1. slami kërkimin e diturisë e trajton si obligim
të shkallës së parë (Fard) për njeriun. All-
llahu i Lartmadhëruar në Librin e fundit të
shpallur (në Kur’an) fjalën el-ILM (dituria) e
përmend rreth 850 herë, që tregon për vlerën e
madhe të saj. Të njihemi, pra me disa ajete
Kur’anore, që kanë të bëjnë me diturinë:
1. Leximi, kërkimi i diturisë është obligim:
“Lexo në emër të Zotit tënd, i cili krijoi!
Krijoi njeriun prej gjakut të ngjizur! Lexo për
Zotin tënd Bujar, i cili ua mësoi penën, ia
mësoi njeriut atë që nuk e dinte!”
(Alek: 1-5)
“I Lartësuar është All-llahu, Sundimtar i
Vërtetë, ti mos nxito me Kur’anin para se të
përfundojë shpallja e tij te ti dhe thuaj: Zot,
ma shto diturinë!”
(Taha: 114)
(me këtë lutje duhet sa më shpesh t’i lutemi
Zotit xh.sh.)
2. All-llahu [subhanehu ve teala] betohet në
mjetet elementare për përfitimin dhe përhapjen e
diturisë:
“Nun. Betohem në penën dhe në atë që
shkruajnë!”
(Kalem: 1)
3. Ndër kohët më të volitshme për mësim
është edhe nata, kur qetësia është më e madhe:
“Ska dyshim se aktiviteti i natës ndikon
më fuqishëm dhe është më i qartë”
(Muzzemmil: 6)
4. All-llahu [subhanehu ve teala] i gradon
dijetarët menjëherë pas engjëjve:
“All-llahu dëshmon se nuk ka të adhuru-
ar tjetër pos Tij, e gjithashtu edhe engjëjt
dhe dijetarët (e dëshmuan këtë), dhe se Ai
është zbatues i drejtësisë. Nuk ka të adhuru-
ar pos Tij, të Fuqishmit, të Urtit.”
(Ali Imran: 18)
5. Dijetarët janë njerëzit më të lartësuar në
çdo aspekt:
“...All-llahu do t’i ngrejë në një shkallë
të lartë ata nga mesi i juaj, të cilët besojnë
dhe të cilëve u është dhënë dituria. All-llahu
di se ç’punoni.”
(Muxhadele: 11)
“...A thua janë të barabartë ata që dinë
me ata që nuk dinë?...”
(Zumer: 9)
“Nga robërit e Tij, All-llahut ia kanë
frikën vetëm dijetarët. Me të vërtetë All-llahu
është i Fuqishmi, Mëkatfalësi.”
(Fatir: 28)
6. All-llahu [subhanehu ve teala] urdhëron
studimin e shkencave të ndryshme, si p.sh.: gje-
nealogjinë e shtazëve dhe njeriut, embriologjinë,
astronominë, gjaografinë, gjeologjinë:
“A nuk i shikojnë devet se si janë kri-
juar, dhe qiellin se si është lartësuar, kodrat
se si janë vendosur dhe tokën, se si është
shtruar?”
(Gashije: 17-20)
“Le të shohë njeriu prej çkahit është kri-
juar!”
(Tarik: 5)
etj., etj.
Është fakt se derisa muslimanët i zbatojnë
urdhërat e Krijuesit të tyre, nga mesi i tyre dalin
dijetarë me famë botërore:
Ibn Sina (prej tij mori emrin medicina), ibn
Hejthem (matematikë), ibn Ruzhdi, Gazali (filozofi),
ibn Haldun (sociologji), el Xhabari (prej tij mori
emrin algjebra), ibn Nefiz (anatomi), Xhabir Hajami
(kimi), ndërsa nga populli jonë: Hasan Masurica
(konstruktoi fluturake më 1899), hoxhë Tahsini,
Rexhep Voka, ditëve të sotme Nasirudin Albani dhe
Abdulkadër Arnauti (shkenca e hadithit) etj., etj.
Të shohim se ç’ka thënë i Dërguari i All-llahut,
Muhammedi [sal-lall-llahu alejhi ve selem] në lidhje
me diturinë:
“Kush niset për të kërkuar diturinë është në
rrugën e All-llahut derisa të këthehet”
(Rijadus-salihin, 1385)
“Kush niset në udhë për të kërkuar dituri, Zoti
do t’ia lehtësojë rrugën për në Xhennet. Kush
kërkon shkencën, engjujt e mbajnë me kënaqësi në
krahët e tyre. Për dijetarin lutet gjithçka në qiell dhe
në tokë, e madje edhe peshqit në ujë. Përparësia e
dijetarit ndaj njerëzve tjerë është si ndriçmi i hënës
së plotë ndaj yjeve tjera. Dijetarët janë pasardhësit
e të dërguarve të Zotit: të dërguarit dijetarëve nuk
u kanë lënë as ar, e as argjend (pasuri), por dijeni.
Kush e merr (dijeninë) ka marë diçka të madhe.”
