Εισηγητής στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας» με θέμα «Δικαιώματα χρηστών υπηρεσιών υγείας και μηχανισμοί προστασίας», Διοργάνωση Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), Αθήνα, Hilton

1. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΧΡΗΣΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΧΡΗΣΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

2. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο των δικαιωμάτων τωνΤο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο των δικαιωμάτων των
ασθενών στην Ελλάδα:ασθενών στην Ελλάδα:
Η εξέλιξη της παροχής φροντίδων υγείας στη χώρα μας:Η εξέλιξη της παροχής φροντίδων υγείας στη χώρα μας:
 Ν. 1397/1983Ν. 1397/1983 «Εθνικό Σύστημα Υγείας» («Εθνικό Σύστημα Υγείας» (ΔωρεάνΔωρεάν,, ΠλήρηςΠλήρης,, ΙσότιμηΙσότιμη καικαι
Καθολική κάλυψηΚαθολική κάλυψη).).
—— άρθρο1 παρ.1 «το κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών υγείαςάρθρο1 παρ.1 «το κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών υγείας
στο σύνολο των πολιτών»στο σύνολο των πολιτών»..
 Ν. 2071/1992Ν. 2071/1992 «Εκσυγχρονισμός και Οργάνωση Συστήματος Υγείας».«Εκσυγχρονισμός και Οργάνωση Συστήματος Υγείας».
—— άρθρο 47 (Δικαιώματα των ασθενών) – Καθορίζεται ειδικό πλαίσιοάρθρο 47 (Δικαιώματα των ασθενών) – Καθορίζεται ειδικό πλαίσιο
προστασίας του ασθενή.προστασίας του ασθενή.
—— άρθρο 114 «κώδικας νοσηλευτικής δεοντολογίας και κώδικας δεοντολογίαςάρθρο 114 «κώδικας νοσηλευτικής δεοντολογίας και κώδικας δεοντολογίας
επισκεπτών υγείας».επισκεπτών υγείας».

3.  Ν. 2519/1997Ν. 2519/1997 «Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός του Εθνικού Συστήματος«Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός του Εθνικού Συστήματος
Υγείας, οργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών, ρυθμίσεις για το φάρμακοΥγείας, οργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών, ρυθμίσεις για το φάρμακο
και άλλες διατάξεις».και άλλες διατάξεις».
 άρθρο 1άρθρο 1
• Καθορίζεται τοΚαθορίζεται το ειδικό νομικό πλαίσιο προστασίας των δικαιωμάτων τουειδικό νομικό πλαίσιο προστασίας των δικαιωμάτων του
νοσοκομειακού ασθενούς.νοσοκομειακού ασθενούς.
• Ίδρυση ειδικής υπηρεσίας και επιτροπής προστασίας δικαιωμάτων τωνΊδρυση ειδικής υπηρεσίας και επιτροπής προστασίας δικαιωμάτων των
ασθενώνασθενών..
• Τίθεται σε εφαρμογή το άρθρο 47 του προηγούμενου νόμου.Τίθεται σε εφαρμογή το άρθρο 47 του προηγούμενου νόμου.
• Δημιουργία γραφείου επικοινωνίας με τον πολίτηΔημιουργία γραφείου επικοινωνίας με τον πολίτη ενημέρωση του πολίτηενημέρωση του πολίτη
για τα δικαιώματα τουγια τα δικαιώματα του..

4.  Ν. 2716/1999Ν. 2716/1999 «Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών ψυχικής«Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών ψυχικής
υγείας και άλλες διατάξεις».υγείας και άλλες διατάξεις».
—— Σύσταση στο Υ.Υ.Κ.Α.:Σύσταση στο Υ.Υ.Κ.Α.:
 Αυτοτελή υπηρεσία προστασίας των δικαιωμάτων των ασθενών,Αυτοτελή υπηρεσία προστασίας των δικαιωμάτων των ασθενών,
 Γραφείο για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικέςΓραφείο για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικές
διαταραχές καιδιαταραχές και
 Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων μεΕιδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων με
ψυχικές διαταραχές στην Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτωνψυχικές διαταραχές στην Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων
των Ασθενών του Νόμου 2519/97.των Ασθενών του Νόμου 2519/97.
 Ν. 2667/1998Ν. 2667/1998 «Σύσταση Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του«Σύσταση Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του
Ανθρώπου και Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής».Ανθρώπου και Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής».

