Szkolenie firmy CareWork z cyklu "Bezpieczniej w pracy w opiece". Tematem jest BHP w pracy opiekunów osób starszych w Niemczech. Inne szkolenia "Bezpieczniej w pracy w opiece": - ICE - pogotowie ratunkowe (numer alarmowy 112) - pomoc lekarska (numer medycznej opieki doraźnej i wieczorowej 116 117) - postępowanie w sytuacji pożaru, awarii hydraulicznej, awarii energetycznej, insektów w domu - pierwsza pomoc - bezpieczeństwo w sieci Więcej informacji na stronie internetowej: https://carework.pl/

1. SZKOLENIE ON-LINE
Bezpieczniej w pracy
w opiece

2. Trochę o BHP - wypadki przy pracy w opiece i ich przyczyny
Wypadek przy pracy – podstawowa definicja
Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe,
wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz
lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Cechy
wypadku to nagłość, przyczyna zewnętrzna, uraz lub
śmierć pracownika oraz związek z pracą.

3. Zdarzenie nagłe – zdarzenie charakteryzujące się
zaskoczeniem pracownika, jest czymś
nieprzewidywalnym, nieoczekiwanym, raptownym.
Przyczyna zewnętrzna to przyczyna leżąca poza
organizmem pracownika.
Uraz to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów
człowieka.

4. Związek z pracą zachodzi, gdy istnieje powiązanie
czasowe, miejscowe i funkcjonalne danego zdarzenia z
pracą. Tak mówi ustawowa definicja. W bardziej
przystępnej formie – jeżeli opiekun pojechał na
rowerze po zakupy dla osoby starszej i przewrócił się –
to był to wypadek przy pracy. Jeżeli opiekun pojechał
na rowerze w odwiedziny do znajomych i przewrócił się
– nie był to wypadek przy pracy.

5. Najczęstsze przyczyny wypadków przy pracy
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny w 2022 roku
najczęstszą i zdecydowanie wiodącą (61,1% z ogólnej
liczby 66606 zgłoszeń) przyczyną wszystkich
zgłoszonych wypadków przy pracy było nieprawidłowe
zachowanie się pracownika. Nieprawidłowe zachowanie
się pracownika polega głównie na zbyt małej koncentracji
uwagi na wykonywanej czynności bądź wykonywanie jej w
pośpiechu, bez uwzględnienia zasad bezpieczeństwa.

6. źródło: https://stat.gov.pl/

7. Co to jest Vision Zero?
Jest to akcja zapoczątkowana w 1997 roku w Szwecji,
zakładająca, że trzeba dążyć do sytuacji, w której nigdy
nie będą możliwe wypadki samochodowe.
Międzynarodowe i państwowe organizacje zajmujące się
bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP) rozszerzyły tę
inicjatywę na wypadki przy pracy i w drodze do pracy.
Osiągnięcie celu – zero wypadków (Null Unfällen) - może
wydawać się trudne, ale jeżeli nie postawimy sobie celu –
nie będziemy do niego dążyć.

8. Leben ist nicht verhandelbar!
Menschen machen Fehler!
Toleranzgrenzen sind die
körperlichen Belastungsgrenzen
des Menschen!
Menschen haben ein Grundrecht
auf eine sichere Arbeitsumgebung!
Życie nie podlega negocjacjom!
Ludzie popełniają błędy!
Granice tolerancji to fizyczne
granice stresu człowieka!
Ludzie mają fundamentalne prawo
do bezpiecznego środowiska pracy!
Podstawowe założenie programu to przyjęcie tezy, że
wszystkim wypadkom w miejscu pracy, chorobom zawodowym
oraz urazom można zapobiec. Program Vision Zero wychodzi z
czterech podstawowych założeń:

9. Wartości programu VisonZero to:
Sicherheit – bezpieczeństwo
Gesundheit – zdrowie
Wohlbefinden – dobre samopoczucie
To, czy wydarzy się wypadek przy pracy w
bardzo dużym stopniu zależy od nas samych –
od sposobu organizacji pracy, skupienia, analizy
sytuacji, poświęceniu każdej czynności
odpowiedniej ilości czasu.
źródło: https://visionzero.global/

10. potknięcie się, poślizgnięcie się i upadek na tym samym poziomie,
uderzenie o nieruchome przedmioty,
urazy doznane od maszyn i urządzeń będących w ruchu,
porażenie prądem,
podnoszenie, przenoszenie, przemieszczanie ciężarów,
częste powtarzanie czynności,
narażenie na agresję ze strony osób starszych.
Szczególne zagrożenia w pracy opiekunów osób starszych
Chociaż dom kojarzy nam się z poczuciem bezpieczeństwa, jest to
miejsce, w którym zdarza się większość wypadków przy pracy w
opiece. Szczególne przyczyny takich wypadków to:

11. Wypadki przy pracy w opiece zdarzają się również poza domem –
kiedy opiekunowie załatwiają sprawy związane z potrzebami
podopiecznych (zakupy, spacery, wizyty lekarskie i towarzyskie itp.).
Najczęściej są to wypadki komunikacyjne (jazda na rowerze,
prowadzenie samochodu, przemieszczanie się pieszo).

