1. SILNIKI POJAZDÓW
SAMOCHODOWYCH
Filtry, budowa i obsługa

2. Wprowadzenie
 Większość mieszkańców naszej planety używających w firmie lub życiu prywatnym urządzeń technicznych
styka się z pojęciem filtra. Zadaniem jego jest oczyszczanie (zatrzymywanie, oddzielanie, separacja) płynów z
zawartych w nich zanieczyszczeń, w czasie przepływu przez filtr. Pod pojęciem płynów rozumiemy ciecze i
gazy. Proces oczyszczania płynu z zanieczyszczeń przebiega z pewną sprawnością, która zwana jest
skutecznością lub efektywnością filtracji.
 Skuteczność filtracji jest to stosunek ilości zanieczyszczeń zatrzymanych w filtrze do ilości zanieczyszczeń
dostarczonych do filtra. Wartość jej dąży do jedności w miarę poprawy jakości oczyszczania lub do 100 przy
określeniu w procentach. Jako ilość należy rozumieć masę (w gramach) zanieczyszczeń testowych użytych
podczas próby określania parametru skuteczności filtracji.
 W czasie trwania procesu filtracji zgromadzone na przegrodzie filtrującej zanieczyszczenia powodują wzrost
oporu przepływu filtrowanego płynu. Wartość oporu przepływu określona jako różnica ciśnień przed i za filtrem
jest najczęściej podstawą określania częstotliwości wymiany filtra lub wkładu filtrującego na nowy.
 Często producenci filtrów nie określają parametru skuteczności filtracji, ponieważ wartość jego zależy od
granulacji ( ilości cząstek w określonych przedziałach wymiarowych) zastosowanego pyłu testowego oraz
szybkości przepływu filtrowanego płynu przez filtr, a precyzują nominalną dokładność oczyszczania.
 Przyjmuje się, że nominalna dokładność oczyszczania jest to wymiar (średnica) w mikrometrach (1 ľm = 10-3
mm) cząstek stałych sferycznych, które zostały zatrzymane przez filtr ze skutecznością filtracji 95÷98 %.

3. Co to jest filtr ?
 Każdy kto ma własny środek transportu wie, że silnik jest "sercem"
pojazdu, a "płucami" i "nerkami" - filtr.
 Przegroda filtracyjna wykonana z materiału filtracyjnego jest
najważniejszym jego elementem. Szkieletem jest obudowa, której
konstrukcja wyklucza nieszczelności i umożliwia montaż. O jakości filtracji
mediów eksploatacyjnych w silniku świadczą przede wszystkim uzyskane
przebiegi między naprawcze, a także niezawodność pracy silnika i układu
zasilania oraz ich żywotność. Te atrybuty są widoczne i można je
doświadczyć montując w układach pracy silnika filtry SĘDZISZÓW
 Wysoki stopień filtracji, niewielkie opory przepływu, nasze wieloletnie
doświadczenie w produkcji filtrów oleju, paliwa i powietrza to dla każdego
użytkownika bezpieczeństwo i gwarancja prawidłowej i długotrwałej pracy
silnika. Zalety naszych wyrobów potwierdzone są certyfikatem znaku
bezpieczeństwa "B".

4. Filtry oleju
 Znaczenie czystego oleju w silniku nie podlega dyskusji. Aby efekt ten
osiągnąć w układach smarowania silnika stosowane są filtry. Winny one
usuwać z oleju wszystkie cząstki ścierne i inne związki o wymiarach
większych od minimalnej wartości luzu w obszarach tarcia. W filtrach
SĘDZISZÓW stalowa obudowa wraz z uszczelnieniem wytrzymuje
ciśnienie min. 20 atmosfer, zapewniając przy tym oczekiwaną dla silnika
wydajność. Przegrody filtracyjne wykonane są z najwyższej jakości
bibuł, specjalnie uformowanych dla uzyskania maksymalnej powierzchni
filtracyjnej i wyeliminowania sklejania się poszczególnych plis.
Pozostałe elementy konstrukcyjne są tak zaprojektowane i wykonane
aby całkowicie zabezpieczyć przed wszelkimi nieszczelnościami.
Regularna wymiana filtrów w układzie smarowania silnika to gwarancja
długotrwałej jego żywotności.

