Wall stretiin tuuh

1. Товч түүх 1609 онд Голландчууд Нью Йорк хотыг худалдааны цэг болгонбайгуулаад удаагүйбайхдаа шороонзамын
хажуу талд шавраарбүрсэнбургасангөрмөл хананы нэрээр Уолл стрит (Wall англиархана гэсэнүг) буюу Ханат
гудамжхэмээн уг замыг нэрлэсэн түүхтэй.
Уг ханыг дараа нь модоорзасажянзланүхэр хаших, индианчуудаас хамгаалах зорилгоор ашиглажбайв. Үхэр хаших
зорилгоо хэр зэрэг биелүүлж байсанталаармэдээлэл байхгүйч индианчууд тухайн үед бизнест оролцох эрхтэй
байсныг батлах баримт байдаг. 1626 онд Манхетгенийг 24 доллар болонхэдхэнширхэг шүрээр индианчуудаас
худалданавсаннь үүний нэг тод жишээ юм. Ханат гудамжбуюу Уолл стрит гудмын нэг адагт Худсонголын
зогсоолууд, нөгөө адагт импортынбараа оржирдэг Ийст Ривер буюу Зүүн Голын боомт оршижбайсантул тун
удалгүй арилжааны төв болонөргөжжээ.
Уолл стритийн худалдаачид анхандаа тунолонянзынбизнес сонирхдог байлаа. Тэд үслэг арьс, бурам, тамхизэрэг
бүтээгдэхүүнийг худалданавч,валютыннаймаа хийн, ачааны хөлөг онгоцуудыг даатгаж, газрыннаймаа эрхэлдэг
байв. Гэхдээ л тэд ЖоржВашингтоныг ерөнхийлөгч болох үе хүртэл хувьцаа, бондодалбанёсоорхөрөнгөоруулж
мэддэггүй байв. Чухамдаа АНУ-ынанхны хөрөнгийн бирж 1790 онд Филадельфихотод байгуулагдсанбилээ.
ЖоржВашингтоны ерөнхийлөгчийн тангарагааөргөжбайсанУолл Стритийн Холбооны танхимд 1789 онд АНУ-ын
анхны Конгресс хуралдажбизнесийн хамгийн анхны тогтоолоороодайны зардлыг санхүүжүүлэхийн тулд 80 сая
долларынөртөгтэйзасгийнгазрынбонд гаргахыг зөвшөөрчээ. Хоёр жилийн дараа сангийнсайд Александр
Хамилтоннь Bank ofthe UnitedStates хэмээх үндэсний хэмжээний анхны банкийг байгуулж олоннийтэд хувьцаагаа
санал болгосонбайна.
Ингээд арилжаалах үнэт цаас нь бий болсонч Уолл Стритэд зохион байгуулалт бүхий зах зээл огт байсангүй. Хөрөнгө
оруулагчид хувьцаа, бонд худалдажавах сонирхлоо кафенд кофе уунярилцангаа, эсвэл сонинд зар тавьж
илэрхийлдэг байлаа. Банкуудынхувьцаа болоншинээр байгуулагдсандаатгалынкомпаниудынхувьцаагаарүнэт
цаасны нэр төрөл баяжихынхэрээр зохионбайгуулалттайзахынхэрэгцээ бий болжээ.
1792 оны эхээр Уолл стрит гудамжинд бухын зах зээл өрнөж тааламжтайсайханбайлаа. Зах зээл өсөж байгааг харж
зоригжсонхэдэн худалдаачинүнэт цаасыг бараа материал адилаарөөртөөхадгаланлангуундээрээс шууд зарах
болжээ. Биржээс гадуурх өнөөгийн Наcдак электронзах зээлийн нэр чухам энэхүү эртний арилжаанаас үүссэн
түүхтэй. Ингээд бизнес цэцэглэж эхлэв. Зарим өдөр банкны 100 орчим хувьцаа зарагдажбайв.
Уолл Стритийн бизнесменүүд хувьцаа, бондыг хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний нэгэн адилаардуудлага
худалдаагаарарилжаалжэхэлсэнбайна. Удалгүйтолгойхэдэн худалдаачинхамтарч Уолл Стритийн22 тоотод үдийн

2. цагаарүнэт цаас арилжаалах төв дуудлага худалдаа зохионбайгуулах болов. Энэхүү шинээр байгуулагдсан
"Хөрөнгийн Бирж"-ээр үйлчлүүлэгчид, тэдгээрийн төлөөний хүмүүс энэ дуудлага худалдааг зохионбайгуулагчдад
үнэт цаасаа заруулахаар шилжүүлж, борлосонхувьцаа, бонд тутамд шимтгэл төлдөг болжээ. Мөн худалданавагчийн
төлөөлөгч буюу борокернь худалданавсанхувьцаанаас шимтгэл хүртэжэхэлжээ.
Овсгоотойзарим бизнесменуг дуудлага худалдааг зөвхөнажиглах зорилгоор очдог байлаа. Тэд зах дээрх үнийг
мэдэж аваад дуудлага худалдааны дарааяг тийм үнэт цаасуудыг арайбага шимтгэлтэйзардаг болжээ. Ажлын
цагаас хойшхиэнэ зах зээлд дуудлага худалдааны гишүүд ч өөрсдөө оролцдог байв.
