اثبات معجزه بودن قران

1. ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬
‫حسن‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫و‬ ‫معاویه‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫شرطهاى‬
http://www.tebyan.net/Religion_Thoughts/Articles/QuranicArticles/2010/4/24/121408.html
PREPARED BY fereidoun.dejahang@ntlworld.com
Dr F.Dejahang, BSc CEng, BSc (Hons) Construction Mgmt, MSc, MCIOB, .MCMI, P h..D

2. ‫حيم‬ّ‫الر‬ ‫حمن‬ّ‫الر‬ ‫هللا‬ ‫بسم‬

3. ‫کریم‬ ‫قرآن‬‫کالم‬
‫خداوند‬ ‫ابدی‬

5. ‫سال‬ ‫در‬ ‫مورخان‬ ‫نوشته‬ ‫به‬41‫ه‬.‫در‬ ،‫ق‬
‫الثانى‬ ‫ربیع‬ ‫یا‬ ‫االول‬ ‫ربیع‬ ‫ماههاى‬ ‫از‬ ‫یكى‬
‫وسیله‬ ‫به‬ ‫معاویه‬ ،‫االولى‬ ‫جمادى‬ ‫یا‬ ‫و‬
‫سمره‬ ‫بن‬ ‫عبدالرحمان‬ ‫و‬ ‫عامر‬ ‫بن‬ ‫عبدهللا‬
‫نامه‬‫براى‬ ،‫صلح‬ ‫قرارداد‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫اى‬
‫على‬ ‫بن‬ ‫حسن‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫فرستاد‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

6. ‫بود‬ ‫سفید‬ ‫كامال‬ ‫نامه‬ ‫این‬
‫یك‬ ‫آن‬ ‫باالى‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫و‬
‫بود‬ ‫شده‬ ‫نوشته‬ ‫خط‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

7. ‫هذه‬ ‫فى‬ ‫اشترط‬ ‫ان‬
‫ختمت‬ ‫التى‬ ‫الصحیفة‬
‫لك‬ ‫فهو‬ ‫شئت‬ ‫ما‬ ‫اسفلها‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

8. ‫قرارداد‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫نامه‬ ‫این‬
‫فرستادم‬ ‫صلح‬.‫امضاء‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫من‬
‫كرده‬‫شما‬ ‫كه‬ ‫را‬ ‫شرطى‬ ‫هر‬ ‫ام‬
‫مى‬‫مى‬ ‫صالح‬ ‫و‬ ‫خواهید‬‫در‬ ‫دانید‬
‫بنویسید‬ ‫آن‬.‫است‬ ‫من‬ ‫قبول‬ ‫مورد‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

9. ‫بیشتر‬ ‫اطمینان‬ ‫جهت‬ ،‫نامه‬ ‫پایان‬ ‫در‬
‫هم‬ ‫امضاى‬ ‫به‬ ،‫كرد‬ ‫یاد‬ ‫بزرگى‬ ‫سوگندهاى‬‫ه‬
‫رساند‬ ‫دربارش‬ ‫بزرگان‬.
‫جهت‬ ‫به‬ ‫ما‬ ،‫شده‬ ‫نقل‬ ‫گونه‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫فوق‬ ‫نامه‬
‫مى‬ ‫دوم‬ ‫نقل‬ ‫به‬ ‫اختصار‬‫بندها‬ ‫كه‬ ‫پردازیم‬‫ى‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫ذكر‬ ‫جداگانه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫آن‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

10. ‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

11. ‫صلح‬ ‫قرارداد‬ ‫بندهاى‬
‫اول‬ ‫ماده‬:‫حكومت‬ ‫كردن‬ ‫واگذار‬‫به‬ ‫معاویه‬ ‫به‬
‫سنت‬ ‫و‬ ‫خدا‬ ‫كتاب‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫كه‬ ‫آن‬ ‫شرط‬
‫پیامبر‬(‫سلم‬ ‫و‬ ‫آله‬ ‫و‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬ ‫صلی‬)‫س‬ ‫و‬‫و‬ ‫یره‬
‫كند‬ ‫عمل‬ ‫شایسته‬ ‫خلفاى‬ ‫روش‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