5. Częstotliwość wymiany filtru
 Częstotliwość wymiany filtru :
1) wymiany należy dokonywać w okresach według instrukcji obsługi samochodu
(silnika) lub średnio po przejechaniu 10 tys. km. albo po 240-280 godz. pracy silnika;
2) przy każdej wymianie oleju;
3) zaleca się wcześniejszą wymianę w przypadku trudnych warunków eksploatacji.
 Sposób wymiany filtru :
Wymianę filtru przeprowadzamy zgodnie z instrukcją mocowania, znajdującą się na
jego obudowie tj.:
1) posmarować uszczelkę olejem;
2) nakręcić filtr mocno ręką;
3) uruchomić silnik;
4) sprawdzić szczelność;
5) dokręcić w razie potrzeby

6. Filtry paliwa
 Układ zasilania każdego silnika jest konstrukcją skomplikowaną, jego części składowe
są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia. Aby uniknąć napraw i kosztów z tym
związanych wymagane jest stosowanie filtrów. Montując filtry radykalnie zabezpieczysz
układ paliwowy silnika. Brud, woda i inne stałe zanieczyszczenia są skutecznie
oddzielane z paliwa, zwiększa to moc silnika, pozytywnie wpływa na ekologię
środowiska, zmniejsza zużycie paliwa, zmniejsza zużycie elementów pompy zasilającej
i układów wtryskowych.
 Częstotliwość wymiany:
wymiana filtru paliwa winna być przeprowadzona zgodnie z zaleceniami producenta
samochodu lub silnika, wskazane jest dokonanie wymiany raz do roku. Zła jakość
paliwa wpływa na konieczność częstszej wymiany filtru.
 Uwaga:
W silnikach Diesla należy okresowo spuszczać wodę z filtru lub układu
zasilania, zgodnie z instrukcją obsługi samochodu (silnika).

7. Filtry i wkłady powietrza
 Twój silnik potrzebuje czystego powietrza. W przeciwnym wypadku kurz, kwarce i inne zanieczyszczenia zrobią
spustoszenie w układzie tłokowo-dolotowym silnika. Zużycie cylindrów, tłoków, pierścieni i zaworów będzie
bardzo szybkie i znacznie skróci żywotność tych elementów. Jakościowych niezawodność przegród
filtracyjnych filtrów gwarantuje skuteczną filtrację, redukuje szum wlotu powietrza. Małe opory przepływu
powietrza przez dużą powierzchnię filtracyjną, uzyskaną przez specjalnie uformowany wysokogatunkowy
materiał filtracyjny, zdecydowanie wpływają na zmniejszenie zużycia paliwa nie powodując spadku mocy
silnika. Cechy te wpływają również korzystnie na środowisko, gdyż ograniczają poziom emisji zanieczyszczeń
w spalinach. Ponadto miękkie uszczelnienia o wysokiej wytrzymałości termicznej i mechanicznej dopełniają
reszty dając pełną satysfakcję użytkownikowi naszych wyrobów.
 Częstotliwość wymiany:
wymiana filtru (wkładu) powietrza winna być przeprowadzona zgodnie z zaleceniami producenta samochodu
lub silnika, wskazane jest dokonanie wymiany raz do roku, w przypadku pracy silnika w środowisku o dużym
nagromadzeniu zanieczyszczeń filtr (wkład) wymienia się częściej.
Naszym celem jest nie tylko chronienie Twojego silnika przez zużyciem ale i użytkowników eksploatujących
samochody. Wzrastające natężenie pyłu, kurzu i pyłów alergicznych wypełnia wnętrze samochodu. Jako
producent nie pozostajemy obojętni na potrzeby i w tym zakresie. Jest to nowy obszar naszej działalności, który
sukcesywnie rozszerzamy.