5. ΣυγκατάθεσηΣυγκατάθεση
Το δικαίωμα της συγκατάθεσηςΤο δικαίωμα της συγκατάθεσης
 Είναι η συναίνεση που δίνει ο ασθενής προκειμένου να πραγματοποιηθούνΕίναι η συναίνεση που δίνει ο ασθενής προκειμένου να πραγματοποιηθούν
σε αυτόν οι ιατρικές πράξεις που κρίνονται αναγκαίες από το γιατρό.σε αυτόν οι ιατρικές πράξεις που κρίνονται αναγκαίες από το γιατρό.
Ο τύπος της συγκατάθεσηςΟ τύπος της συγκατάθεσης
 Σιωπηρή ή εικαζόμενη συγκατάθεσηΣιωπηρή ή εικαζόμενη συγκατάθεση
 Προφορική συγκατάθεσηΠροφορική συγκατάθεση
 Γραπτή συγκατάθεσηΓραπτή συγκατάθεση
Προϋποθέσεις συγκατάθεσηςΠροϋποθέσεις συγκατάθεσης
1.1. Πρέπει να είναι σαφής είτε είναι ρητή (γραπτή, όπως γίνεται σε πολλάΠρέπει να είναι σαφής είτε είναι ρητή (γραπτή, όπως γίνεται σε πολλά
κέντρα του εξωτερικού ή προφορική) είτε σιωπηρή τεκμαιρόμενη.κέντρα του εξωτερικού ή προφορική) είτε σιωπηρή τεκμαιρόμενη.
2.2. Πρέπει να δίνεται από άτομο που έχει την ικανότητα ν’ αντιλαμβάνεται σε τιΠρέπει να δίνεται από άτομο που έχει την ικανότητα ν’ αντιλαμβάνεται σε τι
συναινεί και τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει η συναίνεσή του αυτή.συναινεί και τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει η συναίνεσή του αυτή.

6. Προϋποθέσεις συγκατάθεσηςΠροϋποθέσεις συγκατάθεσης
3.3. Πρέπει να δίνεται πριν από την πράξη την οποία αφορά και να διαρκείΠρέπει να δίνεται πριν από την πράξη την οποία αφορά και να διαρκεί
κατά την εκτέλεσή της.κατά την εκτέλεσή της.
4.4. Πρέπει ν’ ανταποκρίνεται στην αληθινή βούληση τον προσώπου που τηνΠρέπει ν’ ανταποκρίνεται στην αληθινή βούληση τον προσώπου που την
δίνει, δεν μπορεί δηλαδή να είναι προϊόν πλάνης, βίας ή απειλής.δίνει, δεν μπορεί δηλαδή να είναι προϊόν πλάνης, βίας ή απειλής.
5.5. Πρέπει να είναι συνειδητή, να δίνεται δηλαδή μετά από ενημέρωση, απόΠρέπει να είναι συνειδητή, να δίνεται δηλαδή μετά από ενημέρωση, από
πρόσωπο που έχει πάρει τις απαραίτητες πληροφορίες.πρόσωπο που έχει πάρει τις απαραίτητες πληροφορίες.

7. Παραβίαση των δικαιωμάτων των ασθενώνΠαραβίαση των δικαιωμάτων των ασθενών
 Δεν κρίνεται εφικτό ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ασθενών.Δεν κρίνεται εφικτό ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ασθενών.
 Πολλές οι περιπτώσεις ιατρικής αμέλειας σε βάρος των ασθενών.Πολλές οι περιπτώσεις ιατρικής αμέλειας σε βάρος των ασθενών.