12. ‫دوم‬ ‫ماده‬:‫خالفت‬‫آن‬ ‫از‬ ‫معاویه‬ ‫از‬ ‫بعد‬
‫على‬ ‫بن‬ ‫حسن‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫و‬ ‫است‬
‫حادثه‬ ‫چنانچه‬‫ا‬ ‫و‬ ‫آمد‬ ‫پیش‬ ‫او‬ ‫براى‬ ‫اى‬‫و‬
‫حسین‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حكومت‬ ،‫نشد‬ ‫موفق‬(‫علی‬‫ه‬
‫السالم‬)‫بع‬ ،‫ندارد‬ ‫حق‬ ‫معاویه‬ ‫و‬ ‫است‬‫د‬
‫كند‬ ‫تعیین‬ ‫جانشین‬ ‫خود‬ ‫از‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

13. ‫سوم‬ ‫ماده‬:‫نفرین‬ ‫و‬ ‫دادن‬ ‫دشنام‬
‫امیرمؤمنان‬ ‫به‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫در‬
‫از‬ ‫كسى‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫ترك‬ ‫نماز‬ ‫قنوت‬
‫یاد‬ ‫نیكى‬ ‫به‬ ‫جز‬ ‫حضرت‬ ‫آن‬
،‫نكند‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

14. ‫چهارم‬ ‫ماده‬:‫و‬ ‫رنگ‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫مردم‬ ‫همه‬
‫زندگى‬ ‫جا‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫كه‬ ‫نژادى‬
‫مى‬‫برخوردار‬ ‫كامل‬ ‫امنیت‬ ‫از‬ ‫باید‬ ،‫كنند‬
‫داده‬ ‫انجام‬ ‫گذشته‬ ‫در‬ ‫آنچه‬ ‫و‬ ‫باشند‬،‫اند‬
‫بهانه‬ ‫به‬ ‫افراد‬ ‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫عفو‬ ‫مورد‬‫هاى‬
‫مردم‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نشوند‬ ‫واقع‬ ‫تعقیب‬ ‫مورد‬ ‫واهى‬
‫نگردد‬ ‫رفتار‬ ‫خشونت‬ ‫به‬ ‫عراق‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

15. ‫پنجم‬ ‫ماده‬:‫شیعیان‬ ‫و‬ ‫یاران‬
‫على‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫جا‬ ‫هر‬ ‫در‬
‫آنها‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫امان‬ ‫در‬ ،‫هستند‬
‫و‬ ‫مال‬ ‫و‬ ‫جان‬ ‫و‬ ‫نشود‬ ‫تعرضى‬
‫امنیت‬ ‫از‬ ‫ایشان‬ ‫فرزند‬ ‫و‬ ‫ناموس‬
‫باشد‬ ‫برخوردار‬ ‫كامل‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

16. ‫قص‬ ‫سوء‬ ‫و‬ ‫تعقیب‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫معاویه‬‫د‬
‫هر‬ ‫حقوق‬ ،‫بپرهیزد‬ ‫آنها‬ ‫به‬
‫برساند‬ ‫خودش‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫حقى‬ ‫صاحب‬
‫دست‬ ‫در‬ ‫آنچه‬ ‫و‬‫على‬ ‫یاران‬(‫علیه‬
‫السالم‬)‫است‬‫نشود‬ ‫گرفته‬ ‫پس‬ ‫باز‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

17. ‫چهارم‬ ‫بند‬:‫بى‬ ‫بر‬‫نژ‬ ‫و‬ ‫ستمگرى‬ ،‫تقوایى‬‫اد‬
‫مى‬ ‫اشاره‬ ‫معاویه‬ ‫پرستى‬‫تعهد‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫كند‬
‫مى‬‫متعرض‬ ‫و‬ ‫سازد‬ ‫برقرار‬ ‫را‬ ‫امنیت‬ ‫گیرد‬
‫عالقه‬ ‫و‬ ‫عراق‬ ‫مردم‬ ‫بویژه‬ ،‫مردم‬‫به‬ ‫مندان‬
‫بیت‬ ‫اهل‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫بسی‬ ‫زیرا‬ ،‫نگردد‬‫ارى‬
‫على‬ ‫پدرش‬ ‫یاور‬ ‫و‬ ‫حامى‬ ‫آنان‬ ‫از‬(‫علیه‬
‫السالم‬)‫بودند‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

