›†¨:: u²=I” ¨pƒ Åw}^ ²’u K¯KT¾G< VÓ²=ƒ J’¨< ÁÑKÓK< ’u`:: J•U ¯KT¾G<
›M¨Ådž¨<U:: eK²=I Åw}^ SSKe ÓÉ J•v†ªM::
Ÿ¨<ß ›Ñ` ”Å}SKc< ›Éª KØmƒ ¯Sƒ }kUÖªM:: Ÿ²=ÁU J’¨< Ÿ”Ñ<Y
U’>M¡ Ò` Ãééó ’u`:: u%ELU ¨Å iª SØ}¨< K”Ñ<Y U’>M¡ ›T"] J’ªM:: u²=I” Ñ>²?
XÃJ” ›Mk[U SêNð Úª ¾T>K¨<” SêNó†¨<” ¾Å[c<ƒ:: ÃI SêNõ uÑ>²?¨< }¨Çϑ“
ucò¨< ¾}’uu ’u`:: `{c< Ó{´ Öke ÃG<” ”Í= ¾}éð¨< u›T`— ’u`:: u1869 ¯.U. Ÿ”Ñ<Y
U’>M¡ Ò` ¨Å Ñ<^Ñ@ ›Ñ` ²U}¨< ’u[“ ²=Á ›[ó:: ²’u uI聆¨< XK< ∩¾‚−Éae ]¡∪
“ ∩SêNð Úª ∪ ¾}vK<ƒ” G<Kƒ Y^−‰†¨<” ›dƒSªM::
Ÿ=Ç’¨MÉ ¡õK? (›Kn)
(1864-1937 ¯.U.)
›Kn Ÿ=Ç’¨MÉ ¡õK? ugª ¡õK GÑ` uÃóƒ“ ØS<Ò ›¨^Í u1864 ¯.U. }¨KÆ::
KƒUI`ƒ c=Å`c< u›"vu=Á†¨< ¾’u[¨<” ¾›Ñ^†¨<” ƒUI`ƒ }T:: u%ELU ¨Å Ô”Å` }Ñ<²¨<
¾SéQõƒ” ƒ`ÕT@ ›Ö’<:: uÑ>²?¨< ¾’u^†¨< ¾kKU ›kvuM' ¾T>eØ` SS^S`“ S^kp
uÑ<v›?¨< Là ∩¾kKU k”É∪ ¾T>M pêM }c׆¨<::
›Kn Ÿ=Ç’¨MÉ ŸÓ°´“ Ÿ›T`— K?L ›[w—' ›=w^ÃeØ— ' L+”' K?KA‹”U s”s−‹
›Ö“pk¨< Á¨l ’u`:: ›Kn Ÿ=Ç’¨MÉ u¾dK?U HÁ G<Kƒ ›Sƒ }kUÖªM:: u²=IU ¨pƒ
wK<Ó GÇ=e uZeƒ s”s Ö”pk¨< ›SX¡[¨< }`Ñ<SªM:: Ÿ=Ç’¨MÉ ¡õK? u1926 ¯.U.
¾SËS]Á¨<” S´Ñu òÅM ›¨<Ø}¨< ŸM¿M¿ s”s−‹ Ò` uTSdŸ` ›dƒSªM:: ¾›Ñ^‹”
òÅM ›S×Ö<”“ vIK<” u¨<M ›e}vw[¨< uTp[v†¨<U uÑ>²?¨< }slS¨< K’uƒ ƒUI`ƒ u?„‹
SS]Á“ ST]Á KSJ” up}ªM:: kØK¨<U ƒ”i ›T`— òÅM Ÿ›[w“ Ÿ›=w^ÃeØ ›q^˜}¨<
›dƒSªM::
›Kn Ÿ=Ç’¨MÉ u}KÁ¾ ²Ãu? Ák`uD†¨< ¾’uƒ ÓØV‹ Kƒ¨<MÉ Lp ØpU Ãc×K<
}wK¨< ¾T>ÑS~ “†¨<:: ”Ç=Á¨<U ›Ñ^‹” uUY^p ›õ]n ¾w²< g=I ²S” ’í ›Ñ` vKòÅM“
vKs”s ¾J’‹ dD w‰ eKJ’‹ ƒ¨<MÉ ÁÑ” ƒUI`ƒ uSËS]Á ”Ç=T` Á"H>ƃ ¾’u[¨<
3

6. pekd ukLK< ›ÃÃU:: u›KU eT†¨< ¾Ñ’’ ¾Y’ Øuw' ¾Ÿ=’Øuw' ¾êOõ vK›Ñ<³−‹
¾T>Å’lv†¨< u^d†¨< s”s êð¨< K›KU ¾›k[vD†¨< Y^−‹ “†¨< ÃLK<:: ›KU c=S´’¨< ¾ÓÉ
u}KÁ¾ s”s K=}[Ñ<S¨< ËLM wK¨< ÉÒõ Ãc×K<::
uGÑ` õp` ÏÓ ¾}nÖK<' uòÅM“ us”s ÏÓ ¾¢“ Kƒ¨MÉ sT> p`e ƒ}¨< ÁK⎦
c¨< ’u :: K²=‹ ›Ñ` u›L†¨< ›pU uwN?^© eT@ƒ }’de}¨< K]¡ ¾T>k`u< u`Ÿƒ ÁK<
SéQõƒ êð¨< ›dƒSªM:: u}KÃU Ÿ²Ö˜ S„ Ñë‹ uLà ¾J’¨< ∩¾cªc¨< SêNõ ∪ Lp
”ÅJ’ Ã’Ñ^M:: ›Kn Ÿ=Ç’ ¨MÉ K›=ƒÄåÁ Y’ êOõ Lp ›e}ªê* ÁÅ[Ñ< c¨< ’u::
›ð¨`p Ñ/¾c<e (’ÒÉ^e) (1868 - 1947 ¯.U.)
∩ ¾²S“© ¾›T`— ¾e’ îOõ ›vƒ ∪
›ð¨`p Ñ/¾c<e uÑAÍU ¡õK GÑ` uvI` Ç` ›"vu= ²Ñ@ uUƒvM x u1868 ¯.U. }¨KÆ::
u”ÙÙ ^Ñ<›?M u?}¡`e+Á” ÓÉÓÇ Là uT>ku<ƒ kKU“ e°M Ÿ‚Ñ@ ×Ã~ Ò` vKSÓvv†¨<
‚Ñ@Ã~ e"MV~ É[e ¨Å ›Ñ^†¨< LKSSKe uSTM Ÿ›Mõ_É ›=MÓ Ò` u1894 ¯'U'
'›?.›. ¨Å e©²`L”É H@Æ:: SËS]Á ¾›Mõ_É ›=MÓ ²SÉ u%ELU ×K=Á“©…” ¿Î’>Á ac=”
u1904 .›?.›. ›Ñu<:: ’@ýMe ¨<eØ "K¨< *]”M ›=”c+~ƒ Ò` Ó”–<’ƒ uTÉ[Ó u›=ƒÄåÁ
¾Y’ êOõ ]¡ ¾SËS]Á¨< ¾›T`— Mw¨KÉ SêNõ KSJ’< ¾T>’Ñ`Kƒ” ∩ Ùu=Á ∪ ¾}c–
¨<”' ¾›T`— cªc¨< S] SîNõ' K›=ƒÄåÁ ¾^d†¨<” ›e}Á¾ƒ Á"}} መጽሐፍ Eንዲሁም
የAጼ ምኒልክን የሕይወት ታሪክ ጽፈዋል፡፡ ከሥራ©ቻቸው ውስጥ የAማርኛ ቋንቋ Aጠቃቀማቸውና
Aገላለጻቸው '' የዘመናዊ Aማርኛ ሥነጽሑፍ A∅ት '' የሚል ሥም Aሰጥቷχዋል::
’ÒÉ^e ›ð¨`p uY’ Y°M“ uY’ êOõ Y^ u×U ¾}Å’l c¨< ’u:: ’²=I” S<Á−‹
uGÑ` ¨<eØ “ u¨<ß GÑ` uSpcU ¾T>ÁeScÓ” ¾Y^ õ_ ›dÃ}ªM:: kÅU wKA ”Å}ÑKì¨<
uY°M Y^ ‹KA†¨< ¾}KÁ¿ ›wÁ} ¡`eƒÁ“ƒ” uY°M ›eÑ@ÖªM::
¾T%}T†¨< M¿ UM¡ƒ ›É`Ѩ< ¾T>ÖkS<uƒ“ uw²<−‡ SêQõ†¨< ¨<eØ ¾T>Ñ–
¨<” ∩ ›=ƒÄåÁ wêI ì©G< Gu Ó²=›wN?` ∪ uT>M ¾c¾S<ƒ” ¾Hdw Y°M ¾dK<ƒU ^d†¨<
“†¨<::’ÒÉ^e ›ð¨`p ƒUI`†¨< Y°M u=J”U kÅU wK¨< ŸXK<›†¨ Y°KA‹ ue}k`
uS<Á¨< w²<U ›M}ÖkS<uƒU::
4

7. ÏÓ ¾T>Å’luƒ“ ¾T>ScÑ’<uƒ S<Á Y’ êOõ ’¨<:: u›=ƒÄåÁ Á}S< Ÿ’uƒ ¾kÉV
Ò²?Ù‹ ∩›Ua ' w`H”“ cLU' ¾oX` S”ÓYƒ SM°¡}™‹ ∪ “ K?KA‹ Ò²?Ù‹ ¨<eØ
lØ^†¨< u`Ÿƒ ÁK< êOö‹” ›eõ[ªM:: ¾’ÒÉ^e êOõ s”s¨< Ø^ƒ ÁK¨<“ SM°¡~ Mw
¾T>Ñv lU ’Ñ` ¾Á² ’¨< :: É`c„‰†¨<U }’u¨< ¾TÃÖÑu< ƒ°Ã”~ u¯Ã’ Mx“ ÑAM}¨<
”Ç=¿ ¾T>ÁÅ`Ñ< eT@ƒ” ¾T>T`Ÿ< “†¨<:: ’ÒÉ^e ›ð¨`p ÖnT> ¾ST]Á ¾]¡“ Mw¨KÉ
SéQõƒ ›dƒSªM::
Ÿ²=I u}ÚT] ’ÒÉ^e ›ð¨`p Zeƒ ÁIM +Áƒa‹ ”DzÒÌ' ’Ñ` Ó” +Áƒa‡
›KS}T†¨<”“ KQ´w ›KS¾†¨<” Π`ôc` U^ƒ ¨/T>"›?M eK ›=ƒÄåÁ Å^c=Á”
uéóƒ Ø“ƒ Là ÑMìªM:: ¾›=×K=Á”— “ ¾›T`— S´Ñu nLƒ ›²ÒÏ}¨<U KS}U ”Å}c“Ç
uWuƒ Ñ>²? }¨cÊv†¨ªM::
’ÒÉ^e ›ð¨`p Ñ/¾c<e uY’êOõ Y^−‰†¨< ›Ñ^†¨< ÉƒcKØ” u}KÁ¿
êOö‰†¨< ÁSLŸ~ Lp c¨< ’u<::
ኅሩይ ወልደሥላሴ (ብላቴን ጌታ)
(1871-1931 ዓ.ም.)
∩ ¾›T`— s”s ¾e’ îG<õ ó“ ¨Ñ> ∪
ደን Aቦ በሚባል ቀበሌ የተወለዱት ኅሩይ በወጣትነት EድሜAቸው ያሳዩት በነበረው ትጋትና
ቅልጥፍና መምህር ወልደጊዩርጊስ ቀድሞ ይጠሩበት የነበረውን ሥም ገብረመስቀል” በመቀየር ኅሩይ
Aሉዋቸው፡፡ ትርጓሜውም ''ምርጥ'' ማለት ነው::
ለAጼ ኃይለሥላሴ Aማካሪ በመሆን የሚወጡትን የሃይማኖትና የAስተዳደር ሕጐች Eየተረጐሙና
የAርትOት ሥራዎቻቸውን Eያጠናቀቁላቸው Eንዲወጡ ያደርጉ ነበር፡፡ በብላቴን ጌታ ኅሩይ ታሪክን
ማኅበራዊ ጉዳይንና ፍልስፍናን ያካተቱ 42 የሚደርሱ መጻሕፍትን Aዘጋጅተዋል፡፡ ከሥራ©ቻቸው
ውስጥ፣ '' ወዳጄ ልቤ '' ¾T>vK¨< SêNõ ªm’ƒ”“ }¨ÇÏ’ƒ” ›ƒ`÷L†ªM::
5