12. Jak zapobiegać wypadkom przy pracy w opiece?
Generalna zasada – porządek w miejscu pracy i wolniej!
Trzeba myśleć i nie śpieszyć się, jeżeli naprawdę nie ma
ważnego powodu, stosować się do instrukcji obsługi,
eliminować niesprawne urządzenia, ostrożnie poruszać
się po domu i poza nim. Z doświadczeń zebranych przez
wiele lat przez CareWork wynika, że większość wypadków
przy pracy w opiece wynikała właśnie ze zbędnego
pośpiechu, ale również z najtrudniejszego elementu pracy
w opiece – fizycznej pomocy podopiecznym przy
poruszaniu się.

13. Najczęstsze przyczyny to zbytni pośpiech. Np. często odruchowo
biegniemy do telefonu. Po co się spieszyć, jeżeli ktoś ma ważną
sprawę, zadzwoni jeszcze raz! Poza tym nowoczesne aparaty mają
system identyfikacji numeru dzwoniącego, możemy zawsze po
prostu oddzwonić! Podobnie reagujemy na dzwonek do drzwi – też
często biegniemy, zwiększa się wtedy prawdopodobieństwo, że
stracimy równowagę. Lepiej głośno zawołać „chwileczkę, już idę”,
(drzwi rzadko są dźwiękoszczelne) i spokojnie podejść.
Przykłady i ostrzeżenia
Potknięcie się (Stolpern), poślizgnięcie się (Rutschen)
i upadek (Stürzen) na tym samym poziomie:

14. Dywany i dywaniki, nieprzytwierdzone na stałe do podłoża – łatwo
się potknąć o ich brzeg, lepiej je zwinąć. Prowadząc osobę starszą,
która stawia małe kroczki i właściwie szura stopami po podłodze,
można wpaść w ten sam rytm kroków i zahaczyć o brzeg dywanika.
Lepiej wytłumaczyć rodzinie i podopiecznemu, że względy
bezpieczeństwa są ważniejsze niż estetyka.
Warto zwrócić uwagę na obuwie domowe. Powinno być wygodne, na
w miarę szerokiej podeszwie. W obuwiu domowym poruszamy się
wyłącznie po domu – częstym grzechem jest wyskoczenie ze
śmieciami w obuwiu domowym. Pomijając względy higieniczne,
obuwie domowe nie ma podeszwy przystosowanej do np. mokrych
powierzchni. Lepiej poświęcić 30 sekund na zmianę obuwia, niż
leczyć bolesne potłuczenia.

15. Jeżeli rozleje nam się na podłogę jakiś płyn, starannie wycieramy ją
do sucha. Jeżeli umyliśmy całą podłogę w jakimś pomieszczeniu i
musi ona samoistnie wyschnąć, uprzedzamy o tym wyraźnie innych
domowników, że nie powinni korzystać z tego pomieszczenia dopóki
podłoga nie wyschnie.
Dbamy o porządek, tzn. nie stawiamy nawet na chwilkę żadnych
przedmiotów na tzw. szlakach komunikacyjnych w domu. Czyli
siatkę z zakupami stawiamy na chwilę pod ścianą, a nie na środku
korytarza. Obuwie, nawet jeżeli ściągamy je na chwilę, ustawiamy
również pod ścianą.

16. Zwracamy baczną uwagę zwłaszcza w pomieszczeniach, z których
najczęściej korzysta osoba starsza, czy coś nie upadło lub nie
spadło. Często np. laska babci przewróci się i leży na ziemi.
Jeżeli odkurzamy, pamiętajmy, żeby cofając się, zawsze najpierw
się odwrócić i sprawdzić, czy odkurzacz nie przesunął nam się z tyłu
pod nogi. Zwracamy także uwagę na to, gdzie znajduje się kabel od
odkurzacza.
Przyczyną najczęściej jest również niepotrzebny pośpiech lub
niewłaściwa organizacja pracy.
Uderzenie o nieruchome przedmioty:

17. Szukamy czegoś w kuchni – otwieramy górną szafkę, zapominamy
ją zamknąć i schylamy się do dolnej szafki. Potem się prostujemy i
boleśnie uderzamy głową w otwarte drzwiczki górnej szafki.
Najprawdopodobniej nabijemy sobie tylko guza, ale odczuwamy
jednak ból, a co za tym idzie pogarsza się nasze samopoczucie.
Na naszym szlaku komunikacyjnym znajduje się stolik, o narożnik
którego zahaczamy udem zawsze, gdy tamtędy przechodzimy, a
musimy przejść czasami kilka razy dziennie. Nie będziemy mieli
raczej żadnych ciężkich obrażeń, ale jednak stały ból przyczyna się
do naszej irytacji i może mieć wpływ na nasz stosunek do
podopiecznego. Zapobieganie – wolniej! Jeżeli istnieje taka
możliwość, wystarczy czasami przesunąć taki uciążliwy mebel o
parę centymetrów, lub zastawić na jakiś czas „bolesny” szlak
komunikacyjny jakiś dużym, stabilnym przedmiotem.

18. Jeżeli pracujemy mikserem, nigdy nie wkładamy do naczynia
żadnych łyżek itp., dopóki nie wyłączymy miksera.
Pralki otwierane od góry – nigdy nie wkładamy rąk do środka, gdy
urządzenie pracuje.
Krajalnice do chleba i noże elektryczne – zawsze stosujemy z uwagą
i zgodnie z ich przeznaczeniem, chroniąc uważnie zwłaszcza palce u
rąk, nie usuwamy osłon, choćby ich mycie było czasochłonne.
Elektryczne wózki inwalidzkie – staramy się nie stawać bez
uprzedzenia bezpośrednio za wózkiem, osoba starsza może nie
wiedzieć, że tam stoimy i boleśnie nas potrąci.
Urazy doznane od maszyn i urządzeń będących w ruchu:

19. PRĄD ZABIJA.
Nigdy nie korzystamy z urządzeń elektrycznych, które wg naszej
oceny są niesprawne: np. żelazko, które będzie się rozgrzewało
tylko wtedy, gdy będziemy stale przyciskali ręką końcówkę kabla,
suszarka czy młynek do kawy, których silnik pracuje
nierównomiernie, urządzeń, które po włączeniu wydzielają swąd
spalenizny lub mają widoczne uszkodzenia przy wtyczkach czy w
izolacji.
PAMIĘTAJ – nigdy nie korzystaj z urządzeń elektrycznych,
kontaktów czy gniazdek, jeśli masz mokre dłonie.
Porażenie prądem (elektrischer Schock, Stromstoß):

20. Nigdy nie ratujemy osoby porażonej prądem bez uprzedniego
zabezpieczenia siebie, jeżeli nie mamy pewności, czy prąd przestał
płynąć. W każdym nowym miejscu zlecenia pytajmy, gdzie znajduje
się główny wyłącznik prądu.
Woda jest doskonałym przewodnikiem prądu – jeżeli kąpiemy się w
wannie, nie używamy jednocześnie suszarki, nie kładziemy na
brzegu wanny komórki podłączonej do ładowania, nie stawiamy
radia zasilanego prądem.
Dzbanki elektryczne tzw. bezprzewodowe powinny być zestawiane z
podstawki. Często dochodzi w nich do przecieków i spięć w
instalacji.
Każde niesprawne urządzenie powinno zostać natychmiast
wyłączone z użytkowania a pracodawca powinien zostać
powiadomiony o odmowie korzystania z takich urządzeń.

21. Schorzenia kręgosłupa to najczęstsza dolegliwość u opiekunów
osób starszych. Znajomość podstawowych zasad przenoszenia
ciężarów może nam pomóc w zapobieżeniu schorzeń kręgosłupa:
Im bliżej znajdujemy się ciężaru, tym łatwiej nam go podnieść. Przykład: jeżeli
staniemy na odległość wyciągniętych rąk za oparciem krzesła i spróbujemy je
podnieść, będzie nam bardzo trudno i kosztuje to nasz kręgosłup wiele wysiłku.
Jeżeli podejdziemy do oparcia krzesła najbliżej, jak się da, podniesiemy je bez
wysiłku i bez uszczerbku dla kręgosłupa.
Nigdy nie podnosimy ciężarów na wyprostowanych nogach, nogi zawsze powinny
być ugięte i prostując nogi, stopniowo podnosimy dany ciężar.
Podnoszenie (Heben), przenoszenie (Tragen),
przemieszczanie ciężarów (Lagern):
1.
2.
Szersze informacje - zachęcamy do obejrzenia naszych filmów instruktażowych z cyklu
"Jak pracować, żeby nie żałować".