18. ‫ششم‬ ‫ماده‬:‫و‬ ‫حسن‬ ‫امام‬ ‫علیه‬ ‫هرگز‬
‫حسین‬ ‫امام‬ ‫برادرش‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫هیچ‬ ‫و‬
‫بیت‬ ‫اهل‬ ‫خاندان‬ ‫از‬ ‫یك‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫توطئه‬ ‫نهان‬ ‫و‬ ‫آشكارا‬‫نكند‬ ‫اى‬(‫و‬ ‫ستمى‬
‫نرساند‬ ‫آزارى‬)‫نقطه‬ ‫هیچ‬ ‫در‬ ‫و‬‫از‬ ‫اى‬
‫نكند‬ ‫ایجاد‬ ‫وحشتى‬ ‫آنان‬ ‫براى‬ ‫زمین‬ ‫روى‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

19. ‫هفتم‬ ‫ماده‬:‫در‬
‫معاویه‬ ‫حضور‬
‫نشود‬ ‫شهادت‬ ‫اقامه‬
‫ندارد‬ ‫حق‬ ‫معاویه‬ ‫و‬
‫امیرمؤمنان‬ ‫را‬ ‫خود‬
‫بنامد‬.
‫هشتم‬ ‫ماده‬:‫بیت‬ ‫از‬
‫پنج‬ ‫مبلغ‬ ،‫كوفه‬ ‫المال‬
‫درهم‬ ‫میلیون‬
‫مبلغ‬ ‫آن‬ ،‫مستثناست‬
‫دادصلح‬ ‫قرار‬ ‫به‬ ‫ربطى‬
‫ندارد‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

20. ‫بدهى‬ ‫باید‬ ‫معاویه‬‫ب‬ ‫و‬ ‫بپردازد‬ ‫را‬ ‫المال‬ ‫بیت‬ ‫هاى‬‫ر‬
‫برادرم‬ ‫به‬ ‫درهم‬ ‫میلیون‬ ‫دو‬ ‫مبلغ‬ ‫سال‬ ‫هر‬ ‫اوست‬
‫بدهد‬ ‫حسین‬.‫بنى‬‫بخشش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫هاشم‬‫ب‬ ‫عطاها‬ ‫و‬ ‫ها‬‫ر‬
‫میلیو‬ ‫یك‬ ‫سال‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫ترجیح‬ ‫شمس‬ ‫عبد‬ ‫بنى‬‫ن‬
‫جنگ‬ ‫شهداى‬ ‫فرزندان‬ ‫جهت‬ ‫درهم‬‫و‬ ‫جمل‬ ‫هاى‬
‫امیرمؤمنان‬ ‫ركاب‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫آنانى‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫صفین‬(‫علی‬‫ه‬
‫السالم‬)‫رسیده‬ ‫شهادت‬ ‫به‬‫مب‬ ‫این‬ ‫و‬ ،‫شود‬ ‫داده‬ ،‫اند‬‫لغ‬
‫باشد‬ ‫دارابجرد‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫مالیات‬ ‫از‬ ‫باید‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

21. ‫در‬ ‫فوق‬ ‫شروط‬
‫نامه‬‫رسمى‬ ‫هاى‬
‫و‬ ‫رد‬ ،‫نشده‬ ‫امضاء‬
‫گردید‬ ‫بدل‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

22. ‫و‬ ‫آمد‬ ‫مسكن‬ ‫به‬ ‫شام‬ ‫از‬ ‫معاویه‬
‫صورت‬ ‫به‬ ‫آنجا‬ ‫در‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬
‫حضور‬ ‫در‬ ‫رسمى‬ ‫و‬ ‫علنى‬
،‫شد‬ ‫خوانده‬ ،‫مردم‬ ‫از‬ ‫بسیارى‬
‫گفته‬ ‫مورخان‬ ‫از‬ ‫بعضى‬‫اند‬:
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

