Üretim Yönetimi Dersi/Cam Endüstrisi

1. ERKAN PİLCİOĞLU
KENAN KIRCI
ALTAR ARSLAN
CAM
ENDÜSTRİSİ

2. CAM NEDİR ?
Cam kolay kırılabilen sert ve saydam bir maddedir.
Cam, maddenin sıvı
ile katı arasındaki
özgün bir halidir.
Silis (kum) atomları, araya
giren kalsiyum, potasyum,
sodyum ve magnezyum
atomları ile birlikte düzensiz
bir tarzda birleşir.
Şaşılacak şey, bu düzensizlik sonucunda
saydam, bozulmaz ve oldukça dayanıklı
(çatlama hariç, çatlak hemen yayılır) bir
madde ortaya çıkar.
Paslanmadığı, su geçirmediği
ve saydam olduğu için de akla
gelebilen hemen her alanda
kullanılır.

3. Camın hammaddesi silisyum oksit (silis) ile diğer bazı metal oksitleridir.
Silisyum oksit oranı yüzde 40 ile 80 arasında değişir. Sözgelimi bayağı cam
yüzde 75 silisyum oksit (kum), yüzde 15 sodyum oksit (soda), yüzde 8
kalsiyum oksit (kireç) ve yüzde 2 alüminyum oksit karışımıdır. Soda yerine
potas (potasyum oksit) katılırsa cam daha dayanıklı olur ve kolay erimez.
CAMIN YAPISI
Potasla birlikte kurşun oksit de katılırsa kristal cam elde edilir.
Bundan prizma, mercek ve değerli cam eşya yapılır. Cama yüzde 80
silis, yüzde 12 borik asit katılırsa payreks camı denen ateşe dayanıklı
cam elde edilir.
Renkli cam elde etmek için camın bileşimine az miktarda demirli,
bakırlı, kobalt v.b. bileşikler katılır. Buzlu cam için de cam hamuruna
kemik külü gibi saydamlığı giderici maddeler eklenir.

4. CAMIN ÖZELLİKLERİ
Aşırı basınca, vurmaya, anî sıcaklık değişikliğine
dayanamaz.
.
Cam kolay kırılır bir maddedir.
Camın çekmeye karşı direnci birleşiminden çok
yüzeyine bağlıdır.
Cam telinin bu bakımdan direnci diğer cam
eşyaya göre yüz kat fazladır.
Cam lifinden yapılan halatlar kendir halatlardan daha güçlüdür.
Çapı 20 mikron kadar olan cam ipliğinden cam yünü yapılarak ses ve ısı
geçişini önlemede, çapı 12 mikrondan az cam ipliği de cam dokuma
yapmada kullanılır.
KIRILGAN
DAYANIKSIZ
ÇEKME
DAYANIMI
*100
CAM LİFİ
SES VE ISI

5. CAM NASIL YAPILIR Cam yapmak için kullanılacak hammadde (bayağı cam için kum,
soda, kireç ve diğer maddeler) belirli oranda karıştırılır. Elde
edilen karışım 50-1 000 tonluk büyük fırınlarda 1 400 – 1 500
derece arasında ısıtılarak cam hamuru yapılır. Fırını ısıtmak için
gaz, kömür veya akaryakıt kullanılır.
Düz cam (pencere ve vitrin camı) yapmak için düşey cam çekme
makineleri kullanılır. Bunun için cam hamurunun içine ortasında
uzunlamasına yarık bir süzgeç konur. Yarıktan yukarı çıkan
hamur levha bir kıskaçla yakalanarak yukarı doğru çekilir ve üst
üste belli aralıklarla bulunan amyant merdaneler arasından
geçen levha cam yavaş yavaş soğuyarak sertleşir, İstanbul ’da ki
Çayır ova Cam Fabrikası bu yöntemle çalışır.
Ayna camın yüzeyi hiç pürüzsüz olmalıdır. Bunun için ayrıca, bir
cilalama işlemi gerekir.
Çukur cam (şişe, ampul, tüp, bardak v.b.) yapmak içinse demir
bir borunun ucuna alman cam hamuru ağızla veya şimdi
makinelerle hava üflenip şişirilerek konulan kalıbın biçimine
sokulur.

6. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE CAM
Cam antik çağdan beri inşaat malzemesi, süs eşyası gibi çeşitli yerlerde kullanılmaktadır. Camın ilk defa ne
zaman yapıldığı kesin olarak bilinmiyor fakat çok eski bir tarihe sahip olduğu bir gerçektir.
ANTİK ÇAĞ
M.Ö. 2500 yıllarında Mısırlılar camdan boncuk, nazarlık ve şişe yapmayı biliyorlardı. Üzerinde tarih olan en
eski cam ise M. Ö. 1551-1527 yılları arasında yaşayan Firavun Amenhotep’e ait olan iri bir cam boncuktur.
Daha sonra Fenikeliler cam üfleme borusunu icat ederek ince saydam çeperli cam eşya yapma yöntemini
buldular.
M.Ö.
Bir süre sonra camcılık Roma’da gelişti. Özellikle doğuda, Bizans’ta yeni şekil ve teknikler (mozaik)
bulundu. Araplar sırlı ve altın süslemeli cam sanatım yarattılar. V.I yüzyılda Halep ve Şam şişe, kadeh,
bardak ve sürahi yapan önemli merkezler oldu. Ortaçağ’ın sonlarında İstanbul’un fethinden ve Bizans
cam ustalarının Venedik’e kaçmasından sonra camcılık sanatı burada çok gelişti. Yüzyıllar boyunca
cam yapımı tekniğinde o derece ilerleme oldu ki bugün ticarî alanda kullanılan değişik bileşimdeki
cam çeşidi yedi yüzü aşkındır.
ORTA ÇAĞ
TÜRKLERDE
Selçuklu Türklerinin çok iyi bildiği camcılık Osmanlı İmparatorluğu’nda da, özellikle XVII.
ve XVIII. yüzyıllarda çok ilerledi. Bu dönemde ilkel yöntemlerle çalışılmakla birlikte her
çeşit cam eşya yapılıyordu. XVIII. yüzyılın sonlarında İstanbul’da Çubuklu dolaylarında bir
cam, bir de billûr (kristal) yapımevi kuruldu. Burada yapılan cam çeşitlerinin en ünlüsü
«çeşmibülbül» denilen şişelerdir.

7. SEKTÖRÜN DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ DURUMU
Project Yearly Timeline
53%
29%
11%
5%
2%
Cam ambalaj Düz cam
Diğer eşyalar Ev eşyası
Cam lifi

8. ABD
Dünyadaki en büyük 25
firmadan 7 si ABD’dedir.
Ayrıca toplam üretimin
%29 u burada
gerçekleşmektedir.
JAPONYA
5 büyük
firma
Avrupa ve orta
doğu
12 büyük firma

9. 4
3
4
80%
1
AVRUPA’DAKİ BÜYÜK FİRMALAR
Avrupa Birliği, dünya cam
üretiminde %30 düzeyinde bir
paya sahip olup, 2014 yılında
toplam AB üye ülkelerinin
üretiminin %67’sini cam ambalaj,
%27’sini düzcam, %3’ünü cam ev
eşyası ve diğer %3 ünü cam
elyaf ve diğer cam ürünleri
oluşturmuştur.
Cam ambalaj Düz cam
Cam ev eşyası Cam elyaf ve diğer

