2. №1.
Саптыаяқты түбін жоғары қаратып, банкіге жай түсіру керек. Саптыақты түзу
етіп ұстау керек екенін балалардың назарын аудару . Не болып шықты?
Саптыаяққа су тиеме? Неге жоқ?
Шешімі: Саптыаяқта ауа бар, ол суды онда жібермейді.
№2.
Суы бар банкіге саптыаяқты түсіруді балаларға ұсыну. Бірақ саптыаяқты түзу
ұстамай кішкене оны қисайта ұстауға ұсыну.
Суда не пайда болады? (судың ішінде ауаның көпіршіктері көрінеді).
Олар қайдан пайда болды?
Саптыаяқтан ауа шығып және оның орнын су алады.
Шешім: Ауа мөлдір, көзге көрінбейді.
№3.
Суы бар саптыаяққа шырын ішетін таяқшасын салып және оны үрлеуді
балаларға ұсыну.
Не болады? (саптыаяқрағы су бұрқылдайды)
№4.
Балаларға көп ауаны қай жерден табуға болатынын ойлануды ұсыну.
(Әуе шарларынан) Біз әуе шарларын немен үрлейміз? (Ауамен) Тәрбиеші
балаларға шарларды үрлеуді ұсынып және оларды қалай үрлеуді түсіндіреді.
Біз ауаны ұстап алғандай және оны әуе шарына қамап қойғандай боламыз. Егер
шарды қатты үрлеп алсақ ол жарылуы мүмкін. Неге?
Ауаның бәрі симайды. (балаларға шарлармен ойнауды ұсыну)
5.
Ойнап болғаннан кейін балаларға бір шардан ауаны шығаруды ұсыну. Шардан
ауаны шығарған кезде қандай дыбыс пайда болды? Балаларға шардан шыққан
ауаға алақанын ұстауды ұсыну. Олар не сезінеді? Балалардың назарын: егер
3. шардан ауа өте тез шығатың болса, ол шарды алға итергендей болып және ол
алға қозғалады.
№6.
Тәрбиеші балалардан қызығушылық танытып сұрайды: қандай жақсы таныс
ойыншықтарының ішіде ауа көп. Бұл ойыншық-дөңгелек, мүмкін секіреді,
домаланады, оны лақтыруға болады. Ал егерде онда тесік пайда болса, ондағы
ауа сыртқа шығып кетеді. Сонда ол секіре алмайды. (Доптарды таратып,
балалардың жауабын тындайды). Біріншіден балаларға ауа шығып кеткен
допты еденге ұруға, содан кейін жарылмаған допты ұруға ұсынылады.
Айырмашылығы бар ма? Онын себебі неде? Жарылмаған доп жеңіл секіреді, ал
жарылған доп мүлде секірмейді.
Шешім: допта неғұрлым ауа көп болса, сол ғұрлым ол жақсы секіреді.
№7.
Балаларға ауа толтырылғанойыншықтарды «батырып» алуға ұсынылады. Неге
олар батпайды?
Шешім: Ауа судан жеңіл
№8.
Әр балаға су толтырылған ыдысты үстелге дайындау. Әр ыдыста – өз теңізі-
Қызыл, Қара, Сары. Балалар олар- желдер. Олар суға үрлейді. Не пайда
болады? Толқындар.
Шешім: Неғ.ұқрлым қатты үрлесе, соғұрлым толқындар көп болады.
№9.
Суға кемелер қойылады. Балалар кемеге үрлейді, олар жүзеді. Желдің
көмегімен кемелер қозғалады. Егер жел жоқболса, кемемен не болады? Ал егер
жел қатты болса? (Соның бәрін балалар көрсете алады)
№10.
Ал енді бетіміздің алдында желпілдеуішпен желпейміз. Біз не сеземіз?
Адамдар желпілдеуішті не үшін жасап шығарды? Біздің өмірімізде
желпілдеуішті немен айырбастады? (желдеткіш, кондиционер) .
5. Су көпіршігі – бұл су сабынын жұқа қабыршығы. Көпіршіктің қабыршағы
судыңжұқа қабатынан тұрады. Су екі қабат сабынныңарасындакоршаған,
ол судың ылғалдығынқорғайды. Шырынішетін таяқшасын алып,
ауызымызғасалып, содансоң жәй ғана шырын таяқшасына үрлейміз. Міне
қарандаршы! Нәзік, жұқа көпіршіктер шығып жатыр.
№1.
Саптыаяқты алып, су сабынын суға араластырып (1 қасық су және 3 қасық
сусабыны) дайын болған көпіршікке шырын таяқшасын салыныз. Шырын
таяқшасын алған кезінде не көріп тұрмыз? Шырын таяқшасымен жәй-жәй
үрлейміз. Не өзгерді? Су сабыны өте жұқа қабыршағы созылуы мүмкін. Ол
шырын таяқшасында қалады. Ауаны шырын таяқшасына үрлеген кезде су
көпіршігі пайда болады.
№2.
Дайын болған сабын су көпіршіктерін қолданбастан алдын бірнеше сағат
тоңазатқышта ұстау керек. Жұмыс істейтін орнындымқылдату керек (жұмыс
орны шыныдан жасалғае немесе пласмассадан жасалған тәрелке болуы
мүмкін)шырын таяұшасын сабын суға малып алып, көпіпшіктерді үрле және
байқап әйнектін үстіне қой-созынқы болады. Шырын таяқшасын жақсылап
су сабынға батырып, ақырын бірінші созынқыны тесіп және шырын
таяқшасына үрлеп- созынқының ішінде кішкентай мүлшерде созынқы пайда
болады. (Үш рет қайталай)
№3.
«Секіргіш сабын су көпіршіктері».
Жүннен тоқылған мойын шалғыны алыныз, су сабын көпіршіктері үшін
сұйықтықты (тоназытқышқа салқындату), шырын таяқшаларын, пин-погке
арналған ракетканы. Ракетканы мойыншалғымен ораныз. Шарды үрлеп және
оны ракеткаға қоюға ынғайластыр. Ақырындап шарикті секіруге
мәжберлеуге тырыс.
6. Шешім: су сабын көпіршігі пішінін өзгермейді, жарылмайды жәнеде
ракеткаға жақсы түсіп, секіреді.
№4.
Бұл тәжерибені қыстың салқын күнінде өткізуге болады.
Бұл шарикті жүннен тоқылған тәрелкіге орналастырып далаға шығаруға
болады. Ол қатып, шыршаға арналған ойыншыққа ұқсап кетеді.
№5.
Сабын су көпіршіктерімен сурет салу.
Ертіндіні жасаймыз. (5 ас қасық гуашь + 1 ас қасық сабын+1 шәй қасық су).
Ертіндіге шырын таяқшасын салып, су сабын көпіршіктері пайда болатындай
еіп үрле. Ақ парақты алыныз және ақырындап онымен көпіршікке тигізіп
оны қағаз бетіне көшіріп алғадай, таңқаларлықтай қолтанба болады.