23. ‫در‬ ‫صلح‬ ‫عقد‬
«‫المقدس‬ ‫بیت‬»
‫یا‬ ‫و‬«‫ادرح‬»
‫گردید‬ ‫اجرا‬.
‫قوت‬ ‫قول‬ ‫دو‬ ‫این‬
‫زیرا‬ ،‫ندارد‬ ‫چندانى‬
‫تجمع‬ ‫محل‬ ‫مسكن‬
‫دو‬ ‫نظامى‬ ‫نیروهاى‬
‫و‬ ‫بود‬ ‫طرف‬
‫عالى‬ ‫فرماندهان‬
‫حضور‬ ‫نیز‬ ‫رتبه‬
‫داشتند‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

24. ‫صلح‬ ‫مواد‬ ‫پیرامون‬ ‫توضیحى‬
‫نامه‬‫مصالحه‬ ‫قرارداد‬ ‫بندهاى‬.‫اكبر‬ ‫سبط‬ ‫سوى‬ ‫از‬ ‫كه‬
‫ك‬ ‫است‬ ‫بسیارى‬ ‫امتیازات‬ ‫داراى‬ ،‫شده‬ ‫مطرح‬ ‫پیامبر‬‫ه‬
‫سیاسى‬ ‫واالى‬ ‫جایگاه‬ ،‫زمان‬ ‫هر‬ ‫در‬-‫را‬ ‫خود‬ ‫الهى‬
‫مى‬ ‫باز‬‫را‬ ‫تدریجى‬ ‫انقالب‬ ‫و‬ ‫اصالح‬ ‫منشور‬ ‫و‬ ‫كند‬
‫پى‬‫مى‬ ‫ریزى‬‫نماید‬.‫امام‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫این‬ ‫در‬ ،
‫و‬ ‫بردارد‬ ‫معاویه‬ ‫چهره‬ ‫از‬ ‫پرده‬ ‫كوشید‬ ،‫قرارداد‬
‫اج‬ ‫موقعیت‬ ‫تثبیت‬ ‫جهت‬ ‫كه‬ ‫دروغینى‬ ‫تبلیغات‬‫او‬ ‫تماعى‬
‫كند‬ ‫خنثى‬ ،‫گرفته‬ ‫انجام‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

25. ‫اول‬ ‫بند‬:‫مخالف‬ ‫را‬ ‫وى‬ ‫كردار‬ ‫و‬ ‫اعمال‬
‫پیامبر‬ ‫سیره‬ ‫و‬ ‫قرآن‬(‫آ‬ ‫و‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬ ‫صلی‬‫له‬
‫سلم‬ ‫و‬)‫وى‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫دانسته‬ ‫صالح‬ ‫خلفاى‬ ‫و‬
‫واگذارى‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫خواسته‬
‫برنامه‬ ،‫حكومت‬‫بر‬ ‫را‬ ‫خویش‬ ‫آینده‬ ‫هاى‬
‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫پیامبر‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫قرآن‬ ‫اساس‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

26. ‫دوم‬ ‫بند‬:‫موقت‬ ‫به‬‫معاویه‬ ‫حكومت‬ ‫بودن‬
‫مى‬ ‫اشاره‬‫نمى‬ ‫او‬ ‫اینكه‬ ‫و‬ ‫كند‬‫تواند‬
‫عهده‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫مسلمانان‬ ‫آینده‬ ‫سرنوشت‬
‫برادرش‬ ‫یا‬ ‫خود‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫آینده‬ ‫بلكه‬ ،‫گیرد‬
‫حسین‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫از‬ ‫شورایى‬ ‫یا‬ ‫و‬
‫تعیین‬ ‫را‬ ‫مشى‬ ‫و‬ ‫خط‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫مسلمانان‬
‫مى‬‫كنند‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