8. Budowa i działanie filtrów
 Podstawowym elementem każdego filtra jest wkład filtrujący (rys.2, rys.3, rys.4)
składający się z przegrody filtracyjnej uformowanej tak, aby ułożyć optymalnie
największą powierzchnię przegrody w najmniejszej objętości. Najczęściej przegroda
formowana jest w harmonijkę lub gwiazdę. Materiałem przegrody może być siatka,
papier filtracyjny, włóknina itp. Musi on posiadać oczka, pory, kanaliki o wymaganej
wielkości umożliwiające w miarę swobodny przepływ filtrowanego płynu i zatrzymanie
zanieczyszczeń z określoną skutecznością filtracji. Brzegi uformowanego materiału
filtracyjnego są przyklejone do denek wykonanych z metalu, tworzywa, włókniny itp. lub
zatopione w tworzywie z którego metodą swobodnego zalewania lub wtrysku wykonane
są denka (rys.3) lub warga uszczelniająca (rys.4) .We wkładach okrągłych (rys.2 i
rys.3) końce taśmy materiału filtracyjnego są sklejone lub zaciśnięte metalową listwą.
W zależności od wymagań wytrzymałości wkładu na działanie ciśnienia i ściskanie
osiowe może nie być stosowana perforowana tuleja wzmacniająca.
Wkłady wykonane bez użycia części metalowych zwane są ekologicznymi z uwagi na
możliwość ich spalania po eksploatacji.

9. Wkład filtrów

10. Model zanieczyszczania i oczyszczania
oleju w silniku spalinowym pokazuje (rys.1)
Brak lub niewłaściwe oczyszczanie płynów
eksploatacyjnych powoduje stały wzrost
ilości zanieczyszczeń gromadzących się w
oleju silnikowym (smarnym). Taki olej
dostarczony w węzły tarcia (łożyska, cylinder
- pierścienie tłokowe, itp.) intensyfikuje ich
zużycie, a tym samym zwiększa awaryjność
silnika i skraca jego żywotność. W celu
przeciwdziałania rozwojowi w/w wydarzeń
konstruktorzy przewidują montaż filtrów w
miejscach dostarczania płynów
eksploatacyjnych do odpowiednich układów
silnika. Teoretycznie filtry powinny
zatrzymywać wszystkie zanieczyszczenia
wpływające na wzrost zużycia elementów
silnika. Zaprojektowanie i wykonanie takich
filtrów jest obecnie możliwe, ale z uwagi na
znaczny wzrost kosztów ich wykonania, oraz
wzrost wymiarów gabarytowych jest to
nieopłacalne. Przyjęto rozwiązanie
kompromisowe zabezpieczające taki stopień
oczyszczania płynów eksploatacyjnych, aby
przy określonych w instrukcji obsługi
pojazdów przebiegach między kolejnymi
wymianami filtrów i oleju smarnego silniki
pracowały bezawaryjnie przez okres zwany
żywotnością (do remontu głównego).

11. Konstrukcja filtra
 Konstrukcja filtra ma na celu odpowiednią zabudowę wkładu (rys.5) w celu:
a) doprowadzenia filtrowanego płynu do powierzchni filtracyjnej
b) przesączania połączonego z oczyszczaniem przez przegrodę z wyeliminowaniem
możliwości niezamierzonego ominięcia jej (nieszczelności)
c) odprowadzenia oczyszczonego płynu do odpowiedniego układu silnika
d) sterowania przepływem płynu przez odpowiednie zawory dla ewentualnego:
 zabezpieczenia wkładu przed uszkodzeniem w wyniku nadmiernego zanieczyszczenia -
zawory przelewowe
 odprowadzenia nadmiaru płynu z filtra - zawory nadmiarowe
 zabezpieczenia przed wypływem filtrowanego płynu z obudowy filtra oleju podczas postoju
silnika - zawory przeciw wypustowe.
 (rys.5) zawiera przykładową konstrukcję filtra oleju pełnego przepływu zawierającego
większość omówionych wyżej elementów konstrukcyjnych. Przykładowe konstrukcje filtrów:
 oleju silnikowego (smarnego) wg. (rys.5)
 oleju napędowego wg. (rys.6)
 przewodowego do benzyny wg. (rys.7)
 powietrza wg. (rys.8).