22. Zgrożenia psychiczne – często w opiece nad osobami starszymi
każdy dzień, minuta po minucie wyglądają tak samo. Po pewnym
czasie budzi to w nas irytację, poczucie wrogości do podopiecznego,
pogłębia tęsknotę za domem, zdecydowanie ma negatywny wpływ
na nasze samopoczucie. Gdy jesteśmy zirytowani i poddenerwowani
łatwo o nieuwagę przy wykonywaniu prac domowych. Aby uniknąć
takiego stanu, trzeba aktywnie korzystać z czasu po pracy – wyjść
na spacer, porozmawiać z sąsiadką, pooglądać wystawy sklepowe,
iść do kina, na basen.
Częste powtarzanie czynności:

23. Zagrożenia fizyczne – jednostajne powtarzanie tego samego ruchu
obciąża nasz organizm. Najczęściej popełniany przez opiekunki
błąd występuje przy karmieniu. Jeżeli osoba starsza musi być
karmiona, odbywa się to nawet 4-5 razy dziennie po 30 min. Czyli
około 2 godzin dziennie – jak jeden trening Pudzinowskiego. Jeżeli
przy takim karmieniu będziemy siedzieli skręceni bokiem do stołu
lub do osoby starszej to narażamy nasz kręgosłup na nadwyrężenie.
Dodatkowo nasza ręka w barku będzie uniesiona przez dłuższy czas
w nienaturalnej pozycji i po jakimś czasie zacznie nas boleć bark.

24. Należy przestrzegać bezwzględnie przepisów ruchu drogowego,
zwłaszcza, jeżeli pod naszą opieką znajduje się osoba starsza.
Przechodzimy przez ulicę tylko w miejscu dozwolonym, na zielonym
świetle.
Jeżeli jesteśmy na spacerze z osobą starszą, musimy mieć
zdwojoną czujność, ponieważ część naszej uwagi skupiona jest na
podopiecznym. Przy przechodzeniu przez ulicę czy wsiadaniu do
autobusu, tramwaju, trzeba wziąć pod uwagę, że tempo w jakim my
jesteśmy w stanie się poruszać najczęściej jest za szybkie dla osoby
starszej. Nic nie robimy więc na tzw. ostatnią chwilę.
Wypadki komunikacyjne:

25. Jeżeli prowadzimy wózek inwalidzki i musimy przejść przez parking,
trzeba pamiętać, aby nie poruszać się bezpośrednio przy linii
parkujących samochodów. Kierowca, który będzie chciał wyjechać z
parkingu, może zauważyć w bocznym lusterku nas, ale nie zobaczy
wózka z naszym podopiecznym.
W Niemczech szczególną uwagę należy zwrócić na drogi rowerowe.
Są to pasy ruchu wyróżnione czerwoną nawierzchnią. W Polsce jest
b. mało dróg rowerowych, nie jesteśmy do tego przyzwyczajeni,
piesi korzystają z nich jak z chodników. W DE drogi rowerowe są
wyłącznie dla rowerzystów, którzy poruszają się z prędkością nawet
do 50 kilometrów na godzinę. Wbrew pozorom zderzenie z rowerem
może przynieść takie same skutki jak zderzenie z samochodem.

26. Jeżeli słyszymy pojazd jadący na sygnale alarmowym (karetka,
straż, policja) pamiętajmy, że sygnał dotyczy nie tylko kierowców,
ale także pieszych, więc nawet jak mamy zielone światło, pojazd
uprzywilejowany należy przepuścić.
Jeżeli jeździmy sami na rowerze, prowadzimy samochód jako
kierowca nie powinniśmy zapominać o innych uczestnikach ruchu
drogowego. Każdy może się zagapić, nie zauważyć, mieć słabszy
moment. To, że mieliśmy rację / pierwszeństwo nie jest ważniejsze
od uniknięcia kolizji.