27. ‫چهارم‬ ‫بند‬:‫بى‬ ‫بر‬‫اشاره‬ ‫معاویه‬ ‫پرستى‬ ‫نژاد‬ ‫و‬ ‫ستمگرى‬ ،‫تقوایى‬‫مى‬‫و‬ ‫كند‬
‫مى‬ ‫تعهد‬ ‫او‬ ‫از‬‫م‬ ‫بویژه‬ ،‫مردم‬ ‫متعرض‬ ‫و‬ ‫سازد‬ ‫برقرار‬ ‫را‬ ‫امنیت‬ ‫گیرد‬‫ردم‬
‫عالقه‬ ‫و‬ ‫عراق‬‫بیت‬ ‫اهل‬ ‫به‬ ‫مندان‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫بسیارى‬ ‫زیرا‬ ،‫نگردد‬‫از‬
‫على‬ ‫پدرش‬ ‫یاور‬ ‫و‬ ‫حامى‬ ‫آنان‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫بودند‬.
‫سوم‬ ‫بند‬:‫پیامبر‬ ‫بیت‬ ‫اهل‬ ‫به‬ ‫معاویه‬ ‫كینه‬ ‫بیانگر‬(‫صل‬‫ی‬
‫سلم‬ ‫و‬ ‫آله‬ ‫و‬ ‫علیه‬ ‫هللا‬)‫علی‬ ‫نفرین‬ ‫و‬ ‫سب‬ ‫آغازگر‬ ‫او‬ ‫است‬‫ه‬
‫ابى‬ ‫بن‬ ‫على‬ ‫همچون‬ ‫شخصیتى‬‫طالب‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫بود‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

28. ‫پنجم‬ ‫بند‬:‫ویژه‬ ‫امنیت‬ ‫و‬ ‫حفاظت‬ ‫خواستار‬‫اى‬
‫على‬ ‫یاران‬ ‫براى‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫سپس‬ ‫و‬ ‫است‬
‫مى‬ ‫تصریح‬‫كند‬:‫پاكباختگ‬ ‫است‬ ‫معاویه‬ ‫بر‬‫انى‬
‫چون‬‫ب‬ ‫عمرو‬ ،‫تمار‬ ‫میثم‬ ،‫عدى‬ ‫حجربن‬‫ن‬
‫و‬ ‫حمق‬...‫نه‬ ،‫كند‬ ‫ادا‬ ‫را‬ ‫حقشان‬ ‫و‬ ‫نهد‬ ‫ارج‬ ‫را‬
‫حق‬ ‫خاطر‬ ‫به‬ ،‫اینكه‬‫ك‬ ‫تعقیب‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ،‫گویى‬‫و‬ ‫ند‬
‫سازد‬ ‫حاكم‬ ‫را‬ ‫وحشت‬ ‫و‬ ‫ترس‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

29. ‫ششم‬ ‫بند‬:‫است‬ ‫تاكیدى‬‫پی‬ ‫بند‬ ‫دو‬ ‫بر‬‫و‬ ‫شین‬
‫است‬ ‫هشدارى‬‫و‬ ‫آشكار‬ ‫توطئه‬ ‫ترك‬ ‫بر‬
‫اهل‬ ‫و‬ ‫امام‬ ‫علیه‬ ‫شام‬ ‫حاكمان‬ ‫پنهانى‬
‫بیت‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫مشعل‬ ‫آنان‬ ‫زیرا‬ ،
‫معاویه‬ ‫كه‬ ‫بود‬ ‫معلوم‬ ‫و‬ ‫امتند‬ ‫این‬ ‫هدایت‬‫و‬
‫خ‬ ‫شوم‬ ‫اهداف‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫براى‬ ‫امیه‬ ‫بنى‬‫ود‬
‫خست‬‫گرفت‬ ‫خواهند‬ ‫را‬ ‫آنان‬ ‫سراغ‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

30. ‫مجتبى‬ ‫امام‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫د‬‫ر‬
‫ضرب‬ ‫باالترین‬ ،‫هفتم‬ ‫بند‬‫ه‬
‫و‬ ‫معاویه‬ ‫پیكر‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫روحى‬
‫بنى‬،‫است‬ ‫كرده‬ ‫وارد‬ ‫امیه‬
‫زیرا‬:
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

31. ‫اوال‬:‫نزد‬ ‫باید‬ ‫شهادت‬ ‫اقامه‬
‫مورد‬ ‫و‬ ‫مطمئن‬ ،‫عادل‬ ‫افراد‬
‫از‬ ‫معاویه‬ ‫و‬ ‫گیرد‬ ‫انجام‬ ‫وثوق‬
‫است‬ ‫دور‬ ‫به‬ ‫نیك‬ ‫خصال‬ ‫این‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