10. DÜNYA CAM İTHALATI (*1.000 ABD Doları)

11. DÜNYA CAM İHRACATI (*1.000 ABD Doları)

12. Ülkemiz cam sanayinin üretim kapasitesi
yaklaşık 3,5 milyon tondur. Ülkemiz üretim
kapasitesinin %90’ı Şişecam tarafından
karşılanmaktadır. Şişecam’ın yurtiçi ve yurtdışı
toplam üretim kapasitesi 4,7 milyon tona
yaklaşmaktadır. Düzcam, cam ev eşyası, cam
ambalaj, cam elyaf gibi ana üretim
alanlarındaki yurtiçi mevcut kapasitesi 3,0
milyon tondur. Yurtiçi üretim kapasitesinin
%50’si düzcam, %32’si cam ambalaj, %16’sı cam
ev eşyası, kalan yaklaşık %2’lik kesim de cam
elyafı kapasitesinden oluşmaktadır
Sektörde en
büyük üretici olan
Şişecam 150
ülkeye ihracat
yapmaktadır.
Cam üretiminde kullanılan en
önemli girdiler, kum, soda,
dolomit, kuvartz maddeleridir.
Ülkemizin bu kaynaklar açısından
zengin olması nedeniyle, Türk
cam sanayi %98 oranında yerli
hammadde kullanmaktadır.
TÜRKİYE’DE CAM SEKTÖRÜ

13. TÜRKİYE CAM İHRACATI
Avrupa Afrika-orta doğu Asya-Okyanusya Amerika
%64
%20
%11
%5
ÜRETİLEN BAŞLICA ÜRÜNLER
Düz camlar
Cam Ev Eşyası
Cam Ambalaj
Cam Elyafı
Diğer

14. SEKTÖRÜN GİRİŞİM SAYISI VE İSTİHDAMI
SEKTÖRÜN ÜRETİM DEĞERİ
SEKTÖRÜN CİROSU

15. SIPOC ANALİZİ NEDİR ?
Supplier(Tedarikçi)
Proses için gerekli bilgi,
malzeme ve diğer
kaynakları sağlayan kişi,
organizasyonlardır.
Input(Girdi)
Tedarikçilerin sağladığı
bilgi,malzeme ve
kaynaklardır. Proseste
kullanılır.
Process(İşlem)
Girdilerin, çıktılara
dönüştürüldüğü
faaliyetler dizisidir.
Output(Çıktı)
Process sonucu elde
edilen nihai ürün veya
hizmettir.
Customer(Müşteri)
Çıktıyı kullanan insan,
şirket veya başka
proseslerdir.

16. ELİF CAM AYNA SANAYİ
13
ÇALIŞAN
1000 𝒎 𝟐
𝑨𝒍𝒂𝒏
4 YIL

17. ELİF CAM AYNA-SIPOC ANALİZİ
Title Goes Here
passages of Lorem Ipsum
available, but the majority
have suffered alteration in
form There many of
variation of passages of
Lorem
available the
Tedarikçiler Girdiler İşlemler Çıktılar Müşteriler
-Düz cam üreticisi
(Şişecam)
(Resman)
-Düz cam
-Cam kesme makinesi
-Cam baskı makinesi
-Cam rodaj makinesi
-Thiokol makinesi
-Cam delme makinesi
-Cam kesme
-Cam rodajlama
-Isıcam işlemi
-Thiokol işlemi
-Cam Temperleme
-Cam basma
-Cam delme
-Isıcam
-Temperli cam
-Tek cam
-Mobilya camları
-Cam parçaları
-Bayiler
-Mobilya üreticileri
-İnşaat firmaları
-Bireysel alıcılar

18. Cam KesmeCam levhaları kesip değişik
geometrik biçimlerde parçalara
ayırma işlemi.
Cam Baskı
Cama çeşitli desenler
kazandırmak için yapılan dijital
baskı yöntemi.
İŞLEMLER

19. Cam Rodajlama
Rodaj, camın kenarının el
kesmemesi ve estetik açısından
daha hoş durması için makine
yahut el ile taşlanmasıdır.
Thiokol
Isıcam işleminde yalıtım
dolgularını temizleme amaçlı
kullanılır.

20. Cam Delme
Camın istenilen çaplara uygun
olarak havşalı veya havşasız
olmak üzere delinmesi işlemidir.
Isıcam
İki veya daha çok sayıda cam
plakanın aralarında ortam
basıncına uygun kuru hava veya
gazları barındıracak şekilde bir
araya getirilmesidir.

21. ÇIKTILAR

22. Bizi Dinlediğiniz İçin
Teşekkür Ederiz