13. Filtry powietrza
 Silnik spalinowy w czasie swojej pracy zasysa znaczne ilości powietrza
niezbędnego do spalania paliwa. Przykładowo maksymalne zapotrzebowanie
powietrza wynosi (1) dla silnika
 Cinquecento 899 - około 140 m3/h (2.33 m3/min)
 Poloneza 1.5 - około 200 m3/h (3.33 m3/min)
 Malucha - około 75 m3/h (1.25 m3/min)
 Powietrze atmosferyczne w szczególności nad drogami kołowymi
nasycone jest zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku (2):
 unoszenia się drobnych frakcji wierzchniej warstwy dróg i gleb
 emisji pyłów do atmosfery przez przemysł
 emisji zanieczyszczeń powodowanej przez poruszające się pojazdy itp.
 Stężenie zapylenia nad jezdnią jest największe na wysokości około 0.5 m
(2), a więc na wysokości czerpni powietrza dla samochodów osobowych i
maleje ze wzrostem wysokości. Przyjmuje się, że w przeciętnych warunkach
eksploatacji pojazdów stężenie zapylenia powietrza atmosferycznego
zasysanego przez silnik napędowy pojazdu wynosi dla (3):
 autostrady 0.5÷2 mg/m3
 drogi utwardzonej 5÷20 mg/m3
 drogi nieutwardzonej 10÷200 mg/m3
 Silnik samochodu Polonez 1.5 jadącego po drodze utwardzonej o stężeniu
zapylenia 10mg/m3 zasysa około 2 g zanieczyszczeń w ciągu godziny.

14.  Większość zanieczyszczeń zasysanych z powietrzem to bardzo twarda krzemionka powodująca zużycie
ścierne par trących silnika, a szczególnie tulei cylindrowej i pierścieni tłokowych. Około 80% tych
zanieczyszczeń jest usuwane podczas wydechu spalin (3), a pozostała część wymyta przez olej smarny
dostaje się do miski olejowej.
W celu zmniejszenia wpływu zanieczyszczeń z powietrza na żywotność silnika w układzie dolotowym
montuje się filtry z wymiennymi wkładami np. wg (rys.8) o skuteczności oczyszczania co najmniej:
 98,5% dla silników z zapłonem iskrowym (ZI) i z zapłonem samoczynnym (ZS) wolnossących (dokładność
oczyszczania 15÷20ľm)
 99,5% dla silników (ZS) doładowanych (dokładność oczyszczania 10÷15ľm)