32. ‫باره‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مجلسى‬ ‫مرحوم‬
‫مى‬‫نویسد‬:‫حاكم‬ ‫نزد‬ ‫باید‬ ‫شهادت‬
‫فصل‬ ‫قاضى‬ ‫و‬ ‫عادل‬(‫بین‬ ‫دهنده‬ ‫تمیز‬
‫باطل‬ ‫و‬ ‫حق‬)‫او‬ ‫درباره‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫اقامه‬
‫احیا‬ ‫را‬ ‫حق‬ ‫كه‬ ‫شود‬ ‫حاصل‬ ‫اطمینان‬
‫مى‬ ‫مبارزه‬ ‫باطل‬ ‫با‬ ‫و‬‫كند‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬ ‫با‬

33. ‫هشتم‬ ‫شرط‬ ‫قرشى‬ ‫شریف‬ ‫باقر‬ ‫عالمه‬
‫مى‬ ‫واقعى‬ ‫غیر‬ ‫را‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬‫زیرا‬ ،‫داند‬
‫اختیار‬ ‫در‬ ‫المال‬ ‫بیت‬ ،‫ایشان‬ ‫استدالل‬ ‫طبق‬
‫مجتبى‬ ‫امام‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫درخواست‬ ‫و‬ ‫بود‬
‫سیره‬ ‫با‬ ‫بند‬ ‫این‬ ‫اینكه‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫معنا‬
‫امیرالمؤمنین‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫المال‬ ‫بیت‬ ‫كه‬
‫مى‬ ‫شب‬ ‫هر‬ ‫را‬‫نیست‬ ‫سازگار‬ ،‫روبید‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

34. ‫ثانیا‬:‫امام‬ ‫مسلم‬ ،‫نداند‬ ‫امیرالمؤمنین‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫معاویه‬ ‫اگر‬(‫الس‬ ‫علیه‬‫الم‬)
‫او‬ ‫سرپرستى‬ ‫و‬ ‫والیت‬ ‫تحت‬ ،‫است‬ ‫مؤمن‬ ‫افراد‬ ‫از‬ ‫یكى‬ ‫خود‬ ‫كه‬
‫دلس‬ ‫و‬ ‫متعهد‬ ،‫متدین‬ ‫افراد‬ ‫دیگر‬ ،‫ترتیب‬ ‫همین‬ ‫به‬ ،‫بود‬ ‫نخواهد‬‫شیعه‬ ‫وز‬
‫كرد‬ ‫نخواهد‬ ‫پیدا‬ ‫مؤمنى‬ ‫هیچ‬ ‫گردن‬ ‫بر‬ ‫حقى‬ ‫او‬ ‫صورت‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫پس‬.
،‫است‬ ‫خواسته‬ ‫قیدها‬ ‫این‬ ‫آوردن‬ ‫با‬ ‫امام‬
‫كن‬ ‫معرفى‬ ‫مذكور‬ ‫صفات‬ ‫فاقد‬ ‫را‬ ‫معاویه‬‫د‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

35. ‫مسایل‬ ‫برگیرنده‬ ‫در‬ ‫كه‬ ،‫هشتم‬ ‫بند‬ ‫اما‬
‫پرداخت‬ ،‫المال‬ ‫بیت‬ ،‫مالى‬‫حس‬ ‫به‬ ‫ساالنه‬‫ین‬
‫على‬ ‫بن‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫پرداخت‬ ‫و‬‫بدهى‬‫ه‬‫اى‬
‫شه‬ ‫بازماندگان‬ ‫به‬ ‫رسیدگى‬ ‫و‬ ‫حضرت‬‫داى‬
‫اساسى‬ ‫از‬ ،‫است‬ ‫جمل‬ ‫و‬ ‫صفین‬‫ترین‬
‫مى‬ ‫شمار‬ ‫به‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬ ‫شروط‬‫آید‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