(Tirmidhi, rijadus-salihin 1388)
“Mund të keni zili në dy raste: ndaj njeriut, të
cilit Zoti i ka dhënë pasuri dhe ai ka vendosur që ta
shpenzojë në rrugën e së Vërtetës, dhe ndaj njeri-
ut, të cilit Zoti i ka dhënë dituri dhe ai gjykon sipas
asaj diturie, por i mëson edhe të tjerët.”
(Sahihul-Buhari I-16, Rijadus-salihin 1377)
“Kur vdes njeriu, veprimtaria e tij ndërpritet,
përveç në tri raste: nëse ka lënë pas vetes lëmoshë
(sadaka) të përherëshme, dituri të dobishme (libër,
zbulim etj) ose fëmi, i cili lutet për të.”
(Rijadus-salihin 1383)
“Shenjat e vërteta të shkatërrimit të botës
janë: zhdukja e diturisë, shpeshtimi i paditurisë,
pirja e pijeve dehëse dhe paraqitja e prostitucionit.”
(Sahihul-Buhari I-23)
“Zoti nuk do ta zhdukë diturinë duke e tërhe-
qur atë (me dhunë) nga njerëzit, por duke i tërhe-
qur njerëzit e ditur. Kur nuk do të ngelin më njerëz
të ditur, populli do t’i zgjedhë për udhëheqës të
padijshmit. Kur këto do të pyeten për ndonjë çësht-
je, do të përgjigjen pa dijeni. Kështu do të vazhdo-
jnë deri sa t’i arrijë shkatërrimi, por do t’i marrin
edhe të tjerët me vete.”
(Sahihul-Buhari I-44)
“Ai që pyetet për ndonjë çështje dhe nuk e
tregon, edhepse din, në Ditën e Gjykimit do të lid-
het më dizgje zjarri.”
(Rijadus-salihin 1390)
“Kush e studjon diturinë, me të cilën kërkohet
KKlluubbii ssttuuddeennttoorr
II

2. kënaqësia e All-llahut, vetëm sa për të fituar ndon-
jë dobi në këtë botë, nuk do ta shijojë as erën e
Xhennetit në Ditën e Gjykimit.”
(Rijadus-salihin 1391)
Dituria duhet përcjellur edhe të tjerëve, që të
përhapet. I Dërguari [sal-lall-llahu alejhi ve selem]
pas një ligjërimi ka thënë:
“Çdo i pranishëm le t’ia përcjellë këtë
(ligjërim) të papranishmit, se ndodh që atij që ia
përcillni e kupton më mirë.”
(Sahihul-Buhari I-10)
Natyrisht, të gjitha këto urdhëra, udhëzime
dhe këshilla vlejnë njëlloj si për meshkujt, ashtu
edhe për femrat, duke patur parasysh se ai që i zba-
ton, shpërblehet në këtë botë dhe në amshuesh-
mërinë:
“Kush bën një vepër të mirë, qoftë
mashkull apo femër, duke qenë besimtar-e
Ne do t’i japim një jetë të mirë, do t’i japim
shpërblim edhe më të mirë për veprat.”
(Nahl:97)
“Kush bën ndonjë nga punët e mira,
qoftë mashkull ose femër duke qenë besim-
tar-e, do të hyjë në Xhennet dhe nuk do t’i
bëhet padrejtësi.”
(Nisa: 124)
Nga ajetet e lartpërmendura shihet se kusht
për t’u pranuar vepra duhet qenë besimtar-e.
Një ditë xhamia ku i Dërguari i All-llahut [sal-
lall-llahu alejhi ve selem] mbante ligjërime ka filluar
të mbushet me njerëz, është bërë gati e pamundur
që edhe femrat ta dëgjojnë ligjërimin (të cilat, sipas
rregullit janë ulur prapa). Ato kanë kërkuar prej të
Dërguarit [sal-lall-llahu alejhi ve selem] që t’u cak-
tojë një ditë të veçantë për ligjërim, dhe ai ua ka
caktuar.
(Sahihul-Buhari I-45)
Po e përfundoj këtë temë me disa fjalë të urta
shqipe, të cilat gjithashtu këshillojnë për dituri:
“Dija-më e çmuar se pasuria”
(Korçë)
“Dituria është si pushka në luftë”
(Berat)
“Dituri e trimëri-brez argjendi e flori”
(Sarandë)
“Kush s’mëson në djalëri, nuk gjen nder në
pleqëri”
(Jug)
“Çdo gja asht diçka, i padituni asht asgja”
(Krujë)
“Fjalën me vlerë ku ta gjesh, merre”
(Shkodër)
Pasi të lexoni këtë broshurë, mundësojani
të tjerëve të lexojnë të njëjtën. Dhe keni kujdes,
fletushka përmban ajete kur’anore, andaj ndalohet
hyrja me të në vende të ndotura, gjegjësisht në
toalet si dhe në vende të ngjashme.
On-line versionin e këtij teksti mund ta gjeni në:
http://www.albislam.com/
Boton:
Shoqata Qytetare
Klubi Studentor
Rr. Stiv Naumov 7 / 18
Tel. ++389 (02) 223-654
1000, Shkup
KKëërrkkiimmiiKKëërrkkiimmii
ii ddiittuurriissëëii ddiittuurriissëë
KKlluubbii ssttuuddeennttoorr