Ilość zanieczyszczeń zasysanych przez silnik Poloneza 1.5 w wyniku zastosowania filtra powietrza zostaje
ograniczona z 2 g/godz. do 0.03 g/godz.
W zależności od (3)
 objętościowego zapotrzebowania powietrza dla danego silnika
 stężenia i rodzaju zanieczyszczeń powietrza
 rodzaju i typu silnika (ZI; ZS; ZS z turbodoładowaniem itp.)
 - wymaganego okresu między obsługowego (wymiany wkładów filtrujących) producent silnika lub pojazdu
dobiera filtr o odpowiedniej konstrukcji i wielkości, zalecając w instrukcji obsługi częstotliwość wymiany i
oznaczenie wkładu
 Użytkownik zwłaszcza w okresie gwarancyjnym winien stosować wkłady wymienne wg zaleceń producenta.
W późniejszym okresie może stosować wkłady zamienne oferowane przez Wytwórnię Filtrów "PZL-Sędziszów"
dobierając je w oparciu o katalog. Podane w instrukcji eksploatacji pojazdu przebiegi po których należy
wymieniać wkład na nowy dotyczą średnich warunków eksploatacji przewidywanych dla danego samochodu.
Dla samochodu osobowego są to drogi utwardzone i autostrady. W przypadku eksploatacji w cięższych
warunkach np. na drogach nieutwardzonych należy zwiększyć częstotliwość wymiany wkładu. Nadmierne
zanieczyszczenie wkładu powoduje wzrost oporu przepływu powietrza przez filtr, a w efekcie zmniejszenie
mocy silnika, zwiększenie zużycia paliwa i toksyczności spalin (3). Podczas wymiany wkładu na nowy należy
zwrócić szczególną na:
 czystość wnętrza obudowy (filtra) zwłaszcza w strefie za wkładem
 szczelność na elementach uszczelniających wkład z obudową i prawidłowe zamknięcie obudowy
 szczelność układu dolotowego za wkładem w strefie czystego powietrza.
 Wszelkie nieszczelności w tej strefie powodują, że silnik zasysa częściowo powietrze nie oczyszczone, co
w efekcie skraca jego żywotność.

15. Filtry paliwa
 Dostarczane do układu zasilania silnika paliwa (benzyna, olej
napędowy) zawierają zanieczyszczenia(3):
 drobiny ciał stałych jak piasek, iły, rdza, cząstki metali, itp., które
dostają się do paliwa podczas produkcji i dystrybucji, jak również w
czasie napełniania zbiorników
 wodę dostającą się do paliwa w wyniku kondensacji jej par z
powietrza na wewnętrznych ściankach zbiorników
 W oleju napędowym występują jeszcze (4) zanieczyszczenia w
postaci galaretowatych cząstek żywicznych wytwarzane pod
wpływem utleniającego działania powietrza i temperatury. W
zależności od typu silnia (ZI, ZS) i rodzaju zasilania (gaźnikowe,

16. Filtry paliwa do silników ZI
 Zanieczyszczenia benzyn dostające się do gaźnika
powodują zatykanie dysz , a te które przenikną do
komory spalania silnika działają podobnie jak omówione
wcześniej zanieczyszczenia powietrza. Najczęściej
stosowane tzw. przewodowe filtry paliwa posiadają
przeźroczystą lub półprzeźroczystą obudowę z
tworzywa w której zamontowany jest wkład filtrujący
(np. wg rys.7) . Materiał filtracyjny zastosowany we
wkładzie powinien zabezpieczać dokładność
oczyszczania nie gorszą jak dla filtrów powietrza. Dla
prawidłowego zabezpieczenia gaźnika przed
blokowaniem dysz, oraz pozostałych elementów silnika
przed zużyciem stosuje się filtry o dokładności
oczyszczania 10÷15 ľm. W przypadku silników ZI z
zasilaniem wtryskowym dokładność oczyszczania
wynika z potrzeby zabezpieczenia układu wtryskowego
przed awariami i zużyciem i wynosi 5÷10 ľm. W
większości są to filtry przewodowe (rys.7) . Z uwagi na
wyższe wymagania wytrzymałościowe obudowy
wykonane są z metalu lub tworzywa sztucznego (PA)
wzmacnianego włóknem szklanym.