36. ‫مجتبى‬ ‫امام‬ ‫اختیار‬ ‫در‬ ‫المال‬ ‫بیت‬ ،‫ایشان‬ ‫استدالل‬ ‫طبق‬ ‫زیرا‬(‫علیه‬
‫السالم‬)‫سیره‬ ‫با‬ ‫بند‬ ‫این‬ ‫اینكه‬ ‫دیگر‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫معنا‬ ‫درخواست‬ ‫و‬ ‫بود‬
‫امیرالمؤمنین‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫مى‬ ‫شب‬ ‫هر‬ ‫را‬ ‫المال‬ ‫بیت‬ ‫كه‬،‫روبید‬
‫نیست‬ ‫سازگار‬.
‫بررسى‬ ‫و‬ ‫نقد‬
‫غیر‬ ‫را‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬ ‫هشتم‬ ‫شرط‬ ‫قرشى‬ ‫شریف‬ ‫باقر‬ ‫عالمه‬
‫مى‬ ‫واقعى‬‫داند‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

37. ‫گفت‬ ‫باید‬ ‫پاسخ‬ ‫در‬:‫اوال‬:‫امام‬(‫علیه‬
‫السالم‬)‫صداقت‬ ،‫حركت‬ ‫این‬ ‫با‬‫را‬ ‫خویش‬
‫اختالس‬ ‫اتهام‬ ‫از‬ ‫همیشه‬ ‫براى‬ ‫و‬ ‫كرد‬ ‫ثابت‬
‫كس‬ ‫هیچ‬ ‫و‬ ‫یافت‬ ‫رهایى‬ ‫المال‬ ‫بیت‬
‫دیگر‬ ‫و‬ ‫برادرش‬ ‫و‬ ‫حضرت‬ ‫آن‬ ‫نتوانست‬
‫كند‬ ‫متهم‬ ‫را‬ ‫حكومتش‬ ‫اندركاران‬ ‫دست‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

38. ‫ثانیا‬:‫مى‬ ‫مگر‬‫گرفت‬ ‫كه‬ ‫مملكتى‬ ‫شود‬‫ار‬
‫جنگ‬‫پرهزینه‬ ‫هاى‬‫صفین‬ ‫همچون‬ ‫اى‬
‫و‬ ‫جمل‬ ‫و‬...،‫اسب‬ ‫به‬ ‫پیوسته‬ ‫و‬ ‫بود‬
‫نیزه‬ ‫و‬ ‫سپر‬ ‫و‬ ‫شمشیر‬ ‫و‬ ‫لباس‬ ،‫شتر‬
‫پشتوانه‬ ‫داشت‬ ‫نیاز‬‫المال‬ ‫بیت‬ ‫در‬ ‫اى‬
‫باشد؟‬ ‫نداشته‬
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

39. ‫از‬ ‫بیش‬ ‫كه‬ ‫جنگى‬ ‫آنهم‬
‫و‬ ‫نیرو‬ ‫هزار‬ ‫هشتاد‬
‫شركت‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫جنگجو‬
‫است‬ ‫جسته‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

40. ‫ثالثا‬:‫على‬ ‫سیره‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫بیت‬ ‫كردن‬ ‫افزون‬
‫است‬ ‫المال‬«‫علیكم‬ ‫فیئكم‬ ‫توفیر‬»‫كه‬ ‫طورى‬ ‫به‬
‫پشتوانه‬،‫غنائم‬ ‫فئ‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫مسلمانان‬ ‫براى‬ ‫قوى‬ ‫اى‬
‫مى‬ ‫شامل‬ ‫را‬ ‫زكوات‬ ‫و‬ ‫مالیات‬‫شود‬.
‫رابعا‬:‫بن‬ ‫على‬ ‫كه‬ ،‫فقرا‬ ‫حق‬ ‫و‬ ‫صدقات‬
‫ابى‬‫طالب‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫نمى‬ ‫نگه‬ ‫را‬ ‫آن‬‫به‬ ‫و‬ ‫داشت‬
‫مى‬ ‫فقرا‬‫مى‬ ‫سعى‬ ‫و‬ ‫رساند‬‫نگاه‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫چیزى‬ ‫كرد‬
‫نه‬ ‫بود‬ ‫كشور‬ ‫عمومى‬ ‫المال‬ ‫بیت‬ ‫از‬ ‫جزئى‬ ،‫ندارد‬
‫آن‬ ‫همه‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