8. ገ/ሕይወት ባይከዳኝ
(1879 -1912 ¯.U.)
Ñ/Qèƒ vßǘ u1879 ¯.U በAድዋ Aካባቢ ተወለዱ፡፡ EድሜAቸው ለትምህርት ሲደርስ
ኤርትራ ውስጥ በሚገኘው የስዊድን ሚሽን ሲማሩ ቆይተው ከዛም ወደ ጀርመንℜ Aውስትራሊያ በመሄድ
ትምህርታቸውን Aጠናቀቁ፡፡ ከጀርመን ሚሽን ጋር ወደ Iትዮጵያ በመመለስ በAጼ ምኒልክ
ቤተመንግሥት ፀሐፊ በመሆን ሠርተዋል፡፡ የምኒልክ ሐኪም ለነበረው ጀርመናዊ ዶክተር Aስተርጓሚ
ሆነው ሲያገለግሉ ከEቴጌ ጣይቱ ጋር በነበራቸው Aለመግባባት Aገር ለቀው ወደ ሱዳን ሄዱ፡፡ ከዛም
ለሱዳን መንግሥት የሀገር ውስጥ ደህንነት ሲሰሩ ቆይተው ወደ ሀገራቸው በመመለስ በቤተመንግሥት
ውስጥ ማገልገል ጀመሩ፡፡ በመቀጠልም የድሬዳዋ ጉምሩክ ኃላፊ ሆነው ተመድበው ባLvራስ ተፈሪና
በሌሎች ተቀናቃ→ች ወገኖች ተፈØሮ በነበረው ግΞት ራስ ተፈሪን ወግነሀል በሚል ከሥልጣን ተወገዱ፡፡
በ1908 የመንግሥት ግልበጣ በኋላ ወደ ቀድሞው ሥልጣናቸው የተመለሱ መሆኑ ቢታወቅ በ1912 የህዳር
በሽታ ተይዘው ለህMፈት በቁ፡፡
Aከራካሪ የነበረው '' መንግሥትና የሕዝብ Aስተዳደር '' በሃገሪቱ የውስጥ ጉዳይ Aስተዳደርና
Iኮኖሚ Eንዲሁም በትምህርት ላይ ፍጹም ለውጥ Eንዲኖር የሚያሳስበው መጽሐፋቸው ለመጀመሪያ
ጊዜ በAቶ ™ውሎስ •™ Aማካይነት በ1916ዓ.ም. ለህትመት በቅቷል፡፡
}cT Gw}T>"›?M (1882 - 1962 ¯.U.)
∩ K›T`— s”s S´Ñu nLƒ ó“ ¨Ñ> ∪
}cT Gw}T>"›?M ucT@” iª ucLK? ›¨<^Í ↓Nê¿” u1882 ¯.U. }¨KÆ:: }cT ¾›vÔ
¨”´ ›s`Ö¨< ¨Å ↓ÍU uSH@É ²?T' ÓØU' ƒ`Ñ<U p’@” u}KÁ¿ u?}¡`e+Á“ƒ“ ÑÇTƒ
ƒUI`†¨<” ߁}K< ’u`:: u}Kà Ç=T uT>Ñ–¨< {¨<p ÑÇU uSH@É Ku?}¡`e+Á” ²?T“ ÓØU
6

9. ƒUI`ƒ H@ŪM:: ¾u?}¡`e+Á” Ÿõ}— ƒUI`†¨<” Ÿ}Ÿ}K< u%EL u1911¯.U. uS”Óeƒ Y^
uSkÖ` ¨Å N[`Ñ@ Ö/Ó³ƒ H@Æ:: }cT uq”⎨ ϑ êOó†¨<“ u}KÁ¿ uòÅM ›××L†¨<
u›=ƒÄ}Á ¨<eØ ”Å M¿ Øuw }qØaL†¨< ¾¨l ’u`:: }cT w²< ¾GÃT•ƒ SíQõƒ”
”Ç=ÑKwÖ Ã²²< ’u`::
uÖ<[ eŸ}ÑKÑK<uƒ 1954¯.U. É[e ¾›T`— S´Ñu nLƒ ”Ç=Á²Òϑ uƒUI`ƒ“
e’Øuw T>’>e‚` Lò’ƒ }c׆¨<:: &Ÿd‚ w`G”& ¾}c–¨< Y^†¨< ŸÖ”"^ e^†¨< ª’— c=J”
u”ÓK=´—U ¾SÚ[h Y^†¨<' “ K›w³—¨< Q´w ƒMl ¡”¨<“†¨< ’u`:: Ÿ1937 eŸ 1947
¯.U. u²=I S´Ñu nLƒ ´Óϑƒ Là ÁªK<ª†¨< ðÖ^−‰†¨< “ Ø[ƒ w²< ‹Óa‹”“ Sc“¡KA‹
ÑØSª†ªM:: ›T`— ¾›õ Sõ‰ s”s†¨< u=J”U u}ÚT]U }cT ”ÓK=´—' ð[”d×'
›T`— ' ›Å]— “ Ó{´ uÅ”w uT¨n†¨<“ ÃI”” ¾s”s {¨k†¨<” u²=I SM"U Y^ LÃ
›¨<KªM:: G<K<”U Ø”"_Á†¨<” &Ÿd‚ w`G”& ¾}vK¨< S´Ñu nLƒ ´Óϑƒ Là ›¨<K¨<M::
}cT ÃI”” S´Ñu nLƒ KT²Ò˃ Á’dd†¨< ’Ñ` u=•` uSUI^” TcMÖ— }sU ¨<eØ c=c
u’u[uƒ Ñ>²? u}T]−‹ ›"vu= ¾’u[¨< KnLƒ ƒ¡¡K—¨<” ƒ`Ñ<U ¾SeÖƒ †Ó` SŸc~”
uS[ǃ “ w²< ¾›T`— nLƒ uŸ}V‹ ›"vu= uS[d†¨<“ uSØ󁆨< ’²=I” ¾vIM p`f‹
KTq¾ƒ c=vM ’u`::
Ÿ›e` ¯Sƒ Ö”"^ e^−‹ u%EL vK 1 398 Ñï‹ S´Ñu nLƒ c=Á²ÒÌ ' S´Ñu nL~U
33 ®®® É`c„‹“ ›Ñvx‹ 1,278 e{KA‹ ›K<ƒ:: ¾S´Ñu nLƒ e^ Ÿ12 ¯Sƒ u%EL uÑuÁ LÃ
ªK:: eS<U Ÿd‚ w`H” }cT ”Ç=vM“ KÅ^c=¨< ¡w` c=vM ”Ç=G<U uƒUI`ƒ“ Y’Øuw T>/`
}S`Ù }c¾S::ÃIU K}cT Gw}T>"›?M ”Å iMTƒ }qÖ[::
ÃI SêNõ Kw²< ¯Sƒ &Ÿd‚ w`G” }cT& ¨ÃU &Ÿd‚ w`G”& Ÿó‹ ' ÑLß
¨ÃU w`H” ›UÜ (}cT) w†—¨<“ Ø uÑuÁ Là ÁK ¾›T`— S´Ñu nLƒ ’¨<::
U ÃK eLX@ (^e) (1885 - 1972 ¯.U.)
∩ K¨<Ø ðLÑ>“ Å^c= ∪
uN[`Ñ@ Ö/Ó³ƒ uÑ<`c<U QÇ` 1885 ¯.U. }¨KÆ:: }¨MŨ< u¨^ƒ Ñ>²? ¨<eØ “†¨<
V~:: °ÉT@›†¨< ›^ƒ ¯Sƒ c=J“†¨< ”Ų=G< K?KA‹ ¨LЉ†¨< ŸV~v†¨< MЋ ŸT>ÁÉÑ<uƒ
Ÿ^e S¢”” u?ƒ ¾}T ”Ç=ÁÉÑ< }LŸ<:: ²=ÁU u›w³—¨< Ó°´“ K?KA‹”U }T::
7

10. U ÃK eLX@ u›=ƒÄåÁ ]¡ ¨<eØ u×U ¾T>¨p eU ’¨<:: ŸT>’>M¡ Ñ>²? ËUa eŸ
›wā©ƒ ›=ƒÄåÁ [Í=U Ñ>²? S•^†¨< ÅÓV ¾uKÖ KS¨p“ Ø ÉM ”Ç=•^†¨<
›É`ÕM::
^e U ÃK eLX@ u›=ƒÄåÁ ]¡ ¨<eØ u›w³—¨< uGÑ` ›S^` Là cò x ¾’u^†¨<
u=J’<U u›³ ’†¨< 'uÑ ’†¨< 'u´’— }ªÑ>’†¨<' uþK+Ÿ—’†¨<' uÚª’†¨<“
ŸÕÅ™‰†¨< Ò`U ¾’u^†¨< }Óvw„ ¾Se^ƒ ‹KA†¨<“ Ø TQu^© Ó’<˜’†¨< ”"D”e
Ÿ¨ÇÏ“ Ÿ¨Ñ” uÖL„‰†¨<U ²”É ¡w` ›eј„L†ªM:: Ÿe’îOõ e^−‰†¨< K›=ƒÄåÁ þK+"
Ç=ýKATc=“ ¨Å^© ]¡ ÔM}¨< ÁÁK<::
^e U ÃK eLX@ ²=I ¾e’îOõ e^−‹ ¨<eØ K="}~ ¾ulƒ Zeƒ Mw ¨KÊ‹
uSíó†¨< ’¨<:: Ÿe’îOõ e^−‰†¨< ¨<eØU :-
¾¯KU ƒÓM ò¨^] uLÃ
c¨“ °¨kƒ ¾}c–ƒ c=J’
¾SËS]Á¨ e’îOó© e^†¨ u›”Ç”É U¡”Á„‹ dÁ}U GK}—¨ e^†¨
SËS]Á KQƒSƒ un:: ”Ų=G Ze}—¨ e^†¨ ¾SËS]Á¨ dÁ}U uGK}— Å[Í c=}U
¾SËS]Á¨ e^†¨ u1961¯.U. }S:: ÃI ¾SËS]Á e^†¨ u›w³—¨ eK GÑ` °Éу
u›ÖnLà u›=ƒÄåÁ ¨cØ eKT¾¨ TQu^© G’@“ eK K?KA‹ ¾¯KU GÑ^ƒ Éу ¨ÃU eK
eM×’@ ¨ÃU eK ²S“©’ƒ ¾TÁ¨Áà ’¨::
ወልደጊዩርጊስ ወልደ ÄN”e ( ፀሐፊ ትEዛዝ)
(1889 -1974 ¯.U.)
በሽዋ ክፍለ ሀገር በምንጃር ወረዳ በ1889 ዓ.ም. ተወለዱ:: ብላታ ወልደጊዩርጊስ ወልደÄሐንስ
በAካባቢያቸው ይሰጥ የነበረውን ትምህርት ከተማሩ በኋላ በgዋ፣ በወሎና በጐንደር Eየተዘዋወሩ ለ›Y^
eÉeƒ ዓመታት ያህል የፅዋትወ ዜማ የቅኔና የመጻሕፍት ትርጉም ትምህርት ተከታትለው Aጠናቀዋል፡፡
ብላታ ከሌሎች ሊቃውንት ጋር በመሆን መጻሕፍተ ሊቃውንትን ከግEዝ ወደ Aማርኛ
ተርጉመዋል፡፡ በ1914 ዓ.ም. ቤተ ሣይዳ ይባል የነበረው ጋዜጣ ሲቋቋም ምክትል Aዘጋጅ በመሆን፣
ብርሃንና ሰላም ጋዜጣና ከሣቴ ብርሃን ለልብ ጠቢባን ይባል የነበረው መጽሔት ዝግጅት Aባል
በመሆን Aገልግለዋል፡፡ በኋላም የሰንደቅ ዓላማችንና የAዲስ ዘመን ጋዜጣን በኃላፊነት፣ (
በዲሬክተርነትና በረዳት ሚኒስትርነት) Eንዲሁም የማስታወቂያ ሚኒስቴር Aማካሪ በመሆን ለረጅም
ዓመታት Aገልግለዋል፡፡
8