Энэ бүхэнд санаа зовсонУолл Стритийн хэсэг нөлөө бүхий арилжаачид "Кор" зочид буудалд 1792 оны 3 сарын21-нд
цуглантэдний ашиг сонирхолд илүү тустай, арайболовсронгуйдуудлага худалдааны байгуулах асуудлыг хэлэлцжээ.
Ингээд 1792 оны 5 сарын17-нд 24 эр "Батнвудынгэрээ" хэмээн нэрлэгдсэн баримт бичигт гарынүсэг зурж үнэт
цаасыг зөвхөнхоорондоохудалдаалжбайх, шимтгэлийн түвшинг хатуутогтоожмөрдөх, бусад дуудлага худалдаанд
оролцохгүйбайх гэсэн зарчмуудыг тохирчээ. Эдгээр хүмүүсийг Нью Йоркийнхөрөнгийн биржийн анхны гишүүд гэж
тооцдог.
Брокерийншинэ холбооныхонмаань хэсэг хугацаанд Уолл Стритийн68 тоотынөөдөөс харах өвгөнбатнвуд модны
доор цугладаг байсанбол 1793 онд Уолл стрит болонВильям гудамжнуудын баруунхойд өнцөгг Тонтин Кофены
Ордонг барьждуусмагц уг барилга дотор тохилог өрөөнд уулзах болжээ.
Арилжааны эргэц, цар хүрээөргөжижэхэлсэн тул удалгүй өнөөгийн Уолл Стритийн 40 дугаар байшинд бүр том
танхимд нүүн оржээ. 1817 оны 3 сарын8-нд уг гишүүд албанёсны журмаа батлажНью ЙоркийнХөрөнгийн Биржийн
Зөвлөлийг байгуулсан байна. Дуудлага худалдаагаар орох хувьцааны жагсаалтыг уг зөвлөлийн гишүүд өглөө болгон
сонсоод худалдах, худалданавах үнийнсаналаа хэлдэг байв. Ингэхдээ тэд зөөлөн буйдан дээр тухлансууцгаадаг
байсанюм. Зөвхөн гишүүд л худалдаанд оролцох эрхтэйбайсанбөгөөд уг дуудлага худалдаанд суухынтулд 25
доллар төлдөг байсаннь удалгүй400 доллар болонөсчээ. Харинорчинүед биржэд худалдаа хийжбайгаа гишүүд
огт суудаггүй ч Нью Йоркийнхөрөнгийн биржийн гишүүн гэхийн оронд суудал өмчилдөг гэж хэлж заншжээ.
Тус зөвлөл олонудаа нүүсний эцэст 1863 онд одоогийнНью Йоркийнхөрөнгийн биржийн байрладаг газарт нүүн
ирж Нью ЙоркийнХөрөнгийн Бирж буюу НЙХБ хэмээх албанёсны нэрээолж авчээ. Нью ЙоркийнХөрөнгийн
Биржийн одоо байрлажбуйбайрыг 1903 онд барьжашиглалтанд оруулсанюм. 1865 онд НЙХБ-ийн гишүүдийг
"үдшийн" буюу ажлын цаг дууссаны дараах явагддаг албанбус худалдаанд оролцохыг хориглосноортэд тухайн
үеийн дүрэм, журамдаа бүрэндассанажээ.
Зөвлөлд суудал авах бэнчинхүрэхгүй юм уу, эсвэл гишүүнээр элсэх гээд ямар нэг шалтгаанаар татгалзсанхариу
авсанброкерууд ашиг олжчадахгүйхүнд байдалд ордог байв. Хөрөнгийн зах зээлийн далайц хумигдах үед
брокерууд үйолноороодампуурдаг байлаа. Зарим хүнхаана ч хамаагүй, ямарч хамаагүйажил хийгээд зөвхөн
байдал сайжрах үед л хөрөнгийн зах зээл дээр дахиназаа үздэг болжээ.
19-р зууны дунд үед Уолл Стритэд бизнес ид оргилжбайлаа. Калифорнид алтны асарих нөөц илэрч, Америк орон
бүхэлдээ тэр зүгт анхаарлаахандуулжэхлэв. Уурхай, төмөр замынхувьцаа онцгойэрэлттэйболлоо. Зөвлөлийн
гишүүд "хэтэрхий эрсдэлтэй" гэж үзсэн олонтөрлийн хувьцааг гишүүнбиш хүмүүс идэвхитэй заржбайлаа. Офис
түрээслэхэд хэт өндөр үнэтэй байсантул олонхүн шууд гудамжинд наймаалцажбайв. 1870-аадоны суулээр Вильям
болонБивер гудамжууд уулздаг өнцөг нь зарах, худалданавах зархэлэнхашгаралдах брокерууд хөлхөлдсөн газар
болж хувирчээ. Тэдгээрийг "curbstone brokers" буюу"гудамжны брокер", арилжааны захыг нь "The Curb" буюу
"гудамжны бирж" гэж нэрлэж заншжээ.