27. Często przyczyną agresji ze strony osób starszych jest to, że nie
rozumieją one co chcemy zrobić. Jeżeli chcemy podać picie starszej
pani, która źle widzi i jest przygłuchawa i bez uprzedzenia w
normalnym dla nas tempie podsuniemy jej pod twarz kubek, to
starsza panie się wystraszy, tak jak każdy z nas, gdy nagle zobaczy
coś przed twarzą. Naturalny jest wtedy ruch obronny ręką co może
spowodować wrażenie, że starsza pani chciała nas uderzyć. Należy
zawsze kilkukrotnie głośno i wyraźnie powiedzieć co i dlaczego
chcemy zrobić.
Narażenie na agresję ze strony osób starszych (Aggression
seitens älterer Menschen):

28. Dla opiekunów np. skojarzenie, że skoro w pomieszczeniu pali się światło a za
oknem jest ciemno, to znaczy, że trzeba iść spać jest proste i łatwe. Starsza osoba
jednak z reguły ma już zaburzone możliwości dostrzegania związków przyczynowo –
skutkowych i jeżeli będziemy próbowali bez słowa wyjaśnienia przebrać ją w piżamę,
zacznie się bronić, nie będzie wiedziała, dlaczego ją rozbieramy. Trzeba zawsze
zastanowić się, czy opór bądź fizyczna agresja osoby starszej nie wynika z braku
zrozumienia naszych zamiarów. Często też nasz nieostrożny, zbyt gwałtowny lub
zbyt silny dotyk może wywołać po prostu ból. Nieraz też starsza osoba w danym
momencie nie ma ochoty zrobić tego, czego od niej oczekujemy (np. nie chce
jeszcze się położyć do łóżka, albo nie chce jeszcze wstać). W takich sytuacjach
najlepiej odczekać kilka – kilkanaście minut, aż zapomni ona o przyczynie swojego
oporu.
1.

29. Czasami agresywne zachowania są jednak wynikiem daleko idących
zmian chorobowych, nie poddających się działaniu leków
uspakajających. Jeżeli czujemy, że nasze zdrowie lub życie jest
zagrożone ze względu na agresję osoby starszej, bezwzględnie
informujemy o tym pracodawcę. Chorobowa agresja fizyczna to
czynnik, który powoduje, że dalsze wykonywanie pracy opiekuna nie
jest możliwe.

30. Co zrobić, jeżeli nie wiesz, czy dane
wydarzenie było wypadkiem przy pracy?
Skontaktuj się ze swoim koordynatorem lub działem kadr
+48 61 662 10 81. Jeżeli np. skręcenie nogi, uraz ręki,
potłuczenie po upadku z roweru nastąpiło w trakcie
wykonywania pracy opiekuńczej, opiekunom przysługują
świadczenia z ZUS (jeżeli zgłosili chęć opłacania
dobrowolnej składki chorobowej) w wysokości 100%.

31. Wypadek przy pracy
Niezdolność do pracy
Poślizgnęłam się na schodach.
Potknęłam się o laskę inwalidzką.
To był zwykły upadek i nic mnie
najpierw nie bolało.
Spadłam z roweru kiedy jechałam po
zakupy.
Potrącił mnie rowerzysta.
Arbeitsunfall
Arbeitsunfähigkeits
Ich bin auf der Treppe ausgerutscht.
Ich bin über eine Krücke gestolpert.
Es war nur ein Sturz und zunächst tat
nichts weh.
Ich bin beim Einkaufen vom Fahrrad
gefallen.
Ich wurde von einem Radfahrer
angefahren.
Słowniczek

32. Uderzyłam się tak mocno, że
rozcięłam sobie skórę.
Podnosiłam siatkę z zakupami i coś
mi strzeliło w plecach.
Po co ten pośpiech?
Pośpiech jest złym doradcą.
Lekarz wystawił mi zwolnienie.
Zaświadczenie o niezdolności do
pracy
Zaciąłem się krajalnicą do chleba.
Ich habe mich so hart geschlagen,
dass ich mir die Haut verletzt habe.
Ich war gerade dabei, eine
Einkaufstasche aufzuheben, als etwas
in meinem Rücken brach.
Wozu diese Eile?
Unter Zeitdruck ist es schwierig, die
richtigen Entscheidungen zu treffen.
Der Arzt hat mich krankgeschrieben.
Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung
Ich habe mich mit einem Brotschneider
geschnitten.

33. Proszę kupić nowe żelazko, to jest
popsute a porażenie prądem jest
bardzo niebezpieczne.
Chyba złamałam rękę, bardzo mnie
boli.
To by się nie wydarzyło, gdybym
wzięła drabinkę zamiast wchodzić na
krzesło.
Wielu wypadków przy pracy można
uniknąć.
Bitte kaufen Sie ein neues Bügeleisen,
es ist kaputt. Ein Stromschlag ist sehr
gefährlich.
Ich glaube, ich habe mir den Arm
gebrochen, es tut sehr weh.
Das wäre nicht passiert, wenn ich die
Trittleiter genommen hätte, anstatt auf
dem Stuhl zu stehen.
Viele Arbeitsunfälle können vermieden
werden.
Zapraszamy do zapoznania się z następnym szkoleniem:
Udzielanie pierwszej pomocy

34. www.carework.pl