11. Aኝህ ላቅ ጋዜጠኛና የሥነ ጽሑፍ ሰው Aሥራ ሰባት ያህል መጻሕፍትንና Eንዲሁም የተለያዩ
መጣጥፎችን Aዘጋጅተዋል፡፡ ከሥራዎቻቸውም ውስጥ u1961 ¯.U KIƒSƒ ¾un¨ ''AግAዚ'' የተሰኘው
ልብወለድ መጽሐፋቸው ይጠቀሳል፡፡
ÃI SêNõ ¾›”É ¨×ƒ” ¨Å ¨ß GÑ` KŸõ}— ƒUI`ƒ SH@É“ }UaU ¨ÅGÑ
uSSKe Á¾¨” YM×’@’“ ¾}T[¨” ƒUI`ƒ uY^ Là KTªM ¾’u[¨” U™‹“ õLÑAƒ
¾T}`¡ ’¨:: SêNó ]© Mw¨KÉ uSJ’ ¾›=×K=Á” Ÿ›=ƒÄåÁ S¨×ƒ”“ ÉM” ¾TÁue`
’¨::
መኮንን Eንዳልካቸው፣ (ራስ ቢትወደድ) ፣
(1883 - 1963 ¯.U)
∩ ¾Sdõ”ƒ þK+Ÿ—“ ¨Ó›Øvm ìNò ∪
S¢”” ”ÇM†¨ ucT@” iª u}ÑKƒ ›¨^Í ›Ç=eÑ@ uUƒvM x u1883 ¯.U. }¨KÆ::
uÇÓT© U’M¡' u”Óeƒ ²¨Ç=~ “ u›í@ ÃKYLc? ²S’ S”ÓYƒ u}KÁ¿ ¾Lò’ƒ x−‹
LÃ c=ÁÑKÓK ’u :: ቢትወደድ በሕይወት ዘመናቸው ከ20 በላይ መጻሕፍት በመድረስ ለIትÄጵያ
ሥነ ጽሑፍ Eድገት የጐላ AስተዋጽO Aበርክተዋል:: ŸY’ êOõ Y^−‰†¨ ¨eØ ¾}S¨
''Aርሙኝ'' ¾}vK¨ SêNó†¨ u×U ¾¨k ’¨:: ÃI SêNõ Å^c=¨ ¾Ièƒ ]†¨”
vß ”Ç=GU u}KÁ¿ Ѳ?Áƒ ¾Wb†¨” ewex‹” eKTÃÚ¨ Ù`’ƒ“ ¾›KU þK+” uT}ƒ
¾íóƒ ’¨::
9

12. S`e¯@@ %²” ¨MÅm`qe (wL)
(1891 - )
S`e¯@ G²” ¨MÅm`qe ugª ÖpLà ӳƒ ϑ qL ¨eØ Uvà SÓÅL©ƒ uTvM Yõ^
u1891 ¯.U. }¨KÆ::
wL ƒUI`ƒ ¾ËSƒ uMϑ’†¨ c=J” uѲ?¨ Ç©ƒ ÅÓS¨ Ÿ²=ÁU ¾²?T ƒUI`ƒ
uSËS` ëSÉÕ“ ÉÕ ²MkªM:: kØKAU p’@ }U[¨ Ÿ›Ö“kl u L u19®5 ¯.U. ¾SËS]Á
Y^†¨” ¾¨”u` ìNò uSJ” ËU[ªM::
¾SéQõƒ NÇ=dƒ” ƒ`ÕT@' ¾¿N”e ›ð¨`p” ƒ`ÕT@' ”Ç=GU ¾SpÅS ¨”Ñ@M”
ƒ`ÕT@ ƒUI`ƒ” ÁÖ“klƒ ˜I Lp c¨ w`H”“ cLU Ò²?× c=SW[ƒ ¾Ò²?ר ª“ ›²Òϑ
uSJ” kØK¨U ¾}ð] S¢”” ƒ/u?ƒ ¾Ó{´“ ¾›T`— ›e}T] uSJ” W`}ªM:: ”Ç=GU
Ÿ1933 ¯.U. ËUa eŸ 1963¯.U. É[e u}KÁ¿ ¾S”ÓYƒ SY]Á u?„‹ uLò’ƒ“ uÇ=_¡}`’ƒ
c=ÁÑKÓK qÃ}ªM::
Y’êOõ”“ ]¡” u}SKŸ} ›Y^ Zeƒ SéQõƒ” êðªM:: cvƒ SéQõƒ”
}`ÑSªM:: ¾}KÁ¿ êOö‹” ›cveu¨ ›²Òϑ}ªM:: ¾pÆdƒ SéQõƒ Y^−‹” ŸK=n¨”ƒ Ò`
uJ” ›²Òϑ}ªM:: ŸY^−‰†¨ ¨eØ u1935 ¯.U. ¾}é𨓠¾›T`— cªe¨ ¾}c–¨
SêNó†¨ u¨p~ ¾›T`— cªe¨ SêNõ vKS²ÒË~“ }T]−‹U }Ñu=¨” ¾s”s ƒUI`ƒ
vKTÓ–†¨ Ã†Ñ eK’u` ÃI””U ‹Ó` KTnKM c=vM ›²ÒÏ}¨ ›p`u¨ ’u`::
10

13. Åe }¡K¨MÉ (1893 - 1977 ¯.U.)
∩ ¾›T`— s”s U`Ø S´Ñu nLƒ ›²ÒÏ ∪
›„ Åe }¡K¨MÉ u}ÑKƒ“ uMÒ ›¨^Í M¿ eS ↓i ¨H uTvM u¨ÓÇ ›vu= u1883
¯.U. }¨KÆ::Åe ƒUI`†¨” ”ÅÚ[cU uw`H”“ cLU T}TÁ u?ƒ KT[U êOõ “
KHÃT•© SéQõƒ ”Å s”s ›T] uSJ” }kÖ Ÿ²=IU u}Sddà e^ KSe^ƒ ¨Å
É_Ǫ uSH@É uL²]eƒ T}TÁ u?ƒ }kØ[¨ Ãc ’u`:: Ÿ²=ÁU Ÿ›e^ eÉeƒ ¯Sƒ qÁ
u%EL ¨Å ›Ç=e ›uv uSSKe uw`H”“ cLU “ u›`+e+¡ T}TÁ u?ƒ Se^ƒ ËS::
›Kn Ÿ=Ç’ ¨MÅ ¡õK? ËU[¨ ÁMÚ[cƒ” ¾Ó{´ ›T`— S´Ñu nLƒ e^¨” Ú`c¨
”Ç=ÁdƒSƒ (›dƒS¨ ”Ç=Á¿ƒ) u}’Ñ^†¨ SW[ƒ Ÿ[ϑU“ ŸvÉ Y^−‹ u%EL Åe ƒMp
Ó{´ - ›T`— S´Ñu nLƒ u›=ƒÄ}Á u1948 ¯.U ›d}S:: ’Ñ` Ó” SêN⎦ c=}U Ÿ=Ç’ ¨MÉ
¡õK? uTM eU }S:: ÃIU K=J” ¾‰K¨ u›=ƒÄ}Á ¨eØ wp Kƒ K=n¨”ƒ ƒLMp e^−‹
uSJ’ ’u`::
›Kn Åe }¡K¨MÉ cò {¨kƒ ¾’u^†¨ UG` eK’u eK ›=ƒÄ}Á MTÇ©“ vIL©
”Ų=GU eK GK~ ¾›=ƒÄ}Á òÅLƒ ¾í⎦ ’u:: ›Kn Åe }¡K¨MÉ S´Ñu òÅM '
›uÑÇ' Ñu Nª]Á “ [wN eU ¾}vKƒ” SíQõƒ ¾íñ c¨ ’u ::J•U Ó” u×U
¾T¨lƒ 1 283 Ñï‹ “ 523 e{KA‹ vKƒ Lp S´Ñu nL†¨' u›T`— s”s cªe¨
SÓu=Á “ eK ›T`— s”s ]¡“ eK ›=ƒÄ}Á òÅLƒ ’¨::
›Kn Åe }¡K¨MÅ ÃI”” S´Ñu nLƒ KSe^ƒ Ÿ1921 eŸ 195® ¯.U. É[e uÖpLL¨
3® ¯Sƒ ðËv†¨:: ›Kn Åe }¡K¨MÉ ŸV~ u%EL uw^“ Là }êö ¾’u[¨ GÃT•ƒ ›u¨
¾}vK¨ SêNó†¨ ƒTEM::
11

14. Äፍሔ ንጉሤ (1897-1937 ¯.U.)
ÄõN? ”ÑX@ በጐጃም ክፍለ ሀገር በደብረ ኤMያስ ቀበሌ በ1897 ዓ.ም. ተወKÆ:: Eኝህ ታላቅ
ሰው በርካታ ድርሰቶችን የጻፋ u=ሆንU በተለያዩ ምክንያቶች Aብዛኛዎቹ ለሕትመት Aልበቁም፡፡
ከጽሑፎቻቸውU 1928 ¯.U ውስጥ ለሕትመት የበቃው ∩ጐበዝ Aየን ∪ የሚለው መጽሐፋቸው ሲሆን
በመጽሐፋ ተጠቃሎ የሚገኘው ፍ_ ሃሳብ የ1928 የጣሊያንን ወረራ Aስመልክቶ ሕዝቡ በጀግንነት
Eንዲጋፈጠው የሚያበረታታና የሀገር ፍቅር ስሜትን የሚቀሰቅሰ ነው ፡፡ ÄõN? ”ÑX@ በዘመናቸው
ከነበሩት Eውቅ የሥነ ጥበብ ሰዎች Aንዱ ነበሩ፡፡
T%}S YLc? ¨MÅSekM (wL‚”)
(1897-1971 ¯.U.)
¾ð[”Xà ›Ñ` ¾Ów`“ }T] ¾’uƒ ˜I c¨ KM®M ›MÒ¨^i ›eó¨c” ìNò' ¾`h
T’eƒ` U¡ƒM“ ª“ T’eƒ`' ¾Ñ”²w T’eƒ`' ¾Q´w ›ÑMÓKAƒ T’eƒ` ”Ç=GU ¾²¨É
›T] uSJ” ›ÑMÓKªM:: u]¡ òƒ Ÿõ}— ÓUƒ ¾TcÖ¨“ ›ÖnL¿” ¾›=ƒÄ}Á” Q´w
›=¢•TÁ© ' T%u^©“ þK+© ”penc? ¾T²Ÿ[¨” ∩´¡[ ’Ñ` SêNõ∪ u1942 ¯.U.
KIƒSƒ ›wp}ªM::
12