41. ‫درخواست‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫اما‬ ‫و‬2000000‫درهم‬
‫حسین‬ ‫براى‬ ‫سال‬ ‫در‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫ت‬ ‫باید‬ ،‫وجه‬
‫خ‬ ‫شخصى‬ ‫مصرف‬ ‫براى‬ ‫مبلغ‬ ‫این‬ ‫كه‬ ‫داشت‬‫ود‬
‫حسین‬ ‫امام‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫ف‬ ‫جهت‬ ‫بلكه‬ ،‫نبوده‬‫قرا‬
‫مى‬ ‫هزینه‬ ‫درماندگان‬ ‫و‬‫خانواده‬ ‫زیرا‬ ،‫شد‬‫هاى‬
‫ا‬ ‫غیر‬ ‫كه‬ ‫بودند‬ ‫كوفه‬ ‫در‬ ‫آبرومندى‬ ‫و‬ ‫فقیر‬‫ز‬
‫برادرش‬ ‫و‬ ‫امام‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫را‬ ‫آنها‬ ‫كسى‬
‫نمى‬‫شناخت‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

42. ‫چون‬ ‫اینكه‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫نكته‬‫دین‬
‫مجتبى‬ ‫امام‬ ‫بدهكارى‬ ‫و‬(‫علیه‬
‫السالم‬)‫الما‬ ‫بیت‬ ‫به‬ ‫مربوط‬‫ل‬
‫ر‬ ‫پرداختنش‬ ‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫بوده‬‫ا‬
‫مى‬ ‫محول‬ ‫معاویه‬ ‫به‬‫كند‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

43. ‫شر‬ ‫كه‬ ‫شد‬ ‫روشن‬ ،‫بنابراین‬‫ایط‬
‫دقی‬ ‫بسیار‬ ‫صلحنامه‬ ‫موراد‬ ‫و‬‫ق‬
‫باء‬ ‫و‬ ‫بود‬ ‫اساسى‬ ‫و‬;‫و‬ ‫درایت‬ ‫ء‬
‫مجتبى‬ ‫امام‬ ‫بینى‬ ‫پیش‬(‫عل‬‫یه‬
‫السالم‬)‫است‬ ‫گرفته‬ ‫انجام‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

44. ‫در‬ ‫چنانچه‬ ،‫آن‬ ‫اعالن‬ ‫و‬ ‫مصالحه‬ ‫قرارداد‬
‫سال‬ ‫االول‬ ‫ربیع‬ ‫پانزدهم‬41‫ه‬.‫گرفته‬ ‫انجام‬ ‫ق‬
‫و‬ ‫ماه‬ ‫پنج‬ ‫حضرت‬ ‫آن‬ ‫حاكمیت‬ ‫و‬ ‫خالفت‬ ،‫باشد‬
24‫در‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫انجامیده‬ ‫طول‬ ‫به‬ ‫روز‬25
‫حضر‬ ‫آن‬ ‫حكومت‬ ،‫باشد‬ ‫شده‬ ‫واقع‬ ‫اآلخر‬ ‫ربیع‬‫ت‬
‫است‬ ‫كشیده‬ ‫طول‬ ‫روز‬ ‫چهار‬ ‫و‬ ‫ماه‬ ‫هفت‬.
‫اگر‬ ‫باالخره‬ ‫و‬25‫هشت‬ ،‫باشد‬ ‫االولى‬ ‫جمادى‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫روز‬ ‫چهار‬ ‫و‬ ‫ماه‬.
‫حسن‬ ‫امام‬ ‫صلح‬ ‫قرارداد‬(‫السالم‬ ‫علیه‬)‫با‬
‫آن‬ ‫اساسى‬ ‫وشرطهاى‬ ‫معاویه‬

45. ‫فرآوری‬:‫اجالل‬ ‫زهرا‬
‫عترت‬ ‫و‬ ‫سیره‬ ‫بخش‬
‫تبیان‬