17. Filtry paliwa do silników ZS
 Zanieczyszczenia olejów napędowych w przypadku dostania się bez
oczyszczenia do układu zasilania powodują:
 awarie (zakleszczanie) i zużycie precyzyjnych par aparatury wtryskowej
(elementy tłoczące pomp i rozpylacze wtryskiwaczy). Ponad 50% awarii
aparatury wtryskowej spowodowane jest zanieczyszczeniem paliwa (6).
 zatykanie przewodów i dysz kryształkami lodu w niskich temperaturach
 zużycie elementów silnika
 Z uwagi na precyzyjne wykonanie elementów aparatury wtryskowej
nominalna dokładność oczyszczania filtrów paliwa do silników ZS nie
powinna być gorsza od 5 ľm. Rozwiązania konstrukcyjne stosowanych
filtrów są różnorodne:
 w starszych konstrukcjach silników stosowane są filtry z wymiennymi
wkładami o 2-stopniowym procesie oczyszczania. Wkład wstępny
wykonany jest z włókninowej tulejki lub papieru filtracyjnego (rys.2) .Wkład
dokładny wykonany jest z papieru filtracyjnego o wysokiej dokładności
oczyszczania. Obudowa do której montowane są wkłady zabezpiecza
szeregowy przepływ oczyszczanego oleju napędowego najpierw przez
wkład wstępny, a następnie przez dokładny. W układzie zasilania takiego
silnika montowany jest jeszcze separator wody jako oddzielny zespół.
 w nowych konstrukcjach stosowane są filtry jednostopniowe
zabezpieczające prawidłową filtrację oleju napędowego, separację wody
(rys.6).

18. Zasady obsługi układów
paliwowych
 Należy przestrzegać zasad obsługi określonych w fabrycznych instrukcjach dla pojazdów lub silników. Z uwagi na łatwopalność
zwłaszcza benzyn, zwracać szczególną uwagę na szczelność filtrów i ich połączeń z układem zasilania. Niedopuszczalna jest
eksploatacja układu nawet z minimalną nieszczelnością. Stwierdzone nieszczelności usuwać, lub element na którym występuje
nieszczelność wymienić na nowy. Z filtrów i separatorów wody wyposażonych w zawór spustu (rys.6) należy często, a w zimie
codziennie po zakończeniu pracy zlewać wydzieloną wodę. Zabezpieczy to przed blokowaniem przepływu przez filtr w wyniku
zatkania otworów kryształkami lodu. Eksploatując silniki ZS w niskich temperaturach należy stosować zimowy olej napędowy celem
uniknięcia blokady filtra wydzielającą się parafiną. Parafina odkładając się na materiale filtracyjnym wkładu zakleja go i uniemożliwia
przepływ, doprowadzając do zatrzymania silnika. W takim przypadku wkład lub filtr puszkowy należy wymienić na nowy.
Eksploatacja filtrów benzyny przy silnikach ZI jest łatwiejsza i niezależnie od pory roku osiągają one przebiegi przewidziane w
instrukcji eksploatacji pojazdu.
Przy prawidłowej eksploatacji, w normalnych temperaturach zanieczyszczenia wydzielone z paliwa gromadzą się na materiale
filtracyjnym wkładu co powoduje, że opór przepływu rośnie z prawie stałą intensywnością. Pomijając opisane wcześniej przypadki
blokowania filtra, po osiągnięciu przebiegu przewidzianego instrukcją eksploatacji filtry posiadają jeszcze wystarczający przepływ i
mogłyby być eksploatowane bez wymiany wkładu, aż do samoczynnego zatrzymania silnika z powodu braku paliwa. Zaleca się
jednak wymianę wkładów po przebiegu określonym instrukcją, bowiem materiały filtracyjne, kleje i uszczelnienia stosowane w
filtrach mają określone odporności na działanie paliw i przy dłuższej eksploatacji mogą wystąpić nieszczelności zewnętrzne lub
wewnętrzne filtrów.
Wymiana wkładów filtracyjnych powinna być poprzedzona dokładnym przemyciem obudowy celem zabezpieczenia przed
dostaniem się zgromadzonych na niej zanieczyszczeń do wnętrza filtra. Po demontażu i usunięciu wkładu zużytego należy dokładnie
wymyć wnętrze obudowy, wymienić wszystkie zdemontowane uszczelnienia na nowe i zamontować nowy wkład zwracając uwagę
na dobre uszczelnienie między wkładem, a obudową. Znacznie łatwiejsza jest wymiana filtrów puszkowych (rys.6) na nowe. Po
odkręceniu filtru po eksploatacji, należy posmarować czoła uszczelek zewnętrznych nowego filtra cienką warstewką oleju i zakręcić
filtr ręką, zwracając uwagę, aby podczas tej operacji nie dostały się do jego wnętrza zanieczyszczenia.
Filtry przewodowe do oczyszczania benzyn, po zdemontowaniu zużytych w zależności od konstrukcji przyłączy montowane są
przez:
 włożenie końcówek wlotowej i wylotowej do przewodu i zaciśnięcie opaskami. Przy każdej wymianie należy stosować nowe opaski.
 włożenie końcówek wlotowej i wylotowej do szybkozłączy zamontowanych na przewodach paliwowych
 wkręcenie w gwintowane gniazda wlotowe i wylotowe specjalnych łączników zamontowanych na przewodach paliwowych. W tym
przypadku zdemontowane uszczelki należy wymienić na nowe.
 Po zamontowaniu nowego filtra należy uruchomić silnik, sprawdzić szczelność połączeń, jeżeli występuje taka potrzeba -
uszczelnić. Dobierając wkłady lub filtry paliwa zamienne z zalecanymi przez producenta silnika.