15. ሀዲስ Aለማየሁ (Ê/`) (1902- 1996 ¯.U.)
∩ ¾S”Óeƒ gS—“ ´’— Å^c= ∪
ደራሲ ሀዲስ Aለማየሁ u1902 በጎጃም ክፍለ ሀገር በደብረ ማርቆስ Aውራጃ በጐዛመን ተወለዱ፡
የሀገራ†¨ን ትምህርት ከተከታተሉ በኋላ Aዲስ Aበባ መጥተው የዘመኑን ትምህርት ተምረው መምህር
ሆኑ:: ጥቂት Ñዜ Eንዳስተማሩ የፋሺሽት Iጣሊያ ወረራ በመምጣቱ ወደ ጦር ግንባር ዘምተው ከተዋጉ
በኋላ በAርበኝነት ትግሉን ቀጠሉ፡፡ ከዚያም ከራስ Eምሩ ኃይለ ሥላሴ ጋር በጣሊያን ሀገር ተግዘው
ለዓመታት ቆዩ፡፡ ፋሺስት Iጣሊያ ከሀገራችን በተባረረ በ3ኛው ዓመት Aካባቢ ወደ Iትዮጵያ
ተመለሱ፡፡
በድርሰት ዓለም የተሠማሩትም በወጣትነታቸው ወቅት ተማሪ ሳሉ ነበር፡፡ የመጀመሪያ የፈጠራ
ድርሰታቸው ''ያበሻና የወደኋላ ጋብቻ '' የተሰኘ ተውኔት ሲሆን በወቅቱ ማለትም በቅድመ ፋሽስት
Iትዮጵያ የተመልካችን ቀልብ የሳበና ያስደሰተ ነበር፡፡ በተጨማሪም ከሕዝብ ጋር ያስተዋወቃቸው “
u1958 ¯.U. KIƒSƒ ¾un¨“ uѲ?¨ ¾’u[¨” ¨Ó“ MTÉ ¾TÑMç¨ ''ፍቅር Eስከ መቃብር''
የተባለው መጽሐó†¨ ነው፡፡
NÇ=e ¯KT¾G ልብ ወለድ ድርሰቶች Eና ልብ ወለድ ያልሆኑ ጽሑፎችን Aበ`¡ተዋል፡፡
u›=ƒÄåÁ ¾e’ êOõ °Éу ¨eØ GÇ=e ¯KT¾G Ÿõ}— ›e}ªî± uTu`Ÿ†¨ Ÿ›Ç=e ›uv
¿’y`e+ ¾Ê¡}`’ƒ T°[Ó }cØ…†ªM::
13

16. ደራሲ ተክለጻድቅ መኩሪያ (1906 - )
∩ ¾]¡ vLvƒ ∪
ደራሲ ተክለጻድቅ መŸሪያ u1906 ዓ.ም. በሸዋ ተጉለትና ቡልጋ Aውራጃ ተወለዱ፡፡
ወደ Aዲስ Aበባ መጥተው የመጀመሪያ ትምህርታቸውን በAማርኛና በግEዝ ጠናቀቁ በኋላ
በቀድሞው ተፈሪ መኮንን ትምህርት ቤት የፈረንሣይኛን ትምህርት }U[ªM፡፡
ከልጅነት ጀምሮ መጻሕፍትን ማሰባሰብ የሚወዱት Eኝህ ሰው ጣሊያን AÇ=ስ Aበባ ገብቶ
ዝርፊያ በሚካሄድበት ጊዜ በÔህ ጽባህ ብርሃንና ሰላም ማተሚያ ቤቶች ከዶርዜ ሰፈር የተበታተኑ
ልዩ ልዩ መጻሕፍትን ይለቅሙ ነበር፡፡ ጣሊያን የሰበሰቡትን መጻሕፍት በመውሰድ Eሳቸውን ይዞ
ለሦስት ዓመታት Aሠራቸው፡፡ ጣሊያኖች ተሸንፈው ንግሊዞች ከገቡ በኋላ ተመልሰው ቢስክሌት
በመግዛት Eየዞሩ ከጣሊያኖች ላይ ስለ Iትዮጵያ ታሪክ የሚያወሱ መጻሕፍት መግዛትና
መሰብሰብ ጀመሩ፡፡
ትምህርት ሚኒስቴር Eንደተkጠሩ የIጣሊያንኛ መጻሕፍት ወደ Aማርኛ Eንዲተረጉሙ
ታዘው በመሥራት ላይ Eንዳሉ ልጆች የሚማሩበት የታሪክ መጻሕፍት ጠፍቶ ፈረንጆቹ
በራሳቸው ቋንቋ ታሪክ Eንደሚያስተምሩ በመመልከታቸው ለምን በራሳችን ቋንቋ ታሪካችን
Aይፃፍም በማለት ቁጭት ያድርባቸዋል፡፡ በዚህም መደበኛ ሥራ Eየሠሩ የታሪክ ጽሑፋቸውን
መጻፍ ጀመሩ:: Eኝህ
''የታሪክ ባላባት'' በመባል የሚታወቁት የታሪክ ሰው ጊዜያቸውን ሰለቸኝ ታከተኝ ሳይሉ በርካታ
መጻሕፍትን በመድረስ ለህትመት Aብቅተዋል፡፡
ደራሲ ተክለጻድቅ መኰሪያ የበለጠ የሚታወቁት በሥራ ዘመናቸው የEረፍት ጊዜያቸውን
በመሰዋት ባዘጋጁዋቸው በIትዮጵያ ታሪክ ጽሑፎቻቸው ሲሆን ፣ በተጨማሪም ¾Y’ êOõ
Y^†¨ '' የሰው ጠባይና Aብሮ የመኖር ዘዴ'' በ1943 ዓ.ም. የደረሱት መጽሐፍ ይገ–በታል፡፡
14

17. ግርማቸው ተክለሐዋርያት (ደጃዝማች)
(1908 - 1980 ¯.U.)
ደጃዝማች ግርማቸው ተክለሐዋርያት በሐረር ክፍለ ሀገር ሒርና ወረዳ በ1908 ዓ.ም. ተወለዱ፡፡
የAማርኛ ትምህርታቸውን Eንዳጠናቀቁ ወደ ድሬዳዋ ተዛውረው Aሊያንስ ሚስÄን የፈረንሣይ ትምህርት
u?ƒ ተማሩ:: ከዚያም ወደ Aዲስ Aበባ መጥተው በAልያንስ ሚሲዩን የሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን
›Ö“kl:: ለከፍተኛ ትምህርት ወደፈረንሣይ Aገር ሄደው ¾ዩንቨርስቲ ƒUI`†¨” በከፍተኛ ማEረግ
Ú`c¨ }S[l :፡ Ÿóg=eƒ ›=×K=Á ¨[^ uL ÅÍ´T‹ Ó`T†¨ u}KÁ¿ ¾S”ÓYƒ S/u?„‹
uLò’ƒ ŸSY^†¨U K?L ¾›=ƒÄåÁ ›UvdÅ` uJ”U u}KÁ¾ ›Ñ^ƒ ›ÑMÓKªM::
ደጃዝማች ግርማቸው ተክለሐዋርያት በሥነ ጽሑፍ ረገድ ከፍ ያለ AስተዋጽO ማድረጋቸው
የሚታወስ ነው፡፡ ŸY’ êO󉆨 ¨eØ ''AርAያ'' በሚል AርEስት የጻፋት መêሕፍ በሕዝብ ዘንድ
ተወዳጅነትን ከማትረ⎦ም ባሻገር በትምህርት ሚኒስቴር Aማካይነት ለትምህርት መስጫ ተመÉቦ
ለወጣቶች የህሊና ብርሃን ለመሆን ችሏል:: የIትዮጵያ ደራሲያን Eንዲበረታቱ የድርሰት ሙያቸውም
Eንዲዳብርና Eንዲስፋፋ የደራሲያን ማህበር በማቋቋምና የግል ገንዘባቸውን በመለገስ ለሙያው
የነበራቸው” ታላቅ Aክብሮትና ፍቅር Aበርክተዋል ፡፡
15

18. Å^c= ŸuÅ T›?M
(19®9- 1991 ¯.U.)
uÅw[w`H” ›vu= uÑ`V Ñw`›?M kuK? 19®9 ¯.U }¨KÆ:: °ÉT@Á†¨ KƒUI`ƒ c=Å`e
¾u?}¡`e+Á” ƒUI`ƒ }ŸƒKªM:: Ÿ³ uSkÖMU u›K=Á”e õ^”c? ƒUI`ƒ u?ƒ Ñw}¨
uѲ?¨ Ÿõ}— eŸ’u[¨ cv}— ¡õM É[e }U[ªM::
›„ ŸuÅ T›?M 193®¯.U. eŸ 196®¯.U. vKƒ ²S“ƒ Ÿí÷†¨ LLp SêNõƒ
¾UG^”” ›Ua ÁÔKSc ' Ów[Ñw Áe}T“ eKTIu^© Qèƒ ¾é⎦ ›vƒ SUI` ”Å’u
Á¨dM:: ›„ ŸuÅ T›?M õp^†¨' vI]Á†¨' }ðØa›†¨' ew“†¨ É`cƒ ’¨:: ›„
ŸuÅ T›?M ŸGÑ^†¨ dÃ¨Ö GK”U ¾ƒUI`ƒ ¯Ã’ƒ keSªM:: u}ÚT]U ð[”X×'
”ÓK=´—' ×K=Á”— ŸT¨n†¨U uLà KÅ^c=’ƒU ¾ulƒ u^d†¨ õLÑAƒ“ eT@ƒ ’¨::
›„ ŸuÅ T›?M ¾›=ƒÄåÁ Y’ êOõ ]¡ Áu[Ÿ~ƒ Lp ÁK ›e}ªê* KSËS]Á¨
¾1957~ ¾kÇT© ÃKYLc? iMTƒ É`σ ¾›T`— Y’ êOõ }gLT’ƒ ›wp…†ªM:: ¾›„
ŸuÅ T›?M É`c„‹ ¾}²Ò̃ ueÉ ”vw“ uÓØU c=J”' ueÉ ”vw ¾}²Ò̃ ]© c=J’
ÓØV‡ ÅÓV õMeõ““ ¨eÖ TeÖ=` ÁL†¨ “†¨ :: ¾É`c„‰†¨U lØ` 91 c=J’ 22
u›T`— ¾}S eMX ²Ö– ÅÓV ÁM}S “†¨::
›„ ŸuÅ T›?M uY’ êOõ Y^−‰†¨ u}KÁ¾ ¾°¨kƒ ²`õ Là ¾}}~ c=J’
KGÑ]~ ¾Y’ êOõ °Éу Ÿõ}— ›e}ªê* ÁÅ[Ñ Lp Å^c= ’u::
16