8. Μηχανισμοί προστασίας των δικαιωμάτων τωνΜηχανισμοί προστασίας των δικαιωμάτων των
ασθενώνασθενών
Επιτροπές και σώματα ελέγχου της διοίκησηςΕπιτροπές και σώματα ελέγχου της διοίκησης
1.1. Αυτοτελής Υπηρεσία Προστασίας Δικαιωμάτων ΑσθενώνΑυτοτελής Υπηρεσία Προστασίας Δικαιωμάτων Ασθενών
2.2. Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των ΑσθενώνΕπιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών
Σε κάθε νοσοκομείο συνιστάται:Σε κάθε νοσοκομείο συνιστάται:
 Τριμελής Επιτροπή Προάσπισης των Δικαιωμάτων του Πολίτη.Τριμελής Επιτροπή Προάσπισης των Δικαιωμάτων του Πολίτη.
 Γραφείο Επικοινωνίας με τον Πολίτη.Γραφείο Επικοινωνίας με τον Πολίτη.

9. ΕΠΙΣΗΣΕΠΙΣΗΣ::
 Συνήγορος του πολίτηΣυνήγορος του πολίτη
Νόμος 2477/97 «Συνήγορος του Πολίτη και Σώμα Επιθεωρητών ΕλεγκτώνΝόμος 2477/97 «Συνήγορος του Πολίτη και Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών
Δημόσιας Διοίκησης».Δημόσιας Διοίκησης».
ΑποστολήΑποστολή του είναι η διαμεσολάβηση μεταξύ των πολιτών και τωντου είναι η διαμεσολάβηση μεταξύ των πολιτών και των
δημόσιων υπηρεσιών με σκοπό την προστασία των δικαιωμάτων τουδημόσιων υπηρεσιών με σκοπό την προστασία των δικαιωμάτων του
πολίτη, την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και την τήρηση τηςπολίτη, την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και την τήρηση της
νομιμότητας.νομιμότητας.
 Ο Συνήγορος ΥγείαςΟ Συνήγορος Υγείας
 Εξετάζει συνολικά την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οιΕξετάζει συνολικά την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι
πολίτες τόσο κατά την πρόσβασή τους στις δημόσιες υγειονομικές καιπολίτες τόσο κατά την πρόσβασή τους στις δημόσιες υγειονομικές και
προνοιακές υπηρεσίες, όσο και από τη λειτουργία τους.προνοιακές υπηρεσίες, όσο και από τη λειτουργία τους.
 Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (Σ.Ε.Υ.Υ.Π.)Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (Σ.Ε.Υ.Υ.Π.)
 Αποστολή τουΑποστολή του::
Η διενέργεια συστηματικών επιθεωρήσεων, ελέγχων και ερευνών σε όλεςΗ διενέργεια συστηματικών επιθεωρήσεων, ελέγχων και ερευνών σε όλες
τις υπηρεσίες και τους φορείς που υπάγονται στην αρμοδιότητα ή τηντις υπηρεσίες και τους φορείς που υπάγονται στην αρμοδιότητα ή την
εποπτεία του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθώς καιεποπτεία του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθώς και
στις υπηρεσίες υγείας των ασφαλιστικών φορέωνστις υπηρεσίες υγείας των ασφαλιστικών φορέων..

10. ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα::
 Παρά τα σημαντικά βήματα προόδου, οι Έλληνες πολίτες δεν είναιΠαρά τα σημαντικά βήματα προόδου, οι Έλληνες πολίτες δεν είναι
ικανοποιημένοι από τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας. Είναι ανάγκη ναικανοποιημένοι από τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας. Είναι ανάγκη να
υιοθετηθούν αποτελεσματικοί μηχανισμοί προώθησης του ποιοτικούυιοθετηθούν αποτελεσματικοί μηχανισμοί προώθησης του ποιοτικού
ελέγχου και των προγραμμάτων διασφάλισης ποιότητας.ελέγχου και των προγραμμάτων διασφάλισης ποιότητας.
 Στα πλαίσια των εθνικών συστημάτων υγείας η προστασία του δικαιώματοςΣτα πλαίσια των εθνικών συστημάτων υγείας η προστασία του δικαιώματος
στην υγεία και η ενίσχυση της θέσης του ασθενή μέσα στο σύστημα,στην υγεία και η ενίσχυση της θέσης του ασθενή μέσα στο σύστημα,
προϋποθέτει μέριμνα και συνεργασία από όλους τους εμπλεκόμενουςπροϋποθέτει μέριμνα και συνεργασία από όλους τους εμπλεκόμενους
φορείς στη διαδικασία παροχής υπηρεσιών υγείας.φορείς στη διαδικασία παροχής υπηρεσιών υγείας.