20. Filtry oleju
 Sposób dystrybucji i jakość produkowanych obecnie olejów silnikowych zabezpiecza przed dostarczaniem do silnika znacznych ilości
zanieczyszczeń z nowym olejem. Pracując w silniku olej smaruje współpracujące ze sobą części, zmniejszając opory tarcia, a tym
samym wydzielanie ciepła, oraz wymywa zanieczyszczenia:
 dostarczone z powietrzem i paliwem (piasek, tlenki metali)
 wytworzone w wyniku ścierania par trących (opiłki metali)
 wytworzone w wyniku procesu utleniania oleju smarnego i spalania mieszanki paliwowo-powietrze (nagary, substancje smolne itp.)
 Zanieczyszczenia te razem z olejem spływają do miski olejowej. Pomijając uzupełnienia oleju (tzw. dolewki) pracuje on w silniku w
obiegu zamkniętym. Pobierany z miski olej przez pompę po oczyszczeniu w filtrze oleju podawany jest do układu smarowania z którego
spływa do miski olejowej ze zgromadzonymi w nim zanieczyszczeniami wymytymi z silnika. W nowoczesnych silnikach spalinowych
stosowane są filtry pełnego przepływu oleju oczyszczające z dokładnością 15÷20 ľm. Najszerzej używane są filtry puszkowe pełnego
przepływu oleju (rys.5) .W najnowszych konstrukcjach silników spotykane są wspomniane wcześniej filtry "EKO" (5). Przywołana
dokładność oczyszczania zabezpiecza ustalenie się określonego poziomu czystości oleju nie powodującego przyspieszonego zużycia
elementów silnika. Przebiegi po jakich następuje wymiana filtra na nowy lub wymiana wkładu filtrującego (filtry EKO ) uzależnione są od
częstotliwości wymiany oleju silnikowego. Nie można wymieniać zużytego oleju na nowy nie wymieniając filtra.

W czasie pracy filtra , (rys.5), zanieczyszczony olej z miski olejowej podawany jest przez pompę do otworów wlotowych "A" uchyla
zawór przeciw wypustowy i przesącza się przez materiał filtracyjny wkładu od zewnątrz do środka. Oddzielone zanieczyszczenia
gromadzą się po stronie zewnętrznej materiału zatykając go stopniowo. Oczyszczony olej otwiera drugi zawór przeciw wypustowy i
wypływa do magistrali olejenia silnika. W miarę upływu czasu eksploatacji w wyniku zatykania przez oddzielone zanieczyszczenia
materiału filtracyjnego, rośnie różnica pomiędzy ciśnieniem przed wkładem i za wkładem aż nastąpi otwarcie zaworu przelewowego.
Zabezpiecza to przed uszkodzeniem wkładu nadmiernym wzrostem ciśnienia przed wkładem, ale powoduje, że brudny olej wpływa do
układu smarowania silnika. Otwarcie zaworu przelewowego może nastąpić podczas eksploatowania zimnego silnika na wysokich
obrotach. W praktyce , otwarcia zaworu przelewowego występuje rzadko. Nowoczesne silniki smarowane jakościowo dobrym olejem,
generują małe ilości zanieczyszczeń i w efekcie filtry nie osiągają różnicy ciśnień powodującej otwarcie zaworu przelewowego.
Ewentualne krótkotrwałe otwarcia przy uruchomieniu silnika w niskich temperaturach, nie są niebezpieczne, bowiem olej jest szybko
oczyszczony do poprzedniego poziomu czystości. Układ smarowania rozpoczyna się i kończy w misce olejowej stanowiącej jego
najniższy punkt. W czasie dłuższego postoju silnika olej może spływać z filtra i układu do miski olejowej. Uruchomienie silnika przy
pustym filtrze i układzie smarowania powoduje, że do czasu ich napełnienia i uzyskania odpowiedniego ciśnienia, elementy silnika
pracują niesmarowane. Sytuacja taka jest niebezpieczna zwłaszcza wówczas gdy filtr montowany jest pionowo od góry ( otworami
wlotowymi i wylotowym do dołu ) poziomo lub w pozycjach pośrednich. Aby temu przeciwdziałać w filtrach montowane są zawory
przeciw wypustowe przy wlocie i wylocie oleju. W przypadku montażu filtra w pozostałych pozycjach (od dołu) wystarczające jest
zastosowanie jednego zaworu, najczęściej jest to zawór przy wlocie do filtru.

21.  Zastosowanie omówionych zaworów nie pozwala na wypływ oleju
z filtru jak również z układu olejenia silnika w wyniku wytwarzania
się podciśnienia w cienkich kanałach układu. Podczas
uruchamiania silnika wszystkie jego współpracujące elementy są
smarowane. Dobierając zamiennik puszkowego filtra oleju lub
wkładu wymiennego należy korzystać z katalogu Wytwórni Filtrów
"PZL-Sędziszów".

Przed dokonaniem wymiany zlać zużyty olej z miski olejowej
silnika. Jeżeli do silnika zamontowany jest filtr z wymiennym
wkładem, zdemontować obudowę i wyjąć wkład po eksploatacji.
Wnętrze obudowy wyczyścić. Zdemontowany wkład i uszczelnienia
wymienić na nowe zwracając uwagę na prawidłowe uszczelnienie
wkładu w obudowie. Zmontować obudowę. Wymieniając filtr
puszkowy, należy odkręcić filtr po eksploatacji, oczyścić stopę do
której filtr był zamontowany. Posmarować cienką warstwą oleju
czoło uszczelki zewnętrznej (rys.5) nowego filtru i zakręcić na
gwintowany łącznik. Dociągnąć (doszczelnić) ręką, nie należy
używać klucza. Uruchomić silnik i sprawdzić szczelność, w razie
potrzeby doszczelnić przez dokręcenie złączy. Lampka kontrolna
ciśnienia oleju w układzie smarowania powinna zgasnąć zaraz po
uruchomieniu silnika, nieco później jak przy uruchamianiu
z poprzednio eksploatowanym filtrem. Przy pierwszym
uruchomieniu silnika po wymianie oleju i filtru czas zgaszenia
lampki wydłuża się o czas niezbędny do napełnienia olejem filtra i
układu smarowania.

22. Dziękuje za uwagę
Dawid Banaś