19. ከበደ ደስታ ገብረ T]ÁU (1910 - )
ከበደ ደስታ ገ/ማርያም በሸዋ ክፍለ ሀገር / ሤራ ሚካኤል / በ1910ዓ.ም ተወለዱ፡፡
EድT@ያቸው ለትምህርት ሲደርስ የቤተክህነት ትምህርት ቤት ገብተው ደረጃ በደረጃ ዜማ ፣ ቅኔ
፣ ትርጓሜና ሥነ ጽሑፍ ተምረዋል፡፡ ከበደ ደስታ የተለያዩ ቋንቋዎችን ያውቃሉ Eነሱም ግEዝ፣
Oሮምኛ፣ Eንግሊዝኛ ሲሆኑ ራሺያንኛን በመጠኑ ያውቃሉ፡፡
ከበደ ደስታ በተለያዩ ¾S”ÓYƒ S/u?„‹ ቦታዎች u}KÁ¿ ¾ኃላፊነት x−‹ LÃ
ሠርተዋል፡፡ ይኸውም በትምህርት ሚኒስቴር በAስተዳደርና በትምህርት ሥራ በኃላፊነት ለሠላሣ
ሁለት ዓመታት ፣ በሞስኮ ዩንቨርስቲ በAስተማሪነት ለሦስት ዓመት Aገልግለዋል፡፡
ŸuÅ Åe ue’êOõ uŸM Ÿí÷†¨ ¾}KÁ¿ É`c„‹ u}ÚT]U ∩Se¢w— “
›T`— S´Ñu nLƒ∪ ›²ÒÏ}ªM:: Ke’êOõ °ÉуU Ÿõ}— ›e}ªî± ›u`Ÿ}ªM::
መኮንን ዘውዴ ጐገና (1914 - )
መኮንን ዘውዴ በወሎ ክፍለ ሀገር በ1914ዓ.ም. ተወለዱ፡፡ Eድሜያቸው ለትምህርት
ሲደርስ በወሎ ውስጥ በተንታ ግEዝ ፣ የዜማ ትምህርት ተምረዋል፡፡ ወደ Aዲስ Aበባ መጥተው
በዳግማዊ ምኒልክ ትምህርት ቤት Eየተማሩ በጉለሌ የEስካውት ትምህርት ቤት ሲከፈት
በAዳሪነት Eስከ 1927ዓ.ም. ድረስ ፈረንሣይኛ ቋንቋ ተማሩ፡፡ Eንግሊዝኛና ጣሊያንኛም ቋንቋ
በመጠኑ ያውቃሉ፡፡
17

20. መኮንን ዘውዴ በIጣሊያ ወረራ Ñዜ ወታደር ለማሰልጠን ከቤልጂግ Aገር ለመጡት
Aስተርጓሚ በመሆን ሠርተዋል፡፡ ከ14ዓመት Eድሜ ሳይበልጡ በAምሳ Aለቅነት ማEረግ
ማይጨው ዘምተው ቆስለው ተመልሰዋል፡፡ በAምeቱ ዓመት የመከራ ዘመን Eስከ 1931 ዓ.ም.
ድረስ በገጠር ሲኖሩ ወKA ለጐ ሓይቅ ውስጥ በፋሽስቶች ታስረው ነበር፡፡ ከ1934 - 1969 ዓ.ም.
ድረስ u}KÁ¿ ¾S”Óeƒ Se]Á u?„‹ ¨eØ uLò’ƒ ›ÑMÓKªM::
መኮንን ዘውዴ ከሥራቸው በተጨማሪ በሥነ ጽሑፍ ላይ ትኩረት ይሰጡ ስለነበር
የተለያዩ መጻሕፍቶችን ጽፈዋል:: Ÿe’êOõ e^−‰†¨ ውስጥ ∩¾TÃÚ¨ leK—∪ ¾}c–¨
SéNó†¨ uIw[}cuu ²”É uѲ?¨ u×U èÅÉ eK’u[ u¾ƒUI`ƒ u?„‹ ¨eØ
”ÅTe}T]Á SéQõ ÁÑKÓM ’u`::
’Òi Ñ/T]ÁU (1917 - )
∩ }cØ* ÁK¨ ¾Mw ¨KÉ Å^c=“ Ò²?Ö— ∪
’Òi Ñ/T]ÁU 1917 ¯.U. uN[`Ñ@ Ö/Ó³ƒ uÚ`Ú` ›¨^Í uGwa ¨[Ç M¿ eTE S‰^
uUƒvM ›vu= }¨KÆ:: °ÉT@Á†¨ KƒUI`ƒ c=Å`e u›vu=Á†¨ Ç©ƒ” ' S´S`”' ¨”Ñ@M”“
¾u?}¡`e+Á” ²?T” }T::
Ÿ×K=Á” ¨[^ uL ¾›=ƒÄåÁ©’ƒ eT@ƒ ÔM„ S¾ƒ uSËS ×K=Á•‹” uw² ’Ñ`
T¨Ñ´“ Sn¨U }ËS[:: ’cU ”Å c=Ò^ TÚe' i`SØ“ ¾SdcKƒ ’u:: ’Òi ÃI”
u}SKŸ} i`SØ“ U”U ”D” u×K=Á•‹ Ѳ? Ãó uJ’ S”ÑÉ u=ÃU Ÿ²=Á uòƒU ”Å’u[ U
∩c?ƒ— ›Ç]∪ u}c–¨ SêNó†¨ ÑM稁M::
’Òi ”Å ìNò (Å^c=) ‹KA†¨” Ád¿ƒ c?}— ›Ç] ¾}c–¨” Mw¨KÉ SêN󆨔
uí⎦uƒ Ѳ? ’u`:: u›Ç=c ²S” Ò²?× LÃU ¾}KÁ¿ êOö‹”“ ÓØV‹” Ãê⎦ ’u`:: ’Òi
uTe¨mÁ T/` u_Ç=Ä ¡õM ¨eØ ¾ÉM ›Øu=Á ›`u™‹ ¾}vK É^T (Úª) î𨠒u`::
’Òi u[Ÿ…†¨ É^T−‹ ¨eØ ∩¾›³¨”„‹ ¡uw∪ ¾}c–¨ ›em˜ É^T ÃјuM::
18

21. ›có Ñw[ T]ÁU
›„ ›có Ñw[ T]ÁU uN[`Ñ@ ÖpLà ӳƒ uÚ`Ú` ›¬^Í uGwa ¨[Ç S‰^ uUƒvM
›vu= }¨KÆ::
›có Ñw[ T]ÁU eK i`SØ“ Teóóƒ ‹Ó` u×K=Á” Ѳ?U J’ Ÿ²=Á u%EL ”Å ¨×‹
k[‹ ¾TM SêNõ u²=IU eKi`SØ“ ›ÅÑ–’ƒ S¨Ñ´ ”ÇKuƒ Ów[Ñv© uJ’ S”ÑÉ Ãêñ
’u`:: ›có u1949 ¯.U. w†—ª”“ ¾SËS]Áª” ”Ũ׋ k[‹ ¾}vK‹¨” Mw¨KÉ SêNõ
íñ::
ዓለማየሁ ሞገስ (1918 -)
ዓለማየሁ ሞገስ በ1918 ዓ.ም. }¨KÆ:: EድT@ያቸው ለትምህርት ሲደርስ ባህላዊ
ትምህርት ቤት ገብተው ዜማ” }ማሩ:: ¾›ርበኝነት ግጥም Eየገጠሙ ¾›ርበ→ች” ወኔU
ይቀሰቅሱ ነበር፡፡ በቤት ውስጥ የግEዝን Aዋጅ Aገባብ“ የቅኔን ሥርዓት በAራት የወረራ
ዘመናት ውስጥ ተማሩ፡፡ ከዚያም በ1936 ዓ.ም. በቅኔ መምህርነት ተመረቁ፡፡ በ1938 ዓ.ም.
ዘመናዊ ትምህርት ጀመሩ፡ ከዚያም በAዲስ Aበባ ዩ’ቨርስቲ በቋንቋና በታሪክ ሁለት
የቢ.ኤ.ዲግሪና በIጣሊያ Aገር የሥነ ጽሑፍ ዲግሪ Aግኝተዋል፡፡ በተጨማሪም ግEዝ፣ ትግርኛ፣
ግሪክኛ፣ Iጣሊያንኛ ፣ ፈረንሣይኛ፣ Eንግሊዝኛ ቋንቋ ያውቃሉ :: ላቲን ፣ Aረብኛና ቱርክ
ያነባሉ፡፡
19

22. ዓለማየሁ ሞገስ በ1947 ዓ.ም. ጀUሮ በAስተማሪነት Eንዲሁም ረዳት ፕሮፌሰር ሆነው
በIትዮጵያ ጥናትና ምርምር ክፍል ሠርተዋል:: የተለያዩ Ks”s Te}T]Á ¾TJ’ ድርሰቶችን
êðªM:: ŸY’ êOó© Y^−‰†¨U ¨eØU ∩ Ñw[SekM v]Á¨ ∪ ¾TvK¨ ]©
Mw ¨KÉ SêNó†¨ uQw[}cu ²”É }Å“m’ƒ” ›ƒ`öL†ªM::
Ó`TêÄ” Sw^I~ (1918 - )
∩¾SËS]Á¨” ¾ƒÓ`— S´Ñu nLƒ ›²ÒÏ∪
S] Ñ@ Ó`TêÄ” Sw^I~ u›?`ƒ^ ¡õKGÑ` u1918 ¯.U }¨KÆ :: °ÉT@Á†¨
KƒUI`ƒ c=Å`e u›vu=Á†¨ ¾u?}¡`e+Á” ƒUI`ƒ ¾}T ›ÅÑ :: u¾ÑÇT~ ¾}²ª¨
窃¨²?T }T :: ”ÅÑ“ ¨ÅÔ”Å` }Ѳ¨ SK Åw}^ ¾TÁc–¨ ¾²?T“ ¾›ssU SÁ
›Ö“pk¨ uSS[p ¨Åƒ¨MÉ kuK?Á†¨ }SKc:: ukuK?Á†¨ uTј u?}¡`e+Á” uS] Ñ@ƒ’ƒ
ÁÑKÑK w^“ õk¨' Sn q`Ö¨' kKU uØwÖ¨' w² ¾w^“ SêNõƒ êðªM::
S]Ñ@ Ó`TêÄ” uu?}¡`e+Á” ƒUI`ƒ SK °¨kƒ c=•^†¨ eŸ ›Y^ GK}—
¡õM É[e ²S“© ƒUI`ƒ }U[¨ ›Ö“kªM:: u¨KA ¡õK GÑ` ÃcØ u’u[¨ ¾SUI^” ¢`e
}õK¨ uSUI`’ƒ ›ÑMÓKªM:: ¾}KÁ¿ ¾Te}T]Á ¾›T`— SêNõƒU ›²ÒÏ}ªM:: Ÿ²=Á
kÅU c=MU ∩¾GÃT•ƒ Òh KÖLƒ SSKh∪ uTM `°e eK›=ƒÄåÁ ›”É’ƒ ' eKQ´uD ËÓ”’ƒ
¾TÁ¨d SêNõƒ Å`c¨ ›dƒSªM:: S]Ñ@ Ó`TêÄ” Ll”“ ¾SËS]Á¨” ¾ƒÓ`— S´Ñu
nLƒ c=Á²ÒÌ ÁMÇccƒ ›¨^Í ÁLÑLuÖƒ S[Í ›ÃјU:: ueÉeƒ S„ HUX Ñë‹ “ uGKƒ
S„ HUX e°KA‹ ¾}k’vu[¨ ∩¾ƒÓ`— S´Ñu nLƒ∪ s”s¨” K[c Skekh ' Ó°´ KTÁ¨l
ST]Á ¾TJ” ’¨ ::
S]Ñ@ Ó`TêÄ” u²=I S´Ñu nLƒ Y^†¨ KƒÓ`— s”s °Éу Ÿõ}— ›e}ªê*
›u`¡}ªM u=vM TÒ’” ›ÃJ”U:: ÃIU uGÑ^‹” ¾Y’ êOõ °Éу ¨eØ Ÿõ}—¨” x
¾Tô ’¨::
20

23. መንግስቱ ለማ
(1920 - 1980 ዓ.ም.)
Å^c= Sንግሥቱ ለማ በ1920ዓ.ም. u›Ç=e ›uv ተወለዱ፡፡ EድT@ያቸው ለትምህርት
ሲደርስ ከAባታቸው ቤት ሆነው ፊደል ቆጥረዋል:: በመቀጠልም በጸዋትወ ዜማ በኩል Eስከ ድጓ
በትርጓሜ መጽሕፍትU ሐዲሳት” ተምረዋል፡፡
u›Ñ^‹” ŸTÑ–ƒ ¨p ¾w°` c−‹ ›”Æ ¾J’ƒ S”ÓY~ KT ²S“© ƒUI`ƒ”
N[` Ÿ}T uTÑ–¨ ¾eÅ}™‹ ƒUI`ƒ u?ƒ Ñw}¨ }U[ªM:: Ÿ²=ÁU ¨Å ›Ç=e ›uv
uSSKe ¢}u? SUI^” ¢K?Ï ƒUI`ƒ u?ƒ Ñw}¨ ƒUI`†¨” ›Ö“kªM:: Ÿ²=ÁU ¨Å
K”Å” uSH@É KeÉeƒ ¯Sƒ ¾þK+M dÔe“ ›=¢•Te ƒUI`†¨” }U[¨
Ú`c¨ ¨Å ›Ñ^†¨ }SMcªM :: S”Óe~ KT ¾w² É`c„‹ ”Ų=IU u¢T@É“
uƒ^ËÇ= ¾}S +Áƒa‹ Å`cªM:: uIƒSƒ ¾SËS]Á ¾J’†¨ ∩ ¾ÓØU Ñv›? ∪
KNXw' Kõp`' K}[ƒ wK¨ Ák’vubƒ uƒUI`ƒ Ñu LÃU J’ uY^ ÁK¨ ›”vu=
GK unK ÁÖ“ƒ ›eÅX‹ SîNõ ’‹:: u}KÃU uS_ƒ“ uÚ[n SŸM ¾}Å[Ѩ
¾ÓØU ¨Ãà Y^†¨ ÓU õMeõ“ ÁKuƒ J• Ã’uvM::
Å^c= S”Óe~ ŸÓØU Ñv›? K?L ¾›v„‹ ݪ' ÖMö uŸ=c? 'ÁL‰ Òw‰“ SêNð
ƒ´ ²›Kn KT GÃK ¾}vKƒ SéQõƒ ›²ÒÏ}ªM:: ¾S”Óe~ KT ¾É`cƒ Y^−‹
SŸM ÁL‰ Òw‰ u^g=Á”—“ u”ÓK=´— ÖMö uŸ=c?U u”ÓK=´— }}`ÑAS¨ K›KU
I´w ÑuÁ Là k`uªM:: ¾”ÓK=´—¨ }`ÕT ^d†¨ Å^c= S”Óe~ KT c=J’
u”ÓK=´—¨ ƒ`ÑU Ÿ›õ] Å^c=Á” Ò` }¨ÇÉ[¨ ›KU ›kõ iMTƒ ›Ó˜}¨uM::
ደራሲ መንግስቱ ለማ የብዙ ድርሰቶች Eንዲሁም በኮሜዲና በትራጀዲ የተመሩ
ትያትሮች ባለቤት ’u ፡፡ Å^c= S”ÓY~ KT ŸY’êOö‰†¨ K?L u}KÁ¿ ¾S”ÓYƒ
S/u?„‹ ¨eØ uŸõ}— Lò’ƒ Là J’¨ ›ÑMÓKªM::
21

24. ብርሀኔ ጉቻለወርቅ ወልደሀ“
(1922 - )
ብርሀኔ ጉቻለወርቅ በሸዋ ክፍለ ሀገር ተጉለትና ቡልጋ Aውራጃ u1922ዓ.ም.
ተወለዱ፡፡ EድT@ያቸው ለትምህርት በደረሰ ጊዜም ትምህርቸውን በመከታተል በማታ የንግድ
ሥራ ትምህርት ቤት የምስክር ወረቀት Aግኝተዋል፡፡ የEንግሊዝኛ sንsም ችሎታ ’u^†¨ ፡፡
ደራሲ ብርሃኔ ጉቻለወርቅ ጥቅምት 1923 ዓ.ም. በወታደርነት ፀሐፊ በመሆን በወር
Aምስት ብር ተቀጥረው ለAሥር ዓመታት ፣ በሲቪል ፀሐፊነት ደግሞ ለሀያ ዓመት AገልግለªM::
ከ1953 ዓ.ም. ጀምሮ ድርሰት መጻፍ የጀመሩት ብርሃኔ ጉቻለወርቅ የጻፋቸው
ድርሰቶች ከተለያዩ ጉዳዩች ላይ ያተኮሩ ናቸው፡፡
ከጻፋቸው መጻሕፍት ውስጥU፡ - ፈላስፋው ቃየል ነው ' Eሬትና ማር '
የድሆች ጠበቃ ' ዳ→ች በፍርድ ላይ ' ባሌ መታኝ Aለች ወይስ ፈታኝ ¾TvKƒ
ይገኙበታል፡፡
22

25. Aቤ ጉበኛ (1925 - 1972 ዓ.ም)
∩ uSéQõ~ I胔 ¾²^ w†—¨ Å^c= ∪
ባለቅኔ ደራሲና ገጣሚ የነበሩት Aቤ ጉበኛ በ1925 ዓ.ም. በባህር ዳር ከተማ
ተወለዱ፡፡
በስድስት ዓመት ፊደል ቆጥረው ንባብ ተማሩ ቀጥሎም የቤተክርስቲያን ትምህርት ተከታትK::
ከዚያም ወደ ደንጐላ ሔደው ቢትወደድ መንገሻ ጀምበሬ ተብሎ ይጠራ የነበረ ትምህርት ቤት
Eስከ ስድስተኛ ያደረÑት Eርምጃ በጣም የሚያስደንቅ ነበር፡፡ ከዚያም ወደ Aዲስ Aበባ
በመምጣት የሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን Aጠናቀቁ፡፡
Aቤ ጉበኛ በመጀመሪያ ሥራ የጀመሩት ማስታወቂያ ሚኒስቴር ቀጥKA በጤና
ጥበቃ ሚኒስቴር ሲሆን ፣ በመንግሥት ሥራ ከስድስት ዓመት የበለጠ Aልቆ¿ም፡፡ ከዚያ ወዲህ
ሕይወታቸውን የገ⎦ት በደራሲነት ነው፡፡ Aቤ ጉበኛ ለትውልድ ቅርስ የሚሆኑ የተለያዩ
ድርሰቶችን በAማርኛና በEንግሊዝኛ በመድረስ Aሳትመዋል፡፡ ካሳተሟቸው መጻሕፍት በተጨማሪ
'' ቂመኛው ባሕታዊ '' Eና '' የደካሞች ወጥመድ '' የተባሉ ቲያትሮች Aዘጋጅተው ለሕዝብ
ታይቷል፡፡
uÅ^c= ›u? Ñu— w°` }Ÿi• ¾k[u“ u1966 ¯.U. ÇÓU KIƒSƒ ¾un¨ “
›wă u›Ñ]~ c=k×ÖM uIw[}cu ²”É uŸõ}— G’@ ¾}’uu¨ ∩ ›M¨KÉU ∪ ¾}c–
¨ SêNõ T”U c¨ Ÿ“~ TIç” ËUa U©ƒ“ Ø”no K=K¾¨ ”ÅTÃÑv ¾TÁƒƒ
c=J” uS¾ƒ Là ÁK¨ ¨’ Ó” ›ÇÒ‹ ¾J’“ ¾c¨ ²` uÉI’ƒ }¨MÊ ›ÉÑA“ ’a
uÉI’ƒ ”ÅTÁMõ ÁdÁM:: ”Ç=I ÁK¨ G’@ ›Óvw ›KSJ’” ¾Tn¨S¨ ÃH@¨
SéQõ ¾c¨ MÏ ¾TÅ`euƒ” SŸ^ uSn¨U ÃVӁM ¾c¨ MÏ Swƒ u›Óvu
SÖup ”ÇKuƒU Áe[ÇM::
23

26. ብርሀኑ ዘርይሁን (1925 - 1979 ¯.U)
∩ ¾Mw¨KÉ Å^c= ' ¾+Áƒ` Å^c= ' Ò²?Ö— “ ²?Å— ¾ðÖ^ c¨ ∪
ደራሲ ብርሀኑ ዘርይሁን በ1925 ዓ.ም. በÔንደር ከተማ ተወለዱ፡፡ EድT@ያቸው
ለትምህርት ሲደርስ የቤተክርስቲያን ትምህርት ተምረዋል :: የAንደኛ ደረጃ ትምህርታቸውን
Ôንደር ይገኝ በነበረው በቀድሞው የቀዳማዊ ኃይለስላሴ ትምህርት ቤት Aጠናቀቁ:: ከዚያም ወደ
Aዲስ Aበባ መጥተው በተግባረ Eድ ትምህርት ቤት በሬዲዮ መካኒክነት ሙያ ተመረቁ፡፡
ሥራ የጀመሩትም በመምህርነት ነበር፡፡ በወቅቱ የካርታ ጂOግራፊ ድርጅት
በሜካኒክነት ሙያ ሠርተዋል፡፡ ከዚያም የጦር ሚኒስቴር Eየተባለ ይጠራ በነበረው የAሁኑ ያገር
መከላከያ ሚኒስቴር በAስተርጓሚነት ሠርተዋል፡፡ በ1921 ዓ.ም. ወደ ማስታወቂያ ሚኒስቴር
Eንዲዛወሩ ተደረገ፡፡ Eዚያም የIትዮጵያ ድምጽ ጋዜጣ ዋና Aዘጋጅ ነበሩ፡፡ ከሦስት Aመት
በኋላም የAዲስ ዘመን ጋዜጣ ዋና Aዘጋጅ ሆነው የማይረሳ ተግባር Aከናውነዋል፡፡
ደራሲ ብርሃኑ ዘርይሁን ¾Å[cƒ ''Aባነፍሶ '' የለውጥ Aርበኛ'' Eና ''ሞረሽ''
የተባሉት ቴAትሮቻቸው የተወደዱ ድርሰቶች ናቸው፡፡ ከጻፋቸው መጻሕፍት ውስጥU የEንባ
ደብዳቤዎች “ ¾‚−Éae °Uv ”Ç=GU K[ÏU }ŸÃ Ѳ?Áƒ u›=ƒÄåÁ _Ç=Ä c=}[¡
¾’u[¨ ¾›wă ª²?T'¾›wă Sv‰“ ¾›wă TÓeƒ ¾}c–ƒ ÃÑ–uM:: Å^c= w`H’
²`ÃG” KGÑ^‹” ¾e’ êOõ °Éу Ÿõ}— ›e}ªê± ›u`¡}ªM::
24

27. Aበራ ሞልቶት ታለ ( 1925 - )
ደራሲ Aበራ ሞልቶት ታለ በመንዝ Aውራጃ u1925ዓ.ም. ተወለዱ :: Aበራ ሞልቶት
EድT@ያቸው ለትምህርት ሲደርስ Aዲስ Aበባ በAዳሪነት ትምህርታቸውን በSËS]Á ¾Aንደኛና
¾ሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን Aጠናቀቁ፡፡
›u^ VM„ƒ ሥራ የጀመሩት በትምህርት ሚኒስቴር በAስተማሪነት ሲሆን ፣
በመቀጠልም በዲሪክተርነት በቢሮ ሠራተኝነት ከ1942 - 1952 ዓ.ም. ድረስ Aገልግለዋል፡፡
ከ1953 - 1966 ዓ.ም. በሕዝባዊ ኑሮ Eድገት ማኅበራዊ ጉዳይ ሚኒስቴር በልዩ ልዩ ደረጃ
Aገልግለዋል፡፡ ከ1966 ዓ.ም. ጀምሮ Aገር Aስተዳደር ሚኒስቴር ተዛውረው በምክትል የክፍል
ሀገር Aስተዳደሪነት ሠርተዋል፡፡
ደራሲ Aበራ ሞልቶት የሥነ ጽሑፍ ዝንባሌ ስላላቸው የተለያዩ ድርሰቶችን
በመድረስ መጻሕፍት Aሳትመዋል፡፡
™ውሎስ →→ (1926 -1984 ዓ.ም.)
∩ Ò²?Ö—“ Å^c= ∪
ደራሲ ™ውሎስ →→ ህዳር 11 ቀን u1926 ዓ.ም. ቁልቢ Aካባቢ ተወለÆ፡፡
™ውሎስ ባጋጠT†ው ችግር ምክንያት ትምህር†¨” ከ4ኛ ክፍል በላይ ለመቀጠል AልቻKም
’u`፡፡ ብልህ AEምሮና የፈጠራ ችሎታ ስለነበ^†ው በልጅነቱ የIትዮጵያ ጀግኖች Aርበ→ች
ጣሊያንን ሲገድሉ ወይንም ሲማርኩ ሥEል uመdል Ád¿ ’u`:: ™ውሎስ ካL†ው የጽሑፍ
25

28. ጥማት የተነሣ የ ∩ድምፅ ጋዜጣ∪ Aዘጋጅ በመሆን የብEር ድም톨” ÁcS ’u`:: ጋዜጦች
ላይ ከጽሑፍ Aቅራቢነት Eስከ Aዘጋጅነት ለበርካታ Aመታት ሠር}ªል:: በተለይ ''Aንድ
ጥያቄ'' Aለኝ በሚለው በጋዜጣ Aምdž¨ Là ªm’ƒ” ›Ó˜}ªM:: ™ውሎስ ብዙ
መጻሕፍትን îðªል፡፡
ä¨KAe Ÿ1955 ¯.U ËUa K›=ƒÄåÁ e’êOõ °Éу ¾’u^†¨” }cØ* u›Óvu
ue^ Là ÁªK °¨p Ò²?Ö—“ Å^c= ’u::
ደረጀ ውቤ ዳኜ (1927 - )
ደረጀ ውቤ ዳኜ ugª ÖpLà ӳƒ uÃóƒ ›¨^Í ጥር 24 ቀን 1927 ዓ.ም.
ተወለዱ፡፡
ደረጀ ውቤ EድT@ያቸው ለትምህርት በደረሰ ጊዜ Aዲስ Aበባ በዳግማዊ ምኒልክ ትምህርት ቤት
ትምህርታቸውን ተከታƒKªM:: ከዚያም ወደ ሐረር መምህራን ማሠልጠኛ በመሔድ ለሁለት
ዓመታት ኮርስ ተከታƒKªM፡፡
ትምህርታቸውን ካጠናቀቁ በኋላ በትምህርት ሚኒስቴር ተቀጥረው በተለያዩ ቦታዎች
በመምህርነት Aገልግለዋል፡፡ ከዚያም በማስታወቂያ ሚኒስቴር ውስጥ ገብተው በጋዜጣ ክፍል
ውስጥ Aገልግለዋል፡፡ በIትÄጵያ ቱሪስት ድርጅትም ገብተው በቤተመጻሕፍት ውስጥ
W`}ªM፡፡
ደረጀ ውቤ ዳኜ ከጻ÷ቸው መጻሕፍት ውስጥ u1961 ዓ.ም. ¾íóƒ ∩የናርኮቲክ
Eመቤት∪ የተባለው ይገኝበታል፡፡
26

29. Ç—†¨ ¨`l (1928 - )
∩ uÅ^c=’ƒ e’îGó© s”s”“
›Ç=e ²È” ¾VŸ[“ ¾ðÖ[ ∪
Ç—†¨ ¨`l u1928 ¯.U. Åw[c=“ }¨KÆ:: ¾SËS]Á Å[Í ƒUI`†¨” uÅw[c=“
Ö“kl u%EL ¾GK}— Å[Í ƒUI`†¨” ¨Å ›Ç=e ›uv uSU׃ ukÇT© ÃKYLc? GK}—
Å[Í ƒUI`ƒ u?ƒ uSÓvƒ ƒUI`†¨” ›Ö“kªM:: u1953 ¯.U ›Ç=e ›uv Ä’y`e+ ¢K?Ï
uSÓvƒ ¾Ÿõ}— ƒUI`†¨”U Ú`cªM:: uÄ’y`e+ qÁ†¨U uT%u^© ÑÇÄ‹ LÃ
¾}KÁÄ ¾}n¨V ÓØV‹” Ãê⎦ ’u`:: ÃI””U u}SKŸ} ewew Y^−‰†¨”U ∩UvD uK∪
uTM `°e e` SêNõ ›dƒSªM::
›„ Ç—†¨ ¨`l u›Ç=e ²S”“ u¾³_Ã~ ›=ƒÄåÁ Ò²?× Là u}KÁ¿ ÑÇÄ‹ Là Ãêó
’u`' ¾}KÁÄ +Áƒa‹”U Ãêó ’u`:: ›?`ƒ^ Ÿ›=ƒÄåÁ Ò` uôÈ_i” ”ÅUƒkLkM uT’Ñ`uƒ
Ѳ? ∩ÁL‰ Òw‰ ƒ`⎦ G²” w‰∪ ¾TM +Áƒ` W`}¨ ›p`u¨ ’u`::
Ÿ›„ Ç—†¨ ¨`l Y’ êOõ Y^−‹ SŸM u1962 ¯.U. KQƒSƒ ¾un¨ ∩›Åõ`e∪
¾}c–¨ SéNó†¨ uѲ?¨ ¾’u[¨” ¾SD””~”“ ¾vLv~” ¾›“E“E` G’@ ”Ç=GU eK HÃT•ƒ
ucò¨ ÃÑMéM:: ›Åõ`e /¾]Ÿ vKu?ƒ/ ŸK?KA‹ }T]−‹ Ò` uSJ” Ÿ›Ç=e ›uv ¨Å vLÑ`
uSH@É u›”É Là u?ƒ }Ÿ^Ã}¨ S•^†¨” uS}[¡ uŸ}T¨“ uvLÑ SŸM ÁK¨” Ÿõ}—
¾›e}dcw' ¾MTÉ“ ¾SdcKƒ” M¿’„‹ uÑMI Áe[ÇM::
27

30. Å^c= u¯K Ó`T (1928 - 1976 ¯.U)
∩ ƒMp ¾e’ îOõ c¨' Å^c= J• ¾}ðÖ[“ cT°ƒ ∪
ደራሲ በዓሉ ግርማ በIሊባቡር ክፍለ ሀገር ሱጴ በምትባል ሥፍራ በ1928 ዓ.ም.
ተወለዱ፡፡
EድT@ያቸው ለትምህርት ሲደርስ የAንደኛ ደረጃ ትምህርታቸውን በዘነበወርቅ
ትምህርት ቤት ሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን ደግሞ uË’@^M ዊንጌት Aጠናቀዋል፡፡ በAዲስ
Aበባ ¿’y`e+U በፖለቲካል ሳይንስና Iንተርናሽናል ሪሌሽን የቤ. ኤ. ዲግሪ ያገኙ ሲሆን ፣
በዚሁ ተመሣሣይ መስክ ከAውሮ± የማስተርስ ዲግሪያቸውን Aግኝተዋል ::
ደራሲ በዓሉ ግርማ በተለይ በልብወለድና በፈጠራ የሥነ ጽሑፍ ሥራዎች
ከታወቁት የIትዮጵያ የዘመኑ Å^c=−‹ መካከል ተወዳጅነትና ዝናን ያተረፋ Eውቅ ደራሲ
ነበሩ፡፡ ከጻፋቸው በርካታ ድርሰቶቻቸው ውስጥ ∩ ከAድማስ ባሻገር ∪የተሰኘው መጽሐፋቸው
በሩሲያ ቋንቋ ተተርጉሞ በቀድሞዋ ሶ∼የት ሕብረት ቀርቧል፡፡ በተጨማሪም በጋዜጠኝነት
ሙያም ስማቸውን ያስጠሩ ሙያቸውንም ያስከበሩ ነበሩ፡፡ የዛሬÃቱ Iትዮጵያ ጋዜጣ ፣ የመነን
መጽሔት ፣ የAዲስ ሪፖርት መጽሔት፣ የAዲስ ዘመን ጋዜጣ ዋና Aዘጋጅ በመሆን
ከመሥራታቸውም ባሻገር ብዙ ወጣት ጋዜጠ→ችን ለማፍራት ጥረት Aድርገዋል፡፡ Aዲስ
ሪፖርት የተባለውን መጽሔትም ደረጃው ከፍ Eንዲልና በIንተርናሽናል ደረጃ Eንዲገመገም
Aድርገዋል፡፡ EንዲሁU በIƒዮጵያ ሬዲዮ ሠርተዋል፡፡ Å^c= u¯K Ó`T K›=ƒÄåÁ Y’
êOõ Ÿõ}—¨” ›e}ªê* Áu[Ÿ~“ w² Y^−‹” Ák[u c=J” የመጨረሻው
መጽሐፋቸው ''Oሮማይ'' በመባል የሚታወቅ ሲሆን ፣ በወቅቱ በነበረው መንግስት ሊደገፍ
ባለመቻሉ በ1976 ዓ.ም. ለደራሰው ሕይወት መጥፋት መንስኤ ሆኗል፡፡
28

31. Aማረ ማሞ Aረሞ (1939 - )
›„ Aማረ ማሞ በ1939 ዓ.ም. በሲዳሞ ተወለዱ፡፡ Eድሜያቸው ለትምህርት በደ[c ጊዜ
ዳዊት መድገም ድረስ ተምረዋል፡፡ በመቀጠልም Aንደኛ“ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን
በማጠናቀቅ ከፍተኛ ትምህርታቸውን በAዲስ Aበባ ዩ’ቨርስቲ ተከታትለው በሥነ ጽሑፍ
የቢ.ኤ. ዲግሪያቸውን Aግኘተዋል፡፡
በሥራ ዓለም ላይም የሥነ ጽሑፍ ኃላፊ በመሆን በመሠራት በትርጉም ሥራ
ተሳትፈዋል፡፡ደራሲ Aማረ ማሞ የተለያዩ ድርሰቶችን በመድረስ“ ¾ƒ`ÑU SéQõƒ”U
uT²Ò˃ w² መጻሕፍት Aሳትመዋል ፡፡ ›T[ TV Ÿ1966 ¯.U u%ELU ¾}Å[c ¨Ø
SéQõ„‹”U ŸTd}T†¨U u}ÚT] KGÑ^‹” ¾Y’ êOõ °Éу” Ÿõ}— ›e}ªê*
›u`¡}ªM::
ተስፋÂ Aበበ ዳምጤ (1931 - )
ተስፋÂ Aበበ ዳምጤ u1931 ¯.U. Aዲስ Aበባ ተወለዱ፡፡EድT@ያቸው ለትምህርት
ሲደርስ ገብረማርያም ትምህርት ቤት Eስከ Aሥራ Aንደኛ ክፍል ተU[ªM፡፡
ተስፋÂ Aበበ በ1947 ዓ.ም. በማዘጋጃ ቲያትር ቤት በተዋናይነት Aገልግለው ብሔራዊ
ቲያትር ሲቋቋም ከሠራተ→ቹ ጋር በመዛወር Eስከ 1952 ዓ.ም. ድረስ AገMÓKªM:: ከዚያም
በክብር ዘበኛ ማስታወቂያ ክፍል በጋዜጠኝነት ለስድስት ወራቶች ሠ`}ªM፡፡ በመቀጠልም
በፖሊስ ሠራዊት ሙዚቃ ክፍል በደራሲነትና በAዘጋጅነት Aገልግለዋል፡፡
ከጻፋቸው መጻሕፍት ውስጥ ፡-
ƒ የAንÉ ታላቅ ሰው ታሪካዊ የፈተና ጉዞ “
በድM ጉዳና የተባKƒ ይገ–በታል፡፡
29

32. ግርማ ዳመኑ በÏቷል (1933 - )
Å^c= ግርማ ዳመኑ በÏቷል በ1933 ዓ.ም. ደብረዘይት ተወለዱ፡፡Eድሜያቸውም ለትምህርት
በደረሰም ጊዜ Aንደኛና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን በመከታተል Aጠናቀቁ፡፡ በመቀጠልም
ከፍተኛ ትምህርታቸውን በAዲስ Aበባ ዩ’ቨርስቲ የሕግ ትምህርት በመከታተል Aጠናቀቁ፡፡
ደራሲ ግርማ ዳመኑ Ÿ1954¯.U ËUa የተለያዩ ድርሰቶችን በመድረስ መጻሕፍት
Aሳትመዋል፡፡ ከጻፋቸው መጻሕፍት ውስጥ ፡- ወንድምና Eህት የንጋት ክዋክብት ' Aንቺ
የገዳም ተክል ' ወራሽ የሌለው ቤት' ድል በሰላም የተባሉ ይገኙበታል፡፡
ìÒÂ Ñw[SÉI” (KA_ƒ) ( 1935-1998 ¯.U.)
∩ Ñ×T' ¾ƒÁƒ` Å^c=' ÇÃ_¡}` '}`ÕT vKp’@“ }¨’@ƒ ìNò upÉS Ø”ƒ“ uØ”ƒ uØl`
¾›=ƒÄåÁ“ ¾Ówî e’ Øuw ¾]¡“ ¾c¨ ²` ›S×Ø }S^[T] ∪
¨l vKp’@ ìÒ Ñ/SÉ%” u1935 ›Ux ›vu= ¾}¨KÆ c=J” ÓTi ÁIM Ÿ=’ Øuw
Y^−‰†¨ u+›ƒ` É`cƒ Là Á}¢ c=J” ue’ ÓØU“ u›õ] ¾Y’ Øuw ¾U`U`
Y^−‰†¨U Á¨nK::
Ÿ195®−‡ ËUa u›=ƒÄåÁ Y’ êOõ“ ¾UG^” ”penc? ¨eØ ÏÓ ªm ”Å’u
T”U T²’Ò¨ ›Ã•`U:: K²=I Áun†¨ ª“¨ U¡”Áƒ ¾›=ƒÄåÁ” ¾u?} ¡I’ƒ ƒUI`ƒ ÖKp
wK¨ ÁÖ’ SJ“†¨ ÃI””U u²S“© ƒUI`ƒ ›eÅÓð¨ eLdÅу ßU` ’¨::
¾SËS]Á É`c†¨” u›Y^ ›Ueƒ ›S†¨ êðªM:: KA_ƒ ìÒ .›?.› u1959
KƒUI`ƒ ¨Å ›¨aþ H@Ũ Ÿ}SKc uL ¾›=ƒÄåÁ wN?^© ‚›ƒ` u?ƒ ÇÃ_¡}` uSJ”
¾+Áƒ` u?~ Ÿõ}— YU“ ´“ ”Ç=Áј ›e‹KªM:: u}ŸÃ M¿ M¿ ¾‚›ƒ` e^−‰†¨”
30

33. uTp[w uI´w ²”É ìÒ ¾›=ƒÄåÁ ‚›ƒ`” K¨Ö¨ ›eŸSvM Å`cªM:: ¾kÇT© ÃKYLc?
iMTƒ É`σ Ÿe’êOõ }gLT−‹ ›”Æ KSJ”U up}ªM::
KA_ƒ ìÒ uÉ`c†¨ ¾T’D†¨ ¾I´w leKA‹ S”Óeƒ” ÁeqÖ uSH@dž¨
K}ÅÒÒT TeÖ”kmÁ ”Ç=ÒKÖ Å[Õ†¨U uLà Y^†¨” eŸSMkp SÉ[d†¨ Á¨dM::
›”Ç”É ¾+Áƒ` É`c„‰†¨ KI´w Ã ”ÇÃk`u ¾ÑÆv†¨ vKp’@ KA_ƒ ìÒ Ñ/SÉ”
uXƒ ¨Ã ›uv ¾ÓØU SÉwM ¾T¨l c¨ “†¨::
¾¨l Å^c=' Ñ×T“ vKp’@ ìÒ Ñw[SÉI” eU Ÿ›=ƒÄ}Á ¨ß u›õ] ›MöU u¯KU
¾¨l“ u›Ueƒ ¯Ã’ƒ ¯KU ›kõ ¾{¨kƒ SS´Ñu=Á SéQõƒ ¾ìNò }¨’@ƒ' ¾vKp’@−‹ '
¾SŸK— UY^p ¨p c−‹' ¾›õ] ´’— c−‹“ ¾¯KU ›kõ G ›=´ G ¨eØ
}S´ÓvDM::
˜I ›”Òó ¾Øuw c¨ ›`v ÁIM ‚›ƒa‹ u›T`—“ u”ÓK=´— ¾Å[c“ ¾}[ÑS'
u` ¾›T`—“ ¾”ÓK=´— p’@−‹ ¾ðÖ ' HÁZeƒ ¨Ø ‚Áƒa‹ êð¨ Ák[u ' ²Ö˜
¾U`U` êOö‹” Ák[u' ¾›=”Í=ΠaKAÍ= / ¾Ø”© Øl` Ówé¨Á” Ø“ƒ/ UG` “†¨:: ŸHÁ
²Ö˜ ¾›T`— ‚›ƒa‰†¨ SŸM HÁ Ze~ ¨Ø c=J’ ¾}kƒ ¾g?¡eú`' VK=¾`“ ¾w_¡}”
¾SdcK LLp ¾Y’ Øuw Y^−‹” ¨Å ›T`— ¾}[ÑAS ¨ÃU õ_ ’Ña‡ }¨eŨ ¾}é⎦
“†¨:: KA_ƒ ìÒ Ñw[SÉI” uY’êOõ Y^−‰†¨ ¾›Ñ` ›kõ“ ¾¯KU ›kõ iMT„‹
}gLT “†¨ ::
ሙላቱ ገብረ (1937 - )
Å^c= ሙላቱ ገብሩ 1937 ዓ.ም. ተወለዱ፡፡ EÉሜያቸው ለትምህርት ሲደርስ Aንደኛና
ሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን በAሊያንስ ፍ^”c?e ትምህርት ቤት Aጠናቀቁ፡፡ ከዚያም ወደ
ፈረንሣይ Aገር ሔደው ስለማዘጋጃ ቤቶች በምግብና በመጠጥ ምርመራ ትምህርት በዲፕሎማ
ተመርቀዋል፡፡ Å^c= SL~ የድርሰት ዝንባሌ ስላላቸው የተለያዩ ድርሰቶችን በመድረስ
መጻሕፍት Aሳትመዋል:: በተጨማሪም የተለያዩ ቲያትር ድርሰቶችን ደርሰዋል፡፡ በሬዲዮ
የተላለፋት ቲያትሮቻቸው መራራ ፍሬ ፣ ንፁህ ወንጀለኛ፣ የሞተ ሰው፣ ጥርሰ ወርቁ ፣ ሚስተር
↑ክሊን ፣ ከAብÄቱ ባሻገር ሲሆኑ በተጨማሪም በጋዜጣና በመጽሔት ላይ የተለያዩ ጽሑፎችን
Aቅርበዋል፡፡
Å^c= SL~ Ñw[ K›=ƒÄåÁ e’ êOõ °Éу w² Y^−‹” ›u`¡}ªM::
31

34. c=^¡ HÃ ¨/eLc?
∩ ¾›v~” ðKÓ ¾}Ÿ}K “ ¾›”É SîNõ }`ÕT ∪
¾›v†¨” ¾Y’êOõ e^−‹ ue^ Là ÁªK ' ¾›v†¨” ¾Y’ êOõ p`f‹ uØ”no
ò¨ ¾q¿ ' ŸòKA‹” ”ÅÑ“ Ád}S ’u:: Ÿ›Kn Ñw[H“ u%EL ”Å c=^¡ ÁK ¾TÁel kMÊ‹”
ucò¨ ÁW^Ú“ Áe}LKð T”U ìNò ¾KU:: w²−‡ ¾c=^¡ Y^−‹ }[ƒ u=SeKU Iw[}cu
Kc=^¡ ÁK¨ {Á Ó” ”Ç=eTT ›É`ÑA…M::
c=^¡ SËS]Á Ó{´ KST` ¨Å Åw[K=v•e ÑÇU }LŸ:: Ÿ²=ÁU ›Ç=e ›uv ¾Tc=Ä•‹
ƒ/u?ƒ Ñu:: Ÿ²=ÁU ¾GK}— Å[Í ƒUI`†¨” KST` ¨Å Ów+ ›K?¡d”É]Á ¢K?ϑ H@Æ::
Ÿ›=×K=Á ¨[^ u%EL KŸõ}— ƒUI`ƒ ¨Å ”ÓK=´ GÑ` H@Æ:: ›H@dž¨U ucÇ” uŸM ’u`::
c=^¡ õMeõ“” KST` *¡eö`É ¿’y`e+ Ñu::
›í@ ÃKYLc? u1933 ¯.U. ŸeŃ Ÿ}SKc u%EL c=^¡ ¾GÑ` ¨eØ T/` ìNò uSJ”
}jS :: u²=I uS”ÓYƒ Y^ Là ÁÑKÑK dK Ÿw² T’eƒa‹ Ò` eKTkuKƒ Ñx“
G’@−‹” ¾T²Ó¾ƒ“ ¾Te}LKõ þK=c=Á†¨” ›Øwk¨ Ãn¨S ’u`:: c=^¡ Up °¨kƒ
”ÇL†¨ LÑ“²u“ Ÿ”Ñc þK+Ÿ™‹ Ò`U KSݨƒ ÁMðKÑ Gk— c¨ ’u:: K”ÑWU u=J”
þK=c=Á†¨” eK¨Ö uGÑ]~ ›w㠝”ÅT’dv†¨ ’Ó[ª†¨ ’u`:: u›`q ›e}ªÃ’†¨
uTðìSƒ Øó„‹ LKSÖ¾p ŸS”ÓYƒ Y^ Kk¨ ¨Ö ::
¾GK}—¨ ¾¯KU Ù`’ƒ Ÿ›=ƒÄ}Á É”u` ¨ß uTkckev†¨ ›vu=−‹ Ÿ›”É ”ÓK=´
q”eL ¨eØ ŸTc^“ ¾”ÓK=´ ¾S[Í ›ÑMÓKAƒ W^}— ŸJ’ c¨ }ª¨l:: ÃI u=aU ¨Å ÉM
↓Ç“ ¾TvM ¨`H© SêN?ƒ Á²Òϑ eK’u` c=^¡U ›”Ç”É êOö‹” u›T`— ¾}[ÑAS
KT²Ò˃ }kÖ:: u²=Á” Ѳ? ’u` u”ÓK=´ q”eL ¨eØ uS[Í ›ÑMÓKAƒ u=a ¨eØ ¾TW^¨
UKc −`´ ¾}vK¨ c¨ c=^¡” ¾Ê¡}` dS›?M Дc”” ^c?Le ”Ç=}[ÑS ÁÅ[Ѩ:: c=^¡
ÃI”” SêNõ c=}[ÑS ›T`—¨” uT[U“ uTe}ŸM KQƒSƒ ¾TÁk`uƒ” èGö‹
Ã[ÇD†¨ ¾’uƒ u{Å T]ÁU Åe ¾TvK c¨ ’u:: c=^¡ ¾dS›?M ⎨”c”” u1795 ¯.U.
^c?Le “ ¾›u=c=’Á¨ M®M ¾}c–¨” SêNõ uS}`↓U ¾T¨l c¨ ’u :: ˜I
c¨ u›=ƒÄ}Á e’ êOõ ]¡ ¨eØ Ÿõ}— ›e}ªë ›É`